Η Ιστορία, οι συμβολισμοί & η Περίτεχνη πλέξη της κυρίας Πόπης
Με αφορμή την διάδοση της κρητικής παραδοσιακής τέχνης της πλέξης των σαρικιών επικοινωνήσαμε με την κυρία Πόπη, την υφάντρα μας. Τα χειροποίητα Κρητικά σαρίκια – μαντήλια στο katsounes.gr φτιάχνονται από τα χέρια της κυρίας Πόπης. Όπως μας είπε η ίδια και όπως θα έχετε αντιληφθεί η πλέξη των σαρικιών αποτελεί μια σπουδαία και περίτεχνη διαδικασία που διαφέρει από περιοχή σε περιοχή και είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη τιμή και την υπερηφάνεια των Κρητικών. Η τέχνη αυτή συναντάτε σήμερα κυρίως σε ορεινά χωριά της Κρήτης και κυρίως χρησιμοποιείται από μεγαλύτερες γενιές.
Όπως μας είπε η ονομασία του “Σαρίκι” έχει Τούρκικη καταγωγή και υποδηλώνει την Οθωμανική επιρροή στο νησί της Κρήτης τα παλαιότερα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Κάπου εδώ είναι η στιγμή που πρέπει να μιλήσουμε για το Συμβολισμό που έχουν τα Σαρίκια και τα μαντήλια των κρητικών στα κρόσσια, αλλά και γενικότερα τους συμβολισμούς
Ποιοι είναι όμως οι συμβολισμοί του;
Τα κρόσσια στα μαντήλια των κρητικών
Η μακρόχρονη Οθωμανική επικυριαρχία αποτελεί έναν από τους κύριους λόγους δημιουργίας και καθιέρωσης των κροσσιών, στα μαντίλια των κρητικών. Τα πυκνά κρόσσια επινοήθηκαν ώστε να συμβολίζουν και να μοιάζουν με δάκρυα, υποδηλώνοντας έτσι τον πένθιμο χαρακτήρα αυτής της κατοχής για τους ντόπιους.
Στην ουσία τα κρόσσια αποτελούν ένα σημαντικό σημείο αναφοράς του πένθιμου χαρακτήρα της νήσου, η οποία στην μακραίωνη ιστορία της βίωσε πολέμους, ενετική και οθωμανική κατοχή καθώς και μια μικρή περίοδο ανεξαρτησίας υπό την κηδεμονία των μεγάλων δυνάμεων.
Το μαύρο σαρίκι
Είναι το πιο διαδεδομένο χρώμα και για πολλούς είναι το γνήσιο χρώμα. Εμείς μπορούμε να επιβεβαιώσουμε ότι είναι το πρώτο χρώμα που κεντήθηκε και είναι γεμάτο συμβολισμούς, άλλωστε το μαύρο είναι και το χρώμα των Κρητικών. Μαύρο πουκάμισο, παντελόνι, στιβάνια, γιατί άραγε; Το Μαύρο χρώμα είναι το χρώμα της λεβεντιάς και της περηφάνιας, αλλά και του πένθους στην ζωή κάθε Κρητικού.
Κρητικό Σαρίκι λοιπόν ένα αναπόσπαστο κομμάτι ενδυματολογικού κώδικα της πολιτιστικής ιστορίας του Κρητικού και της Κρητικής φορεσιάς που συναντάται σε γλέντια, χαρές, αλλά και λύπες. Στο μαύρο σαρίκι πέρα από το συμβολισμό δακρύων με τα κρόσσια, υπάρχει και ο συμβολισμός στις τρύπες που συμβολίζουν τα σκάγια επι κατοχής όπως αναφέρεται παραπάνω.
Το λευκό σαρίκι
Εμφανίστηκε μετά από το μαύρο σαρίκι για να εκφράσει πλέον κάτι τελείως διαφορετικό για τους Κρητικούς. Το λευκό σαρίκι απεικονίζει το χρώμα της χαράς και είθισται και φοριέται σε χαρμόσυνες περιστάσεις όπως γάμους, βαφτίσεις και κάθε λογής χαρούμενη κοινωνική εκδήλωση. Σίγουρα θα έχει τύχει να το δείτε κι εσείς σε τέτοιου είδους εκδηλώσεις.
Πριν από το κεντητό σαρίκι, υπήρχε και θα φροντίσουμε να υπάρχει η “πέτσα”, όπου είναι ένα υφασμάτινο μαντίλι για το κεφάλι. Τη πέτσα θα τη βρείτε σε μαύρο χρώμα, διάφορα μεγέθη, με δάκρυα ή χωρίς.
Τα Κεφαλομάντηλα σήμερα
Συνήθως αποτελούν το τέλειο δώρο απ’ ότι έχουμε διαπιστώσει και απ΄ οτι μας έχετε επιβεβαιώσει σε άτομα που αγαπάτε και εκτιμάτε. Αποτελούν ένα συμβολικό δώρο που συνοδεύει έντονες στιγμές στη ζωή κάθε Κρητικού και μη, πολλές στιγμές χαράς, αλλά και στιγμές λύπης.
Η κυρία Πόπη έχει επιλέξει κλωστή από μετάξι και πλέκει τα σαρίκια σε δύο αποχρώσεις Λευκό ή Μαύρο και σε διάφορα μεγέθη για να εφαρμόζουν σωστά στο κεφάλι αυτού που αξίζει να έχει ένα κρητικό χειροποίητο μαντήλι για το κεφάλι στην κατοχή του.
