Την Πέμπτη 17 Οκτωβρίου 2019 παρουσιάστηκε στο Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών Τσιχριτζή στην Κηφισιά η Συλλογική Έκθεση «Ιστορίες ανθεκτικότητας: Γυναικείες φωνές της Μέσης Ανατολής».
Η έκθεση αποτέλεσε μια μοναδική συνεργασία της Christiana Jabara, επιμελήτριας και ιδρύτριας της μη κερδοσκοπικής ένωσης με έδρα το Λίβανο “FEMALE ARTISTS OF MIDDLE EAST” (FAME) και της κυρίας Dona Barakat, πρέσβειρας του Λιβάνου στην Αθήνα. Στόχος της ήταν να παρουσιάσει και να διερευνήσει σε βάθος το εξαιρετικό έργο των σύγχρονων γυναικών καλλιτεχνών της Μέσης Ανατολής.
Το εύρος των έργων της έκθεσης κάλυψε όλα τα είδη τέχνης: τη ζωγραφική, το κέντημα, το φιλμ, τη γλυπτική και τη φωτογραφία. Τα έργα άντλησαν τη θεματολογία τους από το φύλο, τη γυναικεία χειραφέτηση, τη μετανάστευση και τον πόλεμο.
Οι καλλιτέχνιδες, αρνούμενες στερεότυπα και περιορισμούς, εξέφρασαν ελεύθερα τις απόψεις τους για τη Μέση Ανατολή από μία απελευθερωμένη, θηλυκή σκοπιά, η οποία αποτέλεσε και τη δύναμή τους.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι πολλές από αυτές αναδύθηκαν από μέρη που έχουν βιώσει συγκρούσεις με τις ετικέτες της πολιτικής, της θρησκείας, της φυλής και του φύλου τους και επιδίωξαν να επιβεβαιώσουν την παρουσία τους μέσα από την τέχνη.
Κάθε καλλιτέχνιδα που είχε επιλεχθεί, αρνούμενη να ακολουθήσει τη συνηθισμένη πεπατημένη, παρουσίασε με το δικό της μοναδικό και ποιητικό τρόπο, έργα εντυπωσιακά όμορφα που είπαν τη ιστορία της κι αποκάλυψαν την προοπτική της, κάνοντας το αόρατο ορατό και ξαναγράφοντας την ιστορία από την αρχή.
Πώς διαμορφώθηκε η ταυτότητα από τα συνεχώς μεταβαλλόμενα μοτίβα μετανάστευσης και εκτοπισμού που μαστίζουν ολοένα και πιο συχνά τους πληθυσμούς της Μέσης Ανατολής;
Τόσο η παλιά όσο και η σημερινή κουλτούρα των καλλιτεχνών αποτέλεσαν τη βάση για τη δημιουργία έργων τέχνης,που παρά τη σκληρή τους ιστορία και προέλευση, δεν ήταν σκοτεινά και καταθλιπτικά. Παρουσίασαν τη σοβαρότητα του θέματός τους προσπερνώντας την απαισιοδοξία και την απόγνωση, εστιάζοντας στην ελπίδα και τη δημιουργικότητα.
Ήταν το ταξίδι μια επιλεγμένη ελευθερία ή μια πράξη επιβίωσης για αυτές τις καλλιτέχνιδες; Η απάντηση βρίσκεται και στα δύο. Για ορισμένες ήταν μια επιβαλλόμενη επιλογή, για άλλες μια πράξη επιθυμίας. Ανεξάρτητα από αυτή τη διχοτομημένη πραγματικότητα, η συγκεκριμένη έκθεση αποτέλεσε μια ενωμένη απόδειξη ανθεκτικότητας εν μέσω μετακινήσεων και αντιξοοτήτων.
Οι καλλιτέχνιδες της έκθεσης προσαρμόστηκαν και άλλαξαν επηρεασμένες από το νέο περιβάλλον και πολιτισμό ή ενσωμάτωσαν το δικό τους σε αυτό, ώστε να συνυπάρχει στα έργα τέχνης που δημιουργούν;
Πώς μπόρεσαν οι καλλιτέχνες να προκαλέσουν τις ήδη υπάρχουσες έννοιες της ταυτότητας ως πράξη αντίστασης; Πώς γίνεται κάποιος αυτό που είναι;
Αυτά τα ερωτήματα αποτέλεσαν το επίκεντρο του κινήτρου της έκθεσης: Παρείχαν αναγνώριση σε όσους αντιμετώπισαν τέτοια διλλήματα και επέλεξαν να επαναπροσδιορίσουν την ύπαρξή τους με αποφασιστικότητα και σθένος, ενεργώντας ως καθρέφτης της διασποράς σε όλο τον κόσμο.
Μέσω των έργων τους οι καλλιτέχνιδες προσκάλεσαν τον θεατή να εξετάσει όλες τις νέες προοπτικές στον τρόπο που βλέπουμε και βιώνουμε αυτό το κοινωνικοπολιτικό κλίμα. Εξέτασαν το πώς μπορούμε να κερδίσουμε από τις ιστορίες τους, να τις μοιραστούμε με τον υπόλοιπο κόσμο και να αλλάξουμε τα υπάρχοντα στερεότυπα της ταυτότητας της Μέσης Ανατολής.
Σχετικά με την επιμελήτρια
Η Christiana Jabara είναι μία ανεξάρτητη επιμελήτρια η οποία εκπαιδεύτηκε στο Sotheby’s του Ηνωμένου Βασιλείου και έχει ως έδρα το Λονδίνο, τη Βηρυτό και την Αθήνα. Γεννημένη στο Λονδίνο από ιταλικής και ινδο-περσικής καταγωγής γονείς, εστιάζει στο θέμα της διατομεακής Ανατολικής και Δυτικής κουλτούρας και τον τρόπο που αντικατοπτρίζεται στον κόσμο της τέχνης. Στόχος της είναι να προσφέρει μια πλατφόρμα στις γυναίκες καλλιτέχνες, οι οποίες εξακολουθούν να υποεκπροσωπούνται, και παράλληλα να εξετάσει τον αντίκτυπο της Μεσανατολικής τους ταυτότητας βάση επιλεγμένων συλλογών και εκθέσεων σε διεθνές επίπεδο. Η Jabara επιμένει και υποστηρίζει πως μέσα από την επιμέλεια και τη διαχείριση των έργων τέχνης, θα ακουστούν οι φωνές τους.
