“Η ζωγραφική αποτελεί σήμερα ένα αλλιώτικο παράδειγμα παρέμβασης: πέραν από τον ακτιβισμό ή το αντίθετό του, την αδράνεια, θα μπορούσε να συμβάλει στο δημόσιο χώρο αποκαθιστώντας μέσα από τη διαδικασία των χρωμάτων και των γραμμών, την εξευτελισμένη σήμερα αξία της λογικής και του λόγου”
Πως και πότε ξεκινήσατε να ασχολείστε συστηματικά με την Τέχνη; Από μικρή ηλικία μαθήτευσα στη Βυζαντινή τέχνη σε αξιόλογους αγιογράφους. Το 2008 περίπου κάνω μια στροφή από τη Βυζαντινή εικονογραφία στην μοντέρνα τέχνη και από τότε ασχολούμαι συστηματικά με την δημιουργία πινάκων, κάνω εκθέσεις και ενίοτε συμμετέχω με την ιδιότητα του ζωγράφου σε εκδηλώσεις πολιτισμού. Η στροφή αυτή ήταν σταδιακή και προέκυψε από το ενδιαφέρον μου να δοκιμάσω την τεχνική της αυγοτέμπερας σε διαφορετικά πεδία. Παρ’ ότι η στροφή αυτή σηματοδοτεί για μένα μια πρόκληση, ένα νέο ξεκίνημα, η βυζαντινή τέχνη είναι παρούσα και στη φάση αυτή. Η συνέχεια του πριν με το μετά σ’ αυτή την περίπτωση, υποστηρίζεται θεωρώ από την τεχνική της αυγοτέμπερας την οποία όπως ανέφερα συνεχίζω να χρησιμοποιώ για τη δημιουργία της ζωγραφικής μου μέχρι και σήμερα.
Καλλιτέχνης γεννιέται κανείς ή γίνεται; Θα έλεγα πως και τα δυο ισχύουν αφού δεν είναι αρκετό μόνο το ταλέντο για να ξεχωρίσει ο καλλιτέχνης, χρειάζεται η προσπάθεια, η παιδεία, η ανάπτυξη του ταλέντου για να μπορέσει να κάνει αυτό που τον ξεχωρίζει να είναι και αυτό που τον ενώνει με τους άλλους ανθρώπους.
Σε ποιο ρεύμα ή κίνημα θα εντάσσατε τα έργα σας; Μου αρέσει να αναφέρομαι στην τέχνη μου ως τέχνη ιδεών ή αν προτιμάτε διανοητική τέχνη μιας και η ιδέες βρίσκονται στο κέντρο της προσπάθειάς μου. Σπεύδω να διευκρινίσω προς αποφυγή παρανοήσεων ότι αυτό είναι κάτι εντελώς διαφορετικό από την conceptual art η οποία επίσης χρησιμοποιεί τις ιδέες με κάποιο τρόπο. Είναι γεγονός ότι το καλλιτεχνικό τοπίο είναι κατακερματισμένο και είναι δύσκολο να μιλούμε για τάσεις με τον τρόπο που αυτό γινόταν πριν κάποιες δεκαετίες. Παρ’ όλα αυτά δεν είναι άνευ ουσίας η συζήτηση και χαίρομαι που μου θέσατε το ερώτημα.
Από που αντλείτε την έμπνευση σας; Η έννοια της ιστορίας σαρκωμένη εντός του χώρου και του τρόπου που ζω, αυτή είναι μια ικανή πηγή έμπνευσης. Η συνάντηση του ανθρώπου με τον χώρο σε μια καφετέρια της Λάρνακας, το φως του δειλινού που μεταμορφώνει το ευτελές σε κάτι δοξαστικό, το καθημερινό που ξαφνικά κάνει το μυαλό να τρέχει με ιλιγγιώδεις ταχύτητες, η απουσία γραμμένη στα σοκάκια της πόλης όλα αυτά είναι για μένα πιθανότητες ζωγραφικής διήγησης. Θα πρέπει εδώ να δηλώσω πως δεν θεωρώ τον εαυτό μου ζωγραφικό ον, γι’ αυτό ίσως να έγινα ζωγράφος. Υπ’ αυτή την έννοια και η ζωγραφική μου είναι μια μετα-ζωγραφική, μια αντανάκλαση στοχαστική στον φωτορεαλισμό του μυαλού, στον κυβισμό της όρασης ή στον εξπρεσιονισμό των καθημερινών επαφών.
Υπάρχουν προσωπικότητες ή άλλοι καλλιτέχνες που έχουν επηρεάσει το έργο σας; Από τον χώρο του κινηματογράφου θα αναφέρω τον Γάλλο σκηνοθέτη Patrice Leconte και τον Πολωνό σκηνοθέτη Krysztof Kieslowski. Επιπρόσθετα θα αναφέρω τον Έλληνα ζωγράφο Γιάννη Τσαρούχη τον οποίο μελέτησα επισταμένα κατά τη διάρκεια της εκπόνησης της διδακτορικής μου διατριβής στη Θεολογική Σχολή του ΑΠΘ και τέλος τον σύμβουλο μου καθηγητή και έγκριτο μουσικοσυνθέτη Χρυσόστομο Σταμούλη. Ο τελευταίος με έσπρωξε μπροστά στον καλλιτεχνικό μου δρόμο διαλύοντας τις αμφιβολίες που είχα για το έργο μου.
αυγοτέμπερα σε ξύλο, 60x25cm
Ποιά είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που έχετε θέσει στον εαυτό σας ως καλλιτέχνης; Η ζωγραφική μου εκτός από προσωπική έκφραση – όπως οφείλει να είναι η τέχνη γενικά – έχει και αυτό το χαρακτηριστικό, ότι είναι ιδιωτική. Κάποια στιγμή λοιπόν αποφάσισα ότι θα κάνω αυτό που είναι ιδιωτικό δημόσιο έστω και προς στιγμή μέσα από την έκθεσή του σε ένα κοινό. Δεν γνωρίζω αν είναι σωστή ή λάθος αυτή μου η επιλογή, ο χρόνος θα το δείξει. Σε κάθε περίπτωση υπήρξε μια πραγματική πρόκληση την οποία δέχτηκα για τον εαυτό μου και μαζί με αυτή και τις συνέπειες οι οποίες είναι ποικίλες. Επιλέγω συνήθως να εστιάζω σ’ αυτές που είναι ωφέλιμες όπως είναι και η παρούσα συνέντευξη που είναι μια όμορφη ευκαιρία επικοινωνίας. Εξάπαντως παραμένει μια ανοικτή πρόσκληση η οποία καλεί σε ένα ξεπέρασμα και κένωση του εαυτού για την θέαση του άλλου, αυτού δηλαδή που δεν είμαι όπως θα λέγαμε και στη θεολογική γλώσσα.
Πόσο αποδεκτή είναι η Τέχνη στην Ελλάδα σήμερα και τι ρόλο καλείται να παίξει στον δημόσιο χώρο; Δυστυχώς δεν παρακολουθώ την καλλιτεχνική σκηνή στην Ελλάδας μιας και ζω και εργάζομαι στη Κύπρο. Για τον Κυπριακό χώρο όμως που γνωρίζω καλύτερα θα μπορούσα να κάνω ένα σχόλιο: Αυτό που βλέπω είναι πως από τη μια υπάρχει αποδοχή από τον κόσμο ή έστω μια επίφαση αποδοχής που και αυτό έχει την αξία του, και από την άλλη όμως η μοναξιά του καλλιτέχνη είναι μεγάλη. Οι αντιφάσεις της εποχής είναι πολλές και η ακραία εμπορικοποίηση της καλλιτεχνικής δημιουργίας έρχεται να περιπλέξει τα πράγματα ακόμη περισσότερο. Έχω την εντύπωση πως το ζητούμενο εν τέλει δεν είναι τόσο η αποδοχή της τέχνης αλλά το να σκεφτούμε για πια τέχνη θέλουμε να μιλούμε και κυρίως πια τέχνη θέλουμε να βλέπουμε. Αυτό με φέρνει στο δεύτερο σκέλος της ερώτησης την οποία θα απαντήσω όσο το δυνατό συνοπτικότερα. Υποστηρίζω λοιπόν τον εκπαιδευτικό ρόλο της τέχνης και ειδικότερα της ζωγραφικής σε αντιδιαστολή με τον διακοσμητικό ή εμπορικό ρόλο ο οποίος κυριάρχησε στη σημερινή εποχή. Βασικά χαρακτηριστικά του τρόπου αυτού θα μπορούσαν να είναι η χειρωνακτικότητα, ο αργός ρυθμός κατασκευής και η εξάσκηση στη σύνθεση. Αποτελεί η ζωγραφική σήμερα ένα αλλιώτικο παράδειγμα παρέμβασης: πέραν από τον ακτιβισμό ή το αντίθετό του, την αδράνεια, θα μπορούσε να συμβάλει στο δημόσιο χώρο αποκαθιστώντας μέσα από τη διαδικασία των χρωμάτων και των γραμμών, την εξευτελισμένη σήμερα αξία της λογικής και του λόγου.
Ποιά είναι τα μελλοντικά σας σχέδια; Δεν έχω κάποια σχέδια αυτή τη στιγμή εκτός από το να συνεχίζω να εργάζομαι. Ίσως κάποια στιγμή, όταν φτιάξω ικανό αριθμό έργων να διοργανώσω μια έκθεση.
Βιογραφικό Σημείωμα
Μιχάλης Μιχαήλ
Website, https://mmixail.wixsite.com/website
Ακαδημαϊκές Σπουδές
2008-2014 Διδάκτορας Θεολογίας
Θεολογική σχολή, ΑΠΘ
Θέμα: “Μακάριοι οι Διχασμένοι. Η προϋπόθεση του Χαλκηδόνιου Δυοφυσιτισμού στον Ιωάννη Τσαρούχη”
Σύβουλος: Καθ. Χρυσόστομος Σταμούλης
2011-2012 Μεταπτυχιακό δίπλωμα Fine Arts
University of Northampton σε συνεργασία με το Cyprus College of Art
2004-2008 Μεταπτυχιακό Δίπλωμα
Θεολογική Σχολή, ΑΠΘ
Ειδίκευση στην Εκκλησιαστική Γραμματεία
2000-2004 Πτυχίο Θεολογίας
Θεολογικής Σχολής, ΑΠΘ
Άλλες Σπουδές
2006-2007 Δίπλωμα Ελληνικής Παλαιογραφίας του κέντρου
μελετών Ι.Μ. Αγίας Θεοδώρας
1992-2000 Μαθητεία στη βυζαντινή ζωγραφική στο στούντιο του Αγίου Γεωργίου Κοντού στη Λάρνακα
Βραβεύσεις
• Μερική υποτροφία, για εκπόνηση διδακτορικής διατριβής από το Ίδρυμα A. G. Leventis για τα έτη 2010-2011, 2011-2012
• Έπαινος για τη συμμετοχή στο διαγωνισμό του πολιτιστικού ιδρύματος της Τράπεζας Κύπρου για φιλοτέχνηση του παραμυθιού με τίτλο, “Από την πόλη έρχομαι…”, 2011
Δημοσιεύσεις
• Επιστημονική μελέτη, «Ο λόγος και ο ζωγράφος. Άσκηση δημιουργικότητας με αφορμή τις αναφορές του Γιάννη Τσαρούχη στη Βυζαντινή τέχνη της εικονογραφίας», online περιοδικό, Συμ-βολή, vol. 3, Φεβρουάριος 2017, σ. 35-54
• Επιστημονική μελέτη, «Η πολιτική της ελπίδας, «Ως στρουθίον μονάζον επί δώματος»», περιοδικό Μανιφέστο, Σεμπτέμβρης 2011, σ. 19-23
• Άρθρο με τίτλο «Εικόνα και αισθητική», περ. Ενατενίσεις , Ι. Μητρ. Κύκκου και Τηλλυρίας, τεύχος 4, Ιανουάριος-Απρίλιος 2008, σ.14-17
Καλλιτεχνική Δραστηριότητα
• Συνέντευξη στον Αντρέα Κούνιο για την εφημερίδα Αλήθεια, Λευκωσία 03. 03. 2020
• Θεματική έκθεση με έργα μου στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών στη Λάρνακα με σκοπό τις επισκέψεις από σχολία. Παρουσίαση του έργου μου στους μαθητές και απάντηση σε ερωτήσεις. Διεύθυνση εργαστηρίου για τους μαθητές, 18.09.17-05.10.17
• Μέλος του Ομίλου τέχνης Περί Τέχνης 2012-2014
• Προσκεκλημένος ομιλητής, Alexander College, department of Fine Arts 04.10.2012. Παρουσιάση του έργου μου στους φοιτητές. Χρησιμοποίηση εικόνων για την παρουσίαση και συζήτηση με τους φοιτητές και άλλους παρευρισκόμενους
• Συμμετοχή με ζωγραφικό διαδραστικό στην παρουσίαση του βιβλίου «Η γυναίκα του Λωτ» του Χρ. Σταμούλη, Artos Foundation, Λευκωσία 24.04.2009
Κατάλογος Εκθέσεων
• Έκθεση για δυο άτομα στο Fondation De A. G. Leventis, Παρίσι, εγκαίνια 27. 09. 2018
• Ατομική έκθεση, «For the love of painting», Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, Λάρνακα 30.05-12. 06. 2017
• Παρουσίαση ομάδας έργων μου στο πλαίσιο πολιτιστικής εκδήλωσης, Πολιτιστικό εργαστήρι Αγίων Ομολογητών, Λευκωσία 04.03.2017
• «Βυζαντινή Τέχνη», ομαδική έκθεση, Περί Τέχνης, Λάρνακα 20-24.04.2016
• «Stippling art», παρουσίαση έργων με πενάκι, Στέγη Γραμμάτων, Λάρνακα 04-24.04.2016
• Ατομική έκθεση ζωγραφικής με τίτλο «Μεταμορφώσεις 2», Στέγη Γραμμάτων, Λάρνακα 25.01.2015-10.02.2015
• Ομαδική έκθεση, καφενείο Περί Τέχνης, Λάρνακα 02-17.05.2014
• Ομαδική έκθεση “Affordable Art”, καφενείο Περί Τέχνης, Λάρνακα 13-21.12.2013
• Ομαδική έκθεση στο Cyprus College of Art. Εγκαίνια από τον Ιταλό ιστορικό και παρουσιαστή του BBC Francesco da Mosto 30.10.2013-10.11.2013
• Ομαδική έκθεση ζωγραφικής με τίτλο «Life drawings and more…», καφενείο Περί τέχνης 03-14.04.013
• Ατομική έκθεση ζωγραφικής με τίτλο «Ζωγραφικής Μεταμορφώσεις», Στέγη Γραμμάτων στη Λάρνακα 10-16.04.2011
Ζωγραφική και Εικονογράφηση
• Εικονογράφηση εξωφύλλου βιβλίου/μουσικού δίσκου με τίτλο Γελάς του Χρυσόστομου Σταμούλη, εκδ. Αρμός, Φεβρουάριος 2020
• Εικονογράφηση εξωφύλλου για το βιβλίο, Μαρία Χατζηαποστόλου, Όταν ο Νίκος Καζαντζάκης συνάντησε τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, εκδ. Αρμός 2017
• Φιλοξενεία έργων μου στο περιοδικό λογοτεχνίας και κριτικής Ακτή, No 89, χειμώνας 2011. Χρησιμοποίηση έργου μου για το εξώφυλλο του περιοδικών και μιας σειράς άλλων έργων εντός του περιοδικού σε συνάρτηση με τα άρθα που το απαρτίζουν
• Εικονογράφηση για το εξώφυλλο του δίγλωσσου βιβλίου, Πάρης Νεκτάριος, John Maximovits: The order for the blessing of a journey by air, εκδ. Επέκταση, Kατερίνη 2003
