“Αυτό τον καιρό δουλεύω μια σειρά έργων που σχετίζονται με την τοπιογραφία της Οδύσσειας του Ομήρου. Είναι μια αλλαγή σημαντική στον τρόπο της ζωγραφικής μου, μια και παίρνει μια τροπή αρκετά αφαιρετική στην οποία έχει ενταχθεί πολύ το κολλάζ και με μια πιο χειρονομιακή προσέγγιση.”
Πως και πότε ξεκινήσατε να ασχολείστε συστηματικά με τη ζωγραφική; Από πολύ μικρή ηλικία. Το πρώτο κανονικό, ας πούμε, έργο μου είναι ένα μεγάλων διαστάσεων λάδι όταν ήμουν 14 χρονών. Δεν είχα ποτέ την αμφιβολία ότι θα ασχοληθώ με την τέχνη. Με βοήθησε πολύ και το σχολείο που πήγαινα γιατί εκεί με ενθάρρυναν συστηματικά. Μετά βεβαία σπούδασα ζωγραφική στο Λονδίνο από το 1974.
Σε ποιο ρεύμα ή κίνημα θα εντάσσατε τα έργα σας; Δεν νομίζω ότι εντάσσομαι κάπου. Έτσι κι αλλιώς δεν υπάρχουν κινήματα πια με τη έννοια που το εννοούσαμε παλαιότερα. Θα έλεγα βέβαια ότι γενικά η δουλειά μου χαρακτηρίζεται συνήθως από παραστατικότητα χωρίς όμως να είναι η αναπαραστατική ακρίβεια ο στόχος. Δεν έχω ένα ομοιογενές ύφος, είναι κάτι που δεν με ενδιαφέρει καθόλου. Μετακινούμαι από τον ένα χώρο στον άλλο τόσο όσο αφορά το είδος της τέχνης που ασκώ (ζωγραφική, εκκλησιαστική τοιχογραφία, εικονογράφηση, χαρακτική, σκηνογραφία αλλά και επιμέλειες εκθέσεων και βιβλίων) αλλά και όσο αφορά το στυλ που λέμε, την τεχνοτροπία. Δεν προσπαθώ να κρατήσω ένα νήμα συγκεκριμένο ώστε να είμαι αναγνωρίσιμος. Αν υπάρχει τέτοιο νήμα αυτό έρχεται μόνο του. Καμιά φορά αυτό σε εμποδίζει να μπεις στο βάθος των πραγμάτων, από την άλλη δεν σε σπρώχνει στην επανάληψη και την αντιγραφή του εαυτού, κίνδυνος στο οποίον έχουν πέσει οι περισσότεροι σύγχρονοι ζωγράφοι. Πρέπει να είσαι πολύ μεγάλος καλλιτέχνης για να υπηρετήσεις ένα προσωπικό ιδίωμα σε όλη τη ζωή. Η συνεχής εναλλαγή είναι καμιά φορά κουραστική αλλά εκ φύσεως έχω μια παιγνιώδη διάθεση, η χειρότερη καταδίκη μου θα ήταν να βαρεθώ. Παρόλα όμως τα παιγνίδια και τις αλλαγές, υπάρχει μου λένε, ένα προσωπικό νήμα που τα συνδέει όλα.
Από που αντλείτε την έμπνευσή σας; Θα έλεγα αυθορμήτως από παντού, τόσο από εξωτερικά ερεθίσματα όσο και από ιδέες ή νοητικές κατασκευές που θέλω να αποκτήσουν υλικότητα. Στην πραγματικότητα δεν πιστεύω σε αυτό που λέγεται έμπνευση, πιστεύω στη συστηματική καθημερινή εργασία. Τα νέα έργα έρχονται αβίαστα από τα προηγούμενα. Μια συγκεκριμένη πινελιά ή και ένα λάθος σε ένα έργο, φέρνει άμεσα ιδέες και επιθυμίες για το επόμενο έργο, κυρίως λόγω του γεγονότος ότι τα πράγματα πάντα θα μπορούσαν να είναι εντελώς αλλιώς – και είμαι έτοιμος να το διερευνήσω δοκιμάζοντάς το. Μου αρέσει το ρητό που αποδίδεται στον Απελλή- Ούτε μέρα χωρίς γραμμή καθώς και ο αφοπλιστικός ορισμός του Bruce Nauman ότι είναι καλλιτέχνης γιατί πηγαίνει κάθε μέρα στο εργαστήριο.
Υπάρχουν προσωπικότητες ή άλλοι καλλιτέχνες που έχουν επηρεάσει το έργο σας; Φυσικά και υπάρχουν, πως θα δημιουργούσε κανείς χωρίς επιρροές ή μαθήματα από άλλους; Δεν είχα όμως καθηγητή στη σχολή στο Λονδίνο που να με επηρέασε, και αυτό γιατί το σύστημα εκεί δεν ήταν σαν το ελληνικό, δεν είχαμε καθηγητή συγκεκριμένο, αλλά καθηγητές και πολλούς επισκέπτες διδάσκοντες. Αυτό ήταν πολύ απελευθερωτικό, έμαθα να βλέπω και να διδάσκομαι από ανθρώπους πολύ διαφορετικούς μεταξύ τους. Όλη η παράδοση με έχει επηρεάσει, το Βυζάντιο σίγουρα, η μεγάλη αγάπη μου ο Παπαλουκάς, θεωρούσα δάσκαλο τον Μόραλη χωρίς να έχω υπάρξει μαθητής του. Από τη άλλη μαθαίνω από τον Θεοφάνη αλλά ταυτόχρονα λατρεύω τον Bacon. Αφήνω τον εαυτό μου ελεύθερο στην επιρροή των Μεσαιωνικών εικονογραφήσεων αλλά ταυτόχρονα διδάσκομαι και από τον Richter. Και φυσικά ο Rothko ακόμη και στις πιο ρεαλιστικές στιγμές μου και ιδιαίτερα όταν εικονογραφώ σε εκκλησία. Τελικά νομίζω ότι επηρεάστηκα από τις …φαινομενικές αντιφάσεις πολλών.
Ποιά είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που έχετε θέσει στον εαυτό σας ως καλλιτέχνης; Να μπορέσω να συνδυάσω την αίσθηση της παράδοσης με το όραμα για το μέλλον. Να μπορέσω να χρησιμοποιήσω δημιουργικά το τυχαίο. Να κάνω κάτι που ανήκει στο χώρο της παραδοσιακής τέχνης, όπως η εκκλησιαστική ζωγραφική, να έχει χαρακτήρα σύγχρονο, σημερινό χωρίς όμως να είναι αυτό που λέμε «μοντερνιά».
Πόσο αποδεκτή είναι η Τέχνη στην Ελλάδα σήμερα και τι ρόλο καλείται να παίξει στον δημόσιο χώρο; Αυτό που κατανοώ προσωπικά ως τέχνη νομίζω αρκετά μικρή. Αφορά ένα πολύ περιορισμένο κοινό. Η πλειοψηφία ενδιαφέρεται πιο πολύ για το τι δείχνει το έργο και λιγότερο για την ουσία της ζωγραφικής που σχετίζεται με την ύλη της και όχι τόσο με την εικόνα της. Έχουμε πήξει στα «κάδρα».
Ποιά είναι τα μελλοντικά σας σχέδια; Αυτό τον καιρό δουλεύω μια σειρά έργων που σχετίζονται με την τοπιογραφία της Οδύσσειας του Ομήρου. Είναι μια αλλαγή σημαντική στον τρόπο της ζωγραφικής μου, μια και παίρνει μια τροπή αρκετά αφαιρετική στην οποία έχει ενταχθεί πολύ το κολλάζ και με μια πιο χειρονομιακή προσέγγιση. Παράλληλα εξακολουθώ να δουλεύω θέματα που σχετίζονται με το Άγιον Όρος, ενώ για το όχι πολύ μακρινό μέλλον οργανώνεται ένα είδος αναδρομικής παρουσίασης της δουλειάς μου.
Μάρκος Καμπάνης www.markoskampanis.gr
