Στα πλαίσια της συνεργασίας και της Χορηγίας Επικοινωνίας της πολιτιστικής ιστοσελίδας www.polismagazino.gr στην Ομαδική Εικαστική Έκθεση CHILDREN have the right NOT to remain silent, o Μιχάλης Γωνιωτάκης παρουσιάζει τις συνεντεύξεις εικαστικών που συμμετέχουν με έργα τους στην έκθεση. Η έκθεση προσαρμόζεται στις ιδιαίτερες συνθήκες της εποχής και παρουσιάζεται από την Τρίτη 1η Δεκεμβρίου, διαδικτυακά στην ιστοσελίδα του Δημήτρη Λαζάρου (concept – επικοινωνία) http://www.art-profiles.net/447578319 ενώ στη συνέχεια θα παρουσιαστεί στο Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών Τσιχριτζή, Κασσαβέτη 18, Κηφισά σε ημερομηνίες που θα ανακοινωθούν, μόλις αρθεί η καραντίνα και ακολουθώντας πάντα τις επίσημες κυβερνητικές ανακοινώσεις σχετικά με το άνοιγμα των πολιτιστικών χώρων.
“Δεν υπάρχει πιο εντυπωσιακό θέμα και ταυτόχρονα πιο μεγάλη πρόκληση για έναν καλλιτέχνη, από το να επιχειρήσει να αποτυπώσει τη ζωή σε όλες τις πλευρές της, τις ευχάριστες, τις δυσάρεστες, τις απλές, τις σύνθετες, τα συναισθήματα που δημιουργούνται.”
Πως και πότε ξεκινήσατε να ασχολείστε συστηματικά με τη ζωγραφική; Η ζωγραφική, εξ’ ορισμού, εμπεριέχει το βλέμμα, την παρατήρηση, την προσπάθεια να αποτυπώσεις αυτό που άλλοτε βλέπεις άμεσα μπροστά σου κι άλλοτε κουβαλάς μέσα σου ως μνήμη, ως συναίσθημα. Συνεπώς η ενασχόλησή μου με τη ζωγραφική ξεκίνησε από μικρή ηλικία, από τα παιδικά χρόνια, όταν συστηματικά προσπαθούσα να αποτυπώσω όλα όσα έβλεπα, όλα όσα μου κέντριζαν το ενδιαφέρον. Τότε έκανα τις πρώτες απόπειρες. Στη συνέχεια κι όσο οι απαιτήσεις – πρώτα και κύρια από εμένα την ίδια – ανέβαιναν, άρχισα να ασχολούμαι πιο σχολαστικά, πιο συστηματικά με τη ζωγραφική τόσο στο πρακτικό, όσο και στο θεωρητικό της κομμάτι, μέχρι που βρέθηκα στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών. Από εκεί και πέρα ποτέ δεν έπαψα να ασχολούμαι μέχρι σήμερα. Η ζωγραφική, ξέρετε, απαιτεί σκληρή, συστηματική μελέτη και δουλειά. Δεν είναι κάτι το στατικό. Δεν είναι χόμπι. Ενυπάρχει σε αυτή η αναζήτηση, η διαρκής κίνηση και εξέλιξη, όπως συμβαίνει άλλωστε παντού γύρω μας, αλλά και πρωτίστως σε εμάς τους ίδιους.
Σε ποιο ρεύμα ή κίνημα θα εντάσσατε τα έργα σας; Σίγουρα η δουλειά μου έχει στοιχεία ρεαλιστικά, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι εξαντλείται στο ρεαλισμό. Τα έργα μου είναι επηρεασμένα από διάφορα κινήματα και ρεύματα της ιστορίας της τέχνης. Κάθε κίνημα και ρεύμα επηρεάζεται άμεσα, διαμορφώνεται από τις οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες της εκάστοτε περιόδου. Βεβαίως έχει κάποια γενικά χαρακτηριστικά που το προσδιορίζουν, όμως στην πορεία του χρόνου εξελίσσεται. Άλλοτε ενσωματώνει κι άλλοτε αφήνει στην άκρη επιμέρους χαρακτηριστικά σε μια διαρκή κίνηση. Το ίδιο συμβαίνει και στον καλλιτέχνη ο οποίος στην πορεία του πειραματίζεται, αναζητά, εφευρίσκει ανάλογα με τις συνθήκες τις οποίες αντιμετωπίζει.
Από που αντλείτε την έμπνευση σας; Από τον άνθρωπο και τη φύση, με άλλα λόγια από την ίδια τη ζωή σε όλες τις εκφάνσεις της. Δεν υπάρχει πιο εντυπωσιακό θέμα και ταυτόχρονα πιο μεγάλη πρόκληση για έναν καλλιτέχνη, από το να επιχειρήσει να αποτυπώσει τη ζωή σε όλες τις πλευρές της, τις ευχάριστες, τις δυσάρεστες, τις απλές, τις σύνθετες, τα συναισθήματα που δημιουργούνται. Η πολυσύνθετη δημιουργία κι εξέλιξη της ζωής, θα μπορούσαμε να πούμε ότι προσομοιάζει σε μεγάλο βαθμό με την πολυσύνθετη δημιουργία κι εξέλιξη ενός έργου τέχνης. Μνήμες και μυρωδιές των παιδικών χρόνων, ταξίδια, ξεχωριστοί άνθρωποι που γνώρισα, η οικογένεια, η φύση, προσωπικές δυσκολίες, η καθημερινότητα, ήθη και έθιμα, όλα λειτουργούν ως εν δυνάμει πυροκροτητές της έμπνευσης. Της έμπνευσης που ξεκινά ως ιδέα, ωριμάζει και σταδιακά αφομοιώνεται και αποτυπώνεται στο έργο.
Υπάρχουν προσωπικότητες ή άλλοι καλλιτέχνες που έχουν επηρεάσει το έργο σας; Οι γύρω μου άνθρωποι η οικογένεια, οι φίλοι, συνάδελφοί μου που στάθηκαν και στέκονται δίπλα μου ασκούν άμεση επίδραση και στο έργο μου. Δεν θα μπορούσε να γίνει και αλλιώς, αφού αποτελούν την πρώτη και κύρια πηγή των βιωμάτων μου. Γιατί, ξέρετε, η ζωγραφική και γενικά οι εικαστικές τέχνες στηρίζονται στο βίωμα. Από καλλιτέχνες, επίδραση χωρίς αμφιβολία άσκησαν οι καθηγητές μου στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών: ο Δημήτρης Μυταράς, ο Ηλίας Δεκουλάκος, ο εξαιρετικός καθηγητής σκηνογραφίας Βασίλης Βασιλειάδης. Ο καθηγητής μου στο Royal College of Arts του Λονδίνου, Peter de Francia, αλλά και οι καθηγητές μου στη New York Academy, L. Gervitz και John Wellington. Γενικά, σε όλη μου την πορεία έχω μελετήσει αρκετά τόσο έλληνες, όσο και ξένους καλλιτέχνες παίρνοντας κάθε φορά και προσαρμόζοντας στη δική μου γραφή και κοσμοθεωρία, διάφορα στοιχεία που μου κινούν το ενδιαφέρον. Σε κάθε περίπτωση, είμαι της λογικής ότι δεν έχει νόημα, όσο και να θαυμάζεις έναν καλλιτέχνη, να παίρνεις ένα στοιχείο και απλά να το αναπαράγεις και να το αντιγράφεις ως έχει. Το ουσιαστικό είναι να επιχειρείς να το κατανοείς, να το αφομοιώνεις σταδιακά κι εν συνεχεία να το ενσωματώνεις, έχοντας δώσει τα δικά σου χαρακτηριστικά.
Ποιά είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που έχετε θέσει στον εαυτό σας ως καλλιτέχνης; Η μεγαλύτερη πρόκληση για μένα και ίσως το πιο ουσιαστικό είναι να μετράνε στο ζύγι το ίδιο ο καλλιτέχνης και ο άνθρωπος. Έτσι μπορεί και ένα έργο να έχει ζωή. Να μπορεί, δηλαδή, καθένας να αντιληφθεί σε αυτό ένα κομμάτι του συναισθηματικού του κόσμου. Καλλιτέχνης που δεν έχει συναίσθηση της ανθρωπιάς του, που είναι ξεκομμένος απ’ όλα όσα συμβαίνουν γύρω του, κατά τη γνώμη μου δεν μπορεί να αποδώσει αποτελεσματικά στο έργο του. Ο καλλιτέχνης μιλάει μέσα από τη δουλειά του. Εκεί φανερώνονται τα προτερήματα, αλλά και οι αδυναμίες του.
Πόσο αποδεκτή είναι η Τέχνη στην Ελλάδα σήμερα και τι ρόλο καλείται να παίξει στον δημόσιο χώρο; Πρόκειται πραγματικά για ένα πολύ μεγάλο ζήτημα. Η εξάπλωση της πανδημίας του κορονοϊού επηρέασε αρνητικά συνολικά τη ζωή όλου του κόσμου κι αναπόφευκτα και τη ζωή και το έργο των καλλιτεχνών. Οι εξελίξεις αυτές δεν αφορούν σαφώς μόνο στην Ελλάδα, αλλά συνολικότερα σε όλο τον κόσμο. Οι γενικότεροι ανταγωνισμοί που βρίσκονται σε εξέλιξη, επηρεάζουν τον χώρο της Τέχνης. Το ζήτημα, δεν είναι μόνο το κατά πόσο είναι αποδεκτή η τέχνη στην Ελλάδα σήμερα, που αντικειμενικά είναι, αλλά το κατά πόσο μπορεί κάποιος να έχει ουσιαστική πρόσβαση στην τέχνη και στην καλλιτεχνική παιδεία, το κατά πόσο μπορεί ένας καλλιτέχνης σήμερα να ζήσει από τη δουλειά του, να παράγει έργο απερίσπαστος. Ο δημόσιος χώρος δεν είναι μια γενικά ουδέτερη περιοχή, αποκομμένη από το υποκείμενο ή τα υποκείμενα, τους ανθρώπους δηλαδή που κινούνται, ζουν σε αυτόν. Περικλείει διάφορες συνιστώσες. Κριτήριο νομίζω θα πρέπει να είναι η αισθητική αρτιότητα του έργου. Να λαμβάνονται υπόψη μια σειρά από σοβαρά ζητήματα, αλλά και το πώς ένα έργο θα αναπνέει και θα λειτουργεί ουσιαστικά απ’ όλες τις πλευρές στο δημόσιο χώρο.
Ποιά είναι τα μελλοντικά σας σχέδια; Το ουσιαστικό αυτή τη στιγμή, νομίζω για όλους κι όχι μόνο για εμένα, είναι το να βγούμε καλά και με υγεία, μέσα από αυτές τις πρωτόγνωρες συνθήκες που βιώνουμε και που στον έναν ή στον άλλο βαθμό ανέτρεψαν προγράμματα και σχεδιασμούς. Από εκεί και πέρα με υπομονή και δημιουργική επιμονή, όλοι μπορούμε να επαναπροσδιορίσουμε τους στόχους και τον προγραμματισμό μας. Στα σχέδιά μου έχω την πραγματοποίηση μιας ατομικής έκθεσης στο απώτερο μέλλον. Όμως, σίγουρα, το να συνεχίσω στον ίδιο και σε ακόμη μεγαλύτερο ρυθμό να δημιουργώ έργο, να μπορώ να προσφέρω στην οικογένεια, στους δικούς μου ανθρώπους, στους μαθητές μου, είναι από τους πιο άμεσους και ουσιαστικούς μου στόχους.
