Ο Πάρης Καπράλος, Εικαστικός Επιμελητής τοποθετείται στο polismagazino.gr για το lockdown, τον πολιτισμό, το φόβο, την απώλεια, την υποχρεωτική μάσκα και το άγνωστο αύριο.
“Ένας πολιτισμός δεν έχει μέλλον, αν δεν έχει παρελθόν. Το παρελθόν του μέλλοντος, μοιραία, περνά από το παρόν. Συνεπώς, νομίζω ότι είναι καίριο να δούμε με ποια μέσα θα ενισχύσουμε τον Πολιτισμό σε ενεστώτα χρόνο.”
Τοπικά Lockdown: Αναγκαία ή όχι; Μάλλον αναγκαία, καθώς η ανευθυνότητα ορισμένων καθιστά αναποτελεσματικό οποιοδήποτε άλλο μέτρο! Σκεφτείτε πόσο καλύτερα θα ήταν τα πράγματα αν ξεβολευόμασταν όλοι από λίγο.
Αν π.χ. φορούσαμε όλοι μάσκες, ώστε να καλύπτουν το στόμα και τη μύτη, και όχι τον αγκώνα, τον καρπό, το σαγόνι και το αυτί!
Αν τηρούσαμε τα μέτρα για να προστατεύσουμε τους άλλους και δεν παίζαμε κρυφτούλι με τις Αρχές.
Αν δεν ενδίδαμε σε κάθε υστερία, εφαρμόζαμε κριτική σκέψη, δεν ενστερνιζόμασταν πρόθυμα κάθε γελοιότητα που εκστομίζουν οι ανεπάγγελτοι αργόσχολοι “ειδικολόγοι” του διπλανού Μέσου Κοινωνικής Δικτύωσης, που σήμερα είναι ειδικοί στις λοιμώξεις, αύριο στα αμυντικά συστήματα και μεθαύριο στη πυρηνική φυσική!
Διαβάζω και ακούω τις τελευταίες ημέρες στα ραδιόφωνα τα φρικτά μαρτύρια στα οποία “υπόκεινται τα παιδιά μας” που πρέπει να φορούν μάσκες και να πλένουν τα χέρια τους στα σχολεία, εξαιτίας του κορωνοϊού! Ειλικρινά ελπίζω να μην προτιμούν τα ίδια Μέσα για την ενημέρωση τους όσοι ήταν παιδιά στην Ελλάδα στον Β΄ Παγκόσμιο, επέζησαν από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, έζησαν σφαγές στον Εμφύλιο, εξορίες και διωγμούς στην Χούντα, ανδρώθηκαν μέσα σε ακραία φτώχια τις δεκαετίες του ’50, του ’60 και του ’70. Όταν ως κοινωνία επιδεικνύουμε τόση ανωριμότητα και ανευθυνότητα, τα οριζόντια μέτρα -αν και δυσάρεστα, είναι μονόδρομος φοβάμαι.
Πολιτισμός: στη χώρα που γεννήθηκε ποιο είναι το μέλλον του; Ένας πολιτισμός δεν έχει μέλλον, αν δεν έχει παρελθόν. Το παρελθόν του μέλλοντος, μοιραία, περνά από το παρόν. Συνεπώς, νομίζω ότι είναι καίριο να δουμε με ποια μέσα θα ενισχύσουμε τον Πολιτισμό σε ενεστώτα χρόνο. Είναι κρίσιμης σημασίας η στήριξη των καλλιτεχνών που παράγουν πολιτισμό, η πρόσβαση στον πολιτισμό του παρελθόντος με κάθε μορφή του που μπορεί να επιτευχθεί μέσα από την ψηφιοποίηση και την ελεύθερη και φιλική πρόσβαση από όλους, και ο εκσυγχρονισμός εκ βάθρων της Εκπαίδευσης. Προέχει η Παιδεία που παίρνουμε και που δίνουμε.
Παιδεία που δίνουμε είναι αυτό που κάνουμε καθημερινά όταν παρευρίσκονται άλλοι -παιδιά ή ενήλικες, απλώς στα παιδιά είναι περισσότερο επιδραστικό.
Παιδεία που παίρνουμε είναι ό,τι βλέπουμε σε κάθε χώρο που βρισκόμαστε με άλλους, από τους ίδιους, και τα σημάδια τους στους χώρους που βρισκόμαστε -η τέχνη στον δημόσιο χώρο αδιαμφησβήτητα πρέπει να ενισχυθεί: είναι ουσιαστική Παιδεία εν ρευστώ.
ΑγκαλιάΖΩ: μία λέξη ή κάτι πιο σημαντικό σήμερα; Αν αναφέρεστε στον γνωστό όμιλο Εθελοντών κατά του Καρκίνου “ΑγκαλιάΖΩ”, έναν απο τους παλιότερους διαρκώς εν ενεργεία από τα μέσα της δεκαετίας του ’70 και εξής, σίγουρα είναι κάτι πιο σημαντικό. Μάλιστα θα έλεγα ότι είναι τόσο σημαντικό, ώστε ξεπερνά ακόμα και το κεφαλαιώδες και αξιέπαινο έργο τους: διδάσκει αλληλεγγύη με μυαλό, ψυχή, προσπάθεια, και σκληρή δουλειά. Ένα ουσιαστικό παράδειγμα προς μίμηση.
Φόβος – Απώλεια: υπάρχουν ως σκέψεις στην καθημερινότητά σας; Καλωσορίζω τους φόβους μου όταν έρθουν, διαχειρίζομαι την απώλεια όταν εμφανιστεί. Γενικά, δεν με επηρεάζει σημαντικά η απώλεια σε φυσικά πράγματα. Οι απώλειες που με προβληματίζουν είναι άυλες, και, ευτυχώς, δεν αποτελούν αντικείμενο της καθημερινότητας. Η απώλεια υγείας, εμπιστοσύνης, εκτίμησης. Αυτές διορθώνονται δύσκολα ή και καθόλου, αν χαθούν. Η απώλεια των άλλων, αν και θα ακουστεί σκληρό, αν ήταν άξιοι άνθρωποι θα πρέπει να μας παρηγορεί το γεγονός ότι τους γνωρίσαμε και συμπορευτήκαμε μαζί τους, και όχι να μας συντρίβει το τέλος τους. Ο θάνατος είναι η μόνη βεβαιότητα της ζωής. Εξάλλου, αν αναφέρεστε στη προσωπική απώλεια, εξαιτίας θανάτου, κατισχύει η φιλοσοφική άποψη του Επίκουρου: όπου βρίσκεται ο θάνατος δεν είμαι εγώ.
Μάσκα: ήρθε για να μείνει; Ναι, όσο χρειαστεί. Υπάρχει μερίδα του πληθυσμού που τις χρησιμοποιεί πάντοτε, κατά ένα μεγάλο μέρος της μέρας του, εξαιτίας επαγγέλματος, ή προβλήματος υγείας. Δεν είναι τόσο τραγικό. Καλύτερα να μείνουμε με τις μάσκες μας για λίγο καιρό, παρά να έχουμε το βάρος στη συνείδηση μας ότι συμβάλλαμε στο θάνατο ή την απώλεια υγείας κάποιου.
Καλλιτέχνης: ως ευαίσθητη ψυχή, “υπάρχει ελπίς” επιβίωσης για το αύριο; Η ερώτηση σας φοβάμαι πως προβάλλει την εδραιωμένη άποψη μέρους της ελληνικής κοινωνίας, αλλά απέχει σημαντικά από τη πραγματικότητα.
Ο εικαστικός καλλιτέχνης, κατά πλειοψηφία, σήμερα, αλληλεπιδρά με την κοινωνία, ερευνά και παράγει έργο σχεδόν καθημερινά, άυλο ή αποτυπωμένο. Χρησιμοποιεί τα νέα μέσα και αναζητά απεύθυνση στον κόσμο -και όχι μόνο στα κλειστά σύνορα της μικρής σε έκταση πατρίδα μας. Συνήθως είναι πιο ενεργός από τον μέσο άνθρωπο, και βλέπει εκεί που οι άλλοι δεν κοιτούν.
Ο επιτελεστικός ρόλος του εικαστικού καλλιτέχνη δεν είναι να προσφέρει γνώση, όσο προβληματισμό, δεν είναι να παρέχει απαντήσεις, όσο καίριες και οξυδερκείς ερωτήσεις.
Ο κοινωνικός ρόλος του καλλιτέχνη εδώ και έναν αιώνα, παγκοσμίως, είναι η αμφισβήτηση κάθε βεβαιότητας, και το εικαστικό έργο να γίνει η φωνή εκείνων που δεν έχουν. Δε νοείται εικαστικός καλλιτέχνης με καίριο έργο που δεν βρίσκεται στο επίκεντρο των κοινωνικών πραγμάτων! Η στήριξη των καλλιτεχνών είναι βασικό ζήτημα σε μία κοινωνία που έχει ανάγκη να ανακάμψει.
Μουσεία, Gallery, Θέατρα, Μουσικές Σκηνές: Ανοιχτά, κλειστά, με λίγα άτομα ή με κανονική λειτουργία; Τι προτείνετε; Προτείνω να ακολουθήσουμε ευλαβικά τις οδηγίες της Πολιτείας, τηρώντας τα μέτρα, ώστε να ξεπεράσουμε όλοι μαζί, χωρίς απώλειες σε ανθρώπινες ζωές, τη παρούσα κρίση. Αν κάτι με ενοχλεί ιδιαίτερα, αυτό είναι η ανισοκατανομή στο βάρος της επιβολής τήρησης των μέτρων. Κάνουμε εκθέσεις χωρίς εγκαίνια, ή με δεκάδες περιορισμούς στη λειτουργία των χώρων τέχνης, κρατάμε μουσεία κλειστά -ενώ τα κτίρια τους επιτρέπουν με τους αυστηρότερους κανόνες κοινωνικής αποστασιοποίησης σε δεκάδες την κοινή επίσκεψη, έχουμε επιβάλει ασφυκτικούς κανόνες που απειλούν τη βιωσιμότητά τους σε θέατρα και συναυλίες, αλλά η μισή χώρα κάθε βράδυ παρτάρει σε όπου βρει ανενόχλητη! Πραγματικά θα ήθελα οι συμπολίτες μου να έχουν τα κοινωνικά αντανακλαστικά να μην φέρονται ανεύθυνα. Πολλοί τα έχουμε. Αρκετοί άλλοι όχι. Εάν η Πολιτεία δεν είναι σε θέση να τους επιβάλλει τη τήρηση των μέτρων, οι θυσίες όλων μας πάνε στράφι! Επιπλέον, πρέπει να αναζητηθούν τρόποι η Πολιτεία να στηρίξει απευθείας όσους πλήττονται περισσότερο οικονομικά: όχι “αύριο” -χθες! Με μυαλό και ουσιαστική κατανόηση των ιδιαιτεροτήτων κάθε επαγγελματικού κλάδου. Και ο καλλιτεχνικός κλάδος έχει μπόλικες ιδιαιτερότητες και πολλές παθογένειες, που, φυσικά, δεν μπορούν να διορθωθούν εν μέσω κρίσης. Ας προφυλάξουμε τους καλλιτέχνες, και ας διορθώσουμε τα κακώς κείμενα αργότερα.
Ποιο είναι το δικό σας αντίδοτο στο άγνωστο αύριο; Στοχοπροσήλωση, συμπόρευση με άξιους και συναναστροφή με αξιόλογους ανθρώπους, διαρκής προσωπική βελτίωση, και πολλή δουλειά -τόσο ως προς τους προσωπικούς όσο και ως προς τους επαγγελματικούς στόχους.
Ένα μήνυμά σας για τους αναγνώστες του polismagazino.gr; Να εργάζεστε σκληρά για τους στόχους. Να μην ενδίδετε στη μισαλλοδοξία. Να είστε και παίξε και γέλασε. Αλλιώς η ζωή είναι άνοστη.
