Μία «Έντα Γκάμπλερ» πιο διαχρονική από ποτέ στη σκηνή του Bios

Κριτική από τον δημοσιογράφο Θάνο Ξάνθο

Μετά την ΜΗΔΕΙΑ του Ευριπίδη, η οποία παρουσιάστηκε στο ΜΠΑΓΚΕΙΟΝ, ο Δημήτρης Γεωργαλάς σκηνοθετεί την «Έντα Γκάμπλερ» του Ίψεν, στο BIOS.

Η παράσταση είναι βασισμένη στο κλασικό έργο του Ερρίκου Ίψεν, αλλά ο Δημήτρης Γεωργαλάς με την διεισδυτική του θεατρική ματιά και την πρωτοτυπία που τον διακρίνει, κάνει αυτό το έργο να γράφτηκε σαν χθες. Να παραμένει διαχρονικό στα μάτια μας, μέσα από ρόλους και καταστάσεις.

Το έργο, ως ψυχόδραμα, είναι η γνωμάτευση της εποχής μας, της κατάχρησης των σχέσεων και της ψυχικής παθολογίας του σύγχρονου ανθρώπου. Πίσω από τα πρόσωπα διακρίνουμε τα συμπτώματα ενός αξιακού συστήματος μέσα στο οποίο λειτουργούν μόνο χειριστικές και τοξικές σχέσεις. Πίσω από κάθε πρόσωπο διαφαίνεται ένα τερατώδες Υπερεγώ που συνθλίβει τον ψυχισμό του.

Η Έντα Γκάμπλερ στο κέντρο αυτού του έργου, λατρεύει την ομορφιά, υψώνει έναν καθρέφτη και μέσα σ’ αυτόν βλέπει την ασχήμια του εαυτού της, του σαρκοβόρου κόσμου που την περιβάλλει, της ύπαρξης που δεν της έχει μείνει κανένα ευγενές κίνητρο. Τον δυναμικό αυτό ρόλο, υποδύεται με σθένος και απόλυτο σεβασμό η ηθοποιός Τζούλη Σούμα, χωρίς υπερβολή κι επιτήδευση. Μόνο με ατόφιο ταλέντο κι αλήθεια.

Η παράσταση σκιαγραφεί ψυχαναλυτικά τον άνθρωπο του σήμερα, που βουλιάζει σε μια διαστροφική πλήξη, που ό,τι κι αν έχει δεν είναι ποτέ αρκετό, την διαφθορά ως κυρίαρχο μέσο αλληλοεπιρροής και το συμφέρον, βασικό πυρήνα των σχέσεων. Ο τρόπος που τοποθετούνται αυτά τα χαρακτηριστικά του έργου πάνω στη σκηνή, κερδίζει σε ευφυία και πρωτοτυπία.

Ο Δημήτρης Γεωργαλάς, πέρα από την υπογραφή της διασκευής, της μετάφρασης και της σκηνοθεσίας του έργου, παίζει στην παράσταση, υποδυόμενος με πολύ ωραίο κι αληθή τρόπο, τον σύζυγο της Έντα Γκάμπλερ, Γιόργκεν Τέσμαν. Την αγαπημένη του και πληθωρική θεία, υποδύεται η ηθοποιός Λένα Φραγκούλη, η οποία εντυπωσιάζει με την ερμηνεία της αλλά και την στάση της πάνω στη σκηνή, καθ’ όλη τη διάρκεια της παράστασης.

Στον ρόλο του δικαστή Μπρακ απολαμβάνουμε τον πολλά υποσχόμενο Νίκο Δερτιλή που δεν χάνει καθόλου τον ειρμό του μέσα στην παράσταση. Η άξια ηθοποιός Μαργαρίτα Βαρλάμου, με συνέπεια και γλαφυρότητα στο βλέμμα αλλά και στην κίνηση, υποδύεται την σαγηνευτική Τέα Έλβστετ. Τέλος, ο ταλαντούχος Βαγγέλης Παπαδάκης, δεν αφήνει περιθώρια να πάρουμε τα μάτια μας από την σκηνή, καθώς ως Έιλερτ Λέβμποργκ, «κεντάει» με την ερμηνεία του και προκαλεί πολλά κι έντονα συναισθήματα!

Η ηρωίδα «Έντα Γκάμπλερ» είναι το θύμα μιας πατριαρχικής κοινωνίας, που απειλεί την ελευθερία της και στέκεται επικριτική και απειλητική απέναντί της. Η απάντησή της στον εγκλωβισμό, όσο κι αν είναι αυτοκαταστροφική, είναι και μια πράξη πολιτική, μια βίαιη ρήξη με το αδιέξοδο, ένας τρόπος να μας αφήσει άφωνους. Τι πιο διαχρονικό και για το σήμερα, αυτή η γυναίκα. Στο γενικότερο πορτραίτο του Ίψεν, δεσπόζει το να μένουμε πάντα άφωνοι, γεμάτοι με τα ερωτηματικά μας. Οι απαντήσεις είναι προσωπική υπόθεση του καθενός. Κι αυτές τις απαντήσεις θα τις δώσει ο καθένας μόνος του, βλέποντας αυτή την πολύ ενδιαφέρουσα παράσταση.

Τα σκηνικά-φωτισμοί του Βασίλη Αποστολάτου, τα κοστούμια του Δημήτρη Ντάσιου και η πρωτότυπη μουσική των DNA (Αλέξανδρος Χρηστάρας, Μιχάλης Νιβολιανίτης) συμπληρώνουν με επιτυχία αυτό το μυσταγωγικό κι έντονα δραματικό κλίμα της παράστασης.