Ένα από τα σημαντικότερα μουσικά γεγονότα της χρονιάς πραγματοποιείται στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης κατά τη διάρκεια των διημέρων 23-24 Νοεμβρίου και 30 Νοεμβρίου-1 Δεκεμβρίου 2018. Πρόκειται για το Φεστιβάλ Μπαρόκ Μουσικής, την επιτυχημένη παραγωγή του Μεγάρου που επικεντρώνεται στη φωνητική και οργανική μουσική του 17ου και 18ου αιώνα. Το Φεστιβάλ αναδεικνύει την εξαιρετική τέχνη της εποχής και παράλληλα τους προικισμένους μουσικούς της ελληνικής μπαρόκ σκηνής.
Ο νέος αυτός θεσμός, που ήδη από πέρυσι έκανε ένα δυναμικό ξεκίνημα, καλύπτει ένα κενό σε σχέση μ’ αυτή την τόσο ενδιαφέρουσα περίοδο της ευρωπαϊκής μουσικής. Στην Ελλάδα το μπαρόκ εξακολουθεί να έχει πολλές άγνωστες διαστάσεις, καθώς μέχρι τώρα δεν έχει γίνει αντικείμενο τόσο συστηματικής ενασχόλησης όσο σε άλλες χώρες. Έτσι, το Φεστιβάλ δίνει στο κοινό την όχι τόσο συχνή ευκαιρία να γνωρίσει καλύτερα αυτό το είδος απολαμβάνοντας ένα πλουσιότατο πρόγραμμα.
Ο ειδικότερος τίτλος της φετινής διοργάνωσης είναι Chiaroscuro – όρος που προέρχεται από την ιστορία της τέχνης και έχει αποδοθεί στα ελληνικά ως «φωτοσκίαση». Πρόκειται για μια τεχνική που αναδεικνύει τις αντιθέσεις μεταξύ φωτός και σκοταδιού και χρησιμοποιήθηκε ευρέως στη ζωγραφική της συγκεκριμένης περιόδου (Caravaggio, Rembrandt κ.ά.). Μπορεί όμως κάλλιστα να επεκταθεί και στη μουσική, καθώς οι κάθε λογής αντιθέσεις, η δραματικότητα και οι εναλλαγές συναισθημάτων αποτελούν βασικά χαρακτηριστικά κάθε έκφρασης του μπαρόκ.
Μετά την ηρεμία και τον ορθολογισμό της Αναγέννησης, η εποχή του μπαρόκ που ακολούθησε (1600-1750) έφερε στο προσκήνιο το συναίσθημα και το πάθος, με απώτερο στόχο την εξύψωση του ανθρώπου. Το καλλιτεχνικό ύφος που διαμορφώθηκε και επηρέασε όλες τις τέχνες (αρχιτεκτονική, ζωγραφική, γλυπτική, λογοτεχνία, μουσική) χρησιμοποίησε προς αυτή την κατεύθυνση το δραματικό στοιχείο και τις αντιθέσεις – φως και σκοτάδι, παράδεισος και κόλαση, χαρά και λύπη. Το αποτέλεσμα είναι μια τέχνη πολύπλοκη, επιβλητική, κάποιες φορές πομπώδης, η οποία όμως μέσα από το αίσθημα του δέους και του μεγαλείου προσκαλεί τον θεατή ή ακροατή σε ολοκληρωτική συναισθηματική συμμετοχή.
Κατά τις τέσσερις βραδιές του Φεστιβάλ θα παρουσιαστούν έξι μουσικά σύνολα και συνολικά 17 καλλιτέχνες, οι οποίοι σε πολλές περιπτώσεις συμμετέχουν σε περισσότερα του ενός σχήματα. Όλοι τους εξαιρετικοί μουσικοί, θα παρουσιάσουν προγράμματα με άποψη και ποικιλία, γεμάτα δεξιοτεχνία, πάθος, λάμψη αλλά και εσωστρέφεια. Κι όλα αυτά με τον χαρακτηριστικό μπαρόκ ήχο των παλιών οργάνων με τις εντέρινες χορδές και τα… περίεργα ονόματα, όπως θεόρβη, βιολόνε ή βιόλα ντα γκάμπα!
Υπέρτιτλοι με τη μετάφραση των στίχων στα ελληνικά θα διευκολύνουν την παρακολούθηση των τραγουδιών, ενώ προβολές εικαστικών έργων της εποχής και δραματικοί φωτισμοί θα εμπλουτίσουν τις συναυλίες και από μια υπέροχη ακουστική εμπειρία θα τις μετατρέψουν σε μια αξέχαστη πανδαισία αισθήσεων.
Πέρα από τις τέσσερις συναυλίες, στις 24 Νοεμβρίου θα υπάρξει –με ελεύθερη είσοδο– και μια ενδιαφέρουσα παράλληλη δράση από σπουδαστές του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του ΑΠΘ. Πρόκειται για μια παράσταση που συνδυάζει μουσική και αφήγηση και θα μας συστήσει μια ασυνήθιστη περίπτωση: τη ζωή και το έργο μιας γυναίκας της εποχής του μπαρόκ, της τραγουδίστριας και συνθέτριας Barbara Strozzi.
Ξεχωριστή μνεία πρέπει να γίνει στο ενιαίο εισιτήριο για τις τέσσερις συναυλίες του Φεστιβάλ, το οποίο είναι ιδιαίτερα οικονομικό!
Καλλιτεχνική επιμέλεια Δήμος Γκουνταρούλης
Επεξεργασία προβολών, σχεδιασμός φωτισμού Αλέξανδρος Σεϊταρίδης
23, 24, 30 Νοεμβρίου και 1 Δεκεμβρίου 2018
Έναρξη: 21:00
Χώρος: Κτίριο Μ2 – Αίθουσα Αιμίλιος Ριάδης
Τιμές εισιτηρίων: 12€, 7€ (μειωμένο)
Ενιαίο εισιτήριο Φεστιβάλ*: 30€, 20€ (μειωμένο)
* Μόνο από τα εκδοτήρια που βρίσκονται στην Πλατεία Αριστοτέλους και το Μέγαρο Μουσικής (όχι ηλεκτρονικά)
Παρασκευή 23 Νοεμβρίου 2018
Α’ μέρος:
Ένα φανταστικό ταξίδι
Το DissensoDuo θα παρουσιάσει μία συναυλία με λαμπερά, δεξιοτεχνικά έργα του 17ου αιώνα για βιολί και basso continuo, τα οποία ανήκουν σε αυτό που χαρακτηρίστηκε από Γερμανούς θεωρητικούς της εποχής ως stylus fantasticus. Το στιλ αυτό διακρίνεται από έντονες αντιθέσεις, συνεχείς εναλλαγές και το στοιχείο του αυτοσχεδιασμού. Έργα των H.I.F. Biber, G.B. Pandolfi Mealli, D. Castello.
DissensoDuo:
Γιώργος Σαμοΐλης μπαρόκ βιολί
Αλέξης Μαστιχιάδης τσέμπαλο
Β’ μέρος
Sunt Lacrimae Rerum
Μια συναυλία αφιερωμένη στo θρήνο της απώλειας, τα πάθη της ψυχής και το βάσανο του πνεύματος στην πορεία για εξιλέωση. Έργα για Consort της όψιμης αγγλικής αναγέννησης και του πρώιμου γερμανικού μπαρόκ των Byrd, Gibbons, Dowland, Erlebach, Tunder, Buxthehude.
Sopra il Basso in Consort:
Έλενα Κρασάκη σοπράνο
Γιώργος Σαμοΐλης μπαρόκ βιολί
Ηλέκτρα Μηλιάδου βιόλα ντα γκάμπα (gamba consort)
Henrikke G. Rynning βιόλα ντα γκάμπα (gamba consort)
Δημήτρης Τίγκας βιόλα ντα γκάμπα (gamba consort)
Jorge Lopez Escribano όργανο δωματίου
Σάββατο 24 Νοεμβρίου 2018
Afflitto ed Amoroso
Ο κόντρα τενόρος Νικόλας Σπανός προτείνει μια περιπλάνηση ανά ζεύγη στις ακραίες ψυχικές διακυμάνσεις του μπαρόκ ρεπερτορίου, μέσα από αντιθετικές μουσικές δημιουργίες διαφόρων συνθετών της εποχής.
Νικόλας Σπανός κόντρα τενόρος
Σίμος Παπάνας μπαρόκ βιολί
Γιώργος Σαμοΐλης μπαρόκ βιολί
Ιάσων Ιωάννου μπαρόκ τσέλο
Δημήτρης Τίγκας βιολόνε
Αλέξης Μαστιχιάδης τσέμπαλο και όργανο δωματίου
Παρασκευή 30 Νοεμβρίου 2018
Α’ μέρος
Αφανείς ήρωες
Μια συναυλία αφιερωμένη στο κυρίως βαθύ και σκούρο ηχόχρωμα και ρεπερτόριο του μπαρόκ τσέλου, με έργα γραμμένα από αφανείς ή και παρεξηγημένους συνθέτες-βιολοντσελίστες, που έμειναν στη σκιά της ιστορίας της μουσικής.
Ιάσων Ιωάννου μπαρόκ τσέλο
Δημήτρης Τίγκας βιολόνε
Θοδωρής Κίτσος θεόρβη, μπαρόκ κιθάρα, μαντολίνο
Μάρκελλος Χρυσικόπουλος τσέμπαλο
Β’ μέρος
«È pazzo il mio core… Τρελή είν’ η καρδιά μου…»
Η μεσόφωνος Θεοδώρα Μπάκα και δύο εκπρόσωποι της νεότερης γενιάς στην ελληνική σκηνή της Παλαιάς Μουσικής συμπράττουν σ’ ένα πρόγραμμα γύρω από τη λάμψη, την εκρηκτικότητα, την «τρέλα» της εποχής του μπαρόκ. Με έργα από το πρώιμο (17ος αι.) και από το ύστερο (18ος αι.) κομμάτι της περιόδου αυτής, οι τρεις καλλιτέχνες αναζητούν ερμηνευτικά την προσέγγιση των άκρων, επιδιώκοντας μια «φωτεινή» (chiaro) εμπειρία για τους ίδιους και για το κοινό τους.
Θεοδώρα Μπάκα μέτζο σοπράνο
Αλέξης Καραϊσκάκης Νάστος μπαρόκ τσέλο
Ιάσων Μαρμαράς τσέμπαλο
Σάββατο 1 Δεκεμβρίου 2018
Sanguineus et Melancholicus
Το σύνολο La Stravaganza Greca προτείνει ένα πρόγραμμα που συνομιλεί με την τεχνοτροπία του chiaroscuro και βασίζεται στη δραματικότητα, τις αντιθέσεις και τις εναλλαγές χαρακτήρων και ύφους, κύρια χαρακτηριστικά της αισθητικής του μπαρόκ – φως και σκοτάδι, ζωή και θάνατος, χαρά και θλίψη… Η μελωδική μελαγχολική εσωστρέφεια του Melancholicus και η λαμπερή ευφάνταστη δεξιοτεχνία του Sanguineus σκιαγραφούν με ήχους ένα πορτρέτο της ανθρώπινης ψυχής.
La Stravaganza Greca:
Σίμος Παπάνας μπαρόκ βιολί
Δήμος Γκουνταρούλης βιολοντσέλο πίκολο και μπαρόκ τσέλο
Άγγελος Λιακάκης μπαρόκ τσέλο
Θεόδωρος Κίτσος θεόρβη και μπαρόκ κιθάρα
Μάρκελλος Χρυσικόπουλος τσέμπαλο και όργανο δωματίου
ΠΑΡΑΛΛΗΛΗ ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ 2ου ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΜΠΑΡΟΚ ΜΟΥΣΙΚΗΣ
Το (όχι και τόσο) φανταστικό ημερολόγιο της Barbara
Θεωρία και πράξη, δημιουργία κι ερμηνεία, πλαίσιο κι ελευθερία, ανήκειν κι ανοίκειο: διαχρονικά δίπολα, άξονες μιας ιστορικής μυθοπλασίας. Σε μια απόπειρα πολυδιάστατης προσέγγισης, οι φοιτητές και φοιτήτριες του μαθήματος «Θεωρία και Πράξη Παλαιάς Μουσικής» του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του ΑΠΘ, ιχνηλατώντας την περιρρέουσα ατμόσφαιρα μιας εποχής, παρουσιάζουν μια μουσική παράσταση με κύριο πυλώνα τον βίο και τις συνθέσεις της Barbara Strozzi (1619-1677).
Ιδέα-συντονισμός Θεόδωρος Κίτσος (υπεύθυνος καθηγητής)
Ενδυματολογική επιμέλεια Γεωργία Μαυρίδου
Σύνολο Παλαιάς Μουσικής Τμήματος Μουσικών Σπουδών ΑΠΘ:
Έλενα Τζήκα αφήγηση-τραγούδι
Νόννα Κυριαζοπούλου τραγούδι
Καλλιόπη Χατζηπαυλίδου τραγούδι
Ευάγγελος Μεντεσόπουλος φλάουτο με ράμφος
Σοφία Κουπίδου βιολί
Αλέξανδρος Καραγιώργης μπάσο
Θεόδωρος Κίτσος θεόρβη
Γεωργία Λασηθιωτάκη θεόρβη
Ευδοξία Σταμπουλίδου μπαρόκ κιθάρα
Κωνσταντίνα Κουκουμπέση τσέμπαλο, όργανο δωματίου
Σάββατο 24 Νοεμβρίου 2018
Έναρξη: 19:30
Χώρος: Κτίριο Μ2 – Φουαγιέ
Είσοδος ελεύθερη
