“…Για να γευτούμε την επιτυχία και την αποτυχία, πρέπει πρώτα να υπάρχει δουλειά”
Ποιά είναι η πρώτη σας Μουσική ανάμνηση; Στο σπίτι έχουμε μια κασσέττα ήχου από όταν ήμουν 2 χρ., δηλ. στη γιορτή μου του 1982, όπου ο πατέρας μου με ηχογραφεί ρωτώντας με τα εξής: τί όργανο θες να μάθεις Χρήστο; Γιολί (δηλ. βιολί). Και τί θες να γίνεις όταν μεγαλώσεις; Μαέτσος (δηλ. μαέστρος). Και τί ήταν αυτό που σού έπαιξα στο κλαρίνο (σημ.: ο πατέρας μου ήταν το σόλο κλαρινέττο της Λυρικής επί 30ετία περίπου); Μα το σόλο από την “Τόσκα”. Πριν όμως από αυτό, είχα δει με τους γονείς μου το καλοκαίρι τον “Μπόρις Γκοντουνώφ” στο Ηρώδειο με τα Μπολσόι και τον Νεστερένκο που διηύθυνε ο Αλεξάντερ Λαζάρεφ. Θυμάμαι την στιγμή που τον είχανε στη φυλακή και είχα φοβηθεί πάρα πολύ. Ήμουν ενάμιση έτους μόνον και όπως λέει η μητέρα μου, δεν έβγαλα ούτε λέξη σε όλη την παράσταση, παρακολουθώντας εκστασιασμένος την μουσική, τους τραγουδιστές, μα κυρίως τον Μαέστρο με τα μάτια έξω. Η παράσταση κράταγε 5 ώρες.
Με ποιόν Μουσικό θα θέλατε να βρεθείτε επί σκηνής; Με τη Μαρία Κάλλας.
Περιγράψτε μας τη μέχρι σήμερα πορεία σας στη μουσική. Υπήρξαν επιρροές καθοριστικές θετικές ή αρνητικές; Εν συντομία λοιπόν, σπούδασα βιολί και διεύθυνση ορχήστρας σε Αθήνα, Χρόνινγκεν, Αμστερντάμ και Τίλμπουρχ της Ολλανδίας και στο Μόντρεαλ με σπουδαίους Δασκάλους. Μεταξύ άλλων με τους Γ. Τζουμάνη, Οδ. Δημητριάδη και L. Vis. Έδωσα συναυλίες στις παραπάνω χώρες, αλλά και σε Μόσχα, Γερμανία, Αυστρία, Ιταλία κ.α. Κέρδισα την πρώτη στην ιστορία του Παν/μίου του Μόντρεαλ υποτροφία του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος ανάμεσα σε όλα τα τμήματα ως ο άριστος των αρίστων και το διεθνή διαγωνισμό για μαέστρους όπερας της Mahler Philharmoniker Orchester Wien (2014). Συνέγραψα, εξέδωσα ένα μέρος του και τελειοποίησα στην διδακτορική μου διατριβή σε τρείς γλώσσες τον πλήρη και λεπτομερειακό κατάλογο των έργων του Κωνσταντίνου Κυδωνιάτη (1908-1996) στον οποίο έχω αφιερωθεί από του 1998, αλλά και την πληρέστερη ως τώρα βιογραφία του μαέστρου Μιλτιάδη Καρύδη (1923-1998). Παράλληλα ερευνώ, γράφω και δημοσιεύω για την Νεοελληνική Έντεχνη Μουσική. Όσο για τις επιρροές, ευτυχώς υπήρξαν θετικές αρκετές, αλλά και αρνητικές συγκυρίες ή τρικλοποδιές θα τις έλεγα εγώ, όχι τυχαίες τις περισσότερες φορές. Γνωρίζουν καλά ποιοί ανήκουν σε ποιά κατηγορία και το γιατί. Τούς ευχαριστώ όλους πολύ. Κυρίως αυτούς που μού δημιουργούν συνεχόμενες αρνητικές καταστάσεις στην καλλιτεχνική μου πορεία, διότι με κάνουν πιο δυνατό, πιο σκεφτικό, να υπομένω όλο και περισσότερα, να εξελίσσομαι θετικά ελπίζω και έτσι να γίνομαι όλο και καλύτερος. Με δυο λόγια να “μένω δυνατός, και όχι σιωπηλός” ούτε στο σπίτι ούτε στη δουλειά ούτε στη ζωή.
Σας “τρομάζει” η επιτυχία ή η αποτυχία; Όχι βέβαια. Αλλά για να γευτούμε την επιτυχία και την αποτυχία, πρέπει πρώτα να υπάρχει δουλειά. Και τώρα με τις συνθήκες που μάς επιβάλλονται από την νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων εις το όνομα της δημόσιας υγιείας ένεκα του κορωνοϊού, η εργασία δεν είναι δυσεύρετη τόσο, μα, μάς την απαγορεύουν να την παράξουμε, όπως πρέπει. Και δυστυχώς από την πολιτεία, αλλά και παγκόσμια, δεν υπάρχει η μέριμνα που χρειάζεται για τους καλλιτέχνες και δη τους μουσικούς. Κατά τη γνώμη μου, οι μουσικοί σε αυτήν την πανδημία στέκονται τουλάχιστον στο ίδιο βάθρο με τους γιατρούς και νοσηλευτές, αν όχι ακόμη ψηλότερα. Γιατί, ο γιατρός προσπαθεί δίχως ανάλογα φάρμακα αυτή τη στιγμή να αποτρέψει τον κορωνοϊό και να κρατήσει ζωντανό τον οργανισμό, ενώ η μουσική κρατεί ΟΛΟΝ τον κόσμο και τους γιατρούς και το νοσηλευτικό προσωπικό ζωντανό στην ψυχή, το πνεύμα και την καρδιά. Σκεφτείτε μόνο να περνάγατε τη ζωή σας στην πανδημία μια εβδομάδα δίχως κανέναν ήχο από πουθενά. Μόνο από τις κασέττες, CDs και παληούς δίσκους που έχετε σπίτι σας. Όσοι έχετε. Να κλείνανε δηλ. youtube, spotify, ραδιόφωνο, τηλεόραση και οτιδήποτε εκπέμπει ήχο, μουσική. Θα τρελαινόσασταν όλοι. Την εποχή δε, που η μουσική αποδεδειγμένα βοηθάει στην ίαση κυρίως καρδιοπαθών, με εξέχοντα και πρωτοπόρο παγκόσμια τον καρδιολόγο και συνθέτη, αναπληρωτή δ/ντή του Ωνασείου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου, Θανάση Δρίτσα, είναι ντροπή να μην βρίσκονται στην πρώτη γραμμή οι μουσικοί, οι καλλιτέχνες γενικώς. Έτσι, μάς αναγκάζουν να επαιτούμε ένα επίδομα -ελάχιστοι μουσικοί το έχουν πάρει, αφού οι περισσότεροι δεν έχουμε ασφαλιστική ικανότητα και στη φαρέτρα μας διαθέτουμε πολλά και διάφορα προβλήματα που δεν μάς κάνουν κύριους του πενιχρού επιδόματος αυτού- για να ζήσουμε, αφού οι συναυλίες μας ακυρώθηκαν, δεν είχαμε υπογράψει συμβόλαια, και οι πιο πολλοί ζούμε παρασιτικά πλέον από γονείς, οικογένεια, φίλους κ.λπ. τη στιγμή που ο ίδιος ο Πρωθυπουργός διατυμπάνιζε να ακούμε μουσική, να διαβάζουμε, να βλέπουμε ταινίες κ.λπ.
Ποιά είναι η άποψή σας για τα μουσικά τηλεοπτικά talent show; Στην Ελλάδα ό,τι δηλώσεις είσαι. Και δη στις τέχνες. Μαέστρος, τραγουδιστής, μουσικός, ηθοποιός, σκηνοθέτης κ.ο.κ. Για αυτούς τους λόγους θα έπρεπε κατά τη γνώμη μου, να υπάρχει και μια “μουσική” αστυνομία ή αστυνομία τέχνης, για να κλείνει στη φυλακή ακόμη και ισόβια, ανθρώπους που εγκληματούν και ασχημονούν εκ προθέσεως και κατ’εξακολούθησιν στα πνευματικά έργα των συγχρόνων, αλλά κυρίως των προγόνων μας. Δεν έχουν κανένα σεβασμό κάποιοι και άλλες φορές ούτε γνώση, οι “γνωστοί μας επαΐοντες”. Τις πιο πολλές φορές δεν έχουν ούτε κάν γούστο που λέμε, δηλ. αισθητήριο.
Μια συνεργασία που ονειρεύεστε; Σίγουρα με τον αγαπημένο μου βιολονίστα από 6 ετών, Λεωνίδα Καβάκο, που είναι υπεύθυνος για την σπουδή μου και την αγάπη μου στο όργανο αυτό, αλλά και με την πρώτη άρπα της Φιλαρμονικής της Βιέννης την οποία γνωρίζω, εκτιμώ, θαυμάζω και συμπαθώ πολύ, Annellen Lenaerts με την οποία σκεφτόμαστε ήδη και είμαστε σε επαφή με διάφορους για κάποιες συνεργασίες άμεσα. Φυσικά έχω όνειρα να βρεθώ στη σκηνή και με άλλους μουσικούς και τραγουδιστές τούς οποίους αγαπώ πολύ, θαυμάζω από καιρού, παρατηρώ, “μελετώ” και απολαμβάνω την μουσική τους.
Υπάρχουν μάνατζερ στην Ελλάδα που μπορούν να βοηθήσουν την πορεία ενός μουσικού; Για την πορεία ενός μουσικού κλασικού, νομίζω ότι δεν υπάρχουν.
Ποιά είναι τα μελλοντικά μουσικά σας σχέδια; Σχέδια λόγω καταστάσεως δυστυχώς δεν υπάρχουν. Όνειρα και ιδέες φυσικά και έχω, αν βέβαια η ανεργία, η ατιμία και η αδικία δεν βασιλεύσουν και μπορέσω να τα πραγματοποιήσω, μετά φυσικά από πολύ αγώνα, κόπους, στεναχώριες και απογοητεύσεις που όπως πάντα θα βαδίζουν αντάμα. Ευτυχώς και αυτές (οξύμωρον) που μάς ατσαλώνουν με μεγαλύτερο πείσμα για αγώνα, μελέτη και μόρφωση, ώστε “να χορεύουμε απάνω στο φτερό του καρχαρία”, κατά τον ποιητή και λίγο-λίγο να ανεβαίνουμε την μεγάλη ανηφόρα για την κατάκτηση της κορυφής του Παρνασσού της Τέχνης.
Βιογραφικό. Ο μαέστρος Χρήστος Κολοβός γεννήθηκε στην Αθήνα και κατάγεται από μουσική οικογένεια. Διδάκτορας του Πανεπιστημίου του Μόντρεαλ στη διεύθυνση ορχήστρας με υποτροφίες του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος», της Σχολής Ανωτάτων και Μεταδιδακτορικών Σπουδών του Παν/μίου του Μόντρεαλ και της Επιτροπής των Ανωτάτων Σπουδών του Μουσικού Τμήματος του ίδιου Παν/μίου, του Ιδρύματος “Perras, Cholette & Cholette” και της κυρίας Ν.Σ.Α. Μαθήτευσε στις τάξεις των μαέστρων Paolo Bellomia & Jean-François Rivest.
Δίδαξε διεύθυνση ορχήστρας (2016-2017) ως εξωτερικός καθηγητής στο Fontys Conservatorium van Hogescholen (Tilburg-Ολλανδία).
Νικητής κατόπιν ψηφοφορίας της Ορχήστρας (έλαβε 50/55 ψήφους) του διεθνούς διαγωνισμού όπερας νέων μαέστρων της Φιλαρμονικής Ορχήστρας Μάλερ της Βιέννης (2014).
Είναι διπλωματούχος βιολιού (τάξη Ι. Τζουμάνη, Ωδείο Αθηνών – 2002). Στο ίδιο Ωδείο παρακολούθησε μαθήματα Ανωτέρων Θεωρητικών με τον Π. Κούκο. Στα 2003–2007 συνέχισε ανώτερες σπουδές βιολιού (τάξη: Florian Donderer· B.Mus., Prince Claus Conservatoire του Hanzehogeschool, Groningen-Ολλανδία).
Την 3ετία 2008-2011 σπούδασε διεύθυνση ορχήστρας στο Fontys Conservatorium του Hogescholen, Tilburg με τους Lucas Vis και Arjan Tien μεταξύ άλλων (M.Mus.). Έχει επίσης παρακολουθήσει μαθήματα διεύθυνσης ορχήστρας με τον Οδυσσέα Δημητριάδη (Αθήνα, 1998-1999) και τον Christian Kluttig (Μουσική Ακαδημία της Δρέσδης, 2011). Διετέλεσε βοηθός του Arjan Tien με την Φιλαρμονική Ορχήστρα του Κέιπ-Τάουν (Ν. Αφρική) και την “Magogo Kamerorkest” (Ολλανδία), καθώς και των P. Bellomia, Jean-Francois Rivest & André Moisan με διάφορες ορχήστρες του Μόντρεαλ. Σαν βιολιστής έλαβε μέρος ενεργά σε σεμινάρια μεταξύ άλλων των Carolyn Stuart (University of S. Florida-USA) και Diana Ligeti (CNSM de Paris) και σαν διευθυντής ορχήστρας με τους Roberto Paternostro (Berlin), Piero Bellugi (Florence) και Wolfgang Scheidt (για όπερα) και, Κάρολο Τρικολίδη (όλες οι συμφωνίες του Μπετόβεν στα αυθεντικά «τέμπι» – Vienna), Luis Bouskens και A. Tien (Tilburg). Έχει πάρει μαθήματα από τους βιολιστές Grigory Zhislin (Royal College of Music–London) και Harald Thedéen (Ακαδημία της Στοκχόλμης). Εργάστηκε δίπλα στους διευθυντές Κ. Τρικολίδη (Μπετόβεν: 9η Συμφωνία, Ε.Σ.Ο. της Ε.Ρ.Τ. με τα αυθεντικά «τέμπι», 2016), Λ. Καρυτινό (Γιάνατσεκ: «Γενούφα», Ε.Λ.Σ., α’ παν/νια, 2018) και Brian Kay (Χάυδν: «Η Δημιουργία», 2019). Παρακολούθησε ακόμη μαθήματα στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Α.Π.Θ. & Ε.Κ.Π.Α.
Έχει συμμετάσχει στους διαγωνισμούς για νέους μαέστρους «Φράνκο Καπουάνα» (Σπολέτο-Ιταλία) και «Μπεζανσόν» (Μόντρεαλ).
Διετέλεσε μέλος της Συμφωνικής Ορχήστρας Καλαμάτας (1998-2003) και συνεργάσθηκε με διάφορα σύνολα, εμφανιζόμενος στην Αθήνα και σε όλη την Ελλάδα. Συνεργάσθηκε επί χρόνια με την Κεντρική και τη 2η Σκηνή (Οπερέττα) της Ε.Λ.Σ. σε διάφορες παραγωγές της και με άλλα ορχηστρικά σύνολα, μουσικής δωματίου και ως ρεσιταλίστ σε συναυλίες σε Ελλάδα, Τουρκία, Ολλανδία, Γερμανία και Καναδά. Το 2000 ίδρυσε το «Κουαρτέττο Εγχόρδων Κυδωνιάτης» του οποίου είναι το Α΄ βιολί και εμφανίσθηκε σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας. Στα 2003-2008 είχε μόνιμο duo με τον πιανίστα Τίτο Γουβέλη. Έχει δώσει αρκετές πρώτες εκτελέσεις ως βιολονίστας και μαέστρος.
Ως μαέστρος έχει συνεργασθεί με διάφορες ορχήστρες σε Ρωσία, Καναδά, Γερμανία, Αυστρία, Ιταλία και στην Ελλάδα με την Ε.Σ.Ο. της Ε.Ρ.Τ., την Σ.O., Χορωδία και Φιλαρμονική του Δ. Αθηναίων, την Ορχήστρα Ακαντέμικα του Ωδείου Αθηνών, την «Παλαιά» Φιλαρμονική Κερκύρας, τη Φιλαρμόνια Ορχήστρα Αθηνών, το Συγκρότημα Μουσικής Δωματίου «Ν. Μάντζαρος» και το Σύνολο Φεστιβάλ Ιονίων εξειδικευόμενος στη σύγχρονη μουσική σε συνεργασία με το Ιόνιο Πανεπιστήμειο και τη Διεθνή Ακαδημία Σύγχρονης Μουσικής της Φρανγκφούρτης (IEMA).
Με το μουσικολόγο Γιάννη Σαμπροβαλάκη οργάνωσε και επιμελήθηκε καλλιτεχνικά δύο Κύκλους Συναυλιών στο Ωδείο Αθηνών με τίτλο «Έλληνες Συνθέτες και το Ωδείον Αθηνών» (2002, 2003). Ο Κολοβός οργάνωσε επίσης και επιμελήθηκε εκδηλώσεις για τη ζωή και το έργο του Κων/νου Κυδωνιάτη (1908-1996).
Την περίοδο 1998-2008 εργάσθηκε αφιλοκερδώς στην αρχειοθέτηση του έργου του Κυδωνιάτη, ενώ παράλληλα έχει συντάξει και επιμεληθεί τον Πλήρη και Λεπτομερειακό Κατάλογο των Έργων του (αποσπ. στο Πολυφωνία τ.4, Άνοιξη 2004, Εκδ. Κουλτούρα). Η ολοκλήρωσή του, διόρθωσή του και συγγραφή του σε ελληνικά, αγγλικά και γαλλικά αποτελεί τη διδακτορική του διατριβή. Επιμελήθηκε την έκδοση και συνέγραψε τα κείμενα διπλού CD με ιστορικές ηχογραφήσεις του Κυδωνιάτη ως συνοδού λαμπρών Ελλήνων και ξένων σολιστών (Αθήνα, 2009). Στα 1999-2009 συνεργάσθηκε επίσης αφιλοκερδώς με τον μέντορά του Τάκη Καλογερόπουλο μεταξύ άλλων στο 7τομο Λεξικό του της Ελληνικής Μουσικής Απ’ τον Ορφέα έως Σήμερα (Εκδ. Γιαλλελής), στο Λεύκωμα για τα 60χρονα της Κ.Ο.Α. Προïστορία και Ιστορία της Κ.Ο.Α. και, με το Γ.Φ. Κατραλή στη Βιοεργογραφία του Κυδωνιάτη (Εκδ. Παρουσία). Με την Κ.Ο.Α. έχει συνεργασθεί ώς ερευνητής, συγγραφέας και επιμελητής ειδικής έκδοσης με ιστορικές ηχογραφήσεις της Ορχήστρας σε έργα Κυδωνιάτη και Πετρίδη υπό τη μπαγκέττα του Θεοδώρου Βαβαγιάννη (ανέκδοτο. Μέρος της έχει δημοσιευθεί στον Μουσικό Ελληνομνήμονα, τ.21-22, Μάης – Δεκ. 2015). Έχει εργασθεί επίσης ως “tonmeister” (παραγωγός ηχογρ.). Στα 2006-2011 συνεργάστηκε με τον μουσικό εκδοτικό οίκο Μ. Νικολαΐδης – εκδόσεις «Orpheus» ως επιμελητής εκδόσεως έργων του Κυδωνιάτη. Κατά το αυτό συνεργάζεται με το «Κέντρο Ελληνικής Μουσικής» κ.ά. Συνέταξε και δημοσίευσε την πληρέστερη ως τώρα βιογραφία του διαπρεπούς Έλληνα αρχιμουσικού Μιλτιάδη Καρύδη (1923-1998. Πολυφωνία, τ.14, Άνοιξη 2009). Δίνει διαλέξεις τακτικά σχετικά με την Νεοελληνική Έντεχνη Μουσική, το Δημήτρη Μητρόπουλο, τον Κων/νο Κυδωνιάτη κ.ά. σε διάφορα παν/μια και αλλού σε Ελλάδα, Ολλανδία και Καναδά.
Τη διετία 2003-2005 αρθρογράφησε σε τοπική εφημερίδα του Δ. Καλλιθέας, ενώ κατά καιρούς άρθρα του έχουν δημοσιευθεί στον ημερήσιο τύπο και σε διάφορα μουσικολογικά και λογοτεχνικά περιοδικά («Ριζοσπάστης», «Καθημερινή», «Ελευθεροτυπία», «Πολυφωνία», «Αιολικά Γράμματα», «Μουσικός Ελληνομνήμων», «Βιβλιοφιλία», «Πολύτονον», «Τετράδια Μαρξισμού» κ.α.). Κείμενά του επίσης υπάρχουν σε διάφορους συλλογικούς αφιερωματικούς τόμους στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Στα 2001-2003 δίδαξε στο Μουσικό Γυμνάσιο και Λύκειο Ιλίου.
Tέλος, την περίοδο 2007-2008 διετέλεσε εξάρχων της Amsterdam Symphonie Orkest “Con Brio”.
