Πολιτισμός και Μουσική Παιδεία.
Για να φανεί η σχέση μεταξύ των δύο θα πρέπει να αποσαφηνίσουμε λίγο κάποιους όρους.
H μουσική παιδεία δυστυχώς εκλίπει στις μέρες μας. Η παιδεία αναφέρεται σε εσωτερικές ζυμώσεις και είναι κυρίως αποτέλεσμα του περιβάλλοντος.
Η εκπαίδευση από την άλλη αναφέρεται στην απόκτηση γνώσεων από εκπαιδευτικά ιδρύματα και πιστοποιείται με πτυχία. Δυστυχώς στις μέρες μας πολλοί άνθρωποι είναι μορφωμένοι, εκπαιδευμένοι με σωρούς πτυχίων αλλά τους λείπει η παιδεία.
Τώρα, ο πολιτισμός μπορούμε γενικευμένα να θεωρήσουμε πως αναφέρεται στα ιδιαίτερα επιτεύγματα μιας κοινωνίας.
Εάν δεν υπάρχει παιδεία (και δη μουσική) τότε είναι εύκολα κατανοητό πως η ποιότητα αυτών των επιτευγμάτων υποβαθμίζεται.
Η μουσική ενώνει τους λαούς και τους πολιτισμούς;
Φυσικά, η μουσική είναι μία γλώσσα επικοινωνίας η οποία μεταφέρει συναισθήματα και σκέψεις.
Τα στοιχεία της μουσικής όπως για παράδειγμα ο ρυθμός και η μελωδία είναι αρχέγονα και κοινά σε όλες τις ανθρώπινες κοινωνίες με την έννοια πως δε νοείται κοινωνία χωρίς μουσική, δεν έχει βρεθεί κάτι τέτοιο στην ανθρώπινη ιστορία.
Εάν λοιπόν συναντηθούν δύο άνθρωποι από διαφορετικές γωνιές του πλανήτη που μιλούν διαφορετική γλώσσα, έχουν τη δυνατότητα να επικοινωνήσουν και να συντονιστούν μέσω της μουσικής.
Ποιον μουσικό θαυμάζετε και γιατί;
Το κύριο προσόν που θαυμάζω σε ένα μουσικό είναι η ταπεινότητα δηλαδή να μην εχει “καβαλήσει το καλάμι”.
Πρώτα απ’όλα θαυμάζω τους μουσικούς που μου δίδαξαν και μου έδωσαν να καταλάβω το τι είναι η τέχνη της μουσικής.
Είναι και αυτοί που δεν αυτοαποκαλούνται μουσικοί αλλά παίζουν και τραγουδούν με την ψυχή τους. Αυτούς τους θαυμάζω επίσης.
“Η μουσική είναι μία, οι μουσικοί πολλοί.” Πως θα περιγράφατε αυτή την πρόταση;
Ναι, η μουσική ως έννοια είναι μία. Υπάρχουν όμως αμέτρητα διαφορετικά είδη μουσικής.
Επίσης, δεν σημαίνει πως όποιος παίζει μουσική θεωρείται μουσικός, πως έχει τη μούσα μέσα του. Οι πραγματικοί μουσικοί είναι λίγοι.
Τελευταία, ακούμε όλο και περισσότερο την έννοια της μουσικοθεραπείας η οποία λόγω του διττού της χαρακτήρα είναι κάπως συγκεχυμένη.
Μπορείτε να μας εξηγήσετε τι είναι;
Η μουσικοθεραπεία είναι η χρήση της μουσικής ως εργαλείο με κύριο σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας ζωής.
Αυτό γίνεται μέσω της επίτευξης εξατομικευμένων θεραπευτικών στόχων οι οποίοι μπορεί να αναφέρονται σε ψυχολογικές, σωματικές ή κοινωνικές ανάγκες.
Ο μουσικοθεραπευτής έχοντας τις κατάλληλες γνώσεις και κατάρτιση οδηγεί το θεραπευόμενο σταδιακά προς την ολοκλήρωση αυτών των στόχων που έχουν θέσει μαζί στην αρχή της θεραπείας. Πιο απλά θα το έλεγα “θεραπεύομαι διασκεδάζοντας!”
Τι χρειάζεται για να γίνει κάποιος μουσικοθεραπευτής;
Χρειάζεται να έχει παρακολουθήσει ένα ολοκληρωμένο πανεπιστημιακό προγραμμα προπτυχιακών ή μεταπτυχιακών σπουδών το οποίο περιέχει απαραιτήτως πρακτική άσκηση.
Δυστυχώς, χάριν της αισχροκέρδειας πολλοί επιτήδειοι αυτοαποκαλούνται μουσικοθεραπευτές έχοντας στην κατοχή τους ένα απλό πτυχίο ωδείου.
Αυτό μπορεί να αποβεί επικίνδυνο εώς και μοιραίο για την υγεία ενός θεραπευόμενου και για αυτό το λόγο χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή κατά την αναζήτηση μουσικοθεραπευτή.
Ποιές οι διαφορές μεταξύ μουσικοθεραπείας και μουσικής εκπαίδευσης;
Αν κάποιος μη ειδικός είχε τη δυνατότητα να παρακολουθήσει ζωντανά μία ατομική συνεδρία μουσικοθεραπείας τότε αυτό που θα έβλεπε είναι δύο άνθρωποι οι οποίοι περνάνε καλά παίζοντας μουσική.
Το ίδιο ακριβώς θα συνέβαινε και στην περίπτωση ενός μαθήματος μουσικής και για αυτόν τον λόγο συγχέονται αρκετά οι δύο κλάδοι μεταξύ τους.
Η βασική διαφορά θα έλεγα πως αφορά τους στόχους καθώς στη μουσικοθεραπεία είναι θεραπευτικοί ενώ στη μουσική εκπαίδευση θέτουμε καθαρά εκπαιδευτικούς στόχους.
Η μουσικοθεραπεία στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Στην Ευρώπη και στην Αμερική η μουσικοθεραπεία μπαίνει όλο και περισσότερο στα δημόσια συστήματα υγείας, στα νοσοκομεία, στα σχολεία και σε άλλες δομές.
Στην Ελλάδα είμαστε αρκετά πίσω σε αυτό. Ο Ελληνικός Σύλλογος Πτυχιούχων Επαγγελματιών Μουσικοθεραπευτών (Ε.Σ.Π.Ε.Μ.) προσπαθεί μεταξύ άλλων για την αναγνώριση του επαγγέλματος και στον ελλαδικό χώρο.
Ποια είναι τα μελλοντικά μουσικά σας σχέδια;
Προς το παρόν εργάζομαι ως καθηγήτρια μουσικής στην ειδική αγωγή και εκπαίδευση αλλά και ως μουσικοθεραπεύτρια σε συνεργασία με άλλους ειδικούς αλλά και ιδιωτικές δομές.
Με καλύπτουν και τα δύο, μου αρέσουν και οι δύο ιδιότητές μου πολύ.
Στο μέλλον θα ήθελα να συνεχίσω να προωθώ τη μουσικοθεραπεία συνεχίζοντας τον κύκλο σεμιναρίων και βιωματικών εργαστηρίων με την ομάδα Musica Terapia της οποίας είμαι ιδρυτικό μέλος.
Τον Οκτώβριο θα παρουσιάσω την έρευνά μου σχετικά με τη μουσικοθεραπεία και το χρόνιο πόνο στο παγκόσμιο συνέδριο PAM-IE 2019 (Psychology and Music – Interdisciplinary Encounters) στο Βελιγράδι.
Θα ήθελα να αφιερώσω ακόμη περισσότερο χρόνο στο ερευνητικό κομμάτι της μουσικοθεραπείας καθώς για την προώθησή της χρειαζόμαστε ακόμη περισσότερα αποτελέσματα για το πως αυτή μπορεί να λειτουργήσει ευεργετικά και να βελτιώσει την ποιότητα ζωής ενός ανθρώπου.
Μαριλένα Σάλτα
μουσικοθεραπεύτρια ΜΑ, NICU-Level II
μουσικολόγος, μουσικοπαιδαγωγός ΒΑ, ΜΑ
Στοιχεία Επικοινωνίας
facebook: Musica Terapia
email: [email protected]
Η Μαριλένα Σάλτα αποφοίτησε από το Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Μετά από τετραετή ενασχόλησή της ως εκπαιδευτικός μουσικής, αποφάσισε να εγκατασταθεί στη Φινλανδία όπου και αποφοίτησε από το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Μουσικοθεραπείας του Πανεπιστημίου της Jyväskylä.
Το παρόν διάστημα παρακολουθεί το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση του Πανεπιστημίου της Λευκωσίας.
Έχει συμετέχει ως εισηγήτρια σε διεθνή συνέδρια ανά τον κόσμο (ενδεικτικά SysMus16/Φινλανδία, Expanding M.U.S.I.C/Ελλάδα).
Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν τη χρήση της μουσικοθεραπείας κατά την καταπολέμηση του χρόνιου πόνου, την ακουστική οικολογία και τη σχέση μυαλού και σώματος όπως διαφαίνεται στην μουσικοθεραπευτική πράξη.
Απασχολείται ως μουσικοπαιδαγωγός σε δημόσια σχολεία ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης καθώς και ως μουσικοθεραπεύτρια στον ιδιωτικό τομέα.
Επίσης, προσπαθεί για την προώθηση των θεραπευτικών ιδιοτήτων της μουσικής οργανώνοντας σεμινάρια και βιωματικά εργαστήρια.
Είναι μέλος του Ελληνικού Συλλόγου Πτυχιούχων Επαγγελματιών Μουσικοθεραπευτών (Ε.Σ.Π.Ε.Μ.).
