Η μουσική ενώνει τους λαούς και τους πολιτισμούς;
Η μουσική είναι μια διαχρονική, παγκόσμια «γλώσσα» και μπορεί να ενώσει τους ανθρώπους στις ωραιότερες τους στιγμές, αλλά ειδικά και σε στιγμές που όλα μοιάζουν χαμένα. Από τις φιλίες που σμίγουν με τα παρεΐστικα τραγούδια, τους ανθρώπους που γνωρίζονται καλύτερα, μοιράζοντας τα ακούσματα που τους συνοδεύουν μια ζωή, μέχρι τα διάφορα έθνη που μέσω της μουσικής ενώνονται, ξεχνώντας τις λέξεις για να επικοινωνήσουν, και αφήνοντας την μουσική να μιλήσει. Επίσης η μουσική ενώνει και μέσω της ποίησης που μελοποιήθηκε, ενώνοντας τους λαούς, π.χ. οι λαοί της λατινικής Αμερικής μέσα από την ποίηση του Pablo Neruda και την μουσική του Μίκη Θεοδωράκη, την μελοποίηση των μεταφρασμένων ποιημάτων του Berthold Brecht απο τον Θάνο Μικρούτσικο, που ένωσε τους ελληνικούς και τους γερμανόφωνους λαούς, κλπ. Καθήκον μας λοιπόν είναι, γνωρίζοντας πόσο ισχυρή είναι αυτή η τέχνη, πάνω από όλα γιατί αγγίζει τον κόσμο, να την χρησιμοποιούμε πάντοτε με μεγάλο σεβασμό και δέος, και με την πρόθεση να ενώσουμε τους λαούς, να διαδώσουμε μηνύματα πολιτισμού, σεβασμού και αγάπης.
Ποιον μουσικό θαυμάζετε και γιατί;
Η αλήθεια είναι πως δυσκολεύομαι να διαλέξω έναν μόνο ανάμεσα σε τόσους οι οποίοι με εμπνεύσανε με τον τρόπο τους. Κάθε μουσικός μπορεί να σου δώσει και να σου δείξει κάτι, το οποίο θα σε εμπλουτίσει, από τον πλανόδιο κιθαρίστα στο Μοναστηράκι μέχρι την πριμαντόνα του Μιλάνου.
Μιλώντας για ερμηνευτές νιώθω βεβαίως μεγάλο σεβασμό και θαυμασμό για την μεγάλη Μαρία Κάλλας. Ήταν κατά την γνώμη μου μια πραγματική καλλιτέχνης, με όλη την έννοια της λέξης. Η πειθαρχία της (φωνητική και μη), ο σεβασμός της προς τον συνθέτη και την ίδια την τέχνη, η ακρίβεια της και η βαθιά της κατανόηση της ερμηνείας ήταν μεγάλο κίνητρο και έμπνευση για μένα. Από τους κλασικούς συνθέτες αισθάνομαι δέος για τον Μότσαρτ. Ακούγοντας τα έργα του εκπλήσσομαι πως αυτός ο άνθρωπος έζησε μόνο 35 χρόνια και όμως οι μελωδίες που έγραψε λένε ιστορίες από εκατοντάδες ζωές. Και τέλος θαυμάζω τον μέγα Μάνο Χατζιδάκι, του οποίου η μουσική με συνόδευσε στις ωραιότερες και στις δυσκολότερες στιγμές της ζωής μου και μου έμαθε αξίες, τις οποίες δεν θα μπορούσα ποτέ να εκφράσω μόνο με λέξεις.
“Η μουσική είναι μία, οι μουσικοί πολλοί.” Πως θα περιγράφατε αυτή την πρόταση;
Πιστεύω πως η μουσική ήταν και θα είναι πάντα παρούσα στη φύση (μέσα από το κελάηδημα των πουλιών, το θρόισμα των φύλων, κλπ.) και πως αυτή η «μούσα» δεν χρειάζεται ανθρώπινους συντελεστές για να την ερμηνεύσουν. Όμως υπάρχει κάτι, το οποίο μεταφράζει τα μουσικά μυστικά της φύσης και της ψυχής σε μελωδίες, και αυτή η μετάφραση οφείλεται στους χιλιάδες μουσικούς που τα «συν-θέτουν» και που τα μετατρέπουν σε ακούσματα. Άνθρωποι οι οποίοι εξέφρασαν τα ανείπωτα συναισθήματα, τα μεγάλα και τα μικρά, τα υπέροχα και τα φρικτά της ζωής και πάνω απ’ολα αυτά, που με λόγια δεν λέγονται.
Γιατί χρειάζεται η μουσική παιδεία; Είναι πολυτέλεια ή ανάγκη;
Πρώτα απ’όλα είναι γνωστό και επιστημονικά αποδεδειγμένο, ότι η μουσική έχει μεγάλη επίδραση στην ανάπτυξη, στην ψυχολογία και στην συμπεριφορά ενός παιδιού. Δεν είναι μόνο ηθοπλαστικό μέσο, είναι και μεγάλη παιδαγωγός. Η μουσική είναι πολιτισμός, και μόνο με σωστό πολιτισμό μπορεί να δημιουργηθεί σωστή πολιτική. Διότι η μουσική δεν είναι μόνο μια σειρά τόνων και ημιτόνων, είναι ιστορία, λογοτεχνία, πολιτική, ψυχολογία και επιστήμη μαζί.
Οπότε ναι, η μουσική είναι ανθρώπινη ανάγκη, και καθόλου πολυτέλεια. Εξ’άλλου το παιδί πριν γίνει άνθρωπος της κοινωνίας είναι πρώτα καλλιτέχνης. Πριν γράψει θα ζωγραφίσει, πριν μιλήσει θα τραγουδήσει.
Πώς μπορεί ένας γονιός να ανακαλύψει το ταλέντο του παιδιού του στη μουσική;
Ο γονιός μπορεί εύκολα να δημιουργήσει ένα περιβάλλον πλούσιο σε μουσικά ερεθίσματα, ώστε να καταλάβει που στρέφεται το ενδιαφέρον του παιδιού και που μπορεί να υπάρχει και ταλέντο. Όλα ξεκινούν βεβαίως από την παρατηρητικότητα και την παιδεία του ίδιου του γονέα, εάν αυτή είναι ελλιπής τότε τα πράγματα μπορούν να δυσκολέψουν. Βέβαια όμως δεν χρειάζεται το παιδί να μεγαλώσει σε οικογένεια μουσικών για να γίνονται συχνές επισκέψεις συναυλιών και θεάτρων και «πειράματα» με διαφορετικά μουσικά όργανα και ακούσματα. Πιστεύω πάντως πως τα παιδιά από μόνα τους μας δείχνουν τα ενδιαφέροντα και τα ταλέντα τους, εμείς απλά πρέπει να τα προωθούμε (χωρίς καταπίεση!) και να συνοδεύουμε στο ταξίδι αυτής της «ανακάλυψης».
Διδάσκεται σήμερα η Μουσική παράδοση μέσα από την εκπαίδευση;
Επειδή πήγαινα στην Γερμανική Σχολή Αθηνών, δεν βίωσα ποτέ τον τρόπο που διδάσκεται η μουσική παράδοση μέσα από την εκπαίδευση στα ελληνικά δημόσια σχολεία. Είχα την μεγάλη τύχη να πηγαίνω σε ένα εξαιρετικό σχολείο, το οποίο υποστήριζε και προωθούσε απίστευτα το κάθε ταλέντο ενός παιδιού, έτσι και το δικό μου.
Δυστυχώς όμως ξέρω, πως λόγω της οικονομικής κρίσης που έχει γονατίσει την χώρα μας, η μουσική πλέον θεωρείται πολυτέλεια στα δημόσια σχολεία και σε πολλές οικογένειες. Είναι εύκολο για μένα ως μουσικός να πω, ότι η τέχνη είναι βασικό πράγμα στη ζωή, και πως θα έπρεπε να χρηματοδοτείται πολύ περισσότερο απ’το κράτος και απ’τους γονείς. Όμως ποιος τολμάει να πει κάτι τέτοιο σε μια οικογένεια που αγωνίζεται να επιβιώσει, ή σ’ένα υπουργείο ή σχολείο, το οποίο δεν ξέρει πως να πληρώσει τους καθηγητές; Η αλήθεια είναι, πως η μουσική παράδοση στην Ελλάδα δεν διδάσκεται όπως θα έπρεπε, αλλά υστερούμε σε πολλά πράγματα στην εκπαίδευση.
Υπάρχουν Έλληνες αξιόλογοι μουσικοί, με μουσική κατάρτιση και γνώσεις;
Φυσικά. Στην Ευρώπη και παγκοσμίως πολλοί Έλληνες μουσικοί είναι φημισμένοι για το επίπεδο και το ταλέντο τους. Και δεν μιλάμε για τους κολοσσούς όπως Χατζιδάκι, Θεοδωράκη, Μπάλτσα, Καβάκο, Κουρεντζή, κλπ.. Ενώ η υποστήριξη του κράτους που λαμβάνουν τα ωδεία και οι ακαδημίες του εξωτερικού δεν συγκρίνεται με αυτήν (ή μάλλον την έλλειψη αυτής) στην χώρα μας, η Ελλάδα παρ’όλα αυτά «βγάζει» πολύ αξιόλογους μουσικούς και ειδικούς.
Η χώρα μας είναι γεμάτη με πολύ εξειδικευμένους και αξιόλογους μουσικούς και καθηγητές, οι οποίοι με πολύ λίγη υποστήριξη εξακολουθούν και ασκούν το επάγγελμα τους σε υψηλότατο επίπεδο.
Ποια είναι τα μελλοντικά μουσικά σας σχέδια;
Μιας και μόλις τελείωσα τις σπουδές μου στο μουσικό πανεπιστήμιο του Μονάχου, έχω ξεκινήσει με τις ακροάσεις σε διάφορες όπερες της Γερμανίας. Βέβαια με ενδιαφέρουν συγκεκριμένα θέατρα, όπως η όπερα της Βαυαρίας, ή η Oper unter den Linden στο Βερολίνο. Εφόσον είμαι ακόμα 22 ετών, ο στόχος μου είναι να γίνω μέλος κάποιου καλού Opernstudio ενός θεάτρου. Ένας επίσης σημαντικός στόχος μου είναι κάποια μέρα στο (μάλλον μακρινό) μέλλον να μπορέσω να γυρίσω στην πατρίδα μου, ασκώντας εδώ την τέχνη μου. Μέχρι τότε θα ήθελα να γίνω μια αξιόλογη σοπράνο, υπηρετώντας με σεβασμό και πειθαρχία τη Τέχνη και ερμηνεύοντας με τεχνική ευκολία κάθε δυσκολίας ρόλο.
Βιογραφικό.
Η Κατερίνα Σαντμάγιερ γεννήθηκε τον Φεβρουάριο του 97 στην Αθήνα και ζει από το 2013 στο Μόναχο της Γερμανίας.
Είχε το μουσικό της ντεμπούτο στα έξι της χρόνια ως σολίστ των παιδικών χορωδιών του Τυπάλδου και του Μαλλιάρα. Ξεκίνησε μαθήματα φωνητικής στο Ωδειο Αθηνών στην τάξη της κυρίας Ιουλίας Τρούσσα, μέχρι που ξεκίνησε σπουδές μονωδίας τα 16 της στην μουσική ακαδημία του Μονάχου στην τάξη της Prof. Fenna Kügel-Seifried, από όπου αποφοίτησε τον Ιούλιο του 2019. Έχει εμφανιστεί στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, στην Γερμανική Πρεσβεία της Ελλάδας, στην όπερα του Μονάχου, στο Βερολίνο, στη Ρώμη, στο Μιλάνο, και σε άλλες σημαντικές σκηνές της Ευρώπης. Έχει πάρει πρώτα βραβεία στων πανγερμανικο διαγωνισμό Jugend musiziert, και το 2018 βραβεύτηκε στον μεγάλο διαγωνισμό Bundeswettbewerb Gesang στο Βερολίνο. Το 2017 είχε πρωταγωνιστικό ρόλο στην όπερα Liminal Space στο φεστιβάλ της Biennale στο Μόναχο.
Μεταξύ άλλων έχει ερμηνεύσει ρόλους όπως την Σουζάνα απτους γάμους του Φίγκαρο (Μότσαρτ), την Κλεοπάτρα από τον Ιούλιο Καίσαρα (Χέντελ), την Μαρτσελίνε απ’τον Φιντέλιο (Μπετόβεν).
