Μαρία Έμμα Μελιγκοπούλου: LB, MusM, PhD, Post Doc Διευθύντρια Χορωδίας – Επίκουρη Καθηγήτρια ΤΜΕΤ Πανεπιστημίου Μακεδονίας
“Εύχομαι όλος ο καλλιτεχνικός κόσμος της χώρας μέσα στο 2022 να καταφέρει να είναι πιο παραγωγικός και να προσφέρει πνευματική ανάσα και ψυχική ανάταση στις κουρασμένες ψυχές όλων μας…”
Ποια είναι τα συναισθήματά σας για το 2021; Το 2021 ήταν μια χρονιά που θα αφήσει ιδιαίτερες αναμνήσεις, καθώς και οι 12 μήνες του έτους συνέπεσαν με την περίοδο της πανδημίας και συνοδεύτηκαν από περισσότερο ή λιγότερο αυστηρά περιοριστικά μέτρα, τα οποία επηρέασαν όχι μόνο την καθημερινότητά μας, αλλά και τον πολιτισμό: συναυλίες και θεατρικές παραστάσεις ματαιώθηκαν ως διοργανώσεις, άλλες πάλι ακυρώθηκαν ή αναβλήθηκαν την τελευταία στιγμή, εξανεμίζοντας τον κόπο των συντελεστών τους, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία των μουσικών και θεατρικών σχημάτων της χώρας παρέμεινε απελπιστικά αδρανής, μη διαθέτοντας κατάλληλο χώρο για πρόβες και παραστάσεις. Προσωπικά, είχα την ευκαιρία να πραγματοποιήσω ορισμένες συναυλίες, σε συνεργασία με το ΜΜΘ, καθώς και στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών συναυλιών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, η χρονιά όμως ήταν ιδιαίτερα στείρα σε αριθμό συναυλιών, ενώ απουσίασαν και τα χορωδιακά ταξίδια στο εξωτερικό. Η μοναδική μου διεθνής μουσική εξόρμηση ήταν η συμμετοχή μου ως μέλος της κριτικής επιτροπής των World Choir Games στη Φλάνδρα (Βέλγιο) τον Νοέμβριο.
Από την άλλη, μέσα στη χρονιά που πέρασε όλοι μας χάσαμε κάποιο φίλο, συγγενή ή συνεργάτη μας, που δυστυχώς δεν τα κατάφερε στη μάχη του με τον ιό. Η θλίψη για τους ανθρώπους που έφυγαν απροσδόκητα και πολλοί από αυτούς τόσο νωρίς και ενώ ήταν ενεργά μέλη της κοινωνίας μας, έχει αφήσει ένα βαθύ ψυχικό αποτύπωμα που συγκρατεί την όποια αισιοδοξία μου για το 2022…
Συμφωνείτε με τα νέα μέτρα της κυβέρνησης ως προς την αντιμετώπιση της πανδημίας; Θα απαντήσω με λίγο χιούμορ, μιας και δεν είμαι πολιτικός, αλλά ούτε και ειδικός επί του θέματος… νομίζω ότι η κυβέρνηση κοιτά τι κάνουν τα άλλα κράτη γύρω – γύρω και κάνει copy – paste… Κάποιες φορές τα μέτρα «κολλάνε» καλά στην ελληνική πραγματικότητα, κάποιες άλλες απλά δυσκολεύουν την καθημερινότητά μας χωρίς ουσιαστικό λόγο…
Ποιο θα είναι το μέλλον του πολιτισμού το 2022; Όπως το COVID είναι ένας ιός που δρα και μας ενοχλεί απροσδόκητα και μη προβλέψιμα, πιστεύω ότι και ο «ιός του πολιτισμού» έχει την αντίστοιχη ικανότητα να επικρατεί οποιασδήποτε πανδημίας. Η δημιουργικότητα των καλλιτεχνών αποδείχθηκε αστείρευτη αλλά και αδάμαστη από τα όποια μέτρα της επιβλήθηκαν. Όσο δύσκολοι και εάν είναι οι καιροί, από κάθε γωνιά της χώρας πετιέται μια σπίθα πολιτισμού. Πιστεύω και ελπίζω ότι το 2022 θα είναι μια πιο παραγωγική χρονιά και σταδιακά θα επανέλθει η ανάρρωση του πολιτισμού παράλληλα με την ανάρρωση του κόσμου από την πανδημία.
Ως καλλιτέχνης και άνθρωπος του πολιτισμού, τι θα προτείνατε για την επιστροφή στην κανονικότητα; Η κανονικότητα δεν έχει συγκεκριμένους κανόνες λειτουργίας. Είναι η αυθόρμητη, ελεύθερη και αβίαστη ζωή, διανόηση και δράση των πολιτών. Όταν εξαλειφθεί η πανδημία η κοινωνία θα βρει σύντομα το δρόμο της κανονικότητας, έχοντας λάβει το μάθημά της από αυτά που την περιόρισαν όλο αυτό το διάστημα. Οι ευπαθείς ομάδες παρόλα αυτά δεν είναι αυτές που νοσούν από COVID, είναι αυτές που νοσούν ψυχικά εξαιτίας του COVID. Θα τολμήσω να πω ότι οι ψυχικές απώλειες της πανδημίας είναι ήδη περισσότερες από τις ανθρώπινες. Χάθηκαν μερικές χιλιάδες συνανθρώπων μας από τη νόσο και υπάρχει διάχυτη η θλίψη και ο πόνος για αυτές τις απώλειες. Από την άλλη, οι ψυχικά νοσούντες από τις συνέπειες της πανδημίας είναι πολύ περισσότεροι.
Οι ειδικοί αναφέρουν ότι στα λύματα των πόλεων δε διαπίστωσαν μόνο ιικό φορτίο, αλλά και μια γεωμετρική αύξηση στη χρήση ψυχοφαρμάκων. Οι μοναχικοί άνθρωποι, οι λιγότερο ενημερωμένοι που δεν έχουν κατανοήσει τις παραμέτρους της κατάστασης και δημιουργούν στο μυαλό τους λανθασμένες εικόνες (όπως αυτοί που αυτοκτονούν διότι διαπίστωσαν ότι έχουν covid-19), αλλά και τα άτομα που καθημερινά πηδούν από τα μπαλκόνια ή αφαιρούν την ίδια τους τη ζωή με τόσους άλλους τρόπους, τα παιδιά που «ξέχασαν» να είναι μαθητές και συμπεριφέρονται με πρωτοφανή απείθαρχο και αυτόνομο τρόπο μέσα στις αίθουσες διδασκαλίας, έχοντας υιοθετήσει την «ασυδοσία» του καναπέ με τις κλειστές κάμερες και την εξ αποστάσεως διδασκαλία, είναι μερικές μόνο από τις βαθιές ψυχικές πληγές που αφήνει αυτή η περίοδος.
Δεν είμαι ειδική να γνωρίζω πόσο χρόνο θα χρειαστούν για να νιώσουν οι άνθρωποι απελευθερωμένοι από το φίμωτρο της μάσκας, τον ιδρώτα στη μύτη και το στόμα, το άγχος της «παράνομης» κυκλοφορίας ή την απαγόρευση εισόδου σε μέρη που ανέκαθεν υπήρχε ελεύθερη πρόσβαση, αλλά και το διχασμό που έχει γεννήσει η πανδημία ανάμεσα στους υποστηρικτές του υποχρεωτικού εμβολιασμού και σε αυτούς που επιλέγουν να παραμείνουν ανεμβολίαστοι. Αυτό που είναι βέβαιο είναι ότι η πανδημία κατάφερε να αποξενώσει τους ανθρώπους, να δημιουργήσει έχθρες και διχόνοιες για ζητήματα που ήταν ανύπαρκτα προηγουμένως, να χωρίσει οικογένειες και να φέρει μεγαλύτερη απόσταση προς το συνάνθρωπο… η αγκαλιά, η χειραψία, το φιλί… οι πιο αυθόρμητες κοινωνικές εκφράσεις που διαφοροποιούν τον άνθρωπο από τα ζώα είναι πια «απαγορευμένες»… πολλές ψυχές έχουν λυγίσει από την απουσία μιας ζεστής αγκαλιάς, ενός σκαστού φιλιού στο μάγουλο ή ακόμη και ενός θερμού αγγίγματος στο χέρι, που για κάποιους από μας ήταν η μόνη ανθρώπινη επαφή που τους είχε απομείνει…
Εύχομαι η επόμενη μέρα να έρθει σύντομα και να δώσει προτεραιότητα στην αποκατάσταση όχι μόνο των ασθενών, αλλά και των ανθρώπων που νοσούν ψυχικά και η ζωή τους βρίσκεται σε αδιέξοδο λόγω της κοινωνικής και προσωπικής απομόνωσης που βιώνουν. Οι νοσήσαντες θα βρουν το δρόμο τους με την οικογενειακή αγάπη και στήριξη. Οι ψυχικά νοσούντες όμως, είναι μόνοι. Και εδώ θα είναι κατά τη γνώμη το crash test του κοινωνικού μας ιστού: πώς θα γίνει μια διαχείριση της «επόμενης μέρας», ώστε η κανονικότητα να επιστρέψει για «όλους» και όχι για «κάποιους»;
Ποια τα καλλιτεχνικά σας σχέδια για το 2022; Είναι όλα τόσο ρευστά που δεν έχω να πω πολλά… Θα προσπαθήσουμε να κάνουμε μια επετειακή συναυλία για 30 χρόνια από την ίδρυση της Χορωδίας Ι.Ν. Αγίων Κυρίλλου & Μεθοδίου, υπάρχουν κάποιες άλλες συναυλίες με τα χορωδιακά σύνολα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, ένα χορωδιακό εργαστήριο με το Basilio Astulez στην Πάτρα, μια συμμετοχή της χορωδίας σε ένα χορωδιακό φεστιβάλ στη Γερμανία και ορισμένα σεμινάρια που θα διδάξω το καλοκαίρι στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ίσως προκύψουν και κάποιες άλλες δράσεις, αλλά η ρευστότητα της κατάστασης δεν επιτρέπει άμεσο προγραμματισμό…
Εύχομαι όλος ο καλλιτεχνικός κόσμος της χώρας μέσα στο 2022 να καταφέρει να είναι πιο παραγωγικός και να προσφέρει πνευματική ανάσα και ψυχική ανάταση στις κουρασμένες ψυχές όλων μας…
Καλή χρονιά, με υγεία και αγάπη!
