Κε Γαρουφαλή, τι είναι η ζωγραφική για εσάς; μορφή προσωπικής έκφρασης; ανάγκη για δημιουργία; επικοινωνία; ή κάτι άλλο;
Μ’ έχουν μάθει πως ο ζωγράφος οφείλει να ζωγραφίζει και με το χέρι και με τη καρδιά. Ζωγραφίζω λοιπόν ό,τι αισθάνομαι και δεν μπορώ να το μεταδώσω με λόγια. Προσπαθώ, χρόνια τώρα, ν’ αποτυπώσω τη “συγ-κίνηση” που δεν θα εξαντλείται στην εξωτερική – επιφανειακή – αποτύπωσή του θέματος, αλλά σε μια αναζήτηση πέραν του προφανούς. Διαρκής άσκηση ζωγραφικής λιτότητας είναι το ζωγραφικό στοίχημα, να μη φλυαρείς. Και ασφαλώς, τα πτυχία δεν κάνουν τον καλλιτέχνη.
Πώς θα χαρακτηρίζατε τη διαδρομή σας ως εικαστικό;
Όσο κι αν το ζωγραφικό αποτέλεσμα το απολαμβάνουν πολλοί, η διαδρομή του είναι ένα μονοπάτι. Που, αν και δύσβατο, το προτιμούσα. Ίσως γιατί σου προσφέρει σκιές, σιωπές, το διαβαίνεις με άλλους χρόνους, σου επιφυλάσσει αναπάντεχες συναντήσεις, προκαλεί σκιρτήματα, κόντρα στη βουή, τις ταχύτητες και τις “ευκολίες” των λεωφόρων… Στη σιωπή κυοφορείται η δημιουργία.
Ποιες είναι οι πηγές έμπνευσής σας ως εικαστικός;
Μ’ αρέσει να ζωγραφίζω, τα ψιθυριστά, τα χαμηλόθωρα, τα “λίγα”, δίνοντάς τους –όσο μπορώ– “άλλες διαστάσεις”. Σ’ αυτές τις διαδρομές πρωταγάπησα αντικείμενα φορτωμένα μνήμες, λησμονημένα ίσως, που έχουν απορροφήσει τη ζεστασιά και το μυστήριο της ανθρώπινης ύπαρξης. Αυτό άλλωστε δεν είναι και το ξεχωριστό προνόμιο ενός καλλιτέχνη; να καθιστά δηλαδή πολύτιμο εξαγνίζοντας και το πιο ταπεινό αντικείμενο;
Θεωρείτε ότι στην μέχρι τώρα πορεία σας έχετε δεχτεί επιρροές;
Μα και βέβαια. Είναι πολλοί αυτοί που με επηρέασαν ως τώρα κι άλλοι που, ερήμην τους, με διδάσκουν καθημερινά. Η ουσία όμως είναι να δημιουργείς κάτι δικό σου με τα “κλεμμένα”, αλλιώς απλά αντιγράφεις. Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια η ευρηματικότητα στη τέχνη έγινε αυτοσκοπός. Υπ’ αυτή την έννοια δεν έχω άγχος να είμαι “σύγχρονος”. Καιρός για μια αισθητική αντίσταση στη φθορά και στο ψέμα.
Με ποια προσωπικότητα της Τέχνης θα θέλατε να έρθετε σε διάλογο και με ποια αφορμή;
Δεν είναι μια η προσωπικότητα, γιατί οι αφορμές είναι πολλές… Το σχέδιο του A. Giacometti και του Balthys, η κατάνυξη των έργων του G. Morandi, το αισθησιακό χρώμα του Τσαρούχη, το μέτρο και η άσκηση λιτότητας των συνθέσεων του Μόραλη, παραμένουν ύψιστα μαθήματα τέχνης και αφορμές γόνιμου διαλόγου. Αν είχα όμως μια επιλογή, θα ήμουν ευτυχής αν είχα την ευκαιρία να “συνομιλήσω” με το υπερκόσμιο φως των έργων του Rembrandt… Αυτοί είναι τα δικά μου “δάνεια”, τα δικά μου καταφύγια.
Σύμφωνα με έγκριτους τεχνοκριτικούς, τα πιο ταπεινά αντικείμενα γίνονται στα έργα σας σύμβολα, που παραπέμπουν σε έναν “πνευματικό ρεαλισμό”. Θα ήθελα το σχόλιό σας.
Προσωπικά κάθε φορά έρχομαι αντιμέτωπος με τα ίδια ερωτήματα: Πώς να εκφράσεις τ΄ ανέκφραστα; Πώς θα μπορέσεις να εν-εργοποιήσεις την “ζωγραφική αλήθεια” σε μια αντι-πνευματική εποχή; Προσπαθώ να μη ζωγραφίζω απλά το αντικείμενο αλλά τη συγκίνηση που μου προκαλεί. Πιστεύω πως η αντιγραφή αντικειμένων σε μια «νεκρή φύση» δεν σημαίνει τίποτα, αν δεν καταφέρεις τελικά να αποδώσεις την “ατμόσφαιρα” που αποπνέουν. Ο G. Braque έλεγε: “…γράφω δεν σημαίνει περιγράφω, ζωγραφίζω δεν σημαίνει απεικονίζω”.
Ποια είναι η σχέση του δημιουργού με το έργο του και το κοινό;
Κάθε έργο είναι η ανάσα μας, το δικό μας ίχνος, είναι έμπνευση, είναι αποκάλυψη. Τα έργα τέχνης είναι πρόσχημα επικοινωνίας. Οφείλουν να απευθύνονται σε έναν μέσο θεατή ο οποίος αρκεί μόνον να ελευθερώσει τη ψυχή του, τη ματιά του. Ό,τι βλέπουμε, αν μας αρέσει, δεν χρειάζεται καμία διαμεσολάβηση. Ούτε η αγραμματοσύνη αλλά ούτε η μόρφωση συντελούν στη κατανόηση ενός έργου. Το ένστικτο κι η ευαισθησία κάνουν τη διαφορά. Γι αυτό λέμε πως η ευαισθησία πάντα θα είναι ο καλύτερος σύμβουλος για να πλησιάσουμε την τέχνη.
Θα ήθελα ένα σχόλιό σας για την αισθητική της εποχής μας.
Με ανησυχεί το γεγονός ότι τίποτε πλέον δεν “ενοχλεί” την αισθητική μας… Η θρασύτητα, δυστυχώς, είναι η σύγχρονη φιλοσοφία της εποχής μας, την οποία μάλιστα δεν τολμά κανείς να προσβάλλει… Οφείλουμε, μέσα στην γενικότερη ελαφρότητα της εποχής μας, να προτείνουμε έναν Πολιτισμό που θα ανυψώνει λίγο το επίπεδό μας και όχι να τον “φέρνουμε” στα δικά μας μέτρα. Έχουμε, δυστυχώς, και “ανθρώπους του πολιτισμού” των οποίων η συμπεριφορά καθημερινά αποδεικνύει πόσο σχέση έχουν με αυτόν… Ο Πολιτισμός πρέπει να “εκπέμπεται” πρώτα από το ίδιο τον εαυτό μας. Να γιατί μιλάμε για Παιδεία κι όχι μόνο για Μόρφωση.
Παράλληλα, είστε ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής της Δημοτικής Πινακοθήκης Αγρινίου.
Η πρόσκληση που μου απηύθυνε ο Δήμος Αγρινίου ήταν για μένα εξαιρετική τιμή και πρόκληση. Έτσι, το 2013, εγκαινιάστηκε η ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ με έκθεση του αείμνηστου Π. Τέτση. Ακολούθησαν οι εκθέσεις των: Κοκκινίδη, Θόδωρου-γλύπτη, Ψυχοπαίδη, Μποκόρου, Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων, συλλογής Φέλιου, Βογιατζόγλου κ.ά.. Παράλληλα η ΔΠΑ διαθέτει σήμερα μια αξιοσημείωτη συλλογή σύγχρονης ελληνικής τέχνης με έργα: Ι. Μόραλη, Τέτση, Αστεριάδη, Πανιάρα, Κοκκινίδη, Καρά, Θόδωρου, Σόρογκα, Ψυχοπαίδη, Μποκόρου, Σάμιου, κ.ά. σημαντικών σύγχρονων δημιουργών. Σήμερα αποτελεί έναν έγκυρο πρεσβευτή και από τους βασικότερους συντελεστές της πολιτιστικής ταυτότητας του Αγρινίου κάνοντας πράξη την πολιτιστική αποκέντρωση.
Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;
Παρ’ όλες τις παράλληλες εικαστικές δραστηριότητες πάντα υπάρχει χρόνος για τη ζωγραφική. Είναι στα σκαριά κάποια πράγματα. Επιτρέψτε μου όμως να μην αναφέρω κάτι τώρα γιατί, όσο κι αν θες να τα προγραμματίζεις, κάποιες φορές θα μας ξεφεύγουν. Απλά ό,τι είναι να συμβεί θα συμβαίνει στην ώρα του…
ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ:
Ο Χρήστος Π. Γαρουφαλής γεννήθηκε το 1959 στο Αγρίνιο. Καλλιτέχνης της γενιάς του ’90 με τετραετείς σπουδές σχεδίου & ζωγραφικής στην Αθήνα, ανήκει στην ομάδα των νεο-παραστατικών ζωγράφων. Η ομάδα διέπεται από την ιδέα της εμμονής στην παράσταση, επιχειρώντας να επαναφέρει στην εικόνα το αμφισβητούμενο κύρος της, την ολοκλήρωση και τελείωσή της. Πρόθεση του ζωγράφου είναι να υποδηλώσει, συμπυκνωμένη σε σύμβολα, την ελληνική παράδοση, το ήθος και τις αξίες μιας εποχής που χάνεται ή που έχει ήδη χαθεί. Μέλημά του είναι η αναγωγή του αντικειμένου σε “σήμα”. Μια συνεχής αφαίρεση του περιττού καθιστά τη ζωγραφική του διαρκή πνευματική άσκηση και μιαν επίμονη αναζήτηση του καίριου και του ουσιώδους. Έχει παρουσιάσει το έργο του σε 10 ατομικές εκθέσεις (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Αγρίνιο), ενώ συμμετείχε σε περισσότερες από 65 ομαδικές σε Ελλάδα, Κύπρο, Γαλλία, Ηνωμ. Πολιτείες, Αγγλία, Γερμανία, Γιουγκοσλαβία, Ιαπωνία.
Το 2005 κυκλοφόρησε από τα ΕΛ.ΤΑ. η αναμνηστική σειρά γραμματοσήμων “Άμπελος – Οίνος” με αποκλειστική επιλογή έργων του. Από το 2013 είναι ο Καλλιτεχνικός Δ-ντής στη ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΑΓΡΙΝΙΟΥ.
Έργα του ανήκουν σε Πινακοθήκες, Ιδρύματα, Τράπεζες, σε σημαντικές δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Περισσότερα στο: http://www.christosgaroufalis.gr
