Στις 11/03, στο ιδιαίτερο χώρο Spectrum, ξεκίνησε μια εικαστική έκθεση με 15 έργα και μια ζωντανή δράση η οποία με συνέπεια επαναλαμβάνεται κάθε μέρα. Άλλωστε τόσο η ομάδα όσο και η επιμελητική προσέγγιση θεωρεί την περφορμανς ισότιμο εικαστικό έργο με τα υπόλοιπα.
Η εισροή του κόσμου την πρώτη μέρα ήταν κάτι το εκτός συνηθισμένου ορίου. Ο χώρος ξεχείλισε από κόσμο, κυρίως νέο κόσμοπου αποτελεί την εν δυνάμει δημιουργική κοινότητα της πόλης. Αλλά και από ανθρώπους της τέχνης καθώς και κάποιους που ήξεραν από διάφορα μέρη της Ελλάδας προκειμένου να οσμιστούν την παραδοξότητα μιας έννοιας που θα μεταφραστεί σε εικόνες και ζωντανή δράση. Η κοινωνία αναλυόμενη μέσα από τη φετιχιστική της πραγματικότητα.
Ζητήσαμε από τον επιμελητή της έκθεσης Γιάννη Μήτρου, διδάσκοντα στο τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του ΑΠΘ να μας μιλήσει για το όλο εγχείρημα.
Γ.Μ.: Η επιμελητική πρακτική και κυρίως στη συγχρονία είναι μια επιτελεστική διαδικασία που ενέχει τα χαρακτηριστικά της σύμπραξης αλλά και της δημιουργίας. Αφορά στο χώρο που διεξάγεται η έκθεση και τη σχέση που παράγεται ανάμεσα σε αυτόν και στα «σώματα»-έργα. Η αντίληψη αφορά σε σύνολα που διαμορφώνονται από τα διάφορα έργα και ενσωματώνονται στον επιλεγόμενο χώρο, ως τη μορφή μιας ενιαίας «εγκατάστασης». Ο συγκεκριμένος χώρος αρθρώνεται σε τρία επίπεδα. Το ισόγειο που είναι γεμάτο με τεχνουργήματα του ιδιοκτήτη του χώρου και συνθέσεις φυτών που παράγουν μια ιδιότυπη χωρικότητα, ο χώρος του υπογείου με μια αίσθηση μεταβιομηχανικής λογικής και με υγρότητα που αλληλεπιδρά με τα εκάστοτε σώματα και τέλος ένα πατάρι στη λογική του χώρου-φωλιάς.
Η επιμέλεια στον πάνω χώρο αφορούσε στην εικαστική περφορμανς της γεμάτης ενέργεια και με σωματικές ικανότητες Φανής Αράπη, στο πατάρι αφορούσε την διάδραση δυο συνθέσεων, μιας εγκατάστασης και τριών ζωγραφικών έργων.
Τέλος στο υπόγειο προκύπτει μια ενιαία δομή από εγκαταστάσεις και μια σύνθεση σκηνοθετημένων φωτογραφιών, η οποία δημιουργεί μια ποιητική του χώρου κατά Μπασλάρ, επιτονίζοντας την εξύψωση του φετιχιστικού αντικειμένου από το ατομικό στο κοινωνικό.
Κατά συνέπεια εντοπίζουμε μια πολυμορφία στον τρόπο που η αφήγηση της εκθεσης ανοίγεται προς τα έξω χρησιμοποιώντας τις ασυνέχειές της με δομικό τροπο και διαμορφώνοντας μια αισθητική της πολλαπλότητας της μορφής. Προσωπικά νιώθω πολύ χαρούμενος και θεωρώ πως υπάρχει μια προοπτική στον τρόπο ππου θα εξελιχθεί όλο αυτό που θα ονομαζαμε πολυτροπική αισθητική της ομαδικής εκθεσης. Επίσης θεωρώ ιδιαίτερα δυναμική την οργανωτική εμπειρία του Β.Αλεξάνδρου, πολυτιμου συνεργάτη και σπουδαίο καλλιτεχνη με μεγάλη παραγωγή έργου. Τον ευχαριστώ για την προσκληση.
Ποιες είναι οι επόμενες κινήσεις σας;
Γ.Μ.: Η πρόθεσή μας είναι να προβουμε σε μια σειρα δυναμικων εκθεσεων που θα περιλαμβανουν ολες τις δυνατες μορφες καθως και σε καποια exhibition-performance, που είναι ένα είδος με τοοποίο ασχολούμε πολλά χρόνια. Από ους πρώτους στην Ελλάδα μαζί με την ομάφδα τέχνης almakalma οργανώσαμε τέτοιες μορφές εκθέσεων οι οποίες περιλαμβάνουν σειρά Ζωντανών δράσεων. Σε μια από αυτές, στο Au Divan, που διεξήχθει στην γκαλερί της Λόλας Νικολάου συναντηθήκαμε δημιουργικά με τον Β.Αλεξάνδρου. Ένας από τους στόχους είναι η δημιουργία ενός δικτύου διαλόγου ανάμεσα σε καλλιτέχνες, θεωρητικούς και ανθρώπους που αγαπούν τη τέχνη από το εσωτερικό και το εξωτερικό, σπάζοντας την τοπικιστική καλλιτεχνική λογική.
Ο καλλτέχνης οφείλει να συλλαμβάνει το Είναι του πέρα από τα κλειστά καθημερινά κοινωνικά του όρια. Είναι εξ’ορισμού πολίτης του κόσμου. Είναι ένα υποκείμενο της δημιουργίας που εικάζει τον κόσμο μέσα από την «γλώσσα των μορφών». Άρα δημιουργεί διάφορους κόσμους αποδίδοντας έννοιες ενώ έμμεσα ή άμεσα εμπλέκει το βίωμά του. Είναι μια διαδικασία συνύπαρξης μιας συνειδητότητας ή αντιληπτικότητας του υπάρχειν με ένα ασυνείδητο που εκβάλλεται στο δημιουργικό παρόν του έργου του.
Πως επηρεάζει η σημερινή κατάσταση την τέχνη και την παραγωγή των έργων;
Γ.Μ.: Ζούμε σε μια ακραία μεταβατική εποχή, μεγάλης διακινδύνευσης και ρευστότητας της καθημερινής πραγματικότητας. Τόσο η περίοδος της πανδημίας αλλά και τώρα ο πόλεμος μας φέρνει αντιμέτωπους με το πραγματικό που είναι ο θάνατος. Στον ίδιο χρόνο βιώνουμε την μεταψηφιακή λογική του πολιτισμού, της υπερπληροφόρησης και της σχάσης του κοινωνικού δεσμού. Η υπόσχεση ενός διαδικτύου με σοσιαλιστικά χαρακτηριστικά καταγκρεμνήστηκε στην έναρξη της φαντασίωσής του. Η μεταδιαδικτυακή τέχνη, ίσως και από αναγκαιότητα, καταβυθίζεται στην αλλοτρίωση του μετακαπιταλιστικού παρόντος.
Η έννοια της μετα-αλήθειας κυριαρχεί ως πολιτική της εξουσίας. Μέσα από όλα αυτά και όπως συνέβαινε και όπως μας αναδεικνύουν τα κινήματα τέχνης, ο καλλιτέχνης δεν μπορεί να απομονώνεται και να νιώθει ασφαλής μέσα σε μια ναρκισσιστική θέση του. Οφείλει να εγγραφεί στο πολιτικό σε σχέση με το αισθητικό. Αλλιώς πραγματεύεται ένα είδος αυτάρεσκης και μόνο εμπειρίας που την αυτοχρήζει δημιουργία. Άλλωστε το έργο αυτονομείται και κοινωνεί το θεατή ο οποίος ως φορέας του κοινωνικού εμπλέκεται στη δημιουργία. Προσωπικά θεωρώ ότι οι συλλογικότητες είναι ο ικανός δρόμος για μια «ζωντανή» και ενεργή τέχνη που συνδέει το πολιτικό με το αισθητικό ως αντανάκλαση της πραγματικότητας.
Γιάννης Μήτρου
Ο Γιάννης Μήτρου γεννήθηκε και ζει στη Θεσσαλονίκη. Είναι πτυχιούχος του τμήματος Θετικών Επιστημών του ΑΠΘ, τμήμα φυσικής (1996), με μεταπτυχιακά μαθήματα Θεωρητικής φυσικής 1996-1997) και επιστημονική έρευνα στο πλαίσιο διδακτορικής μελέτης πάνω στο Χάος και τη Πυρηνική Σύνταξη στο Orsay, Paris (1997-1999). Παράλληλα έλαβε υποτροφία σε συνεργασία με το Κέντρο Πειραματικής Τέχνης του υπουργείου πολιτισμού της Γαλλίας για την έρευνα του πάνω στη σχέση επιστήμης και τέχνης και κυρίως για την μεταφορά εννοιών της σύγχρονης φυσικής στην Αισθητική θεωρία και τις παραστατικές τέχνες στο εικαστικό πεδίο. Επίσης συνεργάστηκε με το WRZ-Theater ως εισηγητής σεμιναρίων και σκηνοθέτης. Η μελέτη του πάνω στις έννοιες του χώρου και του χρόνου στην ζωντανή δράση έχουν επινοητικά στοιχεία από την αντίληψη του χωρόχρονου στην θεωρητική φυσική.
Κάποια επιπλέον στοιχεία για τις σπουδές του: Ειδική Yποτροφία ως ερευνητής από το Γαλλικό κράτος. (1998-1999) η οποία συμπεριλάμβανε και την καλλιτεχνική δραστηριότητα. Μεταπτυχιακό Φιλοσοφίας με κατεύθυνση πάνω στη Φιλοσοφία της Γλώσσας και τη Φιλοσοφία της Τέχνης (2005) με βαθμό άριστα.
Κάτοχος διδακτορικού διπλώματος με τίτλο “Φαινομενολογία του ασυνειδήτου, Το παράδειγμα του λακανικού πεδίου”.[Βαθμός: Άριστα ομοφώνως]. Διετέλεσε τη διδακτορική του έρευνα σε επίπεδο συνεργασίας του τμήματος Φιλοσοφίας του ΑΠΘ και του département de Psychanalyse, Paris VIII .
Ολοκλήρωσε την διδακτική του ψυχαναλυση στο πλαίσιο της ΦΕΒΕ που αποτελεί μέλος της Σχολής του Φρουδικύ Αιτίου στο Παρίσι.
Ως επιστημονικός συνεργάτης του Ε.Φ.Ε.Φ συμμετείχε και συμμετάσχει στις έρευνες του.
Διδάσκει τα τελευταία τέσσερα χρόνια στο τμήμα εικαστικών και εφαρμοσμένων τεχνών, ΣΚΤ του ΑΠΘ.
Το 2017-2018 εισηγήθηκε την παραγωγή μιας πρότυπης εκπομπής πάνω στα κινήματα τέχνης του 20ου αιώνα με τίτλο ‘’Το μάυρο τετράγωνο’’ για την κρατική τηλεόραση (ΕΡΤ3) η οποία ολοκληρώθηκε σε 14 επεισόδεια κατέχοντας τις θέσεις του αρχισυντάκτη και του παρουσιαστή. Η εκπομπή θεωρήθηκε ως προτοπωριακή για την ελληνική τηλεόραση και συνδίαζε την επιστημονική εμβάθηνση με την υψηλή αισθητική της εικόνας και με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά στοιχεία των επεισοδίων τις ζωντανές δράσεις και το animation. Συγκεκριμένα ερευνά την έννοια της σωματικότητας στο έργο του M.Merleau-Ponty και στο έργο του Lacan (στάδιο του καθρέφτη) με προσανατολισμό το φαινόμενο της τέχνης. Επίσης μελετά την έννοια της παραστατικής ιδιότητας στο έργο του Leroi-Gourhan σε σχέση μέ ‘’τη γλώσσα των μορφών’’( έννοια που χρησιμοποιεί ο Leroi-Gourhan για την προαισθητική και αισθητική εμπειρία του φαινομένου της τέχνης) καθώς και τη σχέση της ψυχανάλυσης με το έργο τέχνης από τη φαινομελογική σκοπιά της προελευσής του. Στόχος είναι η διαμόρφωση μιας νέας θεώρησης του φαινομένου της τέχνης, η οποία θα περιλαμβάνει το ασυνείδητο ως τέτοιο. Ιδιαίτερα με την μελέτη της εικαστικής δημιουργίας και της σχέσης της με την επιτέλεση (περφορμανς) ως μετεξέλιξη της παραστατικής εμπειρίας στη συγχρονία.
Διεξάγει ερευνα πανω στην περφορμανς αρτ σε σχεση με το χρονο και ττο χωρο και την έννοια του ιδιοτοπου… ερευνα τις σχεσεις του μεταθεατρου με την περφο.
Το 2004 ιδρύει το Διεθνές Εργαστήριο Έρευνας Παραστατικών Τεχνών AlmaΚalma που λειτουργεί ως αστική μη κερδοσκοπική εταιρία, το οποίο διευθύνει μέχρι σήμερα και κατευθύνει τις έρευνές του. Η έρευνα αφορά στη σχέση της ψυχανάλυσης και της φιλοσόφικης ανθρωπολογίας με τις ζωντανές παραστατικές τέχνες με φαινομενολογικό προσανατολισμό. Συγκεκριμένα στοχέυει στην ένεργη σύνδεση μεταξύ της θεωρίας και της πράξης προκειμένου να μελετηθούν σε βάθος οι παραστατικές τέχνες και το αισθητικό φαινόμενο.
Προέκυψαν δύο δρώμενα με τίτλους Χάος Ι και Χάος ΙΙ, με τη συμμετοχή πολλών δημιουργών από διαφορετικά πεδία, μεταξύ των οποίων ο Άκης Κερσανίδης, ο Βασίλης Καρκατσέλης, η Χρύσα Τζελέπη, οι οποίοι αποτέλεσαν και αποτελούν εκλεκτούς συνεργάτες και συνοδοιπόρους.
Ακολούθησε η δημιουργία της AlmaKalma με προσανατολισμό την «ζωντανή» performance και η δημιουργία του Εργαστηρίου Έρευνας Παραστατικών Τεχνών-AlmaKalma, το 2003, προκειμένου να ενισχυθεί η ερευνητική δραστηριότητα της ομάδας με κατεύθυνση ανθρωπολογική.
Συνδεθήκαμε ενεργά με Ινστιτούτα έρευνας καθώς και αξιοσημείωτες ομάδες, αλλά και μεμονωμένους δημιουργούς προκειμένου να κοινωνήσουμε το ερευνητικό μας υλικό. Αυτό το άνοιγμα μας απέδωσε σπουδαίες συνεργασίες όπως αυτές με το Grotowski Institute (Wroclaw, Πωλονία), το Workcenter of Jerzy Grotowski and Thomas Richards (Pontedera, Ιταλία) και τη Ρωσική Ακαδημία Θεατρικής Τέχνης της Μόσχας (GITIS) που ενδιαφέρθηκε για την δουλειά μας μέσω του καθηγητή Dmitry Trubotchkin.Είναι ο εμπνευστής της πρωτοποριακής μεθόδου Biodynamics και ΑΕΔ (Αρχή Ελαχίστων Δράσεων), η οποία συνδυάζει τις παραδοσιακές ανατολικές σωματικές τέχνες με τις σύγχρονες παραστατικές τέχνες, καθώς και την εικαστική δημιουργία με τη ζωντανή δράση. Τα τελευταία χρόνια πραγματέυεται το είδος της Exhibition performance πραγματοποιώντας δράσεις σε διάφορα μουσεία και γκαλερί στην ελλάδα και στο εξωτερικό. Η ιδέα αφορά στο μη διαχωρισμό του έργου τέχνης απο την ζωντανή δράση του περφορμερ, ο οποίος λειτουργεί τόσο ως έργο τέχνης όσο και ως δημιουργός στον ίδιο χρόνο, καθώς και την έννοια της χωρικότητας της σωματικής δράσης του περφορμερ σε σχέση με το χώρο και το χρόνο της δράσης του.
Από το 2003 είναι νόμιμος συνεργάτης του Ινστιτούτου Grotowski σε άμεση επικοινωνία με τον διευθυντή του Ινστιτούτου Jaroslav Fret και τον Thomas Richards διευθυντή του κέντρου εργασίας του Grotowski στην Pontedera της Ιταλίας (Workcenter of Jerzy Grotowski and Thomas Richards), ο οποίος εξελίσει την Γκοτοφσκική έρευνα πάνω στην Τέχνη ως όχημα. Το 2009 η εργασία του πάνω στην Αρχή των Ελαχίστων Δράσεων και της Οργανικότητας της Δομής βραβεύτηκε στο Grotowski Institute στο Wroclaw της Πολωνίας.
