Με αφορμή τηλεπαιχνίδι ακραίου εξευτελισμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, πέρα από τα προφανή για τα οποία γράφτηκαν πολλά, γυρνούν συνεχώς στο μυαλό μου τα βιβλία του Στρατή Τσίρκα, αγαπημένου συγγραφέα της νιότης μου.
Αναρωτιέται λοιπόν στις “Ακυβέρνητες Πολιτείες” μέχρι ποιο σημείο είναι χαλασμένος ο άνθρωπος. Μέχρι πού φτάνει ο ταρτουφισμός του”
Και βέβαια συγγραφείς όπως ο Τσίρκας ή ο Χατζής, όταν αναφέρονται στα έργα τους στον “χαλασμένο άνθρωπο”, στην πραγματικότητα καταδεικνύουν την αναμέτρηση του με την ιστορία και τις αξίες της, τα όρια του ανθρώπου και τον τρόπο που αυτά συμβάλουν στη διαμόρφωση των ιστορικών εξελίξεων. Στα κείμενα τους πάλι οι ήρωες ήταν λίγοι και οι “χαλασμένοι” κινούσαν τα νήματα.
Ανατρέχω στο παρελθόν όχι γιατί σήμερα δεν έχουμε συγγραφείς που αρθρώνουν λόγο.
Το σύστημα όμως είναι δομημένο και στημένο έτσι ώστε να μην ακούγεται αυτός ο λόγος. Να μην αναδεικνύεται η αξιακή τους πρόταση.
Αντ’ αυτού έχουν φροντίσει, ειδικά τα τελευταία χρόνια, να αλώσουν όλο το μιντιακό, τηλεοπτικό και επικοινωνιακό τοπίο με αποφάγια και υποκουλτούρα που αναδίδουν έντονα παρακμιακή δυσωδία.
Έχουν φροντίσει να εξαφανίσουν τα ρήματα συναίσθησης όπως “νοιάζομαι”, “αγαπώ”, τα ρήματα επικοινωνίας όπως “μιλώ”, “ακούω”, τα ρήματα αλληλεγγύης όπως “βοηθώ”, “επικουρώ”, “προσφέρω”.
Κι όλα αυτά με ένα υπόγειο, παρασκηνιακό θαρρείς τρόπο, που ρουφά σιγά σιγά τα αντανακλαστικά και η κοινωνία παραδίδεται αμαχητί.
Φροντίζουν να στειρώσουν τη σκέψη με την άγονη προσκόλληση σε ένα “ένδοξο” παρελθόν.
Φροντίζουν να αλώσουν και να συρρικνώσουν τη γλώσσα με τη χρήση των απολύτως απαραίτητων προς συνεννόηση λέξεων.
Το παρελθόν όμως δεν βρίσκει συνέχεια στο μέλλον. Επειδή δώσαμε τα φώτα του πολιτισμού 2.500 χρόνια πριν, δεν σημαίνει ότι θα δρέπουμε τις δάφνες εσαεί.
Οι άνευροι ήχοι σε μια γλώσσα, χωρίς συντακτικό, χωρίς ετυμολογία την καταδικάζουν σε θάνατο. Εμείς που καυχιόμαστε για την πιο πλούσια γλώσσα του κόσμου, εμείς πρώτοι την κακοποιούμε και την αποστραγγίζουμε από τη ζωντάνια της.
Η πρόσφατη ιστορία με τον “νταή” σε τηλεπαιχνίδι δεν είναι παρά το κερασάκι σε μιά λογική κανιβαλιστικής προσέγγισης της καθημερινότητας του καθένα, όπου τα πάντα αντιμετωπίζονται ως εμπορική συναλλαγή.
Δεν είναι παρά μια συνέχεια της προσπάθειας να δημιουργηθούν α-πολίτες, α-παίδευτοι, α-νιστόρητοι, α-μόρφωτοι, πολίτες εύκολα χειραγωγήσιμοι, αφού ο εθισμός στην ηδονοβλεψία, στο κυνήγι του χρήματος και της δημοσιότητας θα τους έχει αποχαυνώσει.
Τα αντανακλαστικά της κοινωνίας σε αυτήν την παρακμή, την σκουπιδοφαγία, είναι μια ευθεία ισοηλεκτρική γραμμή. Μια κακοφορμισμένη παθητικότητα αδύναμη να αναγνωρίσει και να παλέψει ενάντια στην εκπόρνευση της προσωπικότητας, τον πολιτικό εκχυδαϊσμό, την χαμένη δημοκρατία, την γλωσσική αυτοκτονία, την κατεστραμμένη συλλογικότητα.
Και δίνει χώρο, βήμα, λόγο σε κάθε λογής δημοσιολάγνο να βάλει τις τελευταίες ταφόπλακες στο αξιακό μας σύστημα, να διαμορφώσει εμετικές συνειδήσεις και μετά, αφού το σύστημα ξεζουμίσει όλη την ρυπαρότητα τους, θα τους ξεράσει εν είδει τιμωρίας στο έλεος άλλων που θα εμφανιστούν ως τιμητές της ηθικής.
Θα καταλήξω στους ποιητές, γιατί πάντα εκεί που εμείς φθάνουμε ασθμαίνοντας εκείνοι έχουν ήδη φθάσει πετώντας:
Μανόλη Αναγνωστάκη : Στ᾿ Ἀστεῖα Παίζαμε!
Δὲ χάσαμε μόνο τὸν τιποτένιο μισθό μας
Μέσα στὴ μέθη τοῦ παιχνιδιοῦ σᾶς δώσαμε καὶ τὶς γυναῖκες μας
Τὰ πιὸ ἀκριβὰ ἐνθύμια ποὺ μέσα στὴν κάσα κρύβαμε
Στὸ τέλος τὸ ἴδιο τὸ σπίτι μας μὲ ὅλα τὰ ὑπάρχοντα.
Νύχτες ἀτέλειωτες παίζαμε, μακριὰ ἀπ᾿ τὸ φῶς τῆς ἡμέρας
Μήπως πέρασαν χρόνια; σαπίσαν τὰ φύλλα τοῦ ἡμεροδείχτη
Δὲ βγάλαμε ποτὲ καλὸ χαρτί, χάναμε· χάναμε ὁλοένα
Πῶς θὰ φύγουμε τώρα; ποῦ θὰ πᾶμε; ποιὸς θὰ μᾶς δεχτεῖ;
Δῶστε μας πίσω τὰ χρόνια μας δῶστε μας πίσω τὰ χαρτιά μας
Κλέφτες!
Στὰ ψέματα παίζαμε!
Υ.Γ. Δεν μου αρέσουν οι αφορισμοί και μηδενισμοί. Η αντίδραση του ΕΣΡ και η κινητοποίηση μερίδας του πληθυσμού στο πρόσφατο γεγονός είναι αναλαμπές που όμως δεν αρκούν.
Ας ξεσκεπάσουμε τους κλέφτες και ας παίξουμε στα αλήθεια!…. όπως όταν είμασταν ξυπόλητα στις γειτονιές.
Σοφία Κεσίδου
Πολίτισσα του Δήμου Κιλκίς
