Κώστας Αρβανίτης: “Πιστεύω πως αν η τοστιέρα μου είχε πάνω φακό θα έβρισκα πλέον τρόπο να τη χρησιμοποιήσω δημιουργικά”

Συνέντευξη του φωτογράφου Κώστα Αρβανίτη στον Ανδρέα Κατσικούδη για το polismagazino.gr

Γεννήθηκα στην Αθήνα το 1981. Έζησα τα πρώτα 5 χρόνια της ζωής μου στο κέντρο και στην συνέχεια μετακομίσαμε με την οικογένεια μου στα Μελίσσια όπου και βρίσκεται πλέον το πατρικό μου. Σπούδασα στο Τ.Ε.Ι Χαλκίδας, στο τμήμα ηλεκτρολογίας. Αυτή την στιγμή ζω και εργάζομαι στο Έντμοντον του Καναδά, ως χειριστής CNC μηχανών ενώ ταυτόχρονα τους τελευταίους 2 μήνες τρέχω την δική μου επιχείρηση.

Ξεκίνησα την ενασχόληση μου με την φωτογραφία το 2012. Η οικονομική κρίση, ανεργία και η αβεβαιότητα της εποχής, σε συνδυασμό με κάποιες άλλες συγκυρίες για κάποιο ανεξήγητο λόγο δημιούργησαν τις κατάλληλες συνθήκες. Το γιατί ξεκίνησα να φωτογραφίζω πραγματικά δεν το γνωρίζω ακριβώς. Υποθέτω ότι είχε σχέση κυρίως με την ευκολία του μέσου και λιγότερο με την φωτογραφία ως τέχνη. Η ψηφιακή εποχή έφερε μία επανάσταση στην ευκολία που κάποιος μπορεί να φωτογραφίσει αρκεί να έχει στην διάθεση του μία μηχανή.

Μαθήματα φωτογραφίας δεν πήρα ποτέ. Δεν υπήρχε ο χρόνος όσο δούλευα και την εποχή που ήμουν άνεργος δεν υπήρχε το χρήμα. Είναι κάτι που πιθανόν θα με είχε βοηθήσει αρκετά στα πρώτα μου βήματα και κάτι που θα με είχε ωθήσει στο να γνωρίσω ανθρώπους που θα μπορούσα να μοιραστώ μαζί τους τις σκέψεις μου. Αντί αυτού λοιπόν κατέληξα μόνος μου να σκαλίζω παλαιότερες αναρτήσεις σε ένα ελληνικό φωτογραφικό φόρουμ. Μέσα στο φόρουμ αυτό γνώρισα τον Κώστα Καραΐσκο και τον Άκη Καραμάνο. Εξαιρετικοί φωτογράφοι και άνθρωποι, που δεν τσιγκουνεύτηκαν τις συμβουλές και με βοήθησαν να δω παραπέρα από το τεχνικό κομμάτι την φωτογραφίας.

Από το 2017 ζω στον Καναδά. Η ζωή εδώ είναι διαφορετική σε σχέση με αυτό που έζησα 36 χρόνια στην Ελλάδα. Υπάρχει κράτος, υπάρχει πρόνοια, υπάρχουν υποδομές και η οικονομία είναι σταθερή. Αλλού χάνεις και αλλού κερδίζεις. Προς το παρόν κερδίζω παραπάνω από αυτά που χάνω. Όσον αφορά το κλίμα για τους καλλιτέχνες και τον πολιτισμό, τα πράγματα και εδώ διαφέρουν. Μιλώντας πάντα για το κεντροδυτικό κομμάτι της χώρας, θα πω ότι είναι αρκετά πίσω σε σχέση με την Ελλάδα. Υπάρχουν διάφορα φεστιβάλ και διοργανώσεις γύρω από την τέχνη, αλλά είναι κατά την γνώμη μου στην πλειονότητα τους ιδιαίτερα ρηχά και άψυχα. Φυσικά πάντα υπάρχουν ευκαιρίες να δείξεις την δουλειά σου αλλά πρέπει να είσαι προσεκτικός και να μην πέσεις στην παγίδα του εύκολου και του πρόχειρου.

Η σχέση μου με την φωτογραφία αυτή την στιγμή είναι πιο χαλαρή από ποτέ. Πάντα φωτογράφιζα ερασιτεχνικά και πάντα διέθετα τόσο χρόνο ώστε να με ευχαριστεί χωρίς να με κουράζει. Ο στόχος που έχω αυτή την στιγμή είναι ένα γενικό reboot μετά από μία πολύ μεγάλη παύση. Είναι σχεδόν πάνω από 2 χρόνια που δεν φωτογραφίζω συστηματικά μιας και την προσοχή μου την έχω σε άλλα πιο σημαντικά πράγματα που συμβαίνουν στην ζωή μου. Όταν τα υπόλοιπα μπουν σε μία σειρά θα ξεκινήσω πάλι τις φωτοβόλτες μου. Νιώθω καλύτερα από ποτέ και νομίζω ότι μέσα μου έχω αρκετό “υλικό” να μοιραστώ.

Η μεγαλύτερη μου διάκριση ήταν πέρυσι εδώ στο Edmonton του Καναδά όπου διακρίθηκα σε έναν από τους μεγαλύτερους πανκαναδικούς διαγωνισμούς. Μου έγινε πρόταση για βιβλίο, από έναν από τους curator του συγκεκριμένου διαγωνισμού. Την απέρριψα μιας και πιστεύω ότι είναι νωρίς για κάτι τέτοιο. Έχω συμμετάσχει σε αρκετές ομαδικές φωτογραφικές εκθέσεις από το 2016 και έπειτα.

Μία καλή μηχανή μπορεί να σε πάει πολύ μακριά, ενώ μία φτηνή μηχανή έχει όρια. Αυτό από μόνο του δεν σημαίνει τίποτα όμως. Ναι μεν ο εξοπλισμός διευκολύνει, αλλά δεν είναι πάντα απαραίτητος. Φυσικά μιλάμε για το είδος της φωτογραφίας που ασχολούμαι προσωπικά και όχι για εξειδικευμένα είδη φωτογραφίας. Πολλές από τις φωτογραφίες μου είναι τραβηγμένες με κινητό και κάποιες με φτηνές Compact μηχανές. Ο εξοπλισμός είναι σημαντικός, αλλά η ματιά σημαντικότερη. Πιστεύω πως αν η τοστιέρα μου είχε πάνω φακό θα έβρισκα πλέον τρόπο να την χρησιμοποιήσω δημιουργικά. Τώρα αν θα επέλεγα την τοστιέρα ή μία καλή μηχανή με γρήγορη εστίαση, νομίζω ότι την απάντηση την ξέρεις.

Το ταλέντο θα σε πάει μακριά, μέχρι εκεί που ο δρόμος τελειώνει. Η δουλειά θα ανοίξει νέους δρόμους για να πας ακόμα παρακάτω. Αν με έφτιαχνες από την αρχή και μου χάριζες “όρεξη για δουλειά” ή “ταλέντο”, θα διάλεγα όρεξη για δουλειά. Ο συνδυασμός και των δύο είναι σπάνιος αλλά φέρνει εξαιρετικά αποτελέσματα.

Ο στενός οικογενειακός μου κύκλος ήταν πάντα υποστηρικτικός και ποτέ δεν στάθηκε εμπόδιο στην μέχρι τώρα πορεία μου. Ενθάρρυνση και στήριξη έλαβα τόσο από την οικογένεια μού όσο και από τους φίλους μου. Ποτέ κανείς δεν προσπάθησε να με φρενάρει ή να με σταματήσει. Ίσα ίσα που αν δεν είχα την στήριξή τους πιθανόν να μην μιλούσαμε τώρα. Την μεγαλύτερη ενθάρρυνση την έλαβα τα τελευταία χρόνια από την σύζυγό μου, που πιστεύω πως είναι περήφανη για μένα.

Πηγή έμπνευσης για μένα αποτελούν τα πάντα. Υπάρχουν συνειδητές πηγές έμπνευσης, όπως για παράδειγμα ένα καρέ σε μία ταινία και υπάρχουν και πηγές έμπνευσης που έχουν μαζευτεί στο ασυνείδητο και περιμένουν τις κατάλληλες συνθήκες για να βγουν στην επιφάνεια. Θεωρώ ότι όλα τα ερεθίσματα που έχω δεχτεί από μικρό παιδί, συνειδητά και ασυνείδητα, είναι το υλικό της όποιας τέχνης μπορώ να παράγω. Πολύ δύσκολα μπορώ να τα ξεχωρίσω και να πω τι είναι τι, αλλά όταν σηκώνω την μηχανή και βλέπω τον κόσμο διαφορετικά, νιώθω πως από πίσω κάτι βαθύτερο υπάρχει. Κάποια δεξαμενή χωρίς πάτο που όσο την σκαλίζω όλο και κάτι καινούργιο βρίσκω.

Όταν η φωτογραφία καταφέρνει να ξεπεράσει την απλή καταγραφή και μου δίνει την δυνατότητα της προσωπικής ερμηνείας τότε για μένα φωτογραφία αυτή είναι καλή. Δεν έχει σχέση με το είδος, αλλά μάλλον με τον τρόπο που προσεγγίζει το θέμα του ο φωτογράφος. Αν με ρωτούσες πριν μερικά χρόνια θα έλεγα ότι το αγαπημένο μου είδος είναι η “φωτογραφία δρόμου”. Πλέον μάλλον η απάντηση είναι, όλα τα είδη και ότι είμαι φίλος της καλής φωτογραφίας

Αυτή η πιθανή παραμόρφωση της πραγματικότητας που βλέπεις στις φωτογραφίες μου είναι κάτι που επιδιώκω. Δεν γίνεται πάντα συνειδητά την ώρα της λήψης, όχι τουλάχιστον σε όλες τις διαστάσεις που μπορεί να πάρει μια εικόνα. Αποφεύγω όσο μπορώ οι φωτογραφίες μου να είναι απλές καταγραφές του χρόνου και του χώρου και προσπαθώ πάνω από όλα να εκφράσω αυτό που είδα εγώ στο συγκεκριμένο καρέ, όσο φυσικά είναι αυτό εφικτό. Και αυτό που βλέπω σαν φωτογράφος είναι σπάνια συμβατικό ή πιστό στην πραγματικότητα. Κάποιες φορές λειτουργεί και κάποιες όχι. Η μαυρίλα στις φωτογραφίες μου έχει να κάνει μάλλον με συνειδητή απόφαση. Μου αρέσει το άσπρο και μου αρέσει και το μαύρο. Μου αρέσει το contrast και μου αρέσουν οι σκληροί φωτισμοί. Πολλοί ίσως να το λαμβάνουν ως απαισιοδοξία. Είμαι απαισιόδοξος όσο και αισιόδοξος. Θα έλεγα ότι μάλλον ο χαρακτηρισμός που θα μου έδινα είναι ρεαλιστής. Αλλά αυτό αφορά την προσωπική μου ζωή και όχι το έργο μου ως επίδοξος καλλιτέχνης. Ο κάθε ένας το εκλαμβάνει διαφορετικά πάντως. Κατά καιρούς με έχουν πλησιάσει αρκετοί και με έχουν ρωτήσει πράγματα διαφορετικά, που μου δείχνει καθαρά ότι οι ερμηνείες που μπορεί να δώσει κάποιος είναι άπειρες.

Οι φωτογράφοι που θαυμάζω είναι πολλοί. Έχω την σπάνια τύχη την πλειονότητα αυτών να τους έχω γνωρίσει είτε από κοντά είτε να έχω συνομιλήσει μαζί τους έστω ηλεκτρονικά. Θα μπορούσα να τους αναφέρω ονομαστικά αλλά δεν θα το κάνω. Είναι μεταξύ τους διαφορετικοί σαν καλλιτέχνες, με άλλες υφές και διαφορετικό βάθος και χροιά. Κάποιοι έχουν αναγνώριση σε παγκόσμιο επίπεδο και κάποιοι απλώνουν τώρα τα φτερά τους. Έχουν όμως ένα κοινό χαρακτηριστικό. Είναι άνθρωποι, χωρίς καβαλημένο καλάμι, πρόθυμοι να βοηθήσουν και ευγενείς με τους νέους καλλιτέχνες. Αυτοί είναι οι φωτογράφοι που θαυμάζω.

Για να πεις πότε μία φωτογραφία είναι τέχνη θα πρέπει κάποιος να ορίσει τι είναι τέχνη. Και είναι κάτι που δεν προτίθεμαι να κάνω. Έχει γίνει στο παρελθόν από ανθρώπους πολύ καλύτερους μου, άλλοτε επιτυχημένα και άλλοτε όχι. Θα πω μόνο το εξής.
Όταν σταθείς μπροστά σε μία εικόνα και νιώσεις στο στήθος σου βαθιά μία αναταραχή, μία εν δυνάμει συγκίνηση και μία ανησυχία, τότε αυτό που αντικρίζεις ξεπερνά τα στεγανά μιας απλής εικόνας. Αγγίζει κάτι βαθύτερο μέσα σου και μπορείς να πεις ότι απέναντί σου βρίσκεται ένα έργο τέχνης. Για τον κάθε άνθρωπο λειτουργεί διαφορετικά και είναι καθαρά υποκειμενικό. Μια φωτογραφία που λατρεύω προσωπικά, θα μπορούσε για κάποιον άλλον να μην σημαίνει τίποτα.

Ο φωτογραφικός μου στόχος για το μέλλον θα έλεγα ότι είναι απλά η επανεκκίνηση μου. Είμαι αρκετό καιρό έξω από το παιχνίδι αλλά είμαι αισιόδοξος γιατί πλέον με εμπιστεύομαι. Γνωρίζω τι μπορώ να κάνω και τους λόγους που θα το κάνω. Επειδή ακριβώς σκοπός είναι η προσωπική μου έκφραση ξέρω ότι δεν θα αποτύχω ποτέ. Μπορεί να μην αρέσει στους υπόλοιπους η δουλειά μου αλλά εγώ θα είμαι ευχαριστημένος όπως και να έχει.

http://www.cosarvanitis.com

https://www.instagram.com/cosarvanitis/