Η μουσική ενώνει τους λαούς και τους πολιτισμούς;
Αναμφίβολα. Νομίζω ότι από κάθε πολιτισμό, η μουσική (αλλά και η τέχνη γενικά) εκφράζει πάντα το πιο ευγενές, το πιο –ενστικτωδώς- όμορφο και εν τέλει- το πιο εξιδανικευμένο πρόσωπο του εκάστοτε πολιτισμού, αυτό που αξίζει σίγουρα να επιβιώσει στον χρόνο ανεξάρτητα από την εξέλιξη και τον μετασχηματισμό κυρίως των παραδοσιακών κοινωνιών.
Γι’ αυτό και είναι ο καλύτερος δίαυλος επικοινωνίας μεταξύ ανθρώπων διαφορετικής πολιτισμικής κουλτούρας αλλά και ο πιο ενδιαφέρων τρόπος κατανόησης ξένων –προς εμάς- πολιτισμών.
Η ρίζα και η επίδραση της είναι κυρίως συναισθηματική και γι’ αυτό λειτουργεί καλύτερα από όλες τις γλώσσες οι διαφορές των οποίων –κατά την γνώμη μου- χωρίζουν τους λαούς αντί να τους ενώνουν.
Η μουσική όμως επικοινωνεί συναισθήματα και καταστάσεις που δεν θα μπορέσει ποτέ η λεκτική επικοινωνία να μεταδώσει. Για παράδειγμα, βλέπουμε την ορχήστρα του Δυτικοανατολικού Διβανιού του Daniel Barenboim, όπου ερμηνευτές από το Ισραήλ, την Παλαιστίνη και τις υπόλοιπες αραβικές χώρες, μοιράζονται το ίδιο αναλόγιο και συμβάλλουν ώστε να επιτευχθεί ένας ανώτερος σκοπός που δεν ασχολείται με εθνικές και θρησκευτικές διαμάχες , αυτός της μουσικής.
Ποιον μουσικό θαυμάζετε και γιατί;
Θαυμάζω αυτόν που παθιάζεται με αυτό που κάνει. Αυτόν που καταθέτει την ψυχή του όταν ερμηνεύει, συνθέτει ή διευθύνει.
Όταν βρίσκομαι στην θέση του ακροατή, πάντα θαυμάζω περισσότερο τον μουσικό με προσωπικότητα, αυτόν που έχει την πνευματική ετοιμότητα να καταθέσει τις συναισθηματικές του προθέσεις, αυτόν που είναι έτοιμος να μας δείξει τον αληθινό του εαυτό μέσω της μουσικής.
Βασική όμως προϋπόθεση, είναι ο μουσικός να έχει υψηλή αισθητική. Αυτό θα τον οδηγήσει να μην καταδέχεται την μετριότητα, να ξέρει ότι εκπληρώνει το χρέος του, πάνω από όλα προς τον ίδιο του τον εαυτό και ύστερα στην Τέχνη. Αυτός ο μουσικός, μπορεί εν τέλει να εμπνεύσει και να προσφέρει.
“Η μουσική είναι μία, οι μουσικοί πολλοί.” Πως θα περιγράφατε αυτή την πρόταση;
Ένα μεγάλο έργο, ένα σημαντικό έργο, μένει –τις περισσότερες φορές- αναλλοίωτο στο χρόνο, η ζωή του είναι λιγότερο φθαρτή και εφήμερη από την πραγματική ζωή ενός δημιουργού και ενός μουσικού εν γένει, διαρκεί περισσότερο.
Η διαχρονική υπόσταση που έχει ένα μεγάλο έργο τέχνης, όπως πχ. η «Ιεροτελεστία της Άνοιξης» του Στραβίνσκι, είναι σημαντικότερη από την υλική υπόσταση της ανθρώπινης ύπαρξης, γιατί μπορεί να επιδράσει με έναν πλασματικό πλην μαγευτικό τρόπο σε ανθρώπους που δεν ζουν καν κοντά, που δεν έζησαν ποτέ στην ίδια εποχή.
Η πνευματική παρουσία του Beethoven για παράδειγμα είναι αισθητή όταν ακούγονται τα έργα του ακόμα και σήμερα, άσχετα αν η υλική του παρουσία έχει εξαφανιστεί.
Αυτό που μας ενδιαφέρει ως ακροατές ή μουσικούς όμως πραγματικά, είναι η άυλη παρουσία του, που είναι η μουσική του, η πραγματική του ουσία.
Από αυτήν την άποψη, ναι, η μουσική είναι μια, αναλλοίωτη, διαχρονική, ενώ οι μουσικοί πολλοί, φθαρτοί και εφήμεροι αλλά απαραίτητοι και σημαντικοί.
Γιατί χρειάζεται η μουσική παιδεία; Είναι πολυτέλεια ή ανάγκη;
Η μουσική παιδεία είναι απαραίτητη για κάθε άνθρωπο. Στις μέρες μας και ιδιαίτερα στη χώρα μας, αποτελεί πολυτέλεια.
Στην πραγματικότητα όμως είναι μια ανάγκη που προσφέρει πολυτέλεια. Μια πολυτέλεια πνευματική, ψυχική, νοητική. Χρειάζεται όμως εκπαίδευση και προσπάθεια για να γευτείς τους καρπούς της.
Δεν αναφέρομαι απαραίτητα στην εκπαίδευση εκμάθησης κάποιου οργάνου ή μουσικής θεωρίας, αλλά στην εκπαίδευση της ακοής μας.
Η πλειονότητα των ανθρώπων δεν θεωρεί το τελευταίο σημαντικό και γίνεται στην καθημερινότητα της δέκτης –μη δίνοντας την δέουσα σημασία- κακής ποιότητας μουσικής. Γι’ αυτό δυστυχώς, σήμερα επικρατεί στα μέσα μαζικής ενημέρωσης μια ιδιαιτέρως χαμηλού επιπέδου μουσική, που -κατά την γνώμη μου- δεν αξίζει να φτάνει στα αυτιά κανενός ανθρώπου.
Είναι η εφήμερη μουσική, η άκρως εμπορική, αυτή που θα ξεχαστεί μετά από σύντομο χρονικό διάστημα, αλλά η ακατάπαυστη επανάληψη και ποσότητα της επισκιάζει κάθε φορά την -υψηλής αισθητικής- μουσική και εν τέλει δρα ως εχθρός στον πολιτισμό και στην κοινωνία.
Η ποιοτική μουσική αντιθέτως, είναι αυτή που δύναται πραγματικά να καλλιεργήσει και να εξευγενίσει τον άνθρωπο, είναι ο πραγματικός φορέας της «μουσικής παιδείας».
Η ποιοτική μουσική λοιπόν, η διαχρονική, είτε αυτή είναι ένα τραγούδι των Pink Floyd, είτε το άκουσμα μιας gamelan orchestra της Ινδονησίας, είτε μια συμφωνία του Shostakovich κτλ, είναι η λέξι-κλειδί.
Πώς μπορεί ένας γονιός να ανακαλύψει το ταλέντο του παιδιού του στη μουσική;
Για μένα κάθε γονιός έχει την υποχρέωση –ασχέτως από τη δική του μουσική παιδεία- να ανοίγει τους ορίζοντες στο παιδί του, να του προσφέρει όσες περισσότερες και ποικίλες ακουστικές εμπειρίες μπορεί, ώστε το παιδί να έχει τα απαραίτητα ερεθίσματα σε μια ηλικία που αυτό ενστικτωδώς θα κλίνει προς αυτό που του αρέσει, απαγκιστρωμένο από τις εκάστοτε κοινωνικοπολιτισμικές νόρμες.
Δεν είναι τυχαίο ότι πολλά παιδιά που ασχολούνται με τη μουσική προέρχονται από γονείς μουσικούς (δεν ανήκω σε αυτά).
Αυτά τα παιδιά είχαν περισσότερες ακουστικές εμπειρίες σε σχέση με το μέσο όρο, και άρα πιο πολλά μουσικά ερεθίσματα (κατά τη γνώμη μου όχι κάποιο μουσικό DNA), προϋποθέσεις αναγκαίες για να βρεθεί η απαραίτητη θέληση και το κίνητρο για αναζήτηση.
Πρακτικά λοιπόν, για να ανακαλυφθεί το ταλέντο ενός παιδιού στη μουσική, πρέπει οι γονείς πρώτα να το ωθήσουν να αποκτήσει μουσικές εμπειρίες, είτε αυτή είναι η εμπειρία της ακρόασης, είτε του χορού με τη μουσική, είτε της εκμάθησης κάποιου οργάνου.
Διδάσκεται σήμερα η Μουσική παράδοση μέσα από την εκπαίδευση;
Διδάσκεται πολύ επιφανειακά, πολύ λίγο. Διδάσκεται με τρόπο μη ελκυστικό στους μαθητές.
Η εκμάθηση φλογέρας δεν είναι εκπαίδευση στη μουσική παράδοση. Κρίνοντας φυσικά και από την προσωπική μου εμπειρία στο σχολείο, δεν δίναμε τη δέουσα σημασία στο μάθημα της μουσικής, το είχαμε ως μια ευκαιρία για «χαβαλέ».
Για αυτή την υποβάθμιση και την έλλειψη ενδιαφέροντος δεν μπορείς όμως να κατηγορήσεις τα μικρά παιδιά.
Στο λύκειο έχω την αίσθηση ότι δεν διδασκόμαστε καν το μάθημα της μουσικής, γεγονός απαράδεκτο. Προσωπικά, δεν έμαθα τίποτα από το σχολείο ούτε για την παράδοση της κλασσικής μουσικής, ούτε και της ελληνικής αλλά και των άλλων πολιτισμών.
Στα ελληνικά σχολεία (εξαιρώ μάλλον τα μουσικά σχολεία) λείπουν βασικές υποδομές και πάνω από όλα λείπει το θεσμικό νομικό πλαίσιο που θα δώσει το απαραίτητο κύρος που αξίζει στη μουσική παράδοση εν γένει.
Όπως ανέφερα πριν, η εκπαίδευση της ακοής μας, πρέπει να αποκτήσει ισάξια θέση με την εκπαίδευση του λόγου και της γραφής και μέχρι στιγμής, δυστυχώς, απέχει παρασάγγας από το να τα καταφέρει.
Υπάρχουν Έλληνες αξιόλογοι μουσικοί, με μουσική κατάρτιση και γνώσεις;
Εννοείται ότι υπάρχουν. Θεωρώ ότι είναι και πολλοί. Οι περισσότεροι από αυτούς όμως εκτιμήθηκαν και έκαναν καριέρα πρώτα στο εξωτερικό και ύστερα ερχόμενοι ως ήδη επιτυχημένοι κατάφεραν να εδραιωθούν και στην Ελλάδα.
Πιστεύω όμως ότι ακόμα και αυτοί, δεν χαίρουν του μεγέθους της εκτίμησης που τους αξίζει. Υπάρχουν επίσης και άλλοι πολλοί αδικημένοι αξιόλογοι μουσικοί, παίρνοντας τον Σκαλκώτα ως τρανταχτό παράδειγμα (ίσως τον μεγαλύτερο Έλληνα συνθέτη), που επέστρεψαν στην Ελλάδα και καταστράφηκε η καριέρα τους μη λαμβάνοντας ποτέ της αξίας που τους αναλογούσε.
Συνεπώς, είναι απόλυτα λογικό και κατανοητό να βλέπουμε μεγάλους Έλληνες μουσικούς να διαπρέπουν στο εξωτερικό και να μη θέλουν να γυρίσουν για μια -αμφίβολης επιτυχίας- καριέρα σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, γεμάτη με ελλείψεις και προβλήματα. Εκτιμώ πραγματικά πάντως το θάρρος σε αυτούς που το επιχειρούν.
Ποια είναι τα μελλοντικά μουσικά σας σχέδια;
Βασικός μου μακροπρόθεσμος στόχος ήταν ανέκαθεν και είναι η συνέχιση των μουσικών σπουδών μου (μεταπτυχιακό πάνω στη σύνθεση) σε κάποια χώρα του εξωτερικού, με περισσότερες πιθανότητες σε χώρες όπως ο Καναδάς, Αγγλία, ΗΠΑ ή σκανδιναβικές χώρες.
Επίσης την φετινή σεζόν, θα προετοιμάσω το πρώτο μου CD, στο οποίο θα περιλαμβάνεται μια συλλογή από έργα μου για σόλο πιάνο και μουσική δωματίου, το οποίο ευελπιστώ να παρουσιάσω live σε συναυλίες.
Στα πιο άμεσα μου σχέδια, 28 Σεπτεμβρίου θα ερμηνεύσω τα έργα μου για σόλο πιάνο σε συναυλία στη Χαλκιδική, τον Νοέμβριο θα ερμηνευτεί το καινούργιο μου έργο «The leaving Sun» (για βιολί, τενόρο σαξόφωνο και πιάνο) στα πλαίσια του «Εργαστηρίου Σύγχρονης Μουσικής του ΜΜΘ», ενώ αρχές Δεκεμβρίου έρχονται από το Μόντρεαλ του Καναδά στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης οι Molinari String Quartet, για να ερμηνεύσουν –ανάμεσα σε έργα σύγχρονων συνθετών των ΗΠΑ και του Καναδά- το έργο μου για κουαρτέτο εγχόρδων «For Sun’s light».
Σύντομο Βιογραφικό
Ο Μενέλαος Πειστικός (γεννημένος στις 22 Αυγούστου του 95’) είναι συνθέτης και πιανίστας.
Ξεκίνησε να παίζει πιάνο και να συνθέτει στην ηλικία των 15. Τον Φεβρουάριο, κέρδισε το 3ο Βραβείο και το 1ο Βραβείο Κοινού στον παγκόσμιο διαγωνισμό σύνθεσης για κουαρτέτο εγχόρδων «7th Molinari String Quartet Composition Competition» που διεξήχθη στο Μόντρεαλ του Καναδά, για το έργο του «For Sun’s light».
Τον Δεκέμβριο του 2018, κέρδισε το 2ο Βραβείο στον παγκόσμιο διαγωνισμό σύνθεσης για σόλο πιάνο «4th Opus Dissonus Composition Competition» στη Βραζιλία, για το κομμάτι του «On the Vision and the Riddle».
Πέρα από την Ελλάδα, η μουσική του έχει παιχτεί στον Καναδά, στην Κροατία, στην Ιταλία και στη Βραζιλία.
Εκτελέσεις των έργων του περιλαμβάνουν μουσικά σχήματα και ερμηνευτές όπως οι Molinari String Quartet, οι Hermes Duo (Ευτυχία Βενιωτά και Γεώργιος Λυγερίδης), οι σολίστ Ερατώ Αλακιοζίδου και Artur Cimirro.
Τα τελευταία 6 χρόνια, κάνει ιδιαίτερα μαθήματα σύνθεσης με τον καθηγητή κ. Altin Volaj. Είναι επίσης κάτοχος των Πτυχίων Αντίστιξης και Φούγκας (με Άριστα) με τον καθηγητή κ. Κώστα Τσούγκρα και κάτοχος του Πτυχίου Πιάνου (με Άριστα) με καθηγήτρια την κ. Βικτωράτου με την οποία συνεχίζει για το Δίπλωμα Πιάνου στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης. Υπήρξε επίσης μαθητής πιάνου των καθηγητών Julien Duchaud, Jean-Christophe Charron, Χρήστο Κωνσταντινίδη και Χρήστο Νούλη.
Τον Ιούλιο, έγινε η πρεμιέρα του νέου του έργου για σόλο πιάνο «Le persone al Sole» από την πιανίστα Ερατώ Αλακιοζίδου στο φεστιβάλ του Αρχαιολογικού Μουσείου του Teano της Ιταλίας. Τον Απρίλιο, το βραβευμένο έργο του «For Sun’s light» για κουαρτέτο εγχόρδων, παίχτηκε εκ νέου από τους Molinari String Quartet στο Guido Molinari Foundation στο Μόντρεαλ του Καναδά ενώ τον ίδιο μήνα τιμήθηκε σε συναυλία του από τον Δήμο Ωραιοκάστρου για τον διαγωνισμό σύνθεσης για σόλο πιάνο που κέρδισε στη Βραζιλία.
Το Δεκέμβριο του 2018, επιλέχτηκε να συμμετάσχει στο masterclass σύνθεσης του Ελληνοκαναδού συνθέτη Χρήστου Χατζή στη Θεσσαλονίκη.
Τον Ιούλιο του 2018, ο Μενέλαος συμμετείχε ως συνθέτης στο World Saxophone Congress στο Ζάγκρεμπ της Κροατίας, με το έργο του «Vagues» για σαξόφωνο και πιάνο, ειδική παραγγελία από τους Ευτυχία Βενιωτά και Γεώργιο Λυγερίδη. Ο Μενέλαος ερμηνεύει σε συναυλίες τα έργα του και ετοιμάζει το πρώτο του δίσκο με δικά του έργα για σόλο πιάνο και μουσική δωματίου.
