Πολύς ο λόγος που γίνεται στα πιο πρόσφατα συνέδρια και ημερίδες Εμπορικού Δικαίου για το αποκαλούμενο από πολλούς ακαδημαϊκούς ως «Παρά-πτωχευτικό Δίκαιο». Ο όρος προσδιορίζει νομοθετήματα που έκαναν την εμφάνιση τους στο νομικό κόσμο την τελευταία, κυρίως, επταετία, περίοδος που ταυτίζεται με τη γενικότερη οικονομική και πολιτική κρίση που διέρχεται η χώρα. Ο πυρήνας του άλλοτε στενού πτωχευτικού Δικαίου, το οποίο όριζε συγκεκριμένες προϋποθέσεις ενεργοποίησής του, φαίνεται να «τροποποιείται» συχνά ανάλογα με τις εποχιακές, κάθε φορά, ανάγκες του επιχειρηματικού και όχι μόνο κόσμου.
Στα πλαίσια αυτά, έχουν γίνει πλείστες όσες τροποποιήσεις στις εξυγιαντικές διαδικασίες επιχειρήσεων με την πιο πρόσφατη να έχει καταργήσει τη διαδικασία «ανοίγματος διαδικασίας συνδιαλλαγής» και να έχει αντικαταστήσει αυτή με τη δυνατότητα άμεσης κατάθεσης αίτησης εξυγίανσης της επιχείρησης στα αρμόδια Δικαστήρια, εφόσον, φυσικά, τηρούνται οι τυπικές προϋποθέσεις του Πτωχευτικού Νόμου (άρθρα 104 επ. Ν.3588/2007) και με μια πρωτοφανή δυνατότητα λήψης ασφαλιστικών μέτρων ακόμη και στο στάδιο των διαπραγματεύσεων με τους πιστωτές της υπό εξυγίανση επιχείρησης. Τα ασφαλιστικά αυτά μέτρα χορηγούνται από το Δικαστήριο εφόσον υπάρχει για αυτό η έγγραφη συναίνεση πιστωτών που συγκεντρώνουν το 20% του συνόλου των απαιτήσεων κατά του οφειλέτη και συντρέχουν ταυτόχρονα οι προϋποθέσεις της επείγουσας περίπτωσης ή του επικείμενου κινδύνου (άρθρο 106 α παρ.6 του Ν.3588/2007). Η προστασία αυτή διαρκεί μέχρι και 4 μήνες συνολικά από την έκδοση της απόφασης ή τη λήψη της προσωρινής διαταγής.
Στα ίδια εποχιακά πλαίσια έχει προσφάτως κάνει την εμφάνισή του και ο πολυσυζητημένος «Νόμος περί Εξωδικαστικής Ρύθμισης Επιχειρηματικών Οφειλών», ήτοι ο Νόμος 4469/2017. Για πρώτη φορά, ιστορικά, δίνεται η δυνατότητα στους οφειλέτες-επιχειρηματίες μέσω του συγκεκριμένου Νόμου -η ισχύς του οποίου έχει, προς το παρόν, οριστεί μέχρι την 31-12-2018-, να διαπραγματευτούν τις οφειλές τους με το σύνολο των πιστωτών τους ταυτόχρονα και όχι μόνο σε διμερές επίπεδο, κάτι το οποίο γινόταν με όλους τους προηγούμενους με παρόμοια χαρακτηριστικά Νόμους, (Βλ. «Νόμος Δένδια, Νόμος 4307/2014). Ο «Νόμος του Εξωδικαστικού Μηχανισμού», –όπως καθιερώθηκε να λέγεται στην πράξη παρά την τελικώς δικαστική προέκτασή του- απευθύνεται σε βιώσιμες αποκλειστικά επιχειρήσεις, ενώ μια από τις βασικές αρχές του είναι η «αρχή της αναλογικότητας». Η αρχή αυτή έχει το νόημα ότι ο οφειλέτης-επιχειρηματίας με την πρόταση που θα απευθύνει κατά το στάδιο της διαπραγμάτευσης προς τους πιστωτές του και, εφόσον, έχει προηγουμένως, λάβει τη βεβαίωση πληρότητας της αιτήσεώς του μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας που τηρεί η Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (ΕΓΔΙΧ – www.keyd.gov.gr), θα πρέπει να προτείνει να καταβάλλει στους πιστωτές του ποσά τα οποία αντικειμενικά δύναται να καταβάλλει, χωρίς την ίδια στιγμή να βγαίνει από την όλη διαδικασία «πλουσιότερος» απ’ ότι στο παρελθόν.
Όλες οι παραπάνω αναφορές ενισχύσουν την αρχική επισήμανση περί εποχιακής τροποποίησης του πυρήνα των πτωχευτικών και προ-πτωχευτικών διαδικασιών ανάλογα με τις ανάγκες της εποχής. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να γίνεται ορθολογική εφαρμογή των νέων Νόμων και διαδικασιών με μια αίσθηση προφύλαξης του βασικού πυρήνα του πτωχευτικού Δικαίου, Δίκαιο το οποίο έχει δοκιμαστεί στην πράξη επί δεκαετίες, ακόμη και αν η αποτελεσματικότητά του έχει αμφισβητηθεί γενικά.
Η κ. Νέστορα Παν. Αφροδίτη είναι δικηγόρος Θεσσαλονίκης, με μεταπτυχιακό στο Διεθνές Εμπορικό Δίκαιο, L.L.M U.K.C, μέλος του Δ.Σ του Δ.Σ.Θ. και υποψήφια σύμβουλος στις επερχόμενες εκλογές του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης στις 26 και 27 Νοεμβρίου 2017 με το συνδυασμό των «Ανοιχτών Οριζόντων».
