φωτογραφία Νικόλα Γιακουμίδη
“Στον πυρήνα των έργων μου, υπάρχει η ανθρώπινη κατάσταση όπως οραματίζεται, μετασχηματίζει, παρατηρεί το μερικό, ερμηνεύει και συνομιλεί με το ελλείπον.”
• Πως και πότε ξεκινήσατε να ασχολείστε συστηματικά με τη ζωγραφική; Υποθέτω πως άρχισε με το τετράδιο αντιγραφής της πρώτης. Εξωτερικά έμοιαζε με κοινό τετράδιο καθηκόντων, μέσα όμως ήταν διαφορετικό γιατί ήταν διαμορφωμένο ως εξής: στη μέση και προς τα κάτω γαλαζωπές γραμμές ισοπαχείς, υποστύλωναν τις πρώτες μας απόπειρες γραφής ενώ στο επάνω μέρος σχημάτιζαν ένα κάδρο κενού χώρου. Μέσα εκεί, έπρεπε να ζωγραφιστεί εικόνα συνακόλουθη με την αντιγραφή του κειμένου. Υπήρξα συστηματικά συνεπής ως προς αυτό μου το καθήκον. Με τα χρόνια πέρασα και σε άλλες επιφάνειες, όπως τα βιβλία μου και τα εκάστοτε θρανία μου. Οι πρώτες μου σπουδές που αφορούσαν τις γραφικές τέχνες, ενέτειναν ακόμη περισσότερο το ενδιαφέρον μου για το ελεύθερο σχέδιο. Κάποτε ο Δημήτρης Κοντός -που γνώρισα τυχαία σε κάποια γενέθλια- με προσκάλεσε να επισκεφτώ τη σχολή. Θυμάμαι ακόμη και σήμερα την εντύπωση που μου έκαναν τα τεράστια σχέδια από κάρβουνο που αντίκρισα καθώς άνοιξα την πόρτα του προκάτ εργαστηρίου.
• Σε ποιο ρεύμα ή κίνημα θα εντάσσατε τα έργα σας; Επιλέγω την απόσταση από κάποιο κίνημα, γιατί βρίσκομαι καθ’οδόν και δε θα ήθελα να στερηθώ το ενδεχόμενο αλλαγής πορείας. Όμως μπορώ να αναφερθώ σε ορισμένα σταθερά χαρακτηριστικά μέχρι και σήμερα. Στον πυρήνα των έργων μου, υπάρχει η ανθρώπινη κατάσταση όπως οραματίζεται, μετασχηματίζει, παρατηρεί το μερικό, ερμηνεύει και συνομιλεί με το ελλείπον.
• Από που αντλείτε την έμπνευσή σας; Η σύλληψη μιας ιδέας που θα οδηγήσει στη δημιουργία ενός έργου πιστεύω πως είναι μια διαδικασία περισσότερο σύνθετη παρά απλή. Το ερέθισμα από μόνο του μπορεί να είναι ένα τυχαίο οπτικό συμβάν. Ενδεχομένως να παραμένει ανενεργό για καιρό μέχρι να συντελεστούν οι διεργασίες που θα του εμφυσήσουν την προσδοκία να γίνει έργο. Καθώς αναδύεται από τα βάθη, μετασχηματίζεται και νοηματοδοτείται εκ νέου γιατί συμπαρασύρει μεταξύ άλλων και διαστάσεις βαπτισμένες μέσα στην ατομική και συλλογική μνήμη. Στη δική μου περίπτωση, συχνά τα ερεθίσματα προέρχονται από οικείες φόρμες ανθρώπων και αντικειμένων που συναντώ στην καθημερινότητα μου.
• Υπάρχουν προσωπικότητες ή άλλοι καλλιτέχνες που έχουν επηρεάσει το έργο σας; Δύσκολα μπορώ να αναφερθώ συγκεκριμένα γιατί η ερώτηση σας συνδέεται με τη διαδικασία που προανέφερα, δηλαδή μια διαδικασία ζυμώσεων. Όμως μια πρώτη αντίδραση στη δύναμη των εικόνων ήταν ο γκιώνης του Γραμματόπουλου, ακόμη η λιτή ζωγραφική των μελανόμορφων αγγείων, η διάφανη χρωματική παλέτα του Πανσέληνου, Vermeer, Magritte, Μilo Manara, Tadao Ando, Θ. Αγγελόπουλος, Doris Salcedo, Longo, Pina Bausch, Δημήτρης Παπαϊωάννου, Gormley, Απόστολος Γεωργίου, Γιάννης Κουνέλλης, επίσης εικόνες του γαλλικού κινηματογράφου, η μουσική και οπωσδήποτε η ποίηση είναι μόνο ενδεικτικές καρφίτσες περιοχών στον χάρτη μου. Η απάντηση θα είναι ελλιπής αν δεν αναφερθώ σε εικαστικά έργα νέων καλλιτεχνών τα οποία συναντώ στο διαδίκτυο.
• Ποιά είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που έχετε θέσει στον εαυτό σας ως καλλιτέχνης; Κάθε καινούριο έργο αποτελεί για μένα τη μεγάλη πρόκληση.
• Πόσο αποδεκτή είναι η Τέχνη στην Ελλάδα σήμερα και τι ρόλο καλείται να παίξει στον δημόσιο χώρο; Στην Ελλάδα, θα έλεγα πως η τέχνη είναι αποδεκτή επιδερμικά. Υπήρξαν και θα υπάρχουν συγκυρίες που διαμορφώνουν ομάδες καλλιτεχνών με όραμα και γενναιότητα, αλλά μάλλον τυχαία. Δεν γνωρίζω εποχές που το επίσημο κράτος να κοιτά την Τέχνη με την ευθεία ματιά που της πρέπει και όχι με την περιφερειακή όραση.
Οι καλλιτέχνες παλεύουν μόνοι για κάτι που δεν τους έχει ζητηθεί και εκεί βρίσκεται ένα λεπτό σημείο, η τέχνη δεν έχει χρηστική αξία και αυτό φέρνει αμηχανία. Χρόνια τώρα εστιάζουμε σε πράγματα μετρήσιμα, δε θα μπορούσε να είναι διαφορετικά. Για μένα ο κορυφαίος χώρος είναι ο δημόσιος, επειδή όπως λέει ο Πλάτων «ακόμη και τα τείχη της πόλης εκπαιδεύουν». Όταν έργα κοσμούν το δημόσιο χώρο, αναρωτιέμαι: ποιοι επιλέγουν και με ποια κριτήρια; Καταλαβαίνει αυτός που αντικρίζει; Έκανε συμβιβασμούς ο καλλιτέχνης προκειμένου να είναι συμβατός με το γούστο των χορηγών του; Γενιές και γενιές αγνοήσαμε το δικαίωμα σε μια παιδεία που θα μας ξεναγούσε στην ουσία και το ρόλο των τεχνών στις κοινωνίες των ανθρώπων. Προσβλέπω σε αυτήν την αλλαγή.
• Ποιά είναι τα μελλοντικά σας σχέδια; Τα μελλοντικά μου σχέδια είναι να συλλάβω ικανοποιητικά το σχήμα του επόμενου έργου.
Βio: Η Σόφι Σενόγλου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, το 1967. Σπούδασε γραφικές τέχνες και αποφοίτησε από το Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με δασκάλους τον Δημήτρη Κοντό και τον Βαγγέλη Δημητρέα. Έχει πραγματοποιήσει ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε ομαδικές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, σε δημόσιους και ιδιωτικούς πολιτιστικούς φορείς. Εργάζεται στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση στο μάθημα καλλιτεχνικών. Συνεργάστηκε με το ΜΟMus και την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες (UNHCR) σε εκπαιδευτικά εικαστικά προγράμματα και στο σχεδιασμό εικαστικών εργαστηρίων του KiderDocs -διεθνές φεστιβάλ ντοκιμαντέρ για παιδιά και νέους. Έχει εικονογραφήσει παιδικά βιβλία και έργα της έχουν φιλοτεχνήσει εξώφυλλα ποιητικών συλλογών και λογοτεχνικά περιοδικά όπως το ΕΝΤΕΥΚΤΗΡΙΟ και το Εμβόλιμον.
