Την Πέμπτη 31 Οκτωβρίου στις 20:00 στη MYRO Gallery εγκαινιάζεται η ατομική έκθεση του του εικαστικού Νικόλα Κυριάκου.
Την έκθεση επιμελείται ο Ομότιμος Καθηγητής του ΑΠΘ Εμμανουήλ Μαυρομμάτης, ο οποίος μεταξύ άλλων γράφει για το έργο του καλλιτέχνη:
[….η ψευδαίσθηση -οπτική και δομική των σχέσεων μεταξύ των σκοτεινών και των φωτεινών όγκων- είναι η καθαυτή προσωπική του πρόταση σε μια ζωγραφική ανάλυση που χρησιμοποιεί τις διδασκαλίες των ήδη κλασικών καλλιτεχνικών μορφών: του επιμερισμού σε δομές, σε σχετικά γεωμετρικούς όγκους τον ένα επάνω στον άλλο, σε σχήματα από αντικριστά σώματα των οποίων δεν διακρίνεται η λειτουργία, ως προς το θέμα της εικόνας, αλλά μόνο η θέση μέσα στο χώρο, -τέλος είναι η αναζήτηση να προκύπτει οτιδήποτε, ως υπόνοια μόνο κάποιου πράγματος -ο σκοτεινός μακρόστενος όγκος, η φαρδιά γραμμή, ο διαχωρισμός του από πάνω και του από κάτω. Όλα αυτά επειδή ο καλλιτέχνης δεν θέλει να φύγει από το συγκεκριμένο, αλλά επίσης επειδή θέλει να αποδώσει το συγκεκριμένο με αφαίρεση. Στην πράξη η εικόνα, μέσω τυπικών θεματικών επιλογών, αναδεικνύει, κατά την πρόσληψη από τον παρατηρητή της τη συστατική δομή που τη συγκροτεί : την αντιπαράθεση (το αντικριστό) σε οριζόντια διάταξη και την αντιπαράθεση (το αντικριστό) σε κάθετη διάταξη. Είναι ζωγραφική που σκέπτεται -μεταξύ της οριζοντίας και της καθέτου….].
Με τον σπουδαίο δημιουργό, βρεθήκαμε στο ατελιέ του, λίγες ημέρες πριν τα εγκαίνια της έκθεσης στη Myro Gallery και σταχυολογήσαμε σταθμούς και “θέσεις” από την πολυετή πορεία του στα εικαστικά δρώμενα.
Νικόλα ποιες είναι οι πηγές έμπνευσης σας;
Ο άνθρωπος, η φύση, η γυναίκα, ο έρωτας, η πολιτική, όλα μέσα από τα βιώματά μου
Ποια είναι η αγαπημένη σας θεματολογία;
Μπορώ να πω ότι ταυτίζεται το περιεχόμενο με το θεματικό. Ως περιεχόμενο παρουσιάζω σχεδόν πάντα την ανθρώπινη μορφή μέσα στο φυσικό περιβάλλον. Το θέμα – εμπεριέχει και το περιεχόμενο – είναι ο τρόπος έκφρασης όλων αυτών που θέλω να μεταφέρω. Η λογική βάση – δομικά – με το κατασκευαστικό σχέδιο και το συναίσθημα – μορφικά – με το χρώμα, η ισορροπία ανάμεσα σε αυτά τα δύο, η συνέχεια στο χώρο με τις προεκτάσεις γραμμών ή επιπέδων, η αλληλεπίδραση των διαφορετικών και η αξιοποίησή τους σε αρμονία αντιθέσεων. Το θέμα είναι ο τρόπος σκέψης για τη ζωή που μεταφέρεται με την εικαστική γλώσσα.
Ποια είναι τα υλικά που χρησιμοποιείτε;
Είμαι ζωγράφος του τελάρου. Τα υλικά που χρησιμοποιώ θέλω να είναι τα κλασικά. Όπως ακριβώς ο ποιητής έχει να κάνει με τις λέξεις, τις ίδιες λέξεις αιώνες τώρα, όπως ο μουσικός έχει να κάνει με τα ίδια μουσικά όργανα και τις ίδιες μουσικές νότες αιώνες τώρα αλλά βρίσκει το δικό του μοναδικό τρόπο έκφρασης που στηρίζεται όμως σε όλον τον πλούτο του παρελθόντος. Τα χρώματα σαν κόλλες έχουν και αυτά τη δική τους εκφραστική αξία. Άλλα συναισθήματα εκφράζει η κιθάρα άλλα το πιάνο, άλλα η τρομπέτα. Άλλα εκφράζουν οι ευαίσθητες και αυθόρμητες ακουαρέλες, άλλα τα σφουμάτα αργοστέγνωτα λάδια και άλλα τα ταχυστέγνωτα υδατοδιαλυτά ακρυλικά. Εγώ χρησιμοποιώ κυρίως ακρυλικά γιατί ταιριάζουν περισσότερο στον εικαστικό εκφραστικό μου τρόπο: διαφάνειες όπου θέλω, καλυπτικότητα επίσης, γρήγορο στέγνωμα χρήσιμο για τη δουλειά που γίνεται σε διάφορες φάσεις ζύμωσης χωρίς να χάνω χρόνο.
Ποιοι είναι οι λόγοι ή οι αφορμές για την ενασχόληση σας με την τέχνη;
Κάθε άνθρωπος, από μικρός έχει τις κλίσεις του. Άλλος έχει τη βάση να γίνει επιστήμονας, άλλος έμπορας, άλλος αθλητής, τεχνίτης ή καλλιτέχνης. Η ευαισθησία, η ψυχοσύνθεση, η παρατηρητικότητα, η αγάπη για έκφραση και επικοινωνία συναισθημάτων και σκέψεων με το σχέδιο και τα χρώματα ήταν οι λόγοι. Με αυτές τις αναμονές μου δόθηκαν αφορμές – από τη μικρή μου ηλικία – και συγκυρίες για να ακολουθήσω αυτό που αγαπούσα και αγαπάω ακόμα περισσότερο.
Ποια εμβληματική προσωπικότητα της τέχνης θα επιθυμούσατε να συναντήσετε;
Η Μαρία Κάλλας πάντα με συγκλονίζει απ’ την παιδική μου ηλικία και η διαχρονικότητα αυτή για εμένα είναι κάτι σπάνιο. Ο Πικάσο όμως είναι και παραμένει ο μεγάλος μου δάσκαλος. Ένα δυνατό σύνολο ανανεωτικής δημιουργίας στον εικαστικό τρόπο, στο γραπτό, στη φιλοσοφία και στη στάση του στη ζωή. Είναι ο καλλιτέχνης που θα ήθελα να φέρω στο παρόν και να συζητήσουμε για όλα αυτά.
Θα μπορούσατε να ασχοληθείτε με άλλη μορφή τέχνης;
Μίλησα πριν για ψυχοσύνθεση και ευαισθησία. Ξεκίνησα γράφοντας ποίηση από την παιδική ηλικία, ερωτεύτηκα τη γλυπτική και δόθηκα στον άλλο μου έρωτα τη ζωγραφική. Νομίζω παρόλο που οι τέχνες είναι μεταξύ τους συγκοινωνούντα δοχεία και ειδικά στον αιώνα μας, ο εικαστικός όπως και ο ποιητής είναι τύποι εσωστρεφείς. Έχουν να κάνουν με τον εαυτό τους και τους δαίμονές τους. Οπότε θα ήθελα να ξανασυναντήσω τον πρώτο μου έρωτα, τη γλυπτική. Πιστεύω θα είχαμε να κάνουμε πολλά… Αλλά η ζωγραφική με έχει αιχμαλωτίσει τόσο γλυκά, συνέχεια μου υπόσχεται και μου δίνει, και ξανά μου υπόσχεται και έρχεται πάντα πιο νέα και όμορφη, πιο δυνατή και πιο γοητευτική. Είναι ο έρωτας και όσο πιο πολύ ζωγραφίζεις τόσο περισσότερο θέλεις να ζωγραφίζεις, δεν σου αρκεί ο χρόνος ή η ζωή.
Τι είναι η τέχνη για εσάς;
Τέχνη, τίκτω, γεννώ, επινοώ, τέχνασμα. Είναι ο τρόπος να εκφράσεις και να πείσεις τον άλλον για την αλήθεια σου. Δεν υπάρχει έκφραση χωρίς επικοινωνία. Δεν υπάρχει έργο χωρίς θεατή.
Ποια είναι τα μελλοντικά σχέδια;
Μέσα μου υπάρχουν ήδη τα επόμενα έργα μου. Αυτά για να μορφοποιηθούν απαιτούν συνεχή εργασία και αφοσίωση. Στηρίζονται στα τωρινά έργα όμως θα είναι πιο δυνατά και ευαίσθητα, πιο περιεκτικά και ουσιαστικά, πιο βαθιά και κοντινά.
Κάθε καλλιτέχνης αγαπάει όλα τα έργα σαν παιδιά του. Εσείς ωστόσο ξεχωρίζετε κάποιo;
Αν κάνω μια διαδρομή στα έργα μου, βλέπω την εξέλιξη. Σίγουρα υπάρχουν έργα κλειδιά για αυτήν την πορεία. Όμως όλα τα έργα είναι σεβαστά γιατί το καθένα έγινε σκαλί για το επόμενο. Αγαπώ ιδιαίτερα αυτά τα έργα. Το τελευταίο όμως κλειδί είναι αυτό που πρέπει να με συγκλονίζει. Αυτό κρατά ένα μικρό χρονικό διάστημα μέχρι να’ ρθει το επόμενο κλειδί και τότε θα πάρει τη θέση της απλής εκτίμησης. Τέτοια είναι η ιστορία της εξέλιξης και της απόλαυσης.
Η Ελλάδα της κρίσης, και των όποιων προβλημάτων την ταλανίζουν τα τελευταία χρόνια, δημιουργεί σίγουρα δυσκολίες στον βιοπορισμό κάθε ανθρώπου, πόσο μάλλον κάποιου που ασχολείται με την τέχνη. Πιστεύετε παρόλα αυτά ότι το δυσμενές κλίμα λειτουργεί επικουρικά ή ανασταλτικά όσον αφορά στην διάθεση για δημιουργία;
Ανάλογα με την οικονομική θέση του καλλιτέχνη. Γενικά η κρίση – η οποία δεν έχει τελειώσει – κάνει κακό. Γιατί δεν είναι μία κρίση μόνο οικονομική αλλά και κοινωνική, πολιτική και αξιών. Αυτό πυροδοτεί την καλλιτεχνική ευαισθησία που διακρίνεται πάντα για την προσφορά στο κοινωνικό σύνολο. Όμως για να εκφραστεί κάποιος αξιόλογα όπως προανέφερα, εκτός από ταλέντο και σωστές σπουδές χρειάζεται καθημερινή εργασία και αφοσίωση. Ακριβώς αυτό που κάνει ένας αθλητής για να γίνει αποτελεσματικότερος. Αν ο καλλιτέχνης δεν μπορεί να επιβιώσει από αυτά τα έργα – για διάφορες εξωγενείς αιτίες – είναι αναγκασμένος να κάνει οποιαδήποτε άλλη εργασία για να ζήσει με τη στοιχειώδη αξιοπρέπεια. Τότε όμως του αφαιρείται ο δημιουργικός του χρόνος, η ανάσα του, η ψυχή του. Το σίγουρο όμως είναι ότι όλα αυτά τα βιώματα της κρίσης θα εκφραστούν απ’ αυτόν με τον ανάλογο τρόπο έκφρασης.
Αν επιλέγατε μια διαφορετική εποχή για να ζήσετε και να δημιουργήσετε ποια θα ήταν αυτή και με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι θα εκφραζόσασταν καλλιτεχνικά;
Δεν αλλάζω την εποχή μου ούτε τίποτα από τη ζωή μου. Θεωρώ τη γενιά μου πιο τυχερή απ’ όλες. Μας άγγιξε το τέλος του πολέμου, γεννηθήκαμε στη φτώχεια χωρίς να στερούμαστε τίποτα, ζήσαμε όμορφα παιδικά δημιουργικά χρόνια στη φύση. Γνωρίσαμε την τεχνολογία από το φως, το ραδιόφωνο, την τηλεόραση, τον ηλεκτρονικό υπολογιστή και δε γνωρίσαμε έναν πόλεμο! Μ’ αρέσει η εποχή μου κι όλος ο καλλιτεχνικός πλούτος που βρίσκω στη δουλειά μου από τις προηγούμενες εποχές.
Πως καλλιεργείται η εικαστική παιδεία;
Καλλιεργείται είτε με την εκπαίδευση είτε με την παιδεία από διάφορους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς όπως μουσεία, τηλεοπτικές εκπομπές κλπ. Το νηπιαγωγείο είναι το σημαντικότερο σχολείο που χαράζει την παιδική ψυχή σε αυτήν την κατεύθυνση. Στο δημοτικό το μάθημα ανταλλάσσεται συνήθως με άλλα πιο «κυριότερα», στη δευτεροβάθμια είναι λίγοι οι καθηγητές και είναι μάθημα επιλογής και στην τριτοβάθμια είναι πια αργά… Μια σωστή καθολική εικαστική παιδεία δημιουργεί ισορροπημένους ευαίσθητους και κριτικούς πολίτες, είτε δημιουργούς είτε κοινό και θυμίζω δεν υπάρχει δυνατό έργο τέχνης χωρίς το αντίστοιχο δυνατό κοινό.
Υπάρχει αγορά τέχνης;
Και βέβαια υπάρχει με το ίδιο star system που το δημιουργούν με τη συμμετοχή τους και οι ίδιοι καλλιτέχνες. Έτσι για να βαδίζει και αυτό αρμονικά όπως και η πολιτική, η οικονομία και η δικαιοσύνη στη χώρα μας. Αυτό βέβαια αφορά ελάχιστους καλλιτέχνες. Η Ελλάδα είναι μια χώρα με πολύ δυνατούς καλλιτέχνες αλλά για να εκτιμηθούν χρειάζονται το ανάλογο κοινό. Για να υπάρξει και να αναδειχθεί η τέχνη, χρειαζόμαστε εικαστική παιδεία και εκπαίδευση. Μια χώρα που έχει τεράστιες δυνατότητες να εξάγει τέχνη, ωστόσο διαλύονται από την παντοδύναμη διαπλοκή της.
Aν δεν ζούσατε στην Ελλάδα, σε ποιά χώρα θα νοιώθατε πολίτης της;
Θεωρώ την Ιταλία ως δεύτερη πατρίδα μου. Είναι η χώρα της τέχνης και μία πρόκληση να ζεις εκεί. Η Σουηδία όμως ξεχωρίζει σαν χώρα σε άλλους τομείς που έχουν σχέση με ανθρώπινο και πολιτισμένο τρόπο ζωής.
Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας ζωγράφοι;
Ακόμα είναι, Ελ Γκρέκο, Πικάσο, Άφρο, Σεζάν, Μονέ, Καντίσκι, Κλιμτ. Και από Έλληνες, Κοντόπουλος, Σαχίνης Ν., Κεσανλής, Κανιάρης, Κοκκινίδης, και άλλοι επίσης σημαντικοί. Θεωρώ όμως ακόμα και τώρα την αφαιρετική ζωγραφική ένα από τα πιο αδικημένα και παρεξηγημένα κινήματα της τέχνης στην Ελλάδα από τον πολύ κόσμο – και όχι μόνο.
Είναι η αγάπη ο σκοπός της ζωής;
Μπορεί να είναι. Μπορεί να είναι όμως και η δικαιοσύνη, η ελευθερία, η ειρήνη. Σίγουρα όμως η αγάπη σε κάνει πάντα ευτυχισμένο.
Με την επιστροφή των Μαρμάρων συμφωνείτε; Ή θεωρείτε ότι είναι καλύτερη διαφήμιση να βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο;
Τελικά δεν υπάρχει παγκόσμια δικαιοσύνη. Ένας άνθρωπος, μία χώρα, ένας πολιτισμός κρίνεται από τις πράξεις του και μάλιστα όταν έχει τη δύναμη απέναντι σε έναν άλλον. Η ιστορία μας διδάσκει πολλά και δυστυχώς επαναλαμβάνεται αλλάζοντας μόνο ρούχα και τρόπους. Τελικά το καλό με αυτή τη διεκδίκηση – με την οποία συμφωνώ απόλυτα γιατί πρόκειται για κλοπή – είναι ότι «διαφημίζονται» όλα περισσότερο.
Μια εικόνα που δεν θα ξεχάσετε ποτέ και ποιο το ωραιότερο ταξίδι που έχετε κάνει;
Το πιο ωραίο ταξίδι το κάνω πάντα και το μοιράζομαι με την ωραία παρέα μου. Διαφορετικά δεν υπάρχει τίποτα. Από τις πιο ωραίες παραλίες της Ποτίδαιας μέχρι τη μοναδική Βενετία και Ρώμη.
Υπάρχουν κανόνες και όρια στην τέχνη;
Ένα πολυσυζητημένο και αμφιλεγόμενο θέμα που έχει κομματιάσει στη μέση ειδικούς και κοινό. Η τέχνη είναι έκφραση σκέψεων και ιδεών με διάφορους τρόπους. Η εξέλιξή της – όπως και της ίδιας της ιστορίας – προκύπτει από το σταθερό δράση-αντίδραση. Θεωρώ όμως ότι στα πλαίσια της αντίδρασης υπάρχει πάντα η διακριτικότητα, η εμμεσότητα και η υποβολή και ποτέ η χυδαιότητα. Είναι η προσωπική μου θέση που σέβεται απόλυτα τα πιστεύω και τις ελευθερίες κάθε ατόμου.
Αν έπρεπε να “ντύσετε” μουσικά ένα οδοιπορικό στη ζωή σας, ποιό τραγούδι θα επιλέγατε;
Η μουσική πάντα συνοδεύει την εικαστική μου πράξη. Όμως δεν μπορώ να επιλέξω κάτι ξεχωριστό. Μ’ αρέσουν όλα τα είδη της αρκεί να έχουν ποιότητα: από το δημοτικό, λαϊκό, έντεχνο, μέχρι και όπερα. Με εμπνέει και με καθοδηγεί στο να βρίσκω και να εκφράζομαι.
Ποιά είναι η άποψη σας για την καθημερινότητα στη Θεσσαλονίκη και ποιο είναι το αγαπημένο σας σημείο από την πόλη;
Επέλεξα να μένω στο χωριό μου με όλα τα συν και τα πλην. Η Θεσσαλονίκη είναι όμως η πόλη μου με πολλές όμορφες αναμνήσεις και βιώματα. Αν θα διάλεγα κάποιο μέρος αυτό είναι το Επταπύργιο – Πυροβολείο. Εκεί μπορώ να βλέπω, να αναπνέω, να αισθάνομαι όλη την ιστορία της πόλης. Εκεί ερωτεύθηκα και τη γυναίκα της ζωής μου…
