Kαρκίνος του παγκρέατος: τι είναι και πως αντιμετωπίζεται

Η ακριβής αιτιολογία του δεν είναι απολύτως γνωστή. Ενοχοποιούνται το κάπνισμα και η κατανάλωση διαφόρων τροφών όπως ζωικού λίπους, ζωϊκών πρωτεινών και ψητών κρεάτων. Επίσης υπάρχει ένας αριθμός κληρονομικών παθήσεων που συσχετίζονται με τον παγκρεατικό καρκίνο και αποτελούν το 10% των περιπτώσεων. Τέτοιες παθήσεις που προδιαθέτουν στην ανάπτυξη παγκρεατικού καρκίνου είναι η κληρονομική παγκρεατίτιδα, η κυστική ίνωση, ο οικογενής καρκίνος του μαστού και ο οικογενής καρκίνος του παγκρέατος.

Το παγκρεατικό αδενοκαρκίνωμα είναι η συχνότερη μορφή του καρκίνου του παγκρέατος και αποτελεί το 85% των περιπτώσεων. Σπανιότερες μορφές είναι το κυσταδενοκαρκίνωμα και οι όγκοι από την ενδοκρινή μοίρα του παγκρέατος. Στα 2/3 των περιπτώσεων εντοπίζεται στην κεφαλή του παγκρέατος και το υπόλοιπο αφορά το σώμα και την ουρά του οργάνου.

Ο καρκίνος του παγκρέατος δίνει μεταστάσεις αιματογενώς κυρίως στο ήπαρ και στους πνεύμονες και πιο σπάνια σε άλλα όργανα (οστά, επινεφρίδια), εμφογενώς στους επιχώριους λεμφαδένες και κατά συνέχεια ιστών στο περιτόναιο και τα γειτονικά όργανα.

Στις περισσότερες περιπτώσεις η διάγνωση του καρκίνου του παγκρέατος είναι καθυστερημένη και αυτό οφείλεται στο ότι τα συμπτώματα πολλές φορές είναι άτυπα και εξελίσσονται αργά. Ο καρκίνος της κεφαλής του παγκρέατος εκδηλώνεται συνήθως με απώλεια βάρους, αποφρακτικό ίκτερο, βύθιο πόνο στο επιγάστριο και εμέτους. Ο καρκίνος του σώματος και της ουράς του παγκρέατος δίνει συνήθως συμπώματα καθυστερημένα, κυρίως πόνο στο επιγάστριο και την οσφύ, απώλεια βάρους και πολύ σπάνια ίκτερο. Για τους λόγους αυτούς τη στιγμή της διάγνωσης είναι πολλές φορές ανεγχείρητος.

Στον καρκίνο του παγκρέατος στον ορό του αίματος ανιχνεύεται συνήθως αυξημένος ο καρκινικός δείκτης CA 19-9. Για τη διάγνωσή του υπάρχουν πολλές απεικονιστικές μέθοδοι: υπερηχοτομογραφία, CT (αξονική τομογραφία) και spiral CT, CT αγγειογραφία, MRI (τομογραφία μαγνητικού συντονισμού), MRCP, ERCP (ενδοσκοπική παλίνδρομη χολαγγειοπαγκρεατογαφία), PET (τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων), ενδοσκοπικός υπέρηχος, κατευθυνόμενη με αξονικό τομογράφο ή ενδοσκοπικό υπέρηχο λήψη βιοψίας (FNA). Οι παραπάνω εξετάσεις βοηθούν εκτός από τη διάγνωση και στο να αποφασισθεί κατά πόσο ο όγκος είναι εξαιρέσιμος (διήθηση αγγείων, ύπαρξη μεταστάσεων στο ήπαρ και τους πνεύμονες). Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιείται πολλές φορές και διαγνωστική λαπαροσκόπηση.

Στις περιπτώσεις που ο καρκίνος είναι εξαιρέσιμος η θεραπεία εκλογής είναι η χειρουργική αντιμετώπιση (παγκρεατοδωδεκαδακτυλεκτομή-Whipple) ή περιφερική παγκρεατεκτομή η οποία έχει πολύ καλά αποτελέσματα. Η επέμβαση γίνεται και λαπαροσκοπικά. Πολλές φορές απαιτείται συμπληρωματική χημειοθεραπεία.