Ποιά είναι η πρώτη σας Μουσική ανάμνηση;
Όπως η πλειοψηφία των παιδιών στην Κέρκυρα, ένα νησί με μεγάλη μουσική και γενικότερα καλλιτεχνική παράδοση, έτσι κι εγώ είχα ως πρώτη μουσική ανάμνηση τους ήχους από τις φιλαρμονικές, τόσο σε συναυλιακούς χώρους όσο και σε ποικίλες εξωτερικές εκδηλώσεις (λιτανείες, επιταφίους, παρελάσεις, κ.λπ.). Θυμάμαι τον εαυτό μου δίπλα στον παππού και τη γιαγιά να ακολουθεί τις φιλαρμονικές προσπαθώντας να μιμηθεί το βηματισμό τους και να συντονιστεί στο ρυθμό τους, κρούοντας ένα παιχνίδι-τύμπανο με κανονικές όμως μπακέτες! Ευτυχώς ο ιδιοκτήτης ενός καταστήματος παιχνιδιών ήταν στενός φίλος του παππού και είχαμε ειδικές τιμές, γιατί όπως είναι φυσικό τα παιχνίδια- τύμπανα δεν άντεχαν και πολύ στα χτυπήματα των αληθινών ξύλινων μπακετών! Χαχαχαχαχα!
Πέραν των φιλαρμονικών, μουσικά ερεθίσματα έλαβα και από τον πατέρα μου, ο οποίος αν και γυμναστής στο επάγγελμα, ασχολείται και με τη μουσική, παίζοντας κιθάρα και τραγουδώντας και με παρότρυνε να στραφώ προς την Τέχνη όταν είχα να επιλέξω ανάμεσα στη μουσική και τον αθλητισμό και τον ευχαριστώ πολύ γι’ αυτό.
Με ποιόν Μουσικό θα θέλατε να βρεθείτε επί σκηνής;
Η Μουσική έχει πολλά είδη (τζάζ, κλασσική, ροκ, έντεχνη, παραδοσιακή, κ.λπ.) οπότε είναι λίγο δύσκολο και συνάμα άδικο να επιλέξει κανείς να μοιραστεί την ίδια σκηνή με κάποιον που να πρεσβεύει ένα μονάχα είδος. Κατ’ εμέ, όλα τα είδη μουσικής είναι ισάξια και το ίδιο σημαντικά αναφορικά με την έκφραση, συμβάλλοντας όλα τους στον εμπλουτισμό του εσωτερικού κόσμου των ανθρώπων, αντικατοπτρίζοντας τα βιώματα, τα όνειρα, τις ανησυχίες, τα συναισθήματα και την καθημερινότητά τους, ανεξαρτήτως χρώματος, χώρας,γλώσσας, θρησκείας, ηλικίας, βιοτικού και κοινωνικού επιπέδου, μόρφωσης και οικονομικής επιφάνειας. Προσωπικά, θα ευχόμουν να είχα στο μέλλον την ευλογία να βρεθώ στην ίδια σκηνή με το Λεωνίδα Καβάκο, τον Έλληνα βιολονίστα που διαπρέπει στο εξωτερικό, τον “μάγο” των frame drums Zohar Fresco, τον εξειδικευμένο στα multi percussion Steven Schick, τον βιολονίστα – καθηγητή και μαέστρο Itzhak Perlman, το μαέστρο Gustavo Dudamel, τον πιανίστα Lang Lang και τον Paul McCartney, μέλος των θρυλικών Beatles ο οποίος, όπως και η μπάντα, αποτελεί ξεχωριστή έμπνευση για μένα.
Περιγράψτε μας τη μέχρι σήμερα πορεία σας στη μουσική. Υπήρξαν επιρροές καθοριστικές θετικές ή αρνητικές;
Η ενασχόλησή μου με τη μουσική ξεκίνησε στην ηλικία των 4, όταν ξεκίνησα μαθήματα βιολιού στη μουσική σχολή της Συμφωνικής Ορχήστρας του Δήμου Κερκυραίων που ήταν τότε ακόμα ενεργή. Είχαν προηγηθεί κάποιοι ενδοιασμοί των ιθυνόντων της Φιλαρμονικής Εταιρείας Κέρκυρας (Παλαιά) αναφορικά με τη δυνατότητά μου να παρακολουθήσω θεωρητικά μαθήματα παράλληλα με τα κρουστά λόγω του νεαρού της ηλικίας μου, οπότε, για να μην ατονήσει μέσα μου το ενδιαφέρον για τη μουσική, κατέφυγα στο βιολί κάνοντας ταυτόχρονα κάποια στοιχειώδη μαθήματα θεωρίας. Η σχέση μου με το βιολί κράτησε μόνο μερικούς μήνες και μολονότι δε το αγάπησα ποτέ, είμαι ευγνώμων που με βοήθησε να κρατήσω ζωντανή μέσα μου τη φλόγα της μουσικής και να ασχοληθώ στη συνέχεια με τα κρουστά. Εφόσον γαλουχήθηκα για αρκετά χρόνια στη φιλαρμονική, μόλις αποφοίτησα από το λύκειο, μετακόμισα στην Αθήνα για να συνεχίσω τις σπουδές μου στα κρουστά σε ανώτερο επίπεδο, φοιτώντας παράλληλα και στο Τμήμα Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου. Τα χρόνια που έμεινα στην Αθήνα υπήρξα αρκετά τυχερός ώστε να συνεργαστώ με όλες τις μεγάλες ορχήστρες της χώρας (Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, Ορχήστρα των Χρωμάτων, Καμεράτα – Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής, Ε.Ρ.Τ., Πειραματική Λυρική Σκηνή) και με ποικίλα οργανικά σύνολα (Melos Brass Quintet, ERGON Ensemble, σύνολα κρουστών ΣΕΙΣΤΡΟΝ και ΤΥΠΑΝΑ), παίρνοντας εμπειρίες ζωής που μου χρησιμεύουν ακόμα και σήμερα και έχοντας τη δυνατότητα να δώσω συναυλίες σε χώρους όπως το Ηρώδειο και το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και να συμμετάσχω σε θεσμούς όπως το Φεστιβάλ Αθηνών, το Φεστιβάλ Χορού της Καλαμάτας και οι Ολυμπιακοί Αγώνες “Αθήνα 2004”. Οι εμπειρίες που αποκόμισα από όλες αυτές τις ορχήστρες και τα φεστιβάλ καθώς και οι συμβουλές όλων των συναδέλφων και δασκάλων μου υπήρξαν καθοριστικές και θα είμαι πάντοτε ευγνώμων για όλες τις επισημάνσεις, τις κατευθύνσεις και τις ευκαιρίες που μου δόθηκαν.
Όπως πολλοί νέοι άνθρωποι, καλλιτέχνες και μη, έτσι κι εγώ επηρεάστηκα αρνητικά από την κρίση του 2009 κυρίως ψυχολογικά. Παρόλα αυτά, συνέχισα να προσπαθώ να βελτιώνομαι και να κυνηγώ ευκαιρίες μέσα από τη συμμετοχή μου σε διεθνείς διαγωνισμούς κρουστών, παρακολούθηση σεμιναρίων, κ.λπ. Μέσα από πολλή και σκληρή δουλειά και με την αρωγή του κοινωφελούς ιδρύματος “Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης”, κατόρθωσα να πάω στη Γερμανία για να παρακολουθήσω μαθήματα βελτίωσης τεχνικής και μουσικής ερμηνείας, κυρίως για το σόλο ρεπερτόριο, στην ακαδημία Franz Liszt της Βαϊμάρης με τον Markus Leoson. Η διαμονή μου στο εξωτερικό με άλλαξε τόσο σαν άνθρωπο όσο και σαν μουσικό : έμαθα να σκέφτομαι και να πράττω αλλιώτικα και μέσα από ένα διαφορετικό περιβάλλον και τη συναναστροφή με ανθρώπους από άλλες κουλτούρες ανακάλυψα διαφορετικές πτυχές τόσο της Τέχνης όσο και της ζωής.
Μετά τη Βαϊμάρη μετακόμισα στην Ιταλία και τη Ρώμη (με δεύτερη υποτροφία του ιδρύματος Ωνάση) ώστε να επικεντρωθώ στη σπουδή του ρεπερτορίου ορχήστρας δίπλα στον Edoardo Albino Giachino, πρώτα στην Accademia Nazionale di Santa Cecilia και στη συνέχεια στην Associazione Musicale “Arcangelo Corelli”. Η Ρώμη, ένα έργο τέχνης στην ολότητά της, άνοιξε μέσα μου νέους ορίζοντες : τα μουσεία της , οι εκκλησίες της, οι γκαλερί της, η ιστορία της, η φινέτσα των ανθρώπων της, με επηρέασαν σε υπερθετικό βαθμό.
Στην Αθήνα και το Ωδείο Athenaeum, χάρη στον πρώτο μου δάσκαλο Δημήτρη Δεσύλλα, απέκτησα στέρεες βάσεις, στη Γερμανία εξελίχθηκα και μπολιάστηκα με τη γερμανική πειθαρχία και στην Ιταλία κατόρθωσα να εκλεπτύσσω ακόμη περισσότερο τόσο το μουσικό μου αισθητήριο όσο και την προσωπικότητά μου, γι’ αυτό και οφείλω να ευχαριστήσω όλους μου τους δασκάλους, Έλληνες και ξένους.
Με τον καιρό, μέσα από την επαφή με συναδέλφους εκτελεστές κρουστών από όλο τον κόσμο, διαπίστωσα τις προοπτικές που προσφέρει η Ασία και γι’ αυτό αποφάσισα να δοκιμάσω την τύχη μου στην Άπω Ανατολή και συγκεκριμένα στην Κίνα. Μολονότι η αρχική αντίδραση των γονιών μου, και πιο πολύ της μητέρας μου, απέναντι σε αυτό το ενδεχόμενο υπήρξε αρνητική, στη συνέχεια με στήριξαν και συνεχίζουν να με στηρίζουν και τους ευχαριστώ πολύ γι’ αυτό.
Το πρώτο διάστημα διαμονής στην Κίνα υπήρξε αρκετά δύσκολο και ψυχοφθόρο από πολλές απόψεις (διαφορές νοοτροπίας, διαφορετικές διατροφικές συνήθειες, άλλη γλώσσα, κ.λπ.) αλλά ταυτόχρονα με βοήθησε να ανακαλύψω στοιχεία του χαρακτήρα μου που δε γνώριζα ότι υπήρχαν, να αναπτύξω δεξιότητες και να γίνω καλύτερος πρώτα ως άνθρωπος και ύστερα ως μουσικός.
Μαθαίνοντας την κινεζική γλώσσα άρχισα να αισθάνομαι πολύ πιο άνετα στην καθημερινότητά μου. Η συναναστροφή με ανθρώπους από όλο τον κόσμο (μιας και η Suzhou Symphony Orchestra στην οποία εργάζομαι έχει μουσικούς από το Μαρόκο, τη Βενεζουέλα, την Αργεντινή, την Ιαπωνία, τη Γαλλία, την Ιταλία την Ισπανία, τη Βουλγαρία, τη Νότια Κορέα, την Ταϊβάν, τις Η.Π.Α., την Αυστραλία, τη Γεωργία, τη Ρωσία, τη Γερμανία, την Αγγλία, το Ισραήλ, την Πορτογαλία , την Αρμενία, το Μεξικό και την Κίνα) με επηρέασε και εξακολουθεί να με επηρεάζει εξαιρετικά θετικά, τόσο καλλιτεχνικά όσο και προσωπικά. Έχω πλέον τη δυνατότητα να δίνω παραστάσεις σε μεγάλα θέατρα ανά τον κόσμο, να συνεργάζομαι με διακεκριμένους μαέστρους και σολίστ, να ταξιδεύω και να διευρύνω τους ορίζοντές μου και να απολαμβάνω τη μουσική που τόσο αγαπώ.
Σας “τρομάζει” η επιτυχία ή η αποτυχία;
Κατά τη γνώμη μου, δεν υπάρχει κάποιος που να μην ίπταται στις επιτυχίες και ταυτόχρονα να μην τρέμει στις αποτυχίες, όχι μόνο στη μουσική αλλά στη ζωή γενικότερα μιας και έτσι είναι η ανθρώπινη φύση. Κατ΄επέκταση, θεωρώ πως η διαχωριστική γραμμή μεταξύ αποτυχίας και επιτυχίας είναι εξαιρετικά λεπτή και ο φόβος είτε για τη μια είτε για την άλλη πάντοτε υπαρκτός και εξίσου μεγάλος.
Το σημαντικό και στις δύο περιπτώσεις είναι ο τρόπος που διαχειρίζεται κανείς τόσο τις επιτυχίες όσο και τις αποτυχίες του, σε οποιοδήποτε επίπεδο και ανεξάρτητα από το μέγεθος της επιτυχίας ή της αποτυχίας.
Από όσο έχω καταλάβει, η σύγχρονη ζωή και κοινωνία με το βομβαρδισμό από κάθε είδους πρότυπα, εικόνες και τη δημιουργία κίβδηλων “αναγκών” και standards αποδοχής από τη μάζα, έχει αυξήσει την πίεση για την επιτυχία μεγιστοποιώντας ταυτόχρονα τις ψυχολογικές συνέπειες της αποτυχίας και οφείλουμε όλοι, του εαυτού μου συμπεριλαμβανομένου, να προσπαθήσουμε να αφουγκραζόμαστε τις πραγματικές ανάγκες μας και να πορευόμαστε με γνώμονα ό,τι γεμίζει την ψυχή μας.
Ποιά είναι η άποψή σας για τα μουσικά τηλεοπτικά talent show;
Στην ψηφιακή εποχή, τα μουσικά talent shows, αλλά και παρόμοιες εκπομπές που δε σχετίζονται με τη μουσική, αποτελούν μια μείζονα τάση. Προσωπικά, τα θεωρώ ως ένα χρήσιμο “εργαλείο” για να αδράξει κάποιος την ευκαιρία να έρθει στο προσκήνιο και να ξεκινήσει την πορεία του. Αν όμως παραμείνει μονάχα στην επιφάνεια του πράγματος τότε οι πιθανότητες εξέλιξης είναι, πιστεύω, ελάχιστες. Επιπλέον, δε μπορούμε να αγνοήσουμε το γεγονός ότι τα συγκεκριμένα shows αποτελούν κομμάτι της παγκόσμιας βιομηχανίας η οποία αναμφίβολα χρειάζεται ολοένα και πιο φρέσκα πρόσωπα. Κατ’ επέκταση, αν τα talent shows γίνουν αυτοσκοπός για κάποιον, καλλιτέχνη ή μη, η εφήμερη φήμη – επιτυχία και η έπουσα σε βάθος χρόνου υποχώρηση από το προσκήνιο είναι δύσκολο να διαχειριστούν.
Ας τα προσεγγίσουμε λοιπόν ως ευκαιρία για ένα πρώτο βήμα σε οποιοδήποτε χώρο, μουσικό ή μη, μένοντας ταυτόχρονα προσηλωμένοι στη διαρκή μας αυτοεξέλιξη για να μπορέσουμε να χτίσουμε πάνω σε όσα τα shows αυτά μπορούν βραχυπρόσθεσμα να μας προσφέρουν.
Μια συνεργασία που ονειρεύεστε;
Θα ήθελα να έχω στο μέλλον την ευκαιρία να συνεργαστώ με το Νορβηγό καλλιτέχνη Terje Isungset ο οποίος κατασκευάζει μουσικά όργανα, κρουστά και μη, από πάγο και συνθέτει έργα γι΄αυτά, δίνοντας συνήθως παραστάσεις για φιλανθρωπικούς σκοπούς όπως η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Υπάρχουν μάνατζερ στην Ελλάδα που μπορούν να βοηθήσουν την πορεία ενός μουσικού;
Προσωπικά πιστεύω ότι υπάρχουν Έλληνες μάνατζερς που θα μπορούσαν να βοηθήσουν έναν μουσικό να χτίσει μια καριέρα, αλλά, κατά τη γνώμη μου, όχι τόσο στην κλασσική μουσική. Κακά τα ψέμματα, η χώρα μας δεν είναι τόσο γαλουχημένη στην κλασσική μουσική όσο στην ποπ και είναι απόλυτα φυσιολογικό οι πιο πολλοί μάνατζερ να δραστηριοποιούνται στο είδος της ποπ, ακολουθώντας τις επιταγές της αγοράς. Παρόλα αυτά, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ένα αυξανόμενο ενδιαφέρον των Ελλήνων για την κλασσική μουσική και κυρίως για την όπερα, γεγονός στο οποίο αναμφίβολα συνέβαλε και η δημιουργία του Κέντρου Πολιτισμού στο Φάληρο με την αρωγή του ιδρύματος “Σταύρος Νιάρχος”, οπότε εύχομαι με τον καιρό να υπάρξουν και μάνατζερς που θα ενδιαφερθούν να βοηθήσουν στην ανέλιξη ταλαντούχων Ελλήνων μουσικών κλασσικής μουσικής.
Ποιά είναι τα μελλοντικά μουσικά σας σχέδια;
Πρόσφατα ανανέωσα τη συνεργασία μου με την Suzhou Symphony Orchestra για τα επόμενα 4 χρόνια οπότε προς το παρόν θα συνεχίσω να δραστηριοποιούμαι στην Κίνα, συμπράττοντας παράλληλα ως έκτακτος συνεργάτης και με άλλες ορχήστρες όπως η Qatar Philharmonic, η Macao Symphony Orchestra και η Shanghai Opera. Ταυτόχρονα, είμαι σε διαδικασία μετάφρασης στην αγγλική και κινεζική γλώσσα του βιβλίου μου “ΛΕΞΙΚΟ ΚΡΟΥΣΤΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ : Εκτελεστικές Τεχνικές – Μπακέτες – Κατηγορίες Οργάνων – Εφέ” που κυκλοφόρησε πρόσφατα στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ορφέας του μουσικού οίκου Μάριος Νικολαϊδης. Πρόκειται για ένα γλωσσάριο με ορολογία σε 5 γλώσσες (αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ιταλικά, ελληνικά) που φιλοδοξεί να κάνει τον αναγνώστη να γνωρίσει σε βάθος τα κρουστά όργανα και την εξειδικευμένη ορολογία που αναφέρεται σε αυτά και πιστεύω πως μπορεί να αποτελέσει χρήσιμο βοήθημα για εκτελεστές, συνθέτες, μαέστρους , σπουδαστές ή απλά φιλόμουσους.
Επιπρόσθετα, μιας και πάντοτε μου αρέσει να είμαι δημιουργικός, πέραν των υποχρεώσεών μου με τη συμφωνική ορχήστρα της Suzhou, προσπαθώ να συμπράττω όσο το δυνατό περισσότερο σε προσωπικό επίπεδο με καλλιτέχνες από διάφορους κλάδους (χορευτές, γλύπτες, ζωγράφους, animators, graphic designers), να μαθαίνω από αυτούς και να μοιραζόμαστε από κοινού το πάθος μας για την καλλιτεχνική έκφραση συμβάλλοντας, ο καθένας από τη δική του σκοπιά, στο να πάμε την Τέχνη ένα βήμα παραπέρα. Προς αυτή την κατεύθυνση λοιπόν, στα πλάνα μου υπάρχει μια συνεργασία με την contemporary artist Katalina Mavares από τη Βενεζουέλα και το βρετανό fluid artist Mark Bosson για ένα event Power Painting (=σύγχρονη τάση κατά την οποία ζωγράφοι, γλύπτες ή άλλοι καλλιτέχνες αποτυπώνουν στιγμιαία τα συναισθήματά τους , παίρνοντας έμπνευση από τους ήχους ενός μουσικού σε πραγματικό χρόνο), μια σύμπραξη με έναν δημοφιλή Κινέζο καλλιτέχνη sand painting (=παραδοσιακή κινεζική ζωγραφική πάνω σε άμμο) και μια συνεργασία με Κινέζους και Έλληνες συνθέτες για τη δημιουργία νέων έργων για κρουστά και live electronics.
