Νίκος Γυφτάκης: “Για να αποκτήσει η τέχνη κοινωνικό ρόλο στη ζωή μας, θα πρέπει να γίνει μέρος της καθημερινότητάς μας και το ευρύ κοινό να αποκτήσει εύκολη πρόσβαση σε αυτήν”

“Δεν θα ήθελα σε καμία περίπτωση να κατηγοριοποιήσω εμένα ως δημιουργό ή τα έργα μου σε κάποιο κίνημα, διότι θα αυτοπεριοριζόμουν σε είδη και μανιέρες και θα έχανα την ελευθερία μου, την οποία θεωρώ το πλέον απαραίτητο συστατικό της τέχνης.”

“Quarantaine Sociale”, Mixed Media, 2015

Πώς και πότε ξεκινήσατε να ασχολείστε συστηματικά με τη ζωγραφική; Θα ακουστεί ίσως κλισέ, αλλά από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, ζωγραφίζω. Αν και οι γονείς μου δεν είχαν σχέση με το χώρο των τεχνών, αναγνώρισαν και ενθάρρυναν την κλίση μου, αποφασίζοντας να εγγραφώ σε παιδικό εργαστήρι τεχνών στην ηλικία των 7 ετών. Στα εφηβικά μου χρόνια, όταν αποφάσισα να δώσω εξετάσεις για τη Σχολή Καλών Τεχνών, τα πράγματα σοβάρεψαν… η ανάγκη για έκφραση άρχισε να δίνει μεγαλύτερο χώρο στην έρευνα και η ενασχόλησή μου με τη ζωγραφική να με απασχολεί όλο και περισσότερες ώρες καθημερινά. Όταν πλέον πέρασα στη Σχολή Καλών Τεχνών στην ηλικία των 18 ετών, η ζωγραφική πήρε τον πρωταρχικό ρόλο στη ζωή μου – επισκιάζοντας μάλιστα την άλλη μου «αγάπη», το πιάνο – καθώς η αφοσίωση και συστηματική επαγγελματική ενασχόληση και με τα δύο ήταν πρακτικά αδύνατη, παρά το γεγονός ότι η μουσική εξακολουθεί να παίζει ένα σημαντικό ρόλο τόσο στη ζωή όσο και στη τέχνη μου.

Σε ποιο ρεύμα ή κίνημα θα εντάσσατε τα έργα σας; Στα έργα μου υπάρχουν στοιχεία και επιρροές από πολλά κινήματα και ρεύματα, όπως τα γνωρίζουμε από την ιστορία της Τέχνης. Δεν θα ήθελα, όμως, σε καμία περίπτωση να κατηγοριοποιήσω εμένα ως δημιουργό ή τα έργα μου σε κάποιο κίνημα, διότι θα αυτοπεριοριζόμουν σε είδη και μανιέρες και θα έχανα την ελευθερία μου, την οποία θεωρώ το πλέον απαραίτητο συστατικό της τέχνης.

“Somewhere on Lipsi island”, oil on canvas, 70 X 100 cm 2020

Από που αντλείτε την έμπνευσή σας; Από πρόσωπα και εικόνες που με περιβάλλουν. Από τη φιλοσοφία και την ιστορία. Από το όμορφο αλλά και το περίεργο που μπορεί να δω, να ακούσω, να νιώσω ή να σκεφτώ. Άλλες φορές αφορμή είναι μια φράση ή ένα θέμα σε μια έκθεση.

Υπάρχουν προσωπικότητες ή άλλοι καλλιτέχνες που έχουν επηρεάσει το έργο σας; Φυσικά. Πάρα πολλοί. Φιλόσοφοι, ζωγράφοι, γλύπτες, μουσικοί κ.ά. Ο κόσμος μας είναι γεμάτος ιστορία και ερεθίσματα οπότε δεν θα μπορούσα κι εγώ να μην επηρεαστώ εκούσια ή ακούσια από άλλους ανθρώπους. Άλλωστε αυτό δεν είναι που μας εξελίσσει; Πιάνουμε κάτι από κάπου και το πάμε κάπου αλλού. Στο δρόμο δανειζόμαστε, δανείζουμε, το εμπλουτίζουμε, το κάνουμε πιο προσωπικό, στιγμές το χάνουμε και πάλι το ξαναβρίσκουμε λίγο ή πολύ διαφορετικό. Σημασία έχει στο τέλος της ημέρας να υπάρχει και η δική μας προσωπική ταυτότητα μέσα σε όλο αυτό.

Ποιά είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που έχετε θέσει στον εαυτό σας ως καλλιτέχνης; Κάθε νέο έργο είναι για μένα μία πρόκληση, καθώς και οι παράμετροι/συνθήκες μέσα στις οποίες καλούμαι να το ολοκληρώσω, π.χ. το μέγεθος ενός έργου, το διαφορετικό μέσο/υλικό, καθώς και τυχόν θεματικοί ή χρονικοί περιορισμοί που μπορεί να τίθενται. Για παράδειγμα, μία από τις προκλήσεις που συνδύαζαν τα ανωτέρω ήταν η συμμετοχή μου στο 5ο Διεθνές Φεστιβάλ Σύγχρονης Τέχνης στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν όπου έπρεπε να δημιουργήσω in situ ένα έργο, με το προσωπικό μου ύφος, πάνω σε μία μακέτα του Maiden Tower, κατά τη διάρκεια τριών ημερών σε κεντρικό δρόμο της Παλιάς Πόλης παρουσία κι άλλων καλλιτεχνών, καθώς και του κοινού. Η μεγαλύτερη πρόκληση, όμως, για μένα καθημερινά – έχοντας πολλούς διαφορετικούς ρόλους (του μπαμπά, του συζύγου, του καλλιτέχνη, του εκπαιδευτικού) – είναι να χωρέσω σε 24 ώρες όλα όσα επιθυμώ να κάνω.

“Edwige”, oil on canvas, 117 X 89 cm, 2015

Πόσο αποδεκτή είναι η Τέχνη στην Ελλάδα σήμερα και τι ρόλο καλείται να παίξει στο δημόσιο χώρο; Η Τέχνη ήταν και είναι δυστυχώς -κατά τη γνώμη μου- κάτι ελιτίστικο στην Ελλάδα. Για να αποκτήσει η τέχνη κοινωνικό ρόλο στη ζωή μας, θα πρέπει να γίνει μέρος της καθημερινότητάς μας και το ευρύ κοινό να αποκτήσει εύκολη πρόσβαση σε αυτήν. Και αυτό γιατί πιστεύω ότι ένα έργο τέχνης ολοκληρώνει τον ρόλο του μόνο όταν (επι)κοινωνηθεί με τον κόσμο. Η δημόσια τέχνη και πρωτοβουλίες όπως η τοποθέτηση έργων σε σταθμούς του μετρό, οι αναθέσεις τοιχογραφιών σε street artists, η τοποθέτηση γλυπτών –και πέραν των παραδοσιακών προτομών- σε πλατείες και κομβικά σημεία είναι απαραίτητες όχι μόνο για την αναβάθμιση της αισθητικής των πόλεων, αλλά και για την καλλιέργεια των πολιτών και τη δημιουργία μιας πολιτιστικής ταυτότητας για μία κοινότητα. Σε αυτό το πλαίσιο, σημαντικό ρόλο παίζει και η αξία που αποδίδει στη τέχνη το κράτος και το εκπαιδευτικό σύστημα. Θεωρώ ότι έχουν αρχίσει να γίνονται κάποια βήματα (π.χ. με την εισαγωγή μαθημάτων αισθητικής αγωγής στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση) για να εισέλθει η Τέχνη περισσότερο στη ζωή μας. Από την άλλη πλευρά, βέβαια, γίναμε μάρτυρες πρόσφατα μίας δημόσιας συζήτησης για το αν χρειάζονται τα καλλιτεχνικά μαθήματα στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, γεγονός που σημαίνει ότι η επιλογή του να σπουδάσει κανείς σε σχολές Καλών ή Εφαρμοσμένων Τεχνών στην Ελλάδα εξακολουθεί να θεωρείται πολυτέλεια, κάτι που αφορά λίγους. Λαμβάνοντας υπόψη όλα αυτά, είναι αξιοσημείωτο πώς είχαμε και έχουμε εξαίρετους δημιουργούς και έργα σε όλες τις μορφές της Τέχνης.

Ποιά είναι τα μελλοντικά σας σχέδια; Καλώς ή κακώς, απ’ όταν ξεκίνησε η απαγόρευση κυκλοφορίας και λοιπών δραστηριοτήτων -λόγω της πανδημίας- πολλές εκθέσεις και projects αναβάλλονται ή ακυρώνονται και πολιτιστικοί χώροι έχουν αναστείλει τη λειτουργία τους. Κι εγώ προσωπικά, ήδη ανέβαλα μια έκθεσή μου στην Ελβετία, οπότε η αλήθεια είναι ότι, από πέρυσι, είμαι πολύ φειδωλός στα σχέδια μου. Παρ’ όλα αυτά, η πανδημία δεν μου έχει στερήσει τη δημιουργικότητα ή παραγωγικότητα μου κι ελπίζω να επανέλθουμε σύντομα σε μία κανονικότητα ώστε να μπορέσω να επικοινωνήσω τη δουλειά μου με τον κόσμο.

www.nikosgyftakis.com