“Ελπίζω να ξεπεραστεί η πανδημία και να μπορέσουμε όλοι μας να συνεχίσουμε με τις ζωές μας”
Ποιά είναι η πρώτη σας Μουσική ανάμνηση; Ακούω μουσική από νεογέννητο- και ακόμη και πριν γεννηθώ- αλλά δε θυμάμαι τόσο πίσω… Η πρώτη ανάμνηση που μου έρχεται στο μυαλό… Είναι πολλές μαζί. Είναι η μουσική της εκπομπής “Εδώ Λιλιπούπολη”, είναι η μουσική από το βιβλίο για παιδιά “Ντενεκεδούπολη”, είναι το μουσικό παραμύθι του Σεργκέι Προκόφιεφ “Ο Πέτρος και ο Λύκος” και είναι και οι Σόλο Σουίτες για Βιολοντσέλο του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ και η Σονάτα για Πιάνο και Βιολοντσέλο σε λα μίζονα του Λούντβιχ Βαν Μπετόβεν.
Με ποιόν Μουσικό θα θέλατε να βρεθείτε επί σκηνής;
Θα ήθελα να έχω βρεθεί επί σκηνής δίπλα στο μεγαλείο του ταλέντου του Μάικλ Τζάκσον.
Περιγράψτε μας τη μέχρι σήμερα πορεία σας στη μουσική. Υπήρξαν επιρροές καθοριστικές θετικές ή αρνητικές; Η μουσική από μόνη της είναι μια τεράστια θετική επιρροή. Από εκεί και πέρα, ο κόσμος της μουσικής είναι γεμάτος αντιφάσεις και “τραγωδίες”.
Ξεκινώντας από τους δασκαλους, που παίζουν τεράστιο ρόλο και η δουλειά τους είναι εξαιρετικά σημαντική, ξεχωρίζω τον παιδικό μου δάσκαλο στο βιολοντσέλο, κύριο Γιώργο Μανώλα, που ήταν ένας άνθρωπος γεμάτος αγάπη και χαρά για την μουσική, πράγμα που μετέδιδε σε όλα τα παιδιά. Ήταν καθοριστική φιγούρα για στο ότι διάλεξα αυτόν τον δρόμο. Με τους υπόλοιπους δασκάλους δε θα έλεγα ότι είχα αρκετή τύχη. Με κάποιους δεν είχα αυτό που λέμε “χημεία” και δεν με ενέπνευσαν ώστε να μπορέσω να “παραδωθώ” στο αντικείμενο, άλλοι δεν είχαν αρκετή γνώση και απλά έχασα χρόνο και κάποιοι ήταν απλά αδιάφοροι. Είχα όμως και μία άτυχη- αλλά καθοριστική- συνάντηση με έναν δάσκαλο που συνέπεσε στα πρώτα μου επαγγελματικά βήματα. Παρότι πραγματικός γνώστης του αντικειμένου, ήταν ένας άνθρωπος που δε θα έπρεπε να του επιτρέπεται να διδάσκει νεαρά άτομα, αλλά ποτέ δεν τον σταμάτησε κανείς από το να το συνεχίσει. Μπορώ μόνο να ελπίζω ότι είμαι η μόνη που είχα αυτή την αρνητική εμπειρία, την οποία μου πήρε πολλά χρόνια να επεξεργαστώ και να ξεπεράσω.
Στον επαγγελματικό χώρο συνάντησα κυρίως άσχημες εώς κακοποιητικές σε κάποιες περιπτώσεις συμπεριφορές, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Δεν μπορούσα να αντιληφθώ τότε από πού πηγάζουν και πολλές φορές με έβγαλαν από την τροχιά μου, τόσο την προσωπική, όσο και την επαγγελματική. Κάθε αρνητική στιγμή και κάθε άνθρωπος που έπαιρνε το δικαίωμα να συμπεριφερθεί άδικα, ανήθικα ή και παράνομα, ήταν ο λόγος που με έσπρωχνε όλο και περισσότερο στο να πάρω την κατάσταση στα χέρια μου. Ήθελα με κάθε τρόπο να βρω την ανεξαρτησία μου και γι’αυτό αποφάσισα να ακολουθήσω τα βήματα της παραγωγής.
Αυτή είναι η αλήθεια, χωρίς καμία διάθεση να την παραλλάξω για να μην χαλάσω την εικόνα μου ή του χώρου του οποίου εκπροσωπώ. Στον χώρο της τέχνης, υπάρχουν πολλά μελανά σημεία σε ό,τι αφορά τις συμπεριφορές των ανθρώπων και κυρίως αυτών με επιρροή σε νεότερούς και πιο νέους στον επαγγελματικό χώρο. Υπάρχει εκεί έξω ακόμη και σήμερα, μια ολόκληρη, παλαιότερη γενιά, που δεν παίζει με τους σωστούς ηθικούς κανόνες και την οποία ακολουθούν ευχαρίστως και πιο νέοι, προκειμένου να τους διαδεχθούν. Όλοι αυτοί έχουν καταστρέψει πολλά νέα άτομα, που δεν μπόρεσαν να διαχειριστούν όλα τα αρνητικά. Ευτυχώς οι εποχές είναι τώρα πιο αφυπνισμένες. Η συμβουλή μου σε όλους τους νέους είναι να μην αφήνουν οποιαδήποτε αρνητική συμπεριφορά να περνάει απαρατήρητη. Η τέχνη είναι κι αυτή ένας επαγγελματικός χώρος και πρέπει όλοι να ακολουθούν τους ίδιους επαγγελματικούς κανόνες με τους υπόλοιπους επαγγελματικούς χώρους. Ξέρω καλά ότι μιλάω για όλους τους συνεδέλφους εκεί έξω. Η διαφορά είναι, ότι, το να μπορώ να μιλάω έτσι, το πάλεψα για χρόνια και το έχω κερδίσει με πολύ κόπο.
Σας “τρομάζει” η επιτυχία ή η αποτυχία; Όχι πια. Πιο παλιά, με τρόμαζαν πολύ αυτές οι έννοιες. Προπονήθηκα από παιδί και για 20 συνεχόμενα χρόνια σπουδών στο “να είμαι η καλύτερη”, όπως κάνουν οι πρωταθλητές, γιατί μου είπαν ότι “αν κάνω πολύ καλά τη δουλειά μου, θα έχω μόνο επιτυχία”. Η αποτυχία ήταν κάτι το τρομαχτικό τότε. Στην πορεία, ζώντας όλα τα προαναφερθέντα μέσα στον χώρο της τέχνης, είδα ότι για να πετύχει κάποιος, εκτός από καλή επίδοση, έπρεπε να είναι και αδίστακτος, σκληρός και ανήθικος, ώστε να ταιριάζει απόλυτα στο ακραία ανήθικο περιβάλον της οπερατικής σκηνής. Είχα πραγματικό πάθος να κάνω αυτή τη δουλειά και ξεπέρασα τον εαυτό μου πολλές φορές γιατί ήθελα πραγματικά να τα καταφέρω. Και τότε έγινε η επιτυχία τρομαχτική. Σε έναν τόσο ακραία αφιλόξενο χώρο όσο είναι αυτός της όπερας, δεν έβλεπα πια την “επιτυχία” ως ένα δώρο που δίνεται σε όσους προσπαθούν. Πιο πολύ την αισθανόμουν σαν “τιμωρία”, παρά σαν επιτυχία. Για κάθε βήμα που μου επέτρεπαν να κάνω, ένιωθα ότι τους… χρωστούσα. Ήταν σα να μου έκαναν δηλαδή την χάρη για το γεγονός ότι η προσπάθειά μου και η απόδοσή μου ήταν αυτή που θα έπρεπε ή και καλύτερη από αυτό που περίμεναν. Όχι μόνο τις δουλειές, αλλά ακόμη και τα χρήματα που έπαιρνα, μου τα έδιναν με τέτοιον τρόπο. Κάθε βήμα επιτυχίας, ήταν σαν ένα “χρέος” απέναντι σε ανθρώπους που άπειρες φορές, ήταν και κατώτεροί μου καλλιτεχνικά ή, χειρότερα ακόμη, δεν είχαν καμία γνώση ή σχέση με το αντικείμενο.
Όταν πια απέκτησα αρκετή εμπειρία ώστε να βγάλω τα συμπεράσματά μου, όταν άρχισα να βρίσκω τον εαυτό μου και σταμάτησα να τον πιέζω τόσο να γίνει αποδεκτός, σταμάτησα να ανησυχώ για αποτυχίες και επιτυχίες. Με ενδιαφέρει μόνο να συνεχίζω την πορεία μου, μια πορεία κάπως διαφορετική από άλλους, που αποδίδει για μένα και που με κάνει να αποδέχομαι τον εαυτό μου και τη τέχνη μου πιο ουσιαστικά. Είμαι πλέον και εργοδότης στη δική μας εταιρία παραγωγής όπερας (Εταιρία Λυρικού Θεάτρου Ελλάδος) και βλέπω ότι η τέχνη και η επιτυχία μου η προσωπική, δεν έχει να κάνει με όλους τους παραπάνω και τις καταστάσεις που έχουν παγιωθεί ως κατεστημένο. Το κατεστημένο στην όπερα διεθνώς, είναι ένα παλιό μοντέλο που δεν αποδίδει πραγματικά. Χάνουν λεφτά, χάνουν κοινό, χάνουν πραγματικά καλούς καλλιτέχνες. Αυτό είναι μια πραγματική και μεγάλη αποτυχία! Το να ξοδεύει κάποιος κρατικά χρήματα επειδή είχε την τύχη να βρεθεί στις κατάλληλες παρέες ή οικογένειες, μου λέει απλά ότι είναι τυχερός, όχι ότι είναι ικανός ή πόσο περισσότερο, πετυχημένος.
Ποιά είναι η άποψή σας για τα μουσικά τηλεοπτικά talent show; Είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για να βγάλουν χρήματα τα κανάλια, οι διαφημιστές και οι επιτροπές. Λυπάμαι τα πολύ νέα παιδιά που καταθέτουν τον εαυτό τους και πιστεύουν ότι κάτι τέτοιο είναι πραγματικά το κλειδί της επιτυχίας τους. Για τους πιο μεγάλους δεν λυπάμαι, γιατί πιστεύω ότι έχουν επίγνωση της κατάστασης και ίσως για κάποιους από αυτούς η αναγνωρίσιμότητα, έστω και η τόσο στιγμιαία, να είναι χρήσιμη. Δεν καταδικάζω κανέναν που πάει σε τέτοια σόου, απλώς ελπίζω να έχουν επίγνωση του τι κάνουν.
Υπάρχουν μάνατζερ στην Ελλάδα που μπορούν να βοηθήσουν την πορεία ενός μουσικού; Δεν είμαι φανατική των μάνατζερ γενικότερα. Οι περισσότεροι μάνατζερ στον οπερατικό χώρο είναι πια άχρηστοι και ζουν παρασιτικά εις βάρος των καλλιτεχνών. Οι λίγοι μεγάλοι μάνατζερ που υπάρχουν στον χώρο μας, παίζουν με τα μεγάλα συμφέροντα, τόσο του οπερατικού κατεστημένου, όσο και των χωρών- όσο περίεργο κι αν ακούγεται, η όπερα διεθνώς πάει χέρι- χέρι με πολιτικά και κρατικά συμφέροντα. Αν το παρατηρήσετε θα το δείτε ξεκάθαρα. Η Ελλάδα δεν έχει μάνατζερ για την όπερα. Έχει μία λυρική σκηνή και λειτουργεί κανονίζοντας η ίδια εκ των έσω, το ποιος θα δουλέψει και ποιος όχι- σε σχέση με το ελληνικό δυναμικό. Με τους μάνατζερ του εξωτερικού επίσης έχει μια άμεση επαφή η ίδια η λυρική σκηνή, χωρίς επιπλέον μεσάζωντες από εδώ. Θα έπρεπε να υπάρχει ίσως ένα πρακτορείο για Έλληνες λυρικούς καλλιτέχνες, γιατί το κράτος δεν βοηθάει καθόλου στο να απασχολούμαστε όλοι, η Ελλάδα δε, για τόσο μικρή χώρα, βγάζει πολλούς τραγουδιστές που αξίζουν σίγουρα μια καλή προώθηση στο εξωτερικό, εφόσον η λυρική σκηνή μας αδυνατεί να τους απασχολήσει όλους- αν και θα μπορούσε.
Ποιά είναι τα μελλοντικά μουσικά σας σχέδια; Ελπίζω να ξεπεραστεί η πανδημία και να μπορέσουμε όλοι μας να συνεχίσουμε με τις ζωές μας. Το μέλλον μου είναι στο εξωτερικό κυρίως, σε διεθνείς συνεργασίες με άλλες εταιρίες παραγωγής που ασπάζονται το ίδιο μοτίβο με την δική μας εταιρία. Όλο το καλοκαίρι είναι προγραμματισμένο με παραστάσεις open-air στην Γερμανία με τις όπερες “La Traviata”, “Nabucco”, “Die Zauberfloete”, Die lustige Witwe”, και πολλές συναυλίες. Σε κάποιες παραστάσεις τραγουδάω ως σολίστ, σε άλλες σκηνοθετώ – κάτι που κάνω ήδη από το 2011- και ίσως φέτος να διευθύνω και την πρώτη μου οπερατική παράσταση. Η μουσική διεύθυνση είναι κάτι που με ενδιαφέρει και από τις συγκυρίες βλέπω ότι ήρθε η σωστή ώρα να συμβεί. Ξεκινάμε επίσης έναν διεθνή διαγωνισμό στο όνομα της μεγάλης Ελληνίδας ντίβας της όπερας, Μαρία Κάλλας, το “Maria Callas Grand Debut Prize”. Όπως είπα όμως, για να συμβούν όλα αυτά, πρέπει να ξεπεράσουμε την παρούσα κατάσταση. Εύχομαι σε όλους καλή υγεία και δύναμη.
Βιογραφικό. Η Κασσάνδρα Δημοπούλου είναι λυρική καλλιτέχνης (μεσόφωνος) με αξιοσημείωτη πορεία στον χώρο της Όπερας. Είναι καλλιτεχνική διευθύντρια της Εταιρίας Λυρικού Θεάτρου Ελλάδος και του Φεστιβάλ Όπερας Ελλάδος.
Στις συνεργασίες της συγκαταλέγονται σημαντικά διεθνή ονόματα της Τέχνης, όπως ο Placido Domingo, o Maurice Bejart, o Zubin Mehta, αλλά και σπουδαίοι Έλληνες καλλιτέχνες, όπως η Τζένη Δριβάλα, ο Βύρωνας Φιδετζής, ο Στάθης Λιβαθινός κ.ά.
Ως σολίστ έχει τραγουδήσει σε πολλές λυρικές σκηνές της Ευρώπης (Όπερα της Στουτγάρδης, Εθνικό Θέατρο Λουξεμβούργου, Φεστιβάλ Εξ-αν-Προβάνς, Βασιλικό Θέατρο Μαδρίτης κ.ά.) και στην Αμερική (Όπερα του Νόξβιλ) και έχει εμφανιστεί με σημαντικές ορχήστρες όπως: RAI Torino, Ορχήστρα της Όπερας της Στουτγάρδης, Orchestre de Paris, Mahler Chamber Orchestra, Κρατική Ορχήστρα Αθηνών και Θεσσαλονίκης, Φιλαρμόνια Ορχήστρα Αθηνών, κ.ά.
Έχει ερμηνεύσει μεγάλους πρωταγωνιστηκούς ρόλους του λυρικού ρεπερτορίου όπως: Αμνέρις (“Aida” του Giusepe Verdi), Ανταλτζίζα (“Norma” του Vincenzo Bellini), Τόσκα (“Tosca” του Giacomo Puccini), Κάρμεν (“Carmen” του George Bizet) κ.ά αλλά και πολλούς ρόλους σε έργα νέων συνθετών σε παγκόσμιες πρώτες εκτελέσεις.
Καλλιτέχνης με διεθνείς επιδόσεις, επέστρεψε στην Ελλάδα εν μέσω κρίσης (το 2013) και έφερε ξανά την Όπερα στην γεννέτειρά της, τη Θεσσαλονίκη, θέτοντας σε εφαρμογή νέα επιχειρηματικά μοντέλα σε ό,τι αφορά τον χώρο της Όπερας και καταφέρνοντας, μέσα σε λίγα μόνο χρόνια να αναδείξει την ιδιωτική εταιρία της (Εταιρία Λυρικού Θεάτρου Ελλάδος ή ΕΛΘΕ) σε σημαντική οπερατική δύναμη, ανεβάζοντας πολλά οπερατικά έργα και δίνοντας εργασία σε εκατοντάδες καλλιτέχνες. Από το 2015 η ΕΛΘΕ ανεβάζει σταθερά μία μεγάλη παραγωγή Όπερας στην Αίθουσα Φίλων Μουσικής του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης (Μ1) σε συνεργασία με ελληνικές ορχήστρες και, από το 2016 και σε συνεργασία με την γερμανική εταιρία παραγωγής Opera Classica Europa.
Παράλληλα, δημιούργησε το Στούντιο Λυρικής Τέχνης “Opera Studio Skull of Yorick Productions”, φυτώριο νέων λυρικών καλλιτεχνών στους οποίους παρέχεται υψηλή γνώση του αντικειμενου μέσω μαθημάτων φωνητικής, αλλά κυρίως ευκαιρίες να συμμετέχουν σε οπερατικές παραγωγές και να γνωρίσουν μέσα από την πράξη τον επαγγελματικό κόσμο της Όπερας.
Έχει γράψει και εκδόσει ένα θεατρικό έργο, την μαύρη κωμωδία “Η Όπερα βγήκε απ’τον Παράδεισο” από τις εκδόσεις “ΖΗΤΡΟΣ”, το οποίο έχει ανέβει σε πολλά θέατρα της Ελλάδας (ΚΘΒΕ, Δημοτικό Θέατρο Καλαμαριάς “Μελίνα Μερκούρη”, Θέατρο Δάσους Θεσσαλονίκη κ.α.). Έχει βραβευτεί με το “Βραβείο Κοινού” στο Διεθνή Διαγωνισμό Bel Canto στο Rossini Festival του Bad-Wildbad (Γερμανία). Βραβεύτηκε ως “Καλύτερη Νέα Καλλιτέχνης”από την Εταιρία Ελλήνων Κριτικών. Υπήρξε υποψήφια “Woman of the year” στην κατηγορία “Διεθνής Ελληνίδα” από το περιοδικό Life and Style.
Σπούδασε στην Γερμανία (Πτυχίο Τραγουδιού με εξειδίκευση στην Όπερα) και την Αγγλία (Μεταπτυχιακό στην Βασιλική Ακαδημία Μουσικής) του Λονδίνου ως υπότροφος του Ιδρύματος Λεβέντη, “Athena Schloarship”, “The Newton Scholarship” και με την υποστήριξη του Life Action Trust και του Josephine Baker Trust.
Kασσάνδρα Δημοπούλου
Kassandra Dimopoulou
