Παράσταση βασισμένη στο μυθιστόρημα του Θανάση Βαλτινού
στο πάντα καινοτόμο και πρωτοποριακό κυψελωτό πολιτιστικό κύτταρο
με το όνομα ΘΕΑΤΡΟ ΝΕΟΥ ΚΟΣΜΟΥ (στο κουκλίστικο δώμα του, τόσο ταιριαστό για το εν θέματι έργο)
γράφει ο ποιητής, θεατρολόγος και κριτικός Κωνσταντίνος Μπούρας
Κατά την ταπεινή μου γνώμη, ο νυν ακαδημαϊκός Θανάσης Βαλτινός καινοτόμησε στα Ελληνικά μας Γράμματα γιατί εισήγαγε πρώτος στο δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα την δραματική εγκυρότητα της ατάκας, την κινηματογραφικότητα της “σκληρής” ρεαλιστικής γραφής, χωρίς τα επικαθήματα του νεορεαλισμού, του μαγικού ρεαλισμού, του ηθογραφικού ρεαλισμού και μακράν βεβαίως κάθε υπέρ-ρεαλισμού, αφού το ζητούμενο εδώ δεν είναι η φυγή από την πραγματικότητα αλλά το αντίθετο. Ακριβώς το αντίθετο. Η στυγνή, μαγνητοφωνική, μαγνητοσκοπική καταγραφή της, με τα αδιέξοδα και τις καθημερινές τελετουργίες της, με την ασφυξία, την κλειστοφοβία και την εξωστρέφειά της συνάμα.
Ο Θανάσης Βαλτινός λειτουργεί σε άλλο επίπεδο σαν Δημήτρη Κεχαΐδη, που κρατάει μαγνητόφωνο, μικροσκοπικό ή μεγαθήριο, καιροφυλακτεί και ωτακουστεί σε φωταγωγούς και στενές πίσω βεράντες, σε ακάλυπτους πολυκατοικιών της εποχής της αστυφιλίας και της άναρχης εξάπλωσης της Αθήνας στο βωμό της απότομης εκβιομηχάνισής της. Δύσκολες δεκαετίες. Πριν καλά-καλά κλείσουν οι πληγές του εμφυλίου ανοίγουν οι πληγές στο σώμα της γης και στο κορμί της θάλασσας, εξαπλώνεται ο ιός του τουρισμού και η λαίλαπα της μόδας. Κάθε τι εισαγόμενο διαφημίζεται από την “προξενήτρα” τηλεόραση, τα πλήθη παραμυθιάζονται, οι μάζες αφιονίζονται, πείθονται για μια εύκολη, άνετη ζωή, πουλάνε τα χωράφια, τα ζωντανά και τα υποστατικά τους και συνωστίζονται σε τσιμεντένια κλουβιά μεγάλων πόλεων. Εκεί όμως το όνειρο δεν χωράει, η σύμβαση φτάνει στα ελαστικά όριά της και κάποια στιγμή το σκοινί κόβεται κι οι άνθρωποι βουλιάζουν στη ρουτίνα της αλλοτρίωσης, της ανίας, της άνευ λόγου κι αιτίας επιθετικότητας προς τον πλησίον. Και τι είναι πιο κοντινότερο σ’ εμάς από τον σύζυγο και τα παιδιά μας, τη στενή οικογένειά μας, που τα media παρουσιάζουν σαν το “άγιο δισκοπότηρο” της σύγχρονης “ελεύθερης” ζωής; Μα ελευθερία χωρίς επαρκείς οικονομικούς πόρους δεν εξασφαλίζεται. Και η υπερεκμετάλλευση των φυσικών και ανθρώπινων πόρων καταλήγουν στα γνωστά αδιέξοδα, στις απανωτές κρίσεις και στην καθυστερημένη αγωνία μας για την “αειφόρο ανάπτυξη”.
Όλ’ αυτά ενυπάρχουν στα αριστουργηματικά “Φτερά μπεκάτσας” του σεναριογράφου Θανάση Βαλτινού που διείδε πολύ πριν την ταραγμένη εποχή μας τα σημερινά αδιέξοδα και χαρτογράφησε τα συμπτώματα μιας χρόνιας κοινωνικής παθολογίας, δίχως να προβαίνει σε ερμηνευτικές ευκολίες και ιδεολογικά κουκουλώματα.
Μάστορας της στιχομυθίας, έδρεψε δάφνες ως συνεργάτης του μεγάλου Θόδωρου Αγγελόπουλου στο στήσιμο ιδιοφυών διαλόγων, απολύτως καίριων κι εύστοχων, λακωνικών και περιγραφικών συνάμα.
Η μυθιστορηματική μορφή δίνει στην αφήγησή του μεγαλύτερη άπλα, του επιτρέπει να απλώσει τα εκφραστικά του όπλα και να τους δώσει μιαν άλλη, εκτενή, επαναλαμβανόμενη δραστικότητα. Μάστορας της λελογισμένης, εξελικτικής αγωγιμότητας, φιλοτεχνεί κάτι σαν το “Μπολερό” του Ραβέλ, όπου μέσα από τα Leit-motivs συνυφαίνεται ένας ιστός αράχνης τόσο αποτελεσματικός και “τοξικός” που αναγκάζει τον επαρκή αναγνώστη και τον θεατή να αυτενεργήσει συνδημιουργώντας κοινωνικά αντισώματα, δίκην εμβολίου, που δια της κατανοήσεως εξορκίζει την επανάληψη παθογόνων στάσεων, δράσεων και συμπεριφορών που μολύνουν και ρυπαίνουν περαιτέρω την ήδη ελώδη περιρρέουσα ατμόσφαιρά μας.
Ο ιδιοφυής αφηγηματικός τρόπος του μεγάλου συγγραφέα Θανάση Βαλτινού, που θα του άξιζε ένα Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας για αυτή την αφαιρετική λιτότητά του, χάθηκε εν μέρει στην παράσταση αυτών των φιλότιμων παιδιών που βρίσκονταν συνέχει σε κατάσταση μανίας, οδηγώντας την παράσταση σε αδιέξοδο μέσα από ένα crescendo που οι όποιες παύσεις του δεν ήταν και “σιωπές”. Καταλαβαίνουν οι μυημένοι θεατές τι εννοώ.
Μας βοήθησαν όμως να διακρίνουμε τους αρμούς του κειμένου, το ξεγύμνωσαν από τις ανάσες του κι ανέδειξαν περαιτέρω την ενδογενή κι έμφυτη τελετουργικότητά του.
Αυτές οι καθημερινές αψιμαχίες του συνηθισμένου μικροαστικού ζεύγους αποκτούν μέσα από την τελετουργική επαναληπτικότητα, μία άλλη, σχεδόν “θρησκευτική”, παραμυθική, ερωτική χροιά, υποκαθιστούν την αληθή ανάγκη επικοινωνίας και δημιουργούν ένα ασφυκτικό κλουβί εκεί που θα οραματιζόσουν ένα ανοικτό πεδίο ελεύθερης επικοινωνίας και έκφρασης, φυσικά. Το καλό είναι όμως ότι εκφράζονται. Κι αυτό δεν είναι ο κανόνας, αλλά η θεατρική, ομοιοπαθητική δραματοθεραπεία κάθε ομοιοπαθούς. Η τυπωμένη σελίδα κι ο διακοσμημένος σκηνικός χώρος λειτουργούν σαν ένας τεράστιος καθρέφτης που αντανακλά τα δικά μας πονεμένα πρόσωπα και τις στραγγισμένες από έλλειψη αγάπης ψυχές μας…
Δείτε αυτή την παράσταση, ειδικά όσοι ήσασταν ζωντανοί κι ενεργοί πολίτες το 1990.
Τα βίντεο στην παλιά τηλεόραση είναι ιδιαίτερα κατατοπιστικά της περιρρέουσας ατμόσφαιρας εκείνης της εποχής. Αν δεν μας ξεκούφαιναν με τα μονότονα ουρλιαχτά τους οι αμήχανοι ηθοποιοί θα ήταν όλα καλύτερα…
Είναι όμως μια καλή ευκαιρία να ανά-καλύψουμε και να διαβάσουμε ένα εμβληματικό για την εποχή του κείμενο που ακόμα στέκει και μας συγκινεί, μας κινητοποιεί, μας ενεργοποιεί, μας αναγκάζει να δούμε απ’ έξω τα δικά μας αδιέξοδα.
Τα συγχαρητήρια όλα ανήκουν στον Θανάση Βαλτινό που ενέπνευσε αυτή την καλή αθηναϊκή παράσταση. Θα ήταν περισσότερο όμως καίρια αν ήταν χορογραφημένη με μουσικούς όρους και κάποιος ευαίσθητος ηχολήπτης είχε επιτύχει τον ανάλογο τελεσφόρο σχεδιασμό ήχου με την αρχιτεκτονική της χρυσής τομής και της ακολουθίας Fibonacci. Το θέατρο δεν είναι μόνον ο ορθοφωνημένος εκφερόμενος λόγος αλλά και πάμπολλοι άλλοι παραγλωσσικοί κώδικες που διανθίζουν, στηρίζουν και συναπαρτίζουν το σκηνικό φαινόμενο, τονίζοντας ή αποδομώντας, φιλοτεχνώντας ή καταστρέφοντας την όποια θεατρική σύμβαση.
Ακόμα και το μετανεωτερικό έχει τα όριά του. Το μέτρο είναι πάντοτε ο θεατής και οι αντοχές του.
Πηγαίνετε να δείτε αυτή την ενδιαφέρουσα παράσταση και ξαναδιαβάστε το βιβλίο, αργά και καθαρά. Η στυγνότητα της γραφής δεν είναι ποτέ στεγνή από συναίσθημα κι αληθινή δίψα για αγάπη… Το μεγαλύτερο ζητούμενο όλων των εποχών. Το πιο τρανό επίτευγμα, όταν κι όποτε καταναλωθεί το εγώ στον βωμό του εμείς…
Μετά Λόγου Γνώσεως,
Δρ. Κωνσταντίνος Β. Μπούρας
http://www.konstantinosbouras.gr
Info από το Δελτίο Τύπου:
24.01.2020 – 12.04.2020
– Να σου πω, είπε ο Γιάννης.
– Να μη μου πεις, είπε η Ράνια.
– Ακούς; είπε ο Γιάννης.
– Όχι, είπε η Ράνια.
– Είπες ότι τελειώσαμε, εντάξει;
– Ναι, είπε η Ράνια.
– Και θέλω το πουλόβερ μου να φύγω, είπε ο Γιάννης.
– Στο διάολο, είπε η Ράνια. Κι άρχισε να κλαίει με λύσσα.
Ο Γιάννης και η Ράνια σε λίγη ώρα θα χωρίσουν. Πριν από αυτό θα
κατασπαράξουν ο ένας τον άλλον σε μια σφοδρότατη αντιπαράθεση, με φόντο
την Αθήνα και την Ελλάδα των αρχών της δεκαετίας του ’90.
Τα «Φτερά Μπεκάτσας» διαδραματίζονται σε μία περίοδο όπου οι καθημερινές
ανάγκες των Ελλήνων έχουν πολλαπλασιαστεί απροσδόκητα εξαιτίας της
υποτιθέμενης ευημερίας, καθώς η περίφημη εποχή της αλλαγής
συμπαρασύρει στο διάβα της θεσμούς και αξίες.
Με σφιγμένα δόντια ακούμε τους ήρωες να αρθρώνουν με καθημερινό και
τραχύ λόγο αλληλοκατηγορίες σε μια καθόλα συνηθισμένη διαμάχη που ηχεί
στα αυτιά μας τόσο οικεία, όσο μια τηλεόραση ανοιχτή σ’ ένα συνοικιακό
μπαλκόνι.
Σε μια μικροαστική κουζίνα ο Θανάσης Βαλτινός χωράει μια ολόκληρη εποχή.
Μια εποχή μαζί με την ηθική που μας κληροδότησε, την ελληνική οικογένεια
που ακόμα προσπαθούμε να διαπραγματευτούμε αλλά και τον θάνατο ενός
έρωτα, που είναι πάντα επίκαιρος.
Συντελεστές της παράστασης
Σκηνοθεσία: Θανάσης Ζερίτης
Σκηνικά-Κοστούμια: Γεωργία Μπούρδα
Επιμέλεια κίνησης: Πάνος Τοψίδης
Σχεδιασμός φωτισμών: Σάκης Μπιρμπίλης
Βοηθός σκηνοθέτη: Χάρης Κρεμμύδας
Τ: 2109212900 / F: 2109212901 / E: [email protected] / http://www.nkt.gr / Αντισθένους 7 & Θαρύπου, 11743, Αθήνα
Επιμέλεια βίντεο: Σελήνη Παπαγεωργίου, Μιχάλης Μαθιουδάκης
Τραγούδι παράστασης: Σπύρος Γραμμένος
Παίζουν οι ηθοποιοί: Σταύρος Γιαννουλάδης, Ελένη Τσιμπρικίδου
ΧΩΡΟΣ
Δώμα
24.01.2020 – 12.04.2020
ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ: 70 λεπτά
ΜΕΡΕΣ / ΩΡΕΣ
Παρασκευή 21:15
Σάββατο 21:25
Κυριακή 18:30
ΤΙΜΕΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ
Παρασκευή
Κανονικό 13€
Μειωμένο 10€
Σάββατο-Κυριακή
Κανονικό 15€
Μειωμένο 12€
Εισιτήρια για την παράσταση προπωλούνται
https://www.viva.gr/tickets/theater/theatro-neou-kosmou-doma/ftera-
mpekatsas/
[email protected]
www.nkt.gr
http://www.facebook.com/theatroneoukosmou
Υπεύθυνη Επικοινωνίας:
Μαρία Τσολάκη
6974 76 78 90 | 210 76 27 966 | [email protected]
