Γράφει η Κλεοπάτρα Σβανά
[email protected] http://www.ordino.gr/svana
Θέατρο δεν υπάρχει ζωντανό σχεδόν εδώ και ένα χρόνο, με μια μικρή λειτουργία που είχε για λίγους θιάσους το καλοκαίρι.
Κι όμως φτάσαμε αυτές τις μέρες να μιλάμε για όλο το ελληνικό θέατρο με αφορμή ιδιοπαθή και ηδυπαθή άτομα του θεάτρου.
Θέλοντας να μιλήσω για την τέχνη μας και μόνο, ας υπενθυμίσω πως η ενασχόλησή μας με αυτήν έχει να κάνει με την εξέλιξη του εαυτού μας αρχικά μέσω της γνώσης και του διαβάσματος, έπειτα με την συνεχή μάθηση, αναζήτηση και βελτίωση της τεχνικής μας και τέλος με την αποστολή που έχουμε προς το κοινό.
Το κοινό είναι ο βασικότερος αποδέκτης της παρουσίασης μας και όχι ο εαυτός μας. Αυτό που κάνουμε πρέπει να αφορά το κοινό και να το μεταβάλει αντίστοιχα.
Όταν λοιπόν κάνουμε θέατρο για προσωπικούς λόγους φιλαρέσκειας εκεί τα πράγματα περιπλέκονται.
Υπάρχουν ηθοποιοί που δεν τους αντέχει κανείς και γίνονται και σκηνοθέτες για να κάνουν το δικό τους με αποτέλεσμα να παίζουν τον εαυτό τους. Έχουν μόνιμα ένα τουπέ που κραυγάζει: “εγώ είμαι και κανένας άλλος”. Θεωρώντας λοιπόν τον εαυτό τους ιδιοφυΐα αποφασίζουν και διατάζουν στην πρόβα, στην παράσταση, παντού. Και αυτό εκπέμπεται στο κοινό και το έχω εισπράξει πολλές φορές. Αυτό όμως αφορά μια δική τους ψυχοπαθολογία που χρήζει θεραπείας.
Θύματα αυτής της ψυχοπαθολογίας είμαστε όλοι εμείς. Είτε ως θεατές είτε ως συνεργάτες.
Μου έχει τύχει να μην θέλω να ξαναδώ παράσταση με συγκεκριμένο ηθοποιό γιατί εξέπεμπε ένα σεξουαλικό φασισμό επί σκηνής στο ρόλο του, απαξιώνοντας το κοινό του, και προφανώς και τους συμπρωταγωνιστές του. Δεν μπορούσα να καταλάβω αν αυτό ήταν ο εαυτός του ή ο ρόλος του. Όταν τον είδα 2-3 φορές σε διάφορες παραστάσεις κατάλαβα ότι είναι μόνιμο.
Όταν οι συνεργασίες γίνονται δύσκολες επί σκηνής με τους συνεργάτες, είναι φορές που έχω πει καλύτερα καλό παιδί, παρά να έχει ταλέντο.
Η ευφυΐα και το ταλέντο πολλές φορές δεν είναι αρκετά για τη δημιουργία μιας ολοκληρωμένης προσωπικότητας.
Ιδιαιτέρως ανήθικο θεωρώ το να υποτιμά κανείς κάποιον άλλο για να μπορέσει ο ίδιος να αισθανθεί ανώτερος. Η ανθρώπινη αξιοπρέπεια είναι πάνω από όλα ανεξαρτήτως γνώσεων, επιπέδου, μόρφωσης, καταγωγής, κλπ.
Αυτές τις μέρες υπάρχει ένα γενικό ξέσπασμα γιατί η αλήθεια είναι ότι στο χώρο μας και σε κάθε χώρο, καλλιτεχνικό ή αθλητικό υπάρχουν αυτές οι συμπεριφορές από προσωπικά συμπλέγματα. Υπάρχουν και σε κάθε εργασία φυσικά αλλά ίσως σε μικρότερο ποσοστό.
Η δουλειά μας, -η τέχνη του θεάτρου- είναι ένας στρατός που απαιτεί πειθαρχία, γιατί εκτός από το καλλιτεχνικό κομμάτι υπάρχει και το τεχνικό που χρειάζεται απόλυτος συντονισμός και λεπτομερής συγχρονισμός.
Τίποτα δεν μπορεί να λειτουργήσει αν η αλυσίδα δεν δουλέψει ολοκληρωμένα. Οι ηθοποιοί χρειάζεται να είναι έτοιμοι για να κάνουν την πρόβα τους για να φτάσουν στο τέλειο αποτέλεσμα της παράστασης, οι σκηνοθέτες να είναι σαφείς στις οδηγίες τους για να επιτύχουν το αποτέλεσμα που επιθυμούν. Στόχος η ολοκληρωμένη αισθητική εναρμόνιση των οργάνων δηλαδή των ηθοποιών και των άλλων παικτών, που μπορεί να είναι μουσικοί χορευτές, τεχνικοί κλπ.
Είμαστε εκπαιδευμένοι να αντέχουμε σε ‘’υψηλές θερμοκρασίες’’ και γρήγορες ταχύτητες λόγω της δουλειάς και στην τηλεόραση που ερχόμαστε σε επαφή με πολλών ειδών διαφορετικούς ανθρώπους, από τεχνικούς μέχρι παραγωγούς.
Οι Έλληνες ηθοποιοί και το έχω ξαναπεί, κάνουν πάρα πολλά με πολύ λίγα μέσα και πραγματικά αντέχουν σε εξοντωτικά ωράρια, γυρισμάτων , προβών και παραστάσεων. Είναι κρίμα λοιπόν σε όλο αυτό το πλαίσιο να έχουμε να αντιμετωπίσουμε και σχιζοειδείς ή οριακές συμπεριφορές από ανθρώπους εξουσίας.
Πραγματικά θα ήταν υπέροχα να ήταν όλα στην εντέλεια και να μην συναντούσαμε ατάλαντους, ανόητους, απαίδευτους, θρασείς, και τόσα άλλα στη δουλειά μας αλλά δυστυχώς όλα υπάρχουν και θα εξακολουθούν να υπάρχουν.
Αυτό που επιτάσσει η εποχή είναι το στοπ στη βία, στοπ στην προσβολή των ηθικών αξιών και ορίων μας. Αντίσταση σε ό,τι δεν επιθυμούμε να μας συμβεί. Απαίτηση των δικαιωμάτων μας, οριοθέτηση των κανόνων.
Μια μικρή παρένθεση. Πριν μερικούς μήνες κάναμε κάποια οντισιόν και έρχονταν ηθοποιοί νεαρής ηλικίας γεμάτοι όνειρα και ελπίδες για το θέατρο. Τους ακούσαμε με μεγάλη υπομονή και κατανόηση και στο τέλος τους δίναμε συμβουλές για το τι να κάνουν και τι να μην ξανακάνουν στις ακροάσεις. Μας ευχαριστούσαν που τους ακούσαμε και δεν τους κόψαμε. Μας ευχαριστούσαν επίσης για την κουβέντα μαζί τους και για τις συμβουλές που τους δώσαμε. Καταλαβαίνετε λοιπόν τι επικρατεί εκεί έξω και τι ανθρωποφαγία υπάρχει.
Ας είναι όλο αυτό που συμβαίνει ένα λιθαράκι για έναν δικαιότερο κόσμο, κι ένα δρόμο καθαρότερο όταν θα επιστρέψουμε στα θέατρα.
