Το Σάββατο 27 Απριλίου 2024, ώρα 20:00 θα παρουσιαστεί στη Σύγχρονη Πινακοθήκη Villa Ροδόπη, Μεσολωρά 7 και Βύρωνος στο Αργοστόλι εικαστική έκθεση-αφιέρωμα στη μνήμη του Φιλέλληνα ποιητή και αγωνιστή Λόρδου Βύρωνα με αφορμή την συμπλήρωση 200 χρόνων από τον θάνατο του στο ηρωικό Μεσολόγγι το 1824.
Θεωρητικό επίκεντρο του αφιερώματος Επίκεντρο είναι φωτοντοκουμέντα από την ιστορική performance (Ζωντανό εικαστικό έργο) που παρουσιάστηκε στο αμφιθέατρο του Βρετανικού Συμβουλίου, British Council στην Αθήνα στην εναρκτήρια εκδήλωση της Ελληνικής Εταιρείας Βύρωνος το 1988, στην επέτειο των 200 χρόνων από την γέννηση του Μπάυρον.
Η Performance αυτή, του ζωγράφου, ποιητή, θεωρητικού τέχνης και περφόρμερ Κώστα Ευαγγελάτου ήταν εμπνευσμένη από το τελευταίο ποίημα του Byron: “Σήμερα που έκλεισα τα 36 μου χρόνια”. H παρουσίαση της με τον συνεργάτη του Τάκη Λουκάτο, χορευτή, ηθοποιό του Εθνικού Θεάτρου τότε προξένησε μεγάλη απήχηση για την πρωτοποριακή, τολμηρή εκδοχή της. Στην έκθεση-αφιέρωμα θα εκτεθούν εικαστικά έργα, ζωγραφικής, γλυπτικής, χαρακτικής, ψηφιδωτού, performance και λιθογραφίας που φιλοτεχνήθηκαν ειδικά από σύγχρονους καλλιτέχνες για την μορφή και την ζωή του Βύρωνα, ενώ ορισμένα έργα προέρχονται από την μόνιμη συλλογή.
Συμμετέχουν οι εικαστικοί Λυδία Βενιέρη, Κώστας Ευαγγελάτος, Πέτρος Ζουμπουλάκης, Άρια Κομιανού, Έφη Σπηλιώτη, Ελένη Χατζηπουλίδου, Κωνσταντίνα Κρατημένου, Ιφιγένεια Λαγάνα, Στέλλα Μελή (Stella Meli), Ευαγγελία Παπαναστασάτου, Σπεράντζα Σπυράτου (Speranza Spir), Νόρα Σταματιάδου κ.α. με έργα πηγαίας εκφραστικής ατμόσφαιρας και τιμής στην αλήστου μνήμης ιδεατή και εμψυχωτική αφοσίωση και συγκινητική αυτοδιάθεση του Μεγάλου Ποιητή στο όραμα της νέας Ελλάδας.
Η εικαστικός Έφη Σπηλιώτη, η οποία συμμετέχει στην έκθεση-αφιέρωμα αναφέρει: “Ο μεγάλος Φιλέλληνας, ο ποιητής, ο εξεζητημένος, ο εκκεντρικός, ο διάσημος παγκόσμια Λόρδος Βύρων, φύλαξε για την Ελλάδα κι έδωσε ολοκληρωτικά σε αυτήν σώμα, καρδιά και ψυχή και την λαμπερή ζωή του…Στην Ελλάδα που τον γαλούχησε και γνώριζε καλά τις ρίζες της και το αρχαίο της φως κι αυτός την αγάπησε με πάθος…’Ήλθε κοντά της, σαν αστέρι, τον είχε ανάγκη η Ελλάδα, στην πιο κρίσιμη στιγμή της, την βρήκε τραυματισμένη, πληγωμένη, ματωμένη να παλεύει ημέρες και νύχτες θανάτου και ηρωισμού, για ελευθερία, σ’ ένα τεντωμένο σκοινί, με το χάος κάτω της….Να γιατρέψει τις βαθιές της πληγές θέλησε, μα δεν πρόλαβε…Η θλίψη, η αγωνία, η υγρασία, περόνιασαν την ψυχή και το σώμα του κι αποχαιρέτησε την Ελλάδα που ονειρεύτηκε πριν την ανατολή της. Πέθανε στο τραγικό Μεσολόγγι, στις 19 Απριλίου 1824, ήταν μόλις 36 χρονών…
Στο Αργοστόλι, ένας ωραίος δρόμος που διασχίζει την καρδιά του από ψηλά μέχρι την θάλασσα, φέρει τ όνομα τουκι έτσι ο Λόρδος Βύρων βρίσκεται κάθε μέρα,κάθε νύχτα με τ όνομα του στο στόμα μας, ζει μαζί μας, είναι ο τρόπος μας να του πούμε το ευχαριστώ μας και πως θα τον αγαπάμε πάντα. Στο έργο μου τον στεφάνωσα μ’ ελιές και δάφνες κι από μένα αγριολούλουδα, το δικό μου ευχαριστώ, αγριοτριαντάφυλλα της Κεφαλονιάς”…”
ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ VILLA ΡΟΔΟΠΗ
COSTAS EVANGELATOS ART COLLECTION
ΜΕΣΟΛΩΡΑ 7, ΑΡΓΟΣΤΟΛΙ 28100, ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ.
Διάρκεια: 27 Απριλίου-10 Μαίου 2024.
Επισκέψεις, ξεναγήσεις Καθημερινά: 11:30-14:30.
Κυριακές και Πρωτομαγιά κλειστά.
Είσοδος ελεύθερη.Πληροφορίες: 2671028501, 6944621286
www.rodopicollection.blogspot.com
ΠΕΡΙ ΒΥΡΩΝΙΣΜΟΥ
Γράφει ο Κώστας Ευαγγελάτος
Στην κοσμοιστορική συγκυρία της εξεγερμένης Ελλάδας του 1821 υπήρξε πολύτιμη η συμβολή κορυφαίων προσωπικοτήτων του πνευματικού κόσμου, όπως των Goethe, Holderlin, Chateaubriand, Hugo, Shelley και κύρια του Byron. Διαβόητος τότε στην Ευρώπη και την Αμερική ο νεαρός αντισυμβατικός ποιητής Λόρδος Μπάιρον/ George Noel Gordon Byron (1788-1824), με τα μακροσκελή ποιήματα του «Δον Ζουάν», «Το προσκύνημα του Τσάιλντ Χάρολντ» και πολλά άλλα φιλελληνικού θέματος, όπως ο «Γκιαούρ» και η «Κατάρα της Αθηνάς», στην οποία κατακρίνει πρώτος τον συμπατριώτη του Λόρδο Έλγιν για την δόλια αρπαγή των γλυπτών του Παρθενώνα, διαμόρφωσε συνειδήσεις προσανατολισμένες ιδεολογικά στο πνεύμα του μαχητικού Βυρωνισμού. Καθοριστική ήταν επίσης η υποστήριξη από μια σεβαστή μερίδα του Ευρωπαικού τύπου καθώς και από την προσωπική εθελοντική σύμπραξη αρκετών που πρόσφεραν έμπρακτες υπηρεσίες και ενισχύσεις στα χρόνια της Ελληνικής εθνεγερσίας. Η υλική, προσωπική ή συναισθηματική συμπαράσταση προς τους αγωνιζόμενους Έλληνες, εκδηλώθηκε με διάφορες μορφές όπως με οικονομικές προσφορές, με την αποστολή στρατιωτικής βοήθειας, με την κάθοδο εθελοντών, με την συνεισφορά θρησκευτικών ή φιλανθρωπικών οργανώσεων, με προπαγανδιστικά άρθρα, καθώς και με μια πληθώρα έργων τέχνης και κάθε είδους ενδεικτικών καλλιτεχνημάτων τόσο λόγιας όσο και λαικής έκφρασης. Ο Μπάιρον υπήρξε παράλληλα ιδιαίτερα αμφιλεγόμενη προσωπικότητα στην Αγγλία, ζώντας άστατη οικονομική, οικογενειακή και ερωτική ζωή. Ταξίδεψε σε πολλά μέρη στην Ευρώπη. Στην Ιταλία, όπου έζησε για επτά χρόνια, στη Βενετία, Ραβένα και Πίζα. Κατά την παραμονή του στην Ιταλία, δέχτηκε πολλές φορές επισκέψεις από τον φίλο του ποιητή Πέρσι Σέλλεϋ, μεγάλο και αγνό φιλέλληνα.
Ο “Βυρωνισμός”, κίνημα που είχε ήδη εμφανιστεί στο προσκήνιο με επίκεντρο την ποίηση, την ζωή, τα πάθη και τα ταξίδια του Βύρωνα, σαν ένα παρακλάδι του ρομαντισμού, υπήρξε ένα πνευματικό φαινόμενο το οποίο επηρέασε τα διεθνή και τα Ελληνικά γράμματα έως το τέλος του 19ου αιώνα. Ο Byron, ο οποίος είχε προσφέρει μεγάλο μέρος της περιουσίας του, είχε εργαστεί συστηματικά υπέρ του Αγώνα των Ελλήνων πέθανε στο Μεσολόγγι κατά την διάρκεια του αποκλεισμού της πόλης και της πολιορκίας των Οθωμανών το 1824. Ο θάνατος του σηματοδότησε παγκόσμια φιλελληνικά αισθήματα. Η Ευρωπαϊκή λογοτεχνία και διανόηση με εκπροσώπους της μεγάλους συγγραφείς όπως τον Μπαλζάκ, τον Ντοστογιέφσκι, τον Πούσκιν, τον Μέλβιλ κ.α που έχουν σαφείς «βυρωνικές» τάσεις και αντιστοιχίες αναζητήσεων μπολιάστηκε εποικοδομητικά με τις τολμηρές ιδέες του. Κύρια χαρακτηρίζει τον Βυρωνισμό το στοιχείο της «διαμαρτυρίας», η φυγή σε ένδοξους τόπους του παρελθόντος, η ερωτική ορμή, η μελαγχολία, η σάτιρα, ο αυτοσαρκασμός και ο ριζοσπαστικός φιλελευθερισμός.
Στην ελεγειακή ποίηση των εθνικών ποιητών Διονύσιου Σολωμού, Ανδρέα Κάλβου, των επιφανών ποιητών Αριστοτέλη Βαλαωρίτη, Κωστή Παλαμά καθώς και άλλων σημαντικών λογοτεχνών υπάρχουν αφιερώσεις, ωδές και ποιήματα για τον Βύρωνα, που θεώρησε την Ελλάδα ως δεύτερη πατρίδα του. Αργότερα η απελευθερωμένη πλέον Ελλάδα τον ονόμασε τιμητικά πατέρα, ευεργέτη και ήρωα της, ενώ στήθηκαν προτομές και αδριάντες του στα μέρη που έδρασε. Η φυσιοκρατική και ταυτόχρονα ιδεαλιστική προσωπικότητα του Λόρδου Βύρωνα εξακολουθεί να εμπνέει σχεδόν μεταφυσικά πολλούς σύγχρονους καλλιτέχνες και στοχαστές! Στη έκθεση-αφιέρωμα στα 200 Χρόνια από τον θάνατο του που επιμελήθηκα στη σύγχρονη πινακοθήκη Villa Ροδόπη στο Αργοστόλι εκτίθενται εικαστικά έργα σύγχρονων καλλιτεχνών, Ελλήνων και ξένων, εμπνευσμένα από την ποίηση του, αντίγραφα προτομών του, γλυπτικές συνθέσεις και ζωγραφικά σχέδια με την εξιδανικευμένη εκφραστικά μορφή του, λιθογραφίες, εκδόσεις τέχνης και φιλελληνικά αντικείμενα. Η προσωπική μου εντρύφηση στην γοητευτική προσωπικότητα και το έργο του ξεκίνησε από την παιδική μου ηλικία στην Λακήθρα της Κεφαλονιάς που επισκεπτόμουν συχνά την τοποθεσία «Ο Βράχος του Βύρωνα», σημείο όπου ο ποιητής κατά την παραμονή του στην Κεφαλονιά, κτήση με όλα τα άλλα Ιόνια νησιά της Μεγάλης Βρετανίας τότε, (Αύγουστος 1823- Ιανουάριος 1824) πήγαινε συχνά και στοχαζόταν αγναντεύοντας το Ιόνιο πέλαγος. Σε μια μαρμάρινη αναμνηστική πλάκα πάνω στον υπάρχοντα βράχο έχει αναγραφεί η ρήση του «Αν είμαι ποιητής το οφείλω εις τον αέρα της Ελλάδος».
Το 1988 την εποχή της ακμής των εικαστικών performance -Ζωντανά εικαστικά έργα στον χώρο- μου ανατέθηκε από την Ελληνική Εταιρεία Βύρωνος και τον πρόεδρο της Μάριο- Βύρωνα Ραίζη, ομ. καθηγητή αγγλικής λογοτεχνίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, να δημιουργήσω ένα εικαστικό έργο για την πρώτη εκδήλωση της νεοσύστατης Εταιρείας, με αφορμή τα 200 χρόνια από την γέννηση του Byron (1788), στο British Council στην Αθήνα. Έδρασα κυριολεκτικά με «Βυρωνική» έμπνευση και τόλμη για τα δεδομένα διάθεση, ενώ απαιτήθηκαν πολλές διαβουλεύσεις με τους διπλωματικούς υπεύθυνους για να κατανοηθεί και να υλοποιηθεί η εικαστική μου πρόταση. Διαμόρφωσα μια σύνθεση με συμβολική και εννοιακή αναφορά στη σκηνή ενός ποιητικού θανάτου, με κύριο άξονα το γυμνό σώμα του νέου ποιητή που παρέστησε ο χορευτής και ηθοποιός του Εθνικού Θεάτρου Τάκης Λουκάτος, από το οποίο ξετυλιγόταν ένα μακρύ ρολό τηλετύπου με χειρόγραφο το περίφημο τελευταίο ποίημα του Βύρωνα «Σήμερα που έκλεισα 36 μου χρόνια…/ On this Day i complete my Thirty Sixth Year». Στο πλάι του γυμνού σώματος μια νεαρή Αθηναία, κόρη-δόξα θλιμμένη, ενώ έστεκα υπερυψωμένος στο κέντρο της σύνθεσης κρατώντας ένα λάβαρο-σημαία με ζωγραφικά βέλη και την αναγραφή των λέξεων IDEA-FREEDOM-LOVE-DEATH. Η ωριαία θέαση του tableau vivant με την παράλληλη μουσική ερμηνεία ποιημάτων του Byron, μελοποιημένων για φωνές και ορχήστρα από τον συνθέτη Ίωνα Ζώτο, ομ. καθηγητή Μουσικολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών προκάλεσε έντονες συγκινησιακές εντυπώσεις.
