του Κωνσταντίνου Ζέρβα, kvzervas@gmail.com*
Σκέψου τι μπορείς να κάνεις εσύ για την πόλη σου και όχι η πόλη σου για σένα.
H Θεσσαλονίκη έζησε για τρεις μέρες μια γιορτή πολιτισμού και τέχνης. Η 2η Art Thessaloniki ως διεθνής έκθεση σύγχρονης τέχνης έκανε το επόμενο βήμα της με στόχο να γίνει θεσμικό σημείο αναφοράς στη συνείδηση του φιλότεχνου κοινού της πόλης.
Με την απόλυτη γλώσσα των αριθμών συγκέντρωσε 300 καλλιτέχνες, 30 γκαλερί, που προέρχονταν από 10 χώρες, 5 μουσειακές εκθέσεις και την επισκέφτηκαν πάνω από 12.000 άτομα.
Ο επισκέπτης είχε την ευκαιρία να επισκεφθεί και περίπτερα εικαστικών φορέων της πόλης μας όπως το Μουσείο Φωτογραφίας, το Φεστιβάλ Κινηματογράφου, το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Δυστυχώς η Δημοτική Πινακοθήκη του Δήμου Θεσσαλονίκης δε στήριξε με τη συμμετοχή της την έκθεση όταν στο παρελθόν συμμετείχε σε ανάλογες εκθέσεις στην Αθήνα. Η συμμετοχή πολιτιστικών φορέων πάντα συνεισφέρει στη διαμόρφωση μίας ολοκληρωμένης εικόνας του εικαστικού τοπίου της εποχής.
Τα έργα που παρουσιάστηκαν πρόβαλλαν στο κοινό επιλογές από τη σύγχρονη καλλιτεχνική παραγωγή, αναδεικνύοντας τις νέες καλλιτεχνικές τάσεις που επικρατούν. Η Art Thessaloniki απέδειξε ότι υπάρχει η δυναμική για τη διεύρυνση του ενδιαφέροντος για τη σύγχρονη τέχνη: και των δημιουργών αλλά και των επισκεπτών. Η παρουσία έργων αναγνωρισμένων καλλιτεχνών δίπλα σε πολλούς νεότερους, ενίσχυσε την εικόνα της βάζοντας τις βάσεις, στο 2ο μόλις χρόνο ζωής της, να εξελιχθεί σε έναν σημαντικό εικαστικό θεσμό με διεθνή προβολή. Και αυτό προμηνύει θετικές προοπτικές και για τους εγχώριους καλλιτέχνες και για την τοπική οικονομία.
Σημασία όμως έχει να αντέξει στο χρόνο και στον ανταγωνισμό, που στη γειτονιά μας είναι μεγάλος. Και μάλιστα ένας από τους δυνατότερους παίκτες είναι η Κωνσταντινούπολη. Το Σεπτέμβριο που μας πέρασε, η 12η Contemporary Istanbul Art Fair μάζεψε 1500 καλλιτέχνες, 73 γκαλερί από 20 χώρες και την επισκέφτηκαν παραπάνω από 80.000 επισκέπτες. Τα πρωτεία όμως κατέχει η Art Basel που συγκέντρωσε 286 γκαλερί από 33 χώρες ενώ την επισκέφτηκαν πάνω από 95.000 άτομα.
Η τέχνη ψυχαγωγεί, η τέχνη θεραπεύει, αλλά η τέχνη είναι και παράγοντας ανάταξης και ανάπτυξης. Σε περιόδους μάλιστα που η κοινωνία βασανίζεται από το άγχος του βιοπορισμού χρειάζεται την τέχνη περισσότερο από ποτέ. Μέσα από αυτήν θα εξωτερικευθεί η συσσωρευμένη ανησυχία, και η κοινωνία θα εκφράσει τα αιτήματά της μέσα από έναν τρόπο έκφρασης που είναι πανανθρώπινα κατανοητός. Η μιζέρια και η απαισιοδοξία παραμερίζονται βάζοντας χρώμα και φαντασία στον γκρίζο καμβά της καθημερινότητας.
Η τέχνη είναι ένα από τα πιο ισχυρά συνεκτικά υλικά της κοινωνίας. Είναι παιδεία και εκπαίδευση. Είναι γνώση, αλλά και καλλιέργεια της σκέψης, της ευαισθησίας και της ανθρωπιάς.
Όλα αυτά που καθημερινά βιώνουμε μπορούν να μετατραπούν σε καλλιτεχνικά ερεθίσματα και να εκφραστούν στο κοινό. Άλλωστε η ιστορία δείχνει ότι η ανάγκη του μέσου πολίτη να αποφορτιστεί, να νοιώσει μέρος του συνόλου, να αποκτήσει μια νότα αισιοδοξίας είναι να δώσει χώρο στην τέχνη που μπορεί να ευδοκιμήσει και να ανθίσει και επιπλέον να επηρεάσει ακόμη και τη στείρα πολιτική σκέψη. Ανατρέχοντας στην ιστορία, εύκολα μπορεί κανείς να παρατηρήσει πως σε περιόδους μεγάλων κρίσεων σημειώνεται πάντα μία πολιτισμική αναγέννηση.
Η χώρα μας έχει εξαιρετική παράδοση μεγάλων εικαστικών καλλιτεχνών με διεθνή αναγνώριση. Και στο παρελθόν αλλά και στο παρόν. Με αυτές τις θετικές απολογιστικές σκέψεις λοιπόν αναμένουμε τα ακόμη καλύτερα για το μέλλον της Art Thessaloniki και όποιων ανάλογων προσπαθειών στην πόλη μας.
* Ο Κωνσταντίνος Ζέρβας, είναι πολιτικός μηχανικός και Δημοτικός Σύμβουλος του Δήμου Θεσσαλονίκης
