Photo credits: Γιώργος Σφακιανάκης/Giorgos Sfakianakis
Το αεροδρόμιο της Αθήνας είναι κάτι περισσότερο από ένας κόμβος διακίνησης επιβατών. Είναι ένα σημείο συνάντησης λαών και πολιτισμών και, πάνω από όλα, είναι η πρώτη και η τελευταία εντύπωση της Ελλάδας και του πολιτισμού της, για εκατομμύρια επιβάτες ετησίως.
Η γλυπτική τοποειδική εγκατάσταση «ΑΝΑΔΥΣΙΣ ΙΙ» της Βένιας Δημητρακοπούλου «βρήκε στέγη» στον σταθμό του προαστιακού σιδηροδρόμου του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών, προσθέτοντας ένα ακόμα σημαίνον έργο στο διαρκώς ανανεούμενο εικαστικό τοπίο του αεροδρομίου που εξελίσσει διαρκώς την πολιτισμική ταυτότητά του, μέσα από πλήθος πολιτιστικών και εικαστικών συνεργασιών.
Το έργο, αναρτημένο στον θόλο του προαστιακού σταθμού, καλεί τον περαστικό να σηκώσει για λίγο το βλέμμα ψηλά και να βιώσει μια, στιγμιαία έστω, αίσθηση ανάδυσης και ψυχικής ανάτασης.
Ένα μεταλλικό πλέγμα που συνέχει και κρατά κι ένας οκταγωνικός γυάλινος θόλος που, ως «δημόσιος δέκτης», υποδέχεται λέξεις και φράσεις. «Ξένος. A stranger. Ξένος παντού. N’ ανήκω κάπου. To belong. Με ακούει κάνεις; My voice is not heard.» Ανάμεσα στα οπτικοποιημένα λόγια που αντανακλούν το αίσθημα της ανασφάλειας του ανθρώπου του 21ου αιώνα αιωρούνται μεγάλα, μεταλλικά, καμπύλα σχήματα.
Η εικαστικός Βένια Δημητρακοπούλου, δημιουργός του έργου «ΑΝΑΔΥΣΙΣ ΙΙ», σημειώνει: «Με ενδιαφέρει πολύ η δημιουργία έργων τοποειδικών, site specific, που γεννιούνται δηλαδή μέσα από και για κάθε χώρο ειδικά με έναν τρόπο απόλυτα οργανικό. Ένα αεροδρόμιο είναι ένας χώρος κατ’ εξοχήν ενδιάμεσος, ένας χώρος μετάβασης, ένα πέρασμα, όπου οι άνθρωποι πηγαινοέρχονται βιαστικοί γιατί έχουν κάποιο σαφή προορισμό. Τι συμβαίνει όταν οι περισσότεροι γύρω μας μοιάζει σήμερα να τον έχουμε χάσει; Μπορούν τα έργα τέχνης και ο καλλιτέχνης να αντιστρέψουν την περιδίνηση μέσα στην οποία λίγο πολύ βρισκόμαστε όλοι; Μπορεί άραγε η φωνή του να ακουστεί; Είναι η σύνδεση με τον άλλον ή με τους άλλους προϋπόθεση αυτής της έστω στιγμιαίας ανάδυσης; Είναι η τέχνη ένας από τους τρόπους σύνδεσης και επικοινωνίας με τους άλλους; Μπορούν η τέχνη και ο πολιτισμός να γίνουν θόλος, σκέπη, καταφυγή; Να γίνουν πλέγμα που μας συνδέει, αλλά ταυτόχρονα μας θωρακίζει απέναντι στην επισφάλεια της εποχής που διανύουμε».
Η Δρ. Ευαγγελία Διαμαντοπούλου Επίκουρη Καθηγήτρια του Τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ, του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, ΕΚΠΑ γράφει: «Με το έργο της ‘Ανάδυσις ΙΙ’, στον θόλο του σταθμού του προαστιακού στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών, η Βένια Δημητρακοπούλου επαναφέρει το ζήτημα του ξένου, που την απασχόλησε σε προηγούμενες εικαστικές της δημιουργίες, με διαφορετικό σημαινόμενο. Γιατί αυτή την φορά δεν ορίζει τον ξένο ως προς την σχέση του με τον άλλο άνθρωπο, σε συγκεκριμένο τόπο και σε συγκεκριμένο χρόνο. Αναφέρεται στον σύγχρονο άνθρωπο που έζησε και ζει στην αβεβαιότητα της πανδημίας, του πολέμου, της οικολογικής καταστροφής, της συνεχούς μετάλλαξης, της αποξένωσης από τον ίδιο του τον εαυτό. Τον άνθρωπο που νιώθει εγκλωβισμένος σε μία πρωτόγνωρη, μία ξένη γι’ αυτόν και ζοφερή πραγματικότητα. Που συνειδητοποιεί ότι και ο άλλος άνθρωπος είναι το ίδιο αποξενωμένος και εγκλωβισμένος σε μία κατάσταση από την οποία δεν μπορεί να διαφύγει […]
Οι ανάλαφρες καμπυλωτές φόρμες τον καλούν να βρει την δύναμη της διαφυγής από την γήινη δυστοπία και να αναδυθεί.
Είναι τα δαιδαλικά φτερά για την βίωση της πτήσης προς την ελευθερία.»
Η Δρ. Χάρις Καννελοπούλου, ιστορικός τέχνης, σχολιάζει: «Το έργο Ανάδυσις II’ της Βένιας Δημητρακοπούλου στον θόλο του σιδηροδρομικού σταθμού στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών εμφανίζεται σε έναν χώρο μετάβασης, κίνησης και εφήμερης στάσης, μεταβατικής φιλοξενίας, έναν χώρο κατάστασης «in transit». Εγκαταστημένο σε έναν ενδιάμεσο τόπο, που για άλλους σημαίνει την άφιξη και για άλλους την αναχώρηση για τον επόμενο προορισμό, το έργο επιδιώκει να υπογραμμίσει τη διαρκή μεταβλητότητα αυτής της κοινωνικοχωρικής διαλεκτικής.
[…] Η καλλιτέχνης απομόνωσε λέξεις και φράσεις εμφατικές […] για να διαμορφώσει ένα απρόσμενο «στίγμα αφήγησης» μέσα στο δημόσιο χώρο.
Μέσα στο Δημόσιο χώρο των πολλών φωνών η Δημητρακοπούλου υποδεικνύει την άρθρωση της μοναδικής φωνής του κάθε Ενός που όμως κοινά και βαθιά ανθρώπινη εκφράζει την αλήθεια της.
[…] οι λέξεις αυτές προσκαλούν τους παρατηρητές τους να βρεθούν πρόσκαιρα στη θέση του άλλου αλλά ίσως και να αναγνωρίσουν την θέση του ίδιου τους του εαυτού στον λόγο αυτόν.
Το έργο Ανάδυσις φιλοξενείται σε έναν δημόσιο χώρο με χαρακτηριστικά μη-τόπου, με την έννοια της χρήσης ενός ενδιάμεσου χώρου για τη μετάβαση και την αλλαγή προς μια διαφορετική κατάσταση.»
ΑΝΑΔΥΣΙΣ ΙΙ, 2022
Πάνελ αλουμινίου etalbond
Τοποειδική γλυπτική εγκατάσταση στον προαστιακό σιδηροδρομικό σταθμό του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών
Σύλληψη-Σχεδιασμός έργου: Βένια Δημητρακοπούλου
Φωτισμός: Ελευθερία Ντεκώ
Αρχιτεκτονικός Σχεδιασμός: Μαρία Μανέτα
Στατική Μελέτη: Αναστάσιος Δερβέναγας
Κατασκευή: ELVAL COLOUR AE
Το έργο υλοποιήθηκε χάρη στην ευγενική υποστήριξη του ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΑΕΡΟΛΙΜΕΝΑ ΑΘΗΝΩΝ και στην ευγενική χορηγία της εταιρίας ELVAL COLOUR AE
Η Βένια Δημητρακοπούλου είναι γλύπτρια. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα και στην Αίγινα όπου διατηρεί εργαστήριο. Έχει παρουσιάσει το έργο της σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, όπως στη Γαλλία, στη Νέα Υόρκη και στην Ιταλία με την τριλογία εκθέσεων «Αρχέγονο Μέλλον» σε τρεις μεγάλες πόλεις. Το μεγάλης κλίμακας έργο της Προμαχώνες, μετά από πολύμηνη έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς, βρίσκεται τοποθετημένο στον κήπο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου στην Αθήνα από το 2016. Το 2019 το Αρχαιολογικό Μουσείο Antonino Salinas στο Παλέρμο τοποθέτησε στη μόνιμη συλλογή του το έργο της Χρυσό Δόρυ.
Άλλα έργα της που βρίσκονται σε δημόσιους χώρους, είναι τα τοποειδικά έργα «Ανάδυσις II» στο Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος», «Gentility» στον εξωτερικό χώρο του κτιρίου Butterfly της Noval Property στην Αθήνα, αλλά και η προτομή του Ιάκωβου Διαμαντόπουλου σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο μπροστά από το Αρχαιολογικό Μουσείο του Λαυρίου. Πρόσφατα ολοκλήρωσε το τοποειδικό έργο «Λαλάρια» σε κεντρικό κόμβο στην Ακρόπολη Σκιάθου και το «Anthem» στο ομώνυμο εμβληματικό κτίριο στο Μετς, που πήρε το όνομά του από το έργο. Πολλά έργα της ανήκουν επίσης σε ιδιωτικές συλλογές διεθνώς, μεταξύ των οποίων το Maison Bernard στη Νότιο Γαλλία, το Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδος, τα ξενοδοχεία Athens Hilton, Athens Was Hotel, Mykonos Riviera, Αnemi Folegandros και Diles & Rinies Luxury Hotel Tinos.
Έχει πραγματοποιήσει διαλέξεις και εργαστήρια, μεταξύ των οποίων «Η γραφή και ο λόγος ως εικόνα» στο τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (2019), «Η Γλυπτική του Γιαννούλη Χαλεπά» (2018) και «Έρωτας – Θάνατος – Εαυτός» (2016) στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, «Το Ιερό στην Τέχνη», στο Μουσείο Μπενάκη (2010), στο Πανεπιστήμιο Wolfson της Οξφόρδης (2015) και στο ίδρυμα Μποδοσάκη (2021) και «Σύγχρονη Ελληνική Τέχνη» στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών προγραμμάτων της Biennale της Βενετίας (2015).
Το 2017 έλαβε το παράσημο του Ιππότη του Τάγματος του Αστέρα της Ιταλίας από τον πρόεδρο του Ιταλικού Κράτους Sergio Mattarella. Βιβλία της δουλειάς της κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Hatje Kantz (Γερμανία), Allemandi (Ιταλία), futura και Εκδόσεις του Φοίνικα (Ελλάδα).
Στην Αίγινα, σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο, έχει αναπτύξει εδώ και χρόνια μια δραστηριότητα που σχετίζεται με εργαστήρια γλυπτικής για παιδιά, με το Διεθνές Μουσικό Φεστιβάλ της Αίγινας και με θεατρικές παραστάσεις.
Σχετικά με το έργο της
Από τα μονολιθικά γλυπτά έως τις εύθραυστες εγκαταστάσεις της, η γλύπτρια Βένια Δημητρακοπούλου ακολουθεί μια διαισθητική πρακτική που αυτοπροσδιορίζεται μέσα από την υλική και χωρική αντίληψη του περιβάλλοντός της.
Η κριτικός τέχνης και επιμελήτρια εκθέσεων Ελένη Βαροπούλου αναφέρει σχετικά: «Η Βένια Δημητρακοπούλου συνυφαίνει πανάρχαιες, πρωτογενείς αξίες για την ανθρώπινη ύπαρξη και την καλλιτεχνική δημιουργία με σύγχρονες προσωπικές μυθολογίες. Πεδία περιπλάνησης της είναι, από τη μία μεριά ο ιστορικός και πολιτισμικός Χρόνος, από την άλλη, ένας χρόνος πολύ προσωπικός».
The New Permanent Site-Specific Sculpture Installation at Athens International Airport ANADYSIS II by Venia Dimitrakopoulou.
The daedal wings for the flight toward freedom
Athens International Airport is more than just a transportation hub. It serves as a meeting point for diverse cultures and peoples and represents the first and last impression of Greece for millions of passengers annually.
The site-specific sculptural installation ANADYSSIS II by Venia Dimitrakopoulou has found a home at the suburban railway station of Athens International Airport, adding another significant piece to the continuously evolving artistic landscape of the airport, which is constantly developing its cultural identity through numerous cultural and artistic collaborations.
The work, suspended from the dome of the suburban station, invites passersby to momentarily lift their gaze upwards and experience, even if briefly, a sense of emergence and spiritual upliftment.
A metal mesh holds and supports, while an octagonal glass dome, as a “public receiver,” welcomes words and phrases. “Ξένος. A stranger. Ξένος παντού. N’ ανήκω κάπου. To belong. Με ακούει κάνεις; My voice is not heard.” Amid the words visualized to express and reflect the insecurity of the 21st-century human, large, metallic, curved forms hover.
Artist Venia Dimitrakopoulou, creator of “ANADYSIS II”, states:
“I am deeply interested in creating site-specific, place-based works, which are born from and for each space in a way that is entirely organic.
An airport is a quintessential transitional space, a place of passage, where people come and go in haste because they have a clear destination. What happens when most of us seem to have lost our own destination today? Can art and the artist reverse the disorientation in which we all find ourselves, to some extent? Can the artist’s voice be heard? Is the connection with others a prerequisite for even this momentary emergence? Is art one of the ways to connect and communicate with others? Can art and culture become a canopy, a refuge, a shelter? Can they become a network that connects us, while simultaneously protecting us from the insecurity of the times we are living in?”
Dr. Evangelia Diamantopoulou, Associate Professor at the Department of Communication and Media Studies, National and Kapodistrian University of Athens (NKUA), writes:
“With her work Anadyssis II, at the dome of the suburban railway station at Athens International Airport, Vénia Dimitrakopoulou brings back the issue of the ‘other,’ xenos, which has preoccupied her in previous artistic creations, but with a different meaning. This time, she does not define the ‘other’ in relation to another person, in a specific place and time. She refers to the modern human being who has lived and continues to live in the uncertainty of the pandemic, war, ecological disaster, constant mutation, and alienation from their own self. The person who feels trapped in an unprecedented, foreign, and grim reality. A person who realizes that the other person is equally alienated and trapped in a situation from which they cannot escape […]
The light, curving forms invite one to find the strength to escape from this earthly dystopia and emerge. These forms are the dedal wings for the flight towards freedom.”
Dr. Charis Kannelopoulou, art historian, comments: “The work ‘Anadyssis II’ by Venia Dimitrakopoulou at the dome of the railway station at the Athens International Airport appears in a transitional space, a place of movement and fleeting pause, a space of ‘in transit’ condition. Installed in an in-between place, which for some signifies arrival and for others departure to the next destination, the work seeks to emphasize the constant variability of this socio-spatial dialectic. […] The artist isolated emphatic words and phrases […] to form an unexpected ‘narrative mark’ within the public space. Within the public space of many voices, Dimitrakopoulou points to the articulation of each individual’s unique voice, which, however, universally and deeply human, expresses its own truth. […] These words invite observers to temporarily find themselves in the position of the other, but perhaps also to recognize their own position within this discourse. The work Anadyssis is hosted in a public space with non-place characteristics, in the sense of using an in-between space for transition and a shift towards a different condition.”
ANADYSIS II, 2022
Site-specific sculpture installation at the suburban railway station of Athens International Airport
Material: Aluminum panels Etalbond
Concept & Design: Venia Dimitrakopoulou
Lighting: Eleftheria Deko
Architectural Design: Maria Maneta
Structural Design: Anastasios Dervenagas
Construction: ELVAL COLOUR SA
The artwork was made possible through the generous support of Athens International Airport and ELVAL COLOUR SA.
Venia Dimitrakopoulou, 61 Deinokratous Str. 106 76 Athens Greece
Venia Dimitrakopoulou is a sculptor who divides her time between Athens and Aegina, where she has a studio. She has exhibited her work in both solo and group exhibitions across Greece and internationally, including in France, New York, and Italy, as part of her “Primordial Future” trilogy, which was presented in three major cities. Her large-scale sculpture Promahones was showcased at the Benaki Museum on Pireos Street for several months before being permanently installed in the garden of the National Archaeological Museum in Athens in 2016. In 2019, the Antonino Salinas Archaeological Museum in Palermo added her work Golden Spear to its permanent collection.
Dimitrakopoulou’s public art can be found in prominent locations, such as her site-specific works Anadysis II at Athens International Airport “Eleftherios Venizelos” and Gentility in the gardens of the Noval Property building, Butterfly, in Athens. She also created a bust of Iakovos Diamantopoulos, which is displayed in front of the Archaeological Museum of Lavrio. More recently, she completed the site-specific works Lalaria on Skiathos and Anthem, placed at the entrance of the eponymous “Anthem” building in central Athens, which was named in honour of the artwork. Many of her pieces are held in private collections worldwide, including those of Maison Bernard in the South of France, the American College of Greece, and prestigious hotels such as Athens Hilton, Athens Was Hotel, Mykonos Riviera, Anemi Folegandros, and Diles & Rinies Luxury Hotel in Tinos.
In addition to her sculptural practice, Dimitrakopoulou has lectured and led workshops on various topics, including “Writing and Speech/Logos as an Image” at the Department of Architecture and Engineering at Aristotle University of Thessaloniki (2019), “The Sculpture of Giannoulis Halepas” (2018), and “Eros – Death – Self” (2016) at the National and Kapodistrian University of Athens. She has also contributed to lectures at the Benaki Museum (2010), the Wolfson University in Oxford (2015), and the Bodossaki Foundation (2021), as well as to the educational programmes at the Venice Biennale (2015).
In recognition of her contribution to the arts, she was awarded the Order of the Star of Italy in 2017 by the President of the Italian Republic, Sergio Mattarella. Her work has been published in books by prestigious publishers such as Hatje Kantz (Germany), Allemandi (Italy), Futura, and Foinikas (Greece).
For many years, Dimitrakopoulou has been involved in community-oriented activities on Aegina, including organising sculpture workshops for children, contributing to the Aegina International Music Festival, and hosting theatre shows.
About her work
Dimitrakopoulou’s artistic practice is rooted in an intuitive material and spatial understanding of her surroundings, evident in her monolithic sculptures as well as in her more delicate installations. Her works are deeply informed by both the physical world and her inner reflections on time, history, and personal mythology.
As art critic and curator Eleni Varopoulou notes, “Venia Dimitrakopoulou weaves ancient, primal elements of human existence and artistic creation with modern, personal mythologies. Her explorations span, on one hand, historical and cultural time, and on the other, personal, internal time.”
