Θεατρική Διασκευή: Άκης Δήμου
Σκηνοθεσία: Ελένη Ευθυμίου
ΜΟΝΗ ΛΑΖΑΡΙΣΤΩΝ – ΣΚΗΝΗ ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΚΑΡΑΝΤΙΝΟΣ
Πρεμιέρα: Σάββατο 12 Οκτωβρίου 2019
Το ΚΘΒΕ, τιμώντας το Νίκο Μπακόλα και το έργο του, παρουσιάζει σε θεατρική διασκευή του Άκη Δήμου το αριστουργηματικό κείμενο του μεγάλου λογοτέχνη «Η Μεγάλη Πλατεία», σε σκηνοθεσία Ελένης Ευθυμίου. Μια συναρπαστική τοιχογραφία της μεταπολεμικής Θεσσαλονίκης, 20 χρόνια από το θάνατο του μεγάλου συγγραφέα, στη Μονή Λαζαριστών (Σκηνή Σωκράτης Καραντινός. Πρεμιέρα: Σάββατο 12 Οκτωβρίου 2019.
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΠΡΩΤΗ
..Ξαναγυρίζουμε, θέλουμε δεν θέλουμε, τη μνήμη μας στο εγγύτερο ή παλαιότερο παρελθόν, ή τουλάχιστον την ξαναγυρίζω εγώ (…) διότι μας γοητεύει, όσους γοητεύει, αυτή η επαναδρόμηση, η ανακύκλωση της Ιστορίας, αλλά και γιατί, όπως υποψιάζομαι, αισθανόμαστε μέσα μας, στο αίμα μας, την ανάγκη της συνέχειας του τόπου μας και του κόσμου και ό,τι μπορεί να σημαίνει ή να συνεπάγεται αυτό».
Νίκος Μπακόλας
Ο Άκης Δήμου ανέλαβε μετά από παραγγελία του Θεάτρου, να μεταφέρει στη θεατρική σκηνή τη «Μεγάλη πλατεία», ένα εμβληματικό κείμενο της μεταπολεμικής ελληνικής πεζογραφίας. Ο Νίκος Μπακόλας δημιουργεί ένα μυθιστόρημα με κέντρο δράσης την πόλη της Θεσσαλονίκης. Οι προσωπικές ιστορίες των ανθρώπων έρχονται να συναντήσουν την Ιστορία ενώ η ίδια η πόλη προβάλλεται μέσα από τη συλλογική μνήμη αλλά και το βίωμα των χαρακτήρων της. Μία πόλη διαρκών ιστορικών και πολιτικών αναταραχών. Μια πλατεία που καθιστά τις πράξεις των ανθρώπων ορατές.
Η «Μεγάλη πλατεία» τιμήθηκε το 1988 με το Α΄ Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος.
Η σκηνική μεταφορά του πολυσύνθετου αυτού κειμένου, αποτελεί μια γοητευτική αναμέτρηση για την Ελένη Ευθυμίου, μια εξαιρετικά ταλαντούχα σκηνοθέτη της νέας γενιάς, που σκηνοθετεί για πρώτη φορά στο ΚΘΒΕ.
Κατάλληλη άνω των 13 ετών.
Σημείωμα σκηνοθέτη
Μεγάλη πλατεία ένας αιώνας μετά.
Το εμβληματικό μυθιστόρημα του Νίκου Μπακόλα ξεδιπλώθηκε μπροστά μας σαν ένας απέραντος κόσμος γεμάτος μυστικά μονοπάτια και σοκάκια, που χρειάστηκε να χαθούμε πρώτα μέσα σε αυτά για να μας οδηγήσουν κάποια στιγμή στην μεγάλη πλατεία.
Χρειάστηκε αρκετός χρόνος μέχρι να αφουγκραστούμε τη «γλώσσα» με την οποία θα μπορούσε να παρασταθεί η Μεγάλη Πλατεία επί σκηνής. Αναζητήσαμε έναν τρόπο που να συμπυκνώνει την επιβλητική ατμόσφαιρα και ιστορικότητα του μυθιστορήματος, την κινηματογραφική και ποιητική διάσταση της διασκευής, αλλά και την ανάγκη της δημιουργικής ομάδας να αφηγηθούμε την ιστορία με τρόπο σύγχρονο και διαχρονικό. Μέσα σε αυτό το πρισματικό περιβάλλον αναζήτησα φυσικά και την προσωπική μου κατάθεση και ματιά πάνω στην τελική σύνθεση αυτού του αριστουργηματικού έργου.
Η μη περιγραφική αναπαράσταση του τόπου και η δημιουργία ενός ενιαίου χώρου − μίας μεγάλης πλατείας − υπήρξε κεντρική απόφαση στην παραστασιακή δραματουργία. Εκεί το ιδιωτικό συμβαίνει παράλληλα με το δημόσιο, πολλές φορές μπλέκονται, άλλοτε συγκρούονται κι άλλοτε αποτελούν την ίδια ιστορία. Η λειτουργία του Πλήθους των ηθοποιών είναι αντίστοιχη με τον χορό μίας σύγχρονης, λαϊκής τραγωδίας όπου οι κεντρικοί ήρωες, περικυκλωμένοι από ανθρώπους που τους παρακολουθούν, αποτελούν την ίδια στιγμή τους παρατηρητές και τις σκιές στις ιστορίες των άλλων ανθρώπων. Η ιδιότυπη ενότητα χρόνου στο έργο του Νίκου Μπακόλα μας επέβαλε να δούμε τη μία ιστορία να εισβάλλει μέσα στην άλλη, να δημιουργείται η αίσθηση ενός διηνεκούς παρόντος και παράλληλα η αίσθηση πως η Ιστορία, σε όποια φάση της, είναι μία κατάσταση διαρκώς παρούσα στις ζωές των ανθρώπων.
Μεγάλη πρόκληση ήταν το να βρούμε τον κεντρικό θεματικό άξονα, το νόημα που συνδέει τις πολλές μικρές ιστορίες σε μία, με έναν τρόπο συμπαγή και ενιαίο. Στις ζωές των ηρώων του έργου, η δράση, κατά κύριο λόγο, συντελείται μέσα στο μυαλό τους. Εκεί εκφράζονται τα όνειρα, οι επιθυμίες, οι μνήμες, οι φόβοι, οι ανασφάλειες και οι ελπίδες τους. Αυτό που συνδέει τις εσωτερικές φωνές μεταξύ τους είναι η βαθιά και ακατανίκητη ανάγκη τους να ενωθούν με άλλους ανθρώπους, είτε μέσα από τον έρωτα είτε μέσα από την επίτευξη ενός πολιτικού οράματος, ώστε να νικήσουν έτσι την απέραντη μοναξιά τους και το κενό της ύπαρξής τους. Όλες οι πράξεις τους έχουν ως στόχο την πραγμάτωση του οράματος αυτού. Ο στόχος αυτός, όμως, δεν πραγματώνεται ποτέ ολοκληρωμένα. Το όραμα-όνειρο μοιάζει σαν μία κινητήριος δύναμη, σαν μία τάση προς τη ζωή, που λίγο πριν το τέλος της αέναης αυτής διαδρομής παραφυλάει ο θάνατος ή ο συμβιβασμός.
Παρότι όμως όλη αυτή η αφήγηση μοιάζει με μία ιστορία ήττας, υπάρχει μία ελπίδα μέσα μου πως δε μιλάμε τόσο για αυτή την ήττα όσο για την παραδοχή και τη συμφιλίωση με την ιδέα ότι οι άνθρωποι, διαρκώς ρημαγμένοι από την Ιστορία που εμείς οι ίδιοι κινούμε με τις δράσεις ή την αποχή μας, βρίσκουμε και πάλι ένα νέο όνειρο και ένα νέο όραμα να μας κινήσει μπροστά. Έτσι, αυτή η κυκλικότητα και επαναληπτικότητα της Ιστορίας απ’ τη μία φαντάζει τρομερά τραγική αλλά την ίδια στιγμή μας, αποκαλύπτεται ως ένας καθρέφτης συμφιλίωσης με το χάος, τη ματαίωση και το θάνατο ως αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής.
Ελένη Ευθυμίου
Βιογραφικό Νίκου Μπακόλα
Ο Νίκος Μπακόλας γεννήθηκε στις 26 Ιουλίου 1927 στη Θεσσαλονίκη, όπου πέρασε όλη σχεδόν τη ζωή του (κατοικώντας στην περιοχή των παλαιών «Εξοχών», που αποτελεί και τον κεντρικό χώρο των περισσότερων έργων του). Αποφοίτησε από το Μαθηματικό Τμήμα της Φυσικομαθηματικής Σχολής Θεσσαλονίκης το 1956. Παράλληλα με τις σπουδές του άρχισε την απασχόλησή του με τη δημοσιογραφία, που αποτέλεσε αργότερα την κύρια επαγγελματική του ασχολία.
Δημοσίευσε για πρώτη φορά κείμενά του ως δημοσιογράφος στην εφημερίδα Νέα Αλήθεια το 1951, αλλά η πρώτη επαγγελματική του συνεργασία ήταν το 1952-53 με τη βραχύβια εβδομαδιαία εφημερίδα Ελεύθερος Κήρυξ. Έκτοτε, και κυρίως από το 1956 ως το 1986 που συνταξιοδοτήθηκε, εργάστηκε κατά καιρούς ως συντάκτης (μεταφραστής, συντάκτης ύλης, ή υπεύθυνος φιλολογικών και καλλιτεχνικών σελίδων) σε όλες σχεδόν τις ημερήσιες εφημερίδες της Θεσσαλονίκης (Μακεδονία 1957-60 και 1982-86, Ελεύθερος Λαός 1960-62, Θεσσαλονίκη 1964-67, Νέα Αλήθεια 1970-71, Ελληνικός Βορράς 1975-82) και ως συνεργάτης (1956-60) και κατόπιν αρχισυντάκτης (1967-69) της εβδομαδιαίας εφημερίδας Δράσις. Εργάστηκε επίσης ως υπάλληλος και κατόπιν προϊστάμενος του Τμήματος Τύπου της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης (1959-67), και με την ιδιότητά του αυτή υπήρξε γραμματέας του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης από το 1960 ως το 1965. Το 1989-90 υπηρέτησε ως Γενικός Διευθυντής της ΕΡΤ-3 για πέντε μήνες.
Ως πεζογράφος πρωτοεμφανίστηκε το 1952 κερδίζοντας με το πεζογράφημα του «Παραλλαγή στο πένθιμο εμβατήριο» τον β΄ έπαινο του διαγωνισμού νουβέλας του περιοδικού Μορφές. Το 1958 εξέδωσε το πρώτο του βιβλίο, το «Μην κλαις αγαπημένη», το οποίο είχε λάβει έπαινο σε λογοτεχνικό διαγωνισμό του Δήμου Θεσσαλονίκης. Ακολούθησαν: «Ο κήπος των πριγκίπων» (1966), σταθμός στην εξέλιξή του ως πεζογράφου, και τα: «Εμβατήρια» (1972), «Ύπνος θάνατος» (1974), «Μυθολογία» (1977). Με το τελευταίο κέρδισε την καθολική κατάφαση της κριτικής, ενώ τιμήθηκε και με το βραβείο του περιοδικού Τομές. Το 1987 εκδόθηκε το μυθιστόρημά του «Η μεγάλη πλατεία» που του χάρισε το πρώτο κρατικό βραβείο μυθιστορήματος. Το 1990 εξέδωσε το μυθιστόρημα «Καταπάτηση» (με το οποίο ολοκλήρωσε την τετραλογία που είχε αρχίσει με τον «Κήπο των πριγκίπων») και το 1994 το πεζογράφημα «Η κεφαλή». Το 1997 του απονεμήθηκε, για δεύτερη φορά, το πρώτο κρατικό βραβείο μυθιστορήματος για το βιβλίο του «Η ατέλειωτη γραφή του αίματος». Το βιβλίο αυτό υπήρξε εξάλλου η ελληνική υποψηφιότητα για το Ευρωπαϊκό λογοτεχνικό βραβείο της ίδιας χρονιάς. Έλαβε ακόμη, για το τελευταίο μυθιστόρημά του «Μπέσα για μπέσα» ή «Ο άλλος Φώτης» (1998), το βραβείο Balkanica, η ανακοίνωση του οποίου έγινε λίγες εβδομάδες μετά τον αιφνίδιο θάνατό του στις 13 Νοεμβρίου 1999. Μεταθανάτια εκδόθηκαν δύο συλλογές διηγημάτων του, που είχε ωστόσο ετοιμάσει για έκδοση ο ίδιος, το «Χρονιές άγιες και άγριες» (1999) και «Το ταξίδι που πληγώνει και άλλα διηγήματα» (2000).
Ο Νίκος Μπακόλας μετέφρασε επίσης ξένη, κυρίως αμερικάνικη πεζογραφία: Ουίλιαμ Φόκνερ («Η βουή και το πάθος», 1963 και «Ένα ρόδο για την Έμιλυ», 1995), Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ («Ο μέγας Γκάτσμπυ», 1971), Χένρι Τζέιμς («Το στρίψιμο της βίδας», 1973) κ.ά.
Το θέατρο αποτέλεσε, από διάφορες πλευρές, ένα σχεδόν παράλληλο προς τη δημοσιογραφία και την πεζογραφία ενδιαφέρον του. Από το 1958 έγραφε στις εφημερίδες με τις οποίες συνεργαζόταν και θεατρική κριτική. Ασχολήθηκε με τους μεταπολεμικούς θεατρικούς μας συγγραφείς και αρθρογράφησε επανειλημμένως για θέματα κυρίως των κρατικών θεατρικών σκηνών. Διετέλεσε πρόεδρος της καλλιτεχνικής επιτροπής (1974-75), εισηγητής δραματολογίου (1977-80) και καλλιτεχνικός διευθυντής (1980-82 και 1990-93) του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος. Νεότερος έγραψε και ένα θεατρικό έργο, «Ο κόκκινος φάκελος» (διασκευή διηγήματος του), που παρέμεινε άπαιχτο.
Ανάμεσα στα κατάλοιπα του βρέθηκε η μετάφραση του μυθιστορήματος του Φόκνερ Σαρτόρις, την οποία επεξεργαζόταν έως την τελευταία στιγμή, το μυθιστόρημα «Για τον έρωτα και μόνο», κείμενα για τη σχέση του με το θέατρο και διάφορα άλλα. Σε δημοσιεύματά του σε εφημερίδες και περιοδικά χρησιμοποίησε αρκετές φορές το ψευδώνυμο Νίκος Χριστοφόρου.
«Η ΜΕΓΑΛΗ ΠΛΑΤΕΙΑ» του Νίκου Μπακόλα
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ: Θεατρική διασκευή: Άκης Δήμου, Σκηνοθεσία: Ελένη Ευθυμίου, Σκηνικά: Ευαγγελία Κιρκινέ, Κοστούμια: Άγγελος Μέντης, Μουσική: Λευτέρης Βενιάδης, Κίνηση: Τάσος Παπαδόπουλος, Φωτισμοί: Ζωή Μολυβδά Φαμέλη, Βίντεο: Δημήτρης Ζάχος, Μουσική διδασκαλία: Παναγιώτης Μπάρλας, Βοηθοί σκηνοθέτη: Γιάννης Βαρβαρέσος Γιώτα Κουϊτζόγλου, Βοηθός σκηνογράφου-ενδυματολόγου: Έλλη Ναλμπάντη, Φωτογράφιση παραγωγής: Τάσος Θώμογλου, Οργάνωση παραγωγής: Αθανασία Ανδρώνη
Παίζουν: Ελένη Θυμιοπούλου (Αμαλία), Νίκος Καπέλιος (Χρίστος), Γιάννης Καραμφίλης (Ευριπίδης/Εκείνος), Μελίνα Κοτσέλου (Αλκμήνη), Νίκος Κουσούλης (Δημήτρης), Γιάννης Μαστρογιάννης (Φώτης), Νίκος Μήλιας (Άγγελος), Δημήτρης Μορφακίδης (Ηλίας), Χρήστος Παπαδημητρίου (Γιάννης), Χρήστος Παπαδόπουλος (Στρατής), Δημήτρης Σακατζής (Παυλάκης), Εύη Σαρμή (Ελένη), Κατερίνα Σισίννι (Αγγέλα), Θεόδωρος Σκούρτας (Ευγένιος), Χριστίνα Σωτηριάδου (Αντιγόνη), Φωτεινή Τιμοθέου (Δόμνα), Βασίλης Τρυφουλτσάνης (Χάρης/Πλιατσικολόγος), Μάρα Τσικάρα (Ευθαλία), Βικτώρια Φώτα (Μπετίνη/Ειρήνη Καρανικόλα), Μαρία Χατζηιωαννίδου (Μυρσίνη)
Μουσική κομπανία: Γιάννης Καραμφίλης (μπουζούκι), Χρήστος Παπαδόπουλος (κιθάρα), Δημήτρης Σακατζής (ούτι), Βασίλης Τρυφουλτσάνης (ακορντεόν)
Ημέρες και ώρες παραστάσεων:
Τετάρτη στις 18:00 | Πέμπτη, Παρασκευή & Σάββατο στις 20:00 |Κυριακή στις 19:00
ΤΙΜΕΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ:
ΤΕΤΑΡΤΗ-ΠΕΜΠΤΗ:
Γενική είσοδος: 5€
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ:
Κανονικό εισιτήριο (Θέσεις πλατείας): 10€
Εκπτωτικό εισιτήριο (Θέσεις εξώστη, Φοιτητικό, Άτομα άνω των 65): 8€
Ομαδικό εισιτήριο (για κρατήσεις άνω των 20 ατόμων): 7€
ΣΑΒΒΑΤΟ & ΚΥΡΙΑΚΗ:
Κανονικό εισιτήριο (Θέσεις πλατείας): 13€
Κανονικό εισιτήριο (Θέσεις εξώστη): 10€
Εκπτωτικό εισιτήριο (Φοιτητικό, Άτομα άνω των 65): 8€
Ομαδικό εισιτήριο (για κρατήσεις 20 ατόμων και άνω): 7€
ΑΝΕΡΓΟΙ: Δωρεάν για όλες τις παραγωγές του ΚΘΒΕ (Ισχύει Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή για περιορισμένο αριθμό θέσεων)
Απαιτείται τηλεφωνική κράτηση θέσεων
ΑΤΕΛΕΙΕΣ: Εφόσον υπάρχουν διαθέσιμες θέσεις, ισχύουν ατέλειες ΕΣΗΕΜΘ, ΕΣΗΕΑ, ΣΕΗ, Τμημάτων Θεάτρου, Δραματικών Σχολών, Σκηνοθετών.
ΑΜΕΑ: Δωρεάν
Πολύτεκνοι: 5€
Δάσκαλοι-Καθηγητές: 10€
Οπλίτες θητείας: 5€ (Ισχύει για όλες τις παραγωγές του ΚΘΒΕ συμπεριλαμβανομένου του Παιδικού-Βρεφικού-Εφηβικού Έργου)
Στελέχη Ενόπλων Δυνάμεων: 8€ (Ισχύει για όλες τις παραγωγές του ΚΘΒΕ συμπεριλαμβανομένου του Παιδικού-Βρεφικού-Εφηβικού Έργου)
Ένωση Αστυνομικών Υπαλλήλων Θες/νίκης: 8€ (Με την επίδειξη ταυτότητας – Ισχύει για όλες τις παραγωγές του ΚΘΒΕ συμπεριλαμβανομένου του Παιδικού- Εφηβικού Έργου)
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Όλα τα εκπτωτικά εισιτήρια (Φοιτητικά, Άτομα άνω των 65, Πολύτεκνοι, Δάσκαλοι, Καθηγητές) ισχύουν μόνο με την αγορά των εισιτηρίων από τα ταμεία του ΚΘΒΕ και όχι ηλεκτρονικά. Το ίδιο ισχύει για το οικογενειακό εισιτήριο, όπως και για τα εισιτήρια ανέργων για τα οποία απαιτείται η τηλεφωνική κράτηση. Περισσότερες πληροφορίες στο τηλέφωνο 2315 200 200.
ΠΡΟΠΩΛΗΣΗ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ
ΤΑΜΕΙΑ ΚΘΒΕ (Τ.2315 200 200) | VIVA.gr | Τ. 11876
ΩΡΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΑΜΕΙΩΝ ΚΘΒΕ:
Βασιλικό Θέατρο (Πλατεία Λευκού Πύργου):
Δευτέρα: 8:30-16:00
Τρίτη έως Κυριακή: 8:30-21:30
Εκδοτήριο ΚΘΒΕ Πλατείας Αριστοτέλους:
Τρίτη έως Σάββατο: 11:00-19:00
Θέατρο Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών (Εθνικής Αμύνης 2):
Τετάρτη έως Κυριακή: 14:00-21:30
Μονή Λαζαριστών (Κολοκοτρώνη 25-27, Σταυρούπολη):
Τετάρτη έως Κυριακή: 14:00-21:30 (Ισχύει από 12/10)
Πληροφορίες: Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος | www.ntng.gr |Τ. 2315 200 200
ΜΟΝΙΜΟΙ ΧΟΡΗΓΟΙ
ΕΡΤ, ΕΡΤ3, EΡΤ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ, ΠΡΩΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ, ΔΕΥΤΕΡΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ, ΤΡΙΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ, 102 FM, 9,58 FM, TV100, FM100
ΧΟΡΗΓΟΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
ΕΘΝΟΣ, ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ, AΥΓΗ, ΝΕΑ ΣΕΛΙΔΑ, DOCUMENTO, ΤΥΠΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, ΡΑΔΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, ΕΡΩΤΙΚΟΣ 94.8, 91.4 FM ΣΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, 1055 ROCK, METEO, CULTURENOW, MONOPOLI, ART AND LIFE, LAVART, REJECTED, TFCMAGAZINE, TETRAGWNO
ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ
ΑΠΕ-ΜΠΕ, ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ 104.9, ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΤV
