Μιχάλης Αρφαράς, «Γκροτέσκα» στο Τελλόγλειο
«Η Ωραία και το Τέρας», 1998/2015
Σε μια προσπάθεια να αναζητήσουμε την ιδιομορφία του γκροτέσκο βρεθήκαμε στην αναπαράστασή του μέσω των έργων του Μιχάλη Αρφαρά στην ομώνυμη έκθεση που φιλοξενείται στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών Α.Π.Θ. Η έκθεση εγκαινιάστηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2018 ενώ θα διαρκέσει έως 25 Νοεμβρίου 2018. Πριν κάνουμε λόγο για την έκθεση ας δούμε πρώτα πρώτα τι είναι το γκροτέσκο. Το γκροτέσκο συνδέεται με τις διακοσμήσεις φαντασιακών περίπλοκων μορφών και άκμασε στην ελληνιστική και έπειτα στη ρωμαϊκή περίοδο. Οι διακοσμητικές αυτές μορφές ήταν μία μίξη ανθρώπινου στοιχείου και ζώου μαζί με άλλα διαφορετικά στοιχεία καταφέρνοντας να επιτύχουν ένα συμμετρικό σχέδιο που ήταν ορατό σε κάποιο τοίχο ή σε κάποια οροφή. Τελικά ο όρος εξελίχθηκε εννοιολογικά με το πέρας του χρόνου και πλέον δηλώνει περισσότερο το παραμορφωμένο και το υπερβολικό που άλλοτε μπορεί να έχει χιουμοριστική ή ακόμη και τρομακτικήδιάθεση.
Τα έργα που φιλοξενούνται στο Τελλόγλειο δημιουργούν στον επισκέπτη ιδιαίτερη εντύπωση και σίγουρα προκαλούν την προσοχή του. Χρώματα και μεγάλων διαστάσεων περίτεχναγλυπτά, υλικά διάφορα καιαντικείμενα παρμένα από την καθημερινότητα (κρεμάστρες, πετάλια και ρόδες ποδηλάτου, μέλη από κούκλες βιτρίνας) που από την αχρηστία στην οποία βρέθηκαν με την οικονομική κρίση έχασαν την αίγλη τους και τώραέρχονται να δώσουν μια άλλη εννοιολογική προοπτική και θέση στην τέχνη. Εγκαταστάσεις που ξαφνιάζουν για την ευρηματικότητα του καλλιτέχνη, θέματα και υλικά που συνθέτουν το παλαιό με το σύγχρονο και το μοντέρνο. Φιγούρες, οθόνες, ειδώλια, πρόσωπα και αναφορές παρμένα από τη μυθολογία (Αφροδίτη, Ιανός, Οδυσσέας, Κρόνος), προβολή animation και κοινωνικά μηνύματα-ερωτήματα που θέτει ο καλλιτέχνης για το παρελθόν και το σήμερα μέσω των συνθέσεών του. Σε κάποια έργα παρατηρούμε δύο ημερομηνίες δημιουργίας. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι μετά την ολοκλήρωση των έργων προστέθηκαν σε αυτά νέα στοιχεία με την πάροδο του χρόνου με αποτέλεσμα αυτά να έχουν δύο ημερομηνίες-φάσεις δημιουργίας όπως τις αναγνωρίζει ο Αρφαράς. Τίποτε δεν είναι σίγουρα στατικό στα έργα του καλλιτέχνη αφού προσδίδει σε αυτά δυναμική που επεκτείνεται καλλιτεχνικά και εννοιολογικά.
«Σταυρόσχημο διπλό ειδώλιο (μητέρα με παιδί) Πρώιμη ηλεκτρονική εποχή», 1989
Η καινοτομία σε αυτή την έκθεση έγκειται στο ότι ο δημιουργός είναι περισσότερο γνωστός για τη χαρακτική την οποία διδάσκει ως καθηγητής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας κι όχι τόσο για τα γλυπτά του. Σε αυτή λοιπόν την έκθεση βλέπουμε μια άλλη πτυχή του καλλιτέχνη, τη λιγότερο γνωστή στο ευρύ κοινό. Τα έργα επιμελήθηκε ο ίδιος ο Μιχάλης Αρφαράς παίζοντας με τις σκιές των γκροτέσκο έργων στο χώρο αλλά και με ιδιαίτερη φροντίδα στον φωτισμό προκαλώντας την έκπληξη και τον θαυμασμό του επισκέπτη. Να σημειώσουμε ακόμη πως τα εκθέματα αφήνουν την αίσθηση των αντιθετικών στοιχείων που όμως αλληλοσυμπληρώνονται σχηματίζοντας ένα όλον, ένα σύμβολο που αν και αρχικά μοιάζει αποκρουστικό δημιουργεί –τελικά- μια ισορροπία χρωματική και σχηματική αφήνοντας χώρο στον θεατή να επεξεργαστεί τα μηνύματα που φέρει και να βγάλει ο ίδιος τα δικά του συμπεράσματα.
«Νόστος»
Διάρκεια έκθεσης: 28 Σεπτεμβρίου – 25 Νοεμβρίου 2018
Βασιλική Ρούσκα
