Φύλο, κράτος πρόνοιας και ανθεκτικότητα στην κρίση

Γεωργία Πετράκη, Νέλλη Καμπούρη, Σούλα Μαρινούδη

Επιμέλεια: Γεωργία Πετράκη


ISBN: 978-960-589-120-6 | σελίδες254 | διαστάσεις21×14εκ. | τιμή13.00€


Το θέμα του παρόντος τόμου είναι η ανθεκτικότητα των νοικοκυριών στις συνθήκες της κρίσης: οι πρακτικές επιβίωσης, οι τρόποι υπέρβασης των προβλημάτων, οι στρατηγικές επιβίωσης, ό,τι δηλαδή συνθέτει τη δυνατότητα «να τα βγάλεις πέρα».

Οι αφηγήσεις των νοικοκυριών αναδεικνύουν τη σύνδεση της θεματικής της ανθεκτικότητας με εκείνη της αποστέρησης.

Οι οικονομίες και η αναπροσαρμογή της κατανάλωσης σε ένα χαμηλότερο κόστος ζωής είναι κάτι κοινό. Όμως όταν τα νοικοκυριά μειώνουν τα γεύματα, αφαιρούν το κρέας ή τα φάρμακα και μειώνουν τη θέρμανση, δεν πρόκειται για στρατηγικές ανθεκτικότητας, αλλά για πρακτικές συνέπειες της στέρησης. Από τα δεδομένα της έρευνας προκύπτουν όμως και οι αρνητικές συνέπειες της «αντοχής» σε σχέση με τη σωματική και ψυχική υγεία. Πράγματι, μία από τις χειρότερες συνέπειες των πρακτικών ανθεκτικότητας που αφορά το σώμα είναι η μόνιμη σωματική βλάβη. Ταυτοχρόνως, οι διαδικασίες εξασφάλισης της ανθεκτικότητας έχουν έντονο έμφυλο χαρακτήρα και τείνουν να αναπαράγουν τις έμφυλες ανισότητες. Στην έρευνά μας αποτυπώνεται πώς οι γυναίκες φροντίζουν τους άλλους ενώ ταυτόχρονα παραμελούν τον εαυτό τους.

Οι πρακτικές του νοικοκυριού συχνά προϋποθέτουν την υπερφόρτωση των γυναικών με «διπλές βάρδιες», όπου η αμειβόμενη εργασία προστίθεται στην απλήρωτη οικιακή και οικογενειακή φροντίδα. H επέκταση του λόγου περί ανθεκτικότητας αναδύθηκε ταυτόχρονα με την ενίσχυση των ιδεολογιών της ατομικής ευθύνης και του ενεργητικού πολίτη και την άσκηση πολιτικών που ευνοούν την απόσυρση της δημόσιας στήριξης σε όσους αντιμετωπίζουν φτώχεια. Επιπλέον, η αναφορά στην ανθεκτικότητα επικρατεί σήμερα σε μεγάλο μέρος του κυρίαρχου λόγου για την αναπτυξιακή ατζέντα. Δεν υπάρχει όμως άμεση και προφανής διέξοδος από τη φτώχεια μέσω της ανθεκτικότητας. Η ανάπτυξη πρέπει να συνεχίσει να αφορά τη μείωση της φτώχειας και την ευημερία, και όχι την οικοδόμηση ανθεκτικότητας. (Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Οι συγγραφείς:

Η Νέλλη Καμπούρη είναι διδάκτορας πολιτικών επιστημών και διεθνών σχέσεων του London School of Economics and Political Science. Από το 2008 εργάζεται στο Εργαστήριο Φύλου και Ισότητας του Παντείου Πανεπιστημίου ως βασική ερευνήτρια στο πρόγραμμα GeMIC (Gender, Migration adn Intercultural Interactions in the Mediterranean and South East Europe) και παράλληλα είναι μεταδιδακτορική υπότροφος στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, στο πρόγραμμα “Culture Identity and Movement: A Study in the Social Anthropology of the Everyday Life and Popular Representations of Immigrants from Pakistan in Nea Ionia” (Λάτσειο Κοινωφελές Ίδρυμα). Στο παρελθόν εργάστηκε στο Κέντρο Κοινωνικής Μορφολογίας και Κοινωνικής Πολιτικής (ΚΕΚΜΟΚΟΠ) του Παντείου Πανεπιστημίου, στο πλαίσιο των προγραμμάτων Πυθαγόρας και EQUAPOL. Έχει δημοσιεύσει άρθρα για τη μετανάστευση, το φύλο και τα κοινωνικά κινήματα σε επιστημονικά περιοδικά και συλλογικούς τόμους και το 2007 εξέδωσε το βιβλίο “Φύλο, Μετανάστευση και Οικιακή Εργασία στην Αθήνα”.

Η Γεωργία Πετράκη είναι καθηγήτρια στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Σπούδασε Διοίκηση Επιχειρήσεων στην Αθήνα (ΑΣΟΕΕ) και Κοινωνικές Επιστήμες στο Παρίσι, στην École des Hautes Études en Sciences Sociales, με υποτροφία από το γαλλικό κράτος. Από το 2015 είναι διευθύντρια του Εργαστηρίου Σπουδών Φύλου και ασχολείται με θέματα που σχετίζονται με τη βία κατά των γυναικών, τις γυναικοκτονίες, και το σύγχρονο φεμινιστικό κίνημα. Δραστηριοποιείται στις τοπικές δρά- σεις προστασίας του περιβάλλοντος (Ασύρματος, διάσωση ελεύθερων χώρων) και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (μεταναστευτικό). Είναι μέλος της Γραμματείας Ισότητας των Φύλων στο Δήμο Αγίου Δημητρίου. Έχει μια κόρη 29 χρονών.

Η Σούλα Μαρινούδη είναι κοινωνική ανθρωπολόγος και φιλόλογος ειδικής αγωγής. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στην ανθρωπολογία της υγείας και του σώματος, τις σπουδές αναπηρίας και τις σπουδές φύλου. Εκπονεί μεταδιδακτορική έρευνα στο Πάντειο Πανεπιστήμιο σχετικά με τη διαπλοκή των αισθητηριακών βιωμάτων των αυτιστικών με το κοινωνικό τραύμα και έχει διδάξει ως ακαδημαϊκή υπότροφος και λέκτορας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, και το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Άρθρα της έχουν δημοσιευτεί σε επιστημονικά περιοδικά και συλλογικούς τόμους