Συνέντευξη στη Μαίρη Γκαζιάνη*
Γεννημένη στη Θεσσαλονίκη η Λιλή Καλούτσα-Μαυροκεφάλου πέρασε τα παιδικά κι εφηβικά της χρόνια στη Μακεδονία. Αργότερα εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου σπούδασε Αγγλική Φιλολογία και Ιστορία-Αρχαιολογία. Τα τελευταία χρόνια ζει στην Αίγινα, όπου ίδρυσε την Ομάδα Προσέγγισης Αρχαιοελληνικής Τραγωδίας. Εργάστηκε ως καθηγήτρια στη Μέση Εκπαίδευση και στον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού. Επίσης ως εθελόντρια στην Κιβωτό του Κόσμου και στην Κίνηση «Απελάστε το Ρατσισμό». Στον χώρο της λογοτεχνίας εμφανίστηκε το 1977 με το ιστορικό μυθιστόρημα για νέους Άγης. Έχει βραβευτεί από την Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών και τη Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά.
ΜΑΙΡΗ ΓΚΑΖΙΑΝΗ: Είστε συγγραφέας. Μιλήστε μας για τον άνθρωπο Λίλη.
ΛΙΛΗ ΜΑΥΡΙΚΕΦΑΛΟΥ: Δύσκολη ερώτηση. Η απάντηση κατ’ ανάγκη υποκειμενική. Πιστεύω ότι γεννήθηκα με τη χαρά της ζωής και ξαφνιάζομαι που ακόμη τη διατηρώ. Αγαπώ τη φύση, τα ταξίδια, το διάβασμα. Επάνω απ’ όλα το παιδί μου. Αναζητώ αυθεντικούς φίλους. Το «δήθεν» με απωθεί. Η καλοσύνη με συγκινεί, η κακότητα με πεισμώνει, η απλότητα με γοητεύει. Βλέπω τη ζωή ως έναν αγώνα, πρωτίστως ενάντια στον «βολεψάκια» εαυτό. Η αφηρημάδα μου, όταν δεν με πανικοβάλλει, μάλλον με διασκεδάζει. Η ανυπομονησία μου έχει αρκετά τιθασευτεί. Η περιέργειά μου για τα πάντα ευτυχώς επιμένει.
Μ.Γ.: Ποιο ήταν το έναυσμα ώστε ν’ ασχοληθείτε με τη συγγραφή;
Λ.Μ.: Από παιδάκι «έγραφα». Νοερά. Έφτιαχνα ιστορίες σε συνέχειες και τις έλεγα στον εαυτό μου πριν αποκοιμηθώ. Ανυπομονούσα λοιπόν για την ώρα του ύπνου για να δω τη συνέχεια του «σίριαλ». Περνούσα υπέροχα. Ήταν η εποχή που φτιάχναμε τη διασκέδαση που «καταναλώναμε. Ωστόσο το χρονικό έναυσμα ήταν ένας διαγωνισμός βραβείου για ιστορικό μυθιστόρημα το οποίο ποτέ δεν υπέβαλα. Μόνο δύο κεφάλαια είχα προλάβει να γράψω και διορίστηκα ως καθηγήτρια. Μετά δέκα χρόνια, σε συνθήκες πρόσφορες, το ολοκλήρωσα και ο ΚΕΔΡΟΣ το εξέδωσε. Ήταν ο «Άγης».
Μ.Γ.: Υπήρξε κάποιος άνθρωπος που σας ενθάρρυνε στα πρώτα σας συγγραφικά βήματα;
Λ.Μ.: Ίσως ο εκλιπών σύζυγός μου, αλλά μόνο μετά την έκδοση του «Άγη».
Μ.Γ.: Τι είναι αυτό που δεν αντέχετε ως άνθρωπος ή/και ως συγγραφέας;
Λ.Μ.: Την επιτήδευση σε όλες της τις εκφάνσεις. Την λεγόμενη «δηθενιά».
Μ.Γ.: Το νέο βιβλίο σας έχει τον τίτλο «Φωνές». Με τι έρχεται σε επαφή ο αναγνώστης στις σελίδες του;
Λ.Μ.: Με μια ποικιλία χαρακτήρων που αρθρώνουν εξομολογητικό λόγο για να αφηγηθούν τη ζωή τους που την σημαδεύουν πόλεμοι, κοινωνικές και πολιτικές αναταραχές σε μια χρονική περίοδο εκατό περίπου ετών από την ελληνική κατάληψη της Σμύρνης μέχρι τα πρόσφατα χρόνια της χρεωκοπίας και των μνημονίων. Αναπόφευκτα ο αναγνώστης έρχεται σε επαφή και με κομβικά σημεία της νεώτερης ιστορίας μας.
Μ.Γ.: Ποιο ήταν το κίνητρο ώστε να γράψετε για το συγκεκριμένο θέμα;
Λ.Μ.: Μέσα από τις ατομικές φωνές -κάποιες μάλιστα οικείες που ήθελα να διασώσω- επιχείρησα να διακρίνω πώς μέσα από μια τόσο επώδυνη εθνική πορεία, ωστόσο επίμονα ανοδική, με ελπίδα, περηφάνια, φιλότιμο (ξεχασμένη λέξη) και πολιτιστική άνθηση φτάσαμε στη σημερινή κατάσταση. Περιττό να την περιγράψω. Ρωτώ μόνο. Πόσο περήφανοι και αισιόδοξοι είμαστε τα τελευταία χρόνια; Πόσο φοβισμένοι και ταπεινωμένοι;
Μ.Γ.: Κατά τη διάρκεια της συγγραφής τα προσωπικά συναισθήματα του συγγραφέα εκφράζονται μέσω της γραφής του;
Λ.Μ.: Είναι κοινότοπο να πω ότι γράφοντας ο συγγραφέας αντλεί από μέσα του: εμπειρίες, επιρροές, σκέψεις, γνώσεις. Όμως όλα αυτά καταχωρούνται και χρωματίζονται μέσω του συναισθήματος. Οπότε η απάντηση είναι ναι.
Μ.Γ.: Υπάρχουν αξίες που ακυρώνονται (από πρόσωπα ή καταστάσεις) και άλλες που αναδεικνύονται μέσα από την ιστορία που αφηγείστε;
Λ.Μ.: Αξίες που αναδεικνύονται: Η ελευθερία νοούμενη όχι μόνο ως εθνική και πολιτική, αλλά και ως ελευθερία από καταστροφικές εξαρτήσεις που πλήττουν κυρίως τη νεολαία μας. Η ιερότητα της φύσης, βάση ψυχικής και σωματικής υγείας. Η πρωτογενής παραγωγή, προϋπόθεση αυτάρκειας και πολιτικής ανεξαρτησίας. Η αλληλεγγύη. Η αντίληψη της ενότητας των ανθρώπων. Το κουράγιο και η αγωνιστικότητα. Η μητρική αγάπη. Η αγάπη για τις ρίζες (πατρίδα) ως υπαρξιακή προϋπόθεση ταυτότητας.
Αξίες που ακυρώνονται: Η αξία της ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως πανάκεια για την εθνική ασφάλειά μας, αλλά και ως εξασφάλιση οικονομικής ευημερίας. Ο υψηλός καταναλωτισμός ως δείκτης οικονομικής ανάπτυξης. Ο δανεισμός, ατομικός και κρατικός, ως θετική οικονομική πρακτική.
Μ.Γ.: Υπάρχει κάποιο βιβλίο που σας επηρέασε ως άνθρωπο ή ως συγγραφέα και ποιο είναι αυτό;
Λ.Μ.: Όλα σχεδόν τα βιβλία του Καζαντζάκη. «Τραγουδώ κι ας μη μ’ ακούει κανείς, χορεύω κι ας είμαι στην άκρη του γκρεμού» είναι το αγαπημένο μου μότο, αν και δε θυμάμαι σε ποιο βιβλίο του το διάβασα.
Μ.Γ.: Οι κριτικές παίζουν ή δεν παίζουν ρόλο στην πορεία ενός βιβλίου και γιατί;
Λ.Μ.: Ρόλο σίγουρα παίζουν, επειδή οι κριτικές φέρνουν το βιβλίο σε επαφή με το κοινό και ιδίως το βιβλιόφιλο.
Μ.Γ.: Ένα βιβλίο πρέπει να έχει μηνύματα ή απλά να ευχαριστεί τον αναγνώστη;
Λ.Μ.: Νομίζω πως από τη φύση του, έστω και χωρίς συγγραφική πρόθεση, το βιβλίο έχει μηνύματα –τι είδους είναι άλλη ιστορία- και αυτό δεν έρχεται διόλου σε αντίθεση με την ευχαρίστηση.
Μ.Γ.: Αν αναζητούσαμε το βαθύτερο μήνυμα του βιβλίου σας, ποιο θα ήταν αυτό κατά τη γνώμη σας;
Λ.Μ.: Πώς τίποτε δεν είναι τελειωτικό και αμετάκλητο. Στην ευτυχία μην ξιπάζεσαι, στην ατυχία μην απελπίζεσαι. Και μην υποτιμάς τίποτε και κανέναν. Εκείνο το χθεσινό κακοτράχαλο δεντράκι σήμερα δίνει πλούσιο καρπό. Εκείνος «πεπτωκώς» άνθρωπος σήμερα είναι το «άλας της γης».
Μ.Γ.: Πιστεύετε ότι οι Έλληνες διαβάζουν; Και τι είδους βιβλία επιλέγουν;
Λ.Μ.: Δεν πολυδιάβάζουμε. Οι επικρατέστερες επιλογές είναι, νομίζω, αισθηματικά μυθιστορήματα (στην πλειοψηφία γυναίκες αναγνώστριες). Επίσης αστυνομικά (επειδή θίγουν και θέματα κοινωνικοπολιτικά. Καθώς και ιστορικά, κυρίως νεώτερης ιστορίας που εν πολλοίς είναι άγνωστη.
Μ.Γ.: Ποιος είναι ο επόμενος συγγραφικός στόχος σας;
Λ.Μ.: Κάτι μαγειρεύεται στο μυαλό μου. Όμως μου λείπουν ακόμη κάποια υλικά.
Το μυθιστόρημα «Φωνές» της Λιλής Μαυροκεφάλου κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος.
*Μαίρη Γκαζιάνη
Γεννήθηκε στα Ιωάννινα. Μεγάλωσε στην Αθήνα όπου ζει μέχρι σήμερα και εργάσθηκε στον τραπεζικό χώρο. Στο παρελθόν ασχολήθηκε ερασιτεχνικά με την φωτογραφία, τη ζωγραφική και τα τελευταία δέκα χρόνια με τη συγγραφή. Έχει πραγματοποιήσει ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές.
Την περίοδο 2011-2012 υπήρξε ραδιοφωνική παραγωγός στο magicradiolive. Από τον Νοέμβρη 2014 συνεργάζεται με το now24.gr και έχει πραγματοποιήσει πάνω από εξακόσιες συνεντεύξεις, καθώς και σχολιασμούς βιβλίων και θεατρικών παραστάσεων. Το 2016 συμμετείχε στην τηλεοπτική εκπομπή «Καλώς τους» του ΑιγαίοTV πραγματοποιώντας συνεντεύξεις σε ανθρώπους των τεχνών. Διετέλεσε Διευθύντρια Σύνταξης του on line Πολιτιστικού Περιοδικού Books and Style από Ιούλιο 2017 έως Μάρτιο 2018 οπότε αποχώρησε οικειοθελώς.
Μεγάλες της αγάπες είναι το θέατρο και ο χορός με τα οποία έχει ασχοληθεί ερασιτεχνικά κι έχει συμμετάσχει σε θεατρικές και χορευτικές παραστάσεις.
Τον Μάιο του 2012 κυκλοφόρησε την πρώτη ποιητική της συλλογή με τίτλο «Σου γράφω…», τον Σεπτέμβρη 2013 κυκλοφόρησε το πρώτο της μυθιστόρημα με τίτλο «Ένα φεγγάρι λιγότερο» από τις εκδόσεις Ελληνική Πρωτοβουλία και τον Ιούνιο του 2014 κυκλοφόρησε το βιβλίο της «Τα πλήκτρα της σιωπής» από τις εκδόσεις ΄Οστρια. Επίσης, το παραμύθι της «Το ψαράκι του βυθού» συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο «Παραμύθια και Μαμάδες» εκδόσεις Βερέττα 2015. Τον Ιούνιο 2017 κυκλοφόρησε το μυθιστόρημά της «Άλικα βήματα» από την Εμπειρία Εκδοτική. Τον Νοέμβριο του 2019 κυκλοφόρησε το μυθιστόρημά της «Ζάχαρη άχνη» από τις εκδόσεις Ωκεανός. Τον Ιούνιο 2021 κυκλοφόρησε το νέο της μυθιστόρημα με τίτλο Η ΑΠΟΣΤΟΛΗ από τις εκδόσεις Ωκεανός.
