Αποκλειστική συνέντευξη λίγες ημέρες πριν την επίσημη παρουσίαση της βιογραφίας του Αλέξανδρου Ιόλα.
《Είναι το πρόσωπο της τραγωδίας
ο Ιόλας.
Έτσι είναι τα μέρη της προσωπικής
τραγωδίας του.
Χωρίς να πέφτει στην οικειότητα
ή στο ανεκδοτολογικό στοιχείο.
Είναι μια ιστορία για το μυαλό.
Ένα τραγούδι για την ψυχή μας》.
– Τι σημαίνει η λέξη Πολιτισμός για εσάς;
Πολιτισμός είναι τα προϊόντα του τρόπου ζωής μιας κοινότητας. Προϊόντα που έχουν να κάνουν με την υψηλή τέχνη. Με την ψυχή. Είναι η αρετή της διακριτικότητας. Της ειλικρίνειας. Της ευγένειας.
Αν αντιληφθούμε την άλλη ζωή που παίζεται μέσα σε ετούτη, αυτός είναι ο ορισμός του Πολιτισμού. Είναι η βιολογική υπόσταση ενός τύπου ανθρώπου του Πνεύματος. Από άποψη του κυττάρου που ζει και αντιδρά στον αφανισμό του. Αντιδρά στον αφανισμό του σκεπτόμενος. Δημιουργώντας. Στον Πολιτισμό δεν είναι ανεκτός ο κόσμος της απελπισίας. Οι μεγαλύτεροι καλλιτέχνες και επιστήμονες με αυτόν τον τρόπο αντιδράσανε. Δεν εθρήνησαν την εποχή τους. Αλλά έθεσαν τις πιο φωτεινές, τις πιο καθαρές συνθέσεις, τα πλέον ευφυή πειράματα που το πνεύμα τους μπορούσε να συλλάβει.
Στα χρόνια του πρώτου πολέμου ο VALERY δίνει τη JEUNE PARQUE.
Στις παραμονές του Ισπανικού πολέμου ο LORCA, το ROMANCERO GITANO.
Ο MATISSE φτιάχνει τις ωραιότερες συνθέσεις γυναικών και λουλουδιών.
Ο PICASSO ανακαλύπτει τη μαγεία και τη θέρμη του Μεσογειακού χώρου.
Ο AIΝSTAIN ανακοινώνει τα πρώτα αποτελέσματα της θεωρίας του.
Ο ποιητής Γιώργος Σεφέρης, ύστερα από μία πάλη σε ένα κόσμο που βουλιάζει, φτάνει από το σύμβολο μάλιστα του ναυαγίου, στο υψηλότερο δίδαγμα του φωτός.
Και εδώ σε εμάς, παίρνω παράδειγμα το γλύπτη Takis. Ο γλύπτης Τakis, δε δέχθηκε την απελπισία της κατοχής, μα της αντέταξε κάτι. Άλλαξε την έννοια της γλυπτικής, προσδίδοντάς της Κίνηση. Ήχο. Μουσική. Φως. Έλξη. Μαγνητισμό. Αυτό είναι Πολιτισμός.
– Τη Δευτέρα 4 Μαρτίου 2019 παρουσιάζετε το βιβλίο σας με την αποκλειστική βιογραφία του Αλέξανδρου Ιόλα. Πόσο περήφανος αισθάνεσθε;
Όφειλα στον Αλέξανδρο Ιόλα αυτό το βιβλίο. Ήθελε να βγει 25 χρόνια μετά το θάνατο του. «Όλα παιδί μου στην Ελλάδα έρχονται 25 χρόνια μετά. Τότε ίσως είναι πιο «έτοιμη» η Ελλάδα να αποδεχθεί την προσφορά μου».
Δυστυχώς το προηγούμενο βιβλίο ατύχησε στα χέρια ενός κακού εκδότη, ο οποίος ποτέ δε σεβάστηκε τον πολιτισμό. «Μολύνθηκε» το βιβλίο στα χέρια του. Μόνο τα χρήματα τον ενδιέφεραν. Το αποκήρυξα. Άρα είναι το πρώτο βιβλίο. Η ουσιαστική βιογραφία για τον Αλέξανδρο Ιόλα, η οποία είναι καθαρή και αμόλυντη.
Βρήκα ένα νέο εκδοτικό Οίκο. Τις εκδόσεις «Ροδολίβος», ο οποίος ανήκει σε ένα «βιβλιοφάγο», τον Κυριάκο Πιπίνη. Όμορφος άνθρωπος. Απλός. Με σεβασμό στις λέξεις και τις ρίμες. Και μαζί με τον Κωστή Μαυρόπουλο, προχώρησαν στην έκδοσή του. Είναι συλλεκτική η έκδοση.
Ο παράδεισος μοιάζει με βιβλιοθήκη.
Είναι το πρόσωπο της τραγωδίας ο Ιόλας. Έτσι είναι τα μέρη της προσωπικής τραγωδίας του. Χωρίς να πέφτει στην οικειότητα ή στο ανεκδοτολογικό στοιχείο. Είναι μια ιστορία για το μυαλό. Ένα τραγούδι για την ψυχή μας.
– Έχετε δηλώσει ότι “Ποτέ καμία έκθεση δεν κινητοποίησε και δεν ενέπνευσε, τόσους πολλούς καλλιτέχνες και τόσες διαφορετικές καλλιτεχνικές ομάδες να εκφρασθούν, όπως η έκθεση : «Αλέξανδρος Ιόλας: Η Κληρονομιά» στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Περιγράψτε μας τα συναισθήματά σας.
Θα σας πώ, πώς προλόγισα τις εκδηλώσεις προς τιμήν του στην Αλεξάνδρεια. Δεν ήμασταν ποτέ εραστές, αλλά αγαπιόμασταν. Δεν ήμασταν φίλοι λόγω των γέλιων μας, αλλά για τα δάκρυα που μαζέψαμε. Δεν ήθελα να είμαι κοντά σας για τις σκέψεις που μοιραζόμασταν, αλλά για τις λέξεις που δε χρειάστηκε ποτέ να πούμε. Αυτό θα σας έλεγα αγαπημένε Αλέξανδρε Ιόλα παραφράζοντας τον Oscar Wilde. Ήξερε ο ένας το μυαλό του άλλου. Τις σκέψεις του. Τις προθέσεις του. Πώς ξέρατε τόσο καλά ποιός ήμουν; Πώς με αφήσατε να ξεψαχνίσω την ψυχή σας; Πόσο τυχερός αισθάνομαι που με τιμήσατε με τη φιλία σας. Που μοιραστήκατε τη ζωή σας σε μερικές δεκάδες μαγνητοταινίες με γέλια, τραγούδια, δάκρυα και πολλές πολλές στιγμές χαράς.
Βαδίσαμε μαζί τις τελευταίες στιγμές της ζωής σας. Τι τιμή…!!!
Μέσα στην ομορφιά της Τέχνης, με πιάσατε από το χέρι και με οδηγήσατε.
Έβλεπα στο βλέμμα σας ένα σπίρτο. Ό,τι πιο λαμπερή και πονεμένη ματιά έχω δει.
Στους περιπάτους μας στις Μητροπόλεις του κόσμου.
Στις βόλτες μας στους κήπους της βίλας της Αγίας Παρασκευής.
Στα Μουσεία και στα σαλόνια του Yves, της Dominique, του Pierre, του Andre, του Dino.
Τι να πρωτοθυμηθώ.
“Στο τεφτέρι που κρατάς να γράφεις μόνο τα καλά…” λέγατε.
Αυτό έκανα και τότε. Αυτό κάνω και σήμερα. Θα συναντηθούμε. Το μόνο σίγουρο αγαπημένε.
Τώρα τα πάντα είναι γνωστά. Σας αγαπούν. Σας εκτιμούν, εκ των υστέρων.
Έτσι γίνεται εδώ στον τόπο της Τραγωδίας.
Η υπόσχεση μου τηρήθηκε. Θα αποκατασταθεί το όνομά σας. Αυτό έγινε.
Θα ξαναζήσει το σπίτι σας. Και αυτό θα γίνει. Μιλούν όλοι πλέον για Εσάς.
Εγώ “ξόδεψα” την ζωή μου. Άξιζε όμως αγαπημένε.
– 4η Art Forum Thessaloniki. Έχει καθιερωθεί πλέον στις καρδιές όλων των καλλιτεχνών, με την επιμέλεια του Παντελή Τσάτση. Ποιά η γνώμη σας για τη συγκεκριμένη πολιτιστική δράση στη Θεσσαλονίκη;
Οτιδήποτε έχει σχέση με την Τέχνη είναι πολύτιμο. Η Θεσσαλονίκη είναι Πολιτισμός. Ο Παντελής Τσάτσης δημιούργησε ένα θεσμό. Η Θεσσαλονίκη πρέπει να πρωταγωνιστεί για τον πολιτισμό. Αυτό είναι η κληρονομιά της. Αυτό είναι η περιουσία της. Ο Παντελής Τσάτσης το έχει εμπεδώσει αυτό. Η Θεσσαλονίκη δημιουργεί τους πολιτισμούς. Τους κατακτά. Τους διαδίδει. Είναι μια σύντομη σύνοψη της ιστορίας, της πόλης, της καρδιάς μας.
– Περιγράψτε μας μια στιγμή από την καθημερινότητα με τον Ιόλα που θα θέλατε να τη μοιραστείτε με τους αναγνώστες του περιοδικού.
Χαίρομαι πάντα όταν μου δίνεται η ευκαιρία να αξιολογήσω τον παθιασμένο κοσμοπολίτη. Έναν Μαικήνα της Τέχνης. Αλεξανδρινό Μαικήνα. Μέντορα. Τον Αλέξανδρο Ιόλα. «Έλλην εξ Αλεξανδρείας» του άρεσε να λέει με εκείνο το παθιασμένο ύφος και γκριμάτσα, η οποία συνόδευε κάθε φορά την υπεροχή του. Όπως, εκείνο το πρωινό στο ξενοδοχείο «Pierre» στη Νέα Υόρκη, Οκτώβριος 1986, όταν ο Αλέξανδρος Ιόλας βρισκόταν στη σουίτα του.
Είχαμε κανονίσει κάθε πρωί να παίρνουμε πρωινό στις 7:30 μαζί. Έμενα έναν όροφο πιο κάτω.
Με το που μπήκα στη σουίτα του, από την είσοδο, ολόκληρο το μήκος του διαδρόμου έως το γραφείο του ήταν διάσπαρτο με πεταμένες ελληνικές εφημερίδες και πρωτοσέλιδους τίτλους: «Στον ανακριτή ο Ιόλας», «Διώκεται για Πορνεία, Αρχαιοκαπηλία, Ναρκωτικά».
Είχε περάσει μια φίλη του από την ελληνική Πρεσβεία της Νέας Υόρκης αφήνοντας του ένα σώμα ελληνικών εφημερίδων, οι οποίες είχαν κυκλοφορήσει δύο μέρες πριν.
«Φύγετε, Ιόλα. Μην γυρίσετε πίσω. Θα σας φάνε. Θα σας γδάρουν ζωντανό! Είστε το πιο γνήσιο θύμα. Μην τους κάνετε τη χάρη», είπα αυθόρμητα, χωρίς να έχω αντιληφθεί ότι θα εκραγεί.
«Άκου να σου πω, παιδί μου», είπε οργισμένος, χτυπώντας το χέρι του επάνω στο γραφείο με τέτοια δύναμη που απόρησα πώς δεν το έσπασε: «Κουβαλώ στην πλάτη μου μια ιστορία τριάντα αιώνων. Αρνούμαι να αποβάλω αυτήν την ευθύνη και αυτήν την τιμή, επειδή τη χώρα μου την κυβερνούν αμόρφωτοι».
Λίγα λόγια για το συγγραφέα Νικόλαο Σταθούλη
Ο Νίκος Σταθούλης γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε δραματική τέχνη στη Σχολή του Πέλου Κατσέλη και δημοσιογραφία στο Εργαστήρι Δημοσιογραφίας το 1980. Σε ηλικία 23 ετών, γνώρισε το ζωγράφο Μίνω Αργυράκη και οργάνωσε ατομικές του εκθέσεις. Το 1983 γνώρισε τον αλεξανδρινό μαικήνα της σύγχρονης τέχνης Αλέξανδρο Ιόλα, με προτροπή και ανάθεση του οποίου έγινε ο προσωπικός του βιογράφος. Από το 1983 συνεργάζεται επίσης με έγκυρα περιοδικά, εφημερίδες, ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς ως σχολιαστής πολιτιστικών γεγονότων -Ένα, Καθημερινή, ΣΚΑΙ TV, Ρ/Σ ΣΚΑΙ 100,3, Status, Blue.
Από το 1989 έχει συγκροτήσει ένα από τα πλέον ενήμερα αρχεία κλαπέντων, πλαστών και αμφισβητουμένων έργων τέχνης ιδιωτικών συλλογών. Το 1996 άνοιξε την αίθουσα τέχνης Down Town Art Gallery στην περιοχή του Ψυρρή, στην οποία παρουσιάστηκαν έργα μεγάλων καλλιτεχνών, όπως οι: Τάκις, Ράουσενμπεργκ, Γουόρχολ, Λαλάν, Ζαν Τινγκελί, Νίκι ντε Σεν Φαλ, Μιρό, Πικάσσο, Μαξ Ερνστ, Αλέξης Ακριθάκης, Ευγένιος Σπαθάρης, Μίνως Αργυράκης, Σωκράτης Σωκράτους, Μάρθα Λυμπέρη, Χριστόφορος Κοτέντος, κ.ά.
Τα τελευταία χρόνια συνεργάζεται ως σύμβουλος τέχνης σε ιδιωτικές συλλογές.
