“Οι γραμμές, οι λιτές και φλύαρες φόρμες της πολυκατοικίας είναι το αντικείμενο της τωρινής μου δουλειάς. Με προσελκύει η αστική γεωμετρία, με μαγεύει η ποικιλία των γραμμών και των χρωμάτων της πόλης”
Ποια είναι η γνώμη σας για την αισθητική, αρχιτεκτονική και κοινωνιολογική ερμηνεία της “Αθηναϊκής” πολυκατοικίας; Είναι δύσκολο να απαντήσει κάποιος στην ερώτηση αυτή χωρίς να αναφερθεί στην ιστορία της Αθήνας και στις σημαντικές κοινωνικές ανακατατάξεις που συντελέστηκαν κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα, διαμορφώνοντας σταδιακά το αστικό τοπίο. Γιατί η ιδιαιτερότητα και η ποικιλομορφία της Αθηναϊκής πολυκατοικίας απηχεί την κοινωνική και ταξική διαστρωμάτωση του συνεχώς αυξανόμενου πληθυσμού της πόλης και συνεπώς δεν μπορεί παρά να είναι γέννημα της ιστορίας της. Όταν όμως η αισθητική σχετίζεται τόσο άρρηκτα με τα κοινωνικά φαινόμενα ενός τόπου, είναι δύσκολο να προκύψει ορισμός του ωραίου. Ίσως αυτός να είναι ο λόγος που καθώς κοιτάζει κάποιος την πόλη με τους τεράστιους όγκους της, στέκει αμήχανος. Ωστόσο, αυτή η πόλη, με αυτήν την υπό διαμόρφωση για πολλές δεκαετίες εικόνα της, υπηρετεί τον σύγχρονο τρόπο ζωής των κατοίκων της, στεγάζει τα όνειρα και τις ανάγκες τους και αυτό αναπόφευκτα τους δεσμεύει συναισθηματικά.
Ποια είναι η διαφορά με αντίστοιχα κτήρια πόλεων του εξωτερικού; Οι περισσότερες πρωτεύουσες της Ευρώπης έχουν κτίσματα που οικοδομήθηκαν σε προηγούμενους αιώνες και φέρουν στοιχεία από ένα ευρύ φάσμα της ιστορίας της αρχιτεκτονικής. Από την άλλη, η Αθήνα είναι μια πρωτεύουσα της οποίας η μορφή θύμιζε χωριό μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα. Είναι λοιπόν μια πόλη σύγχρονη, με καθαρές και λιτές φόρμες, επηρεασμένες από τα νεότερα αρχιτεκτονικά ρεύματα.
Ακάλυπτος εσωτερικός χώρος οικοδομικών τετραγώνων από πολυκατοικίες. Γιατί κατά τη γνώμη σας έχουν τη μορφή που όλοι γνωρίζουμε; Η αλήθεια είναι ότι οι πολυκατοικίες έκλεψαν ένα μεγάλο μέρος του δημόσιου χώρου, προκειμένου να εκμεταλλευτούν κάθε εκατοστό γης. Έτσι λοιπόν, έχουμε μικρούς ακάλυπτους χώρους, έλλειψη πρασίνου, μειωμένο φυσικό φωτισμό, καμία μέριμνα για χώρους αναψυχής, παιχνιδιού και αθλοπαιδιών. Εξαίρεση ίσως αποτελούν οι εργατικές πολυκατοικίες, οι οποίες έχουν μεγαλύτερους υπαίθριους χώρους.
Έχετε βιωματική σχέση με το διαμέρισμα κάποιας πολυκατοικίας; Παρόλο που ένα μεγάλο μέρος των παιδικών μου χρόνων το πέρασα σε μονοκατοικία, έχω νωπές μνήμες από όλα τα διαμερίσματα που έχω κατά καιρούς κατοικήσει και έχω αγαπήσει το καθένα ξεχωριστά, για πολλούς και διαφορετικούς λόγους.
Το αστικό τοπίο της πατρίδας μας, σάς έχει απασχολήσει εικαστικά; Τα τελευταία χρόνια με απασχολεί το κτίσμα. Το προσεγγίζω όπως θα προσέγγιζα ένα πρόσωπο. Είναι σαν να έχει ανθρώπινη υπόσταση, αφηγείται μια ιστορία, υπόκειται στη φθορά του χρόνου, στέκει μόνο και αγέρωχο. Το διαμέρισμα και πιο συγκεκριμένα το δωμάτιο είναι ένας χώρος κλειστός, ένα κουκούλι που παρέχει προστασία, ένα καταφύγιο, αλλά και ένας τόπος απομόνωσης, μοναξιάς και συνειδητοποίησης της μοναχικής πορείας της ζωής. Οι γραμμές, οι λιτές και φλύαρες φόρμες της πολυκατοικίας είναι το αντικείμενο της τωρινής μου δουλειάς. Με προσελκύει η αστική γεωμετρία, με μαγεύει η ποικιλία των γραμμών και των χρωμάτων της πόλης. Τα κτίσματά μου είναι απομονωμένα από το περιβάλλον τους, είναι αυτόνομοι οργανισμοί, αυτάρκεις, μικροί σιωπηλοί κόσμοι, μέσα από ένα παιχνίδι γραμμών και σχημάτων.
Bio: Μαίρη Νταγιαντά
Γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε στο Κέντρο Διακοσμητικών και Εφαρμοσμένων Εικαστικών Τεχνών Βακαλό και στη συνέχεια στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών ζωγραφική, με δάσκαλο τον Δημοσθένη Κοκκινίδη. Έχει πραγματοποιήσει τρεις ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές.
Ζει και εργάζεται στην Αθήνα.
Αφιέρωμα στην «Πολυκατοικία»
Η Ελληνοαμερικανική Ένωση παρουσιάζει ένα σύνθετο θεωρητικό και εικαστικό εγχείρημα με γενικό θέμα την «Πολυκατοικία» ως ισχυρό κοινωνικό, αισθητικό και συναισθηματικό σύμβολο στην αστική ζωή των τελευταίων 100 χρόνων.
Η «Πολυκατοικία» αναπτύσσεται ως υβριδικό αφήγημα στους δύο εκθεσιακούς χώρους του ισογείου. Ζωγραφική, γλυπτική, κέντημα και υφαντική, εγκαταστάσεις, βίντεο και φωτογραφία συνδιαλέγονται με τεκμήρια, μακέτες, αναμνηστικές σημειώσεις και άλλο αρχειακό υλικό, ώστε να αρθρώσουν από κοινού ένα σύνθετο αφήγημα για την εμπειρία της κατοίκησης.
Η πολυκατοικία, όπως τη γνωρίζουμε σήμερα, γεννήθηκε από το διάταγμα του 1929 περί οριζοντίου δομήσεως, αλλά μεταπολεμικά συνδέθηκε με την αστυφιλία και την αντιπαροχή, όπως και με την ανάπτυξη των προαστίων. Η αισθητική, αρχιτεκτονική και κοινωνιολογική ερμηνεία της παραμένει πάντα ένα ζητούμενο. Η έκθεση, οι ομιλίες, οι ξεναγήσεις και τα εκπαιδευτικά προγράμματα που θα πλαισιώσουν το εγχείρημα αυτό, φιλοδοξούν να ενισχύσουν ένα δημόσιο διάλογο γύρω από την επικράτηση, την εξέλιξη και την προοπτική της πολυκατοικίας ως ενός φαινομένου που σφραγίζει τον ελληνικό αστικό χώρο αλλά και να προκαλέσουν μια βεντάλια βλεμμάτων από την αρχιτεκτονική, τις κοινωνικές επιστήμες, τις τέχνες και τα προσωπικά βιώματα όλων.
Η έκθεση «Πολυκατοικία», περιλαμβάνει αφενός έργα συγχρόνων φωτογράφων, αρχιτεκτόνων και φλανέρ της πόλης και αφετέρου έργα εικαστικών δημιουργών που διαπραγματεύονται πολυσχιδώς το ίδιο θέμα. Αρκετά από τα εικαστικά έργα που παρουσιάζονται παραχωρήθηκαν από σημαντικά Ιδρύματα και ιδιωτικές συλλογές ειδικά για την έκθεση, ενώ άλλα προέρχονται από αρχεία των καλλιτεχνών. Την «Πολυκατοικία» πλαισιώνουν σημαντικές παράλληλες δράσεις με ελεύθερη είσοδο για το κοινό́.
Στην «Πολυκατοικία» παρουσιάζονται έργα των: Διονυσίας Αλεξιάδου, Γιάννη Αντιόχου, Ειρήνης Βουρλούμη, Γιώργη Γερόλυμπου, Ανδρέα Γιακουμακάτου, Ιάκωβου Δρακούλη, Γιώργου Θάνου, Νίκου Ι. Καλλιανιώτη, Γιάννη Καλύβα, Στάθη Καλύβα, Enri Canaj,
Δημήτρη Κλεάνθη, Δήμητρας Κίτσιου, Ένης Κούκουλα, Ιωάννη Κουρταλή,
Νίκου Λεοντόπουλου, Ανθή Μάρα, Παναγιώτη Μαρκολέφα, Λουκά Μπαρτατίλα,
Χάρη Παπαδημητρακόπουλου, Στέφανου Πασβάντη, Βαγγέλη Πουλή, Μαγδαληνής Σγουρίδη, Ευαγγελίας Σύρου, Ηλία Τσαουσάκη, Κώστα Τσιαμπάου, Δημήτρη Φιλιππίδη, Τάσου Χαλκιόπουλου, Κλεοπάτρας Χαρίτου.
Καθώς και των: Ηώς Αγγελή, Γιάννη Αδαμάκη, Ανδρέα Βουρλούμη, Μάριου Βουτσινά, Μαρίας Διακοδημητρίου, Φραγκίσκου Δουκάκη, Γιώργου Ζογγολόπουλου, Ειρήνης Ηλιοπούλου, Μηνά Καμπιτάκη, Βασίλη Καρακατσάνη, Νικόλα Κληρονόμου, Δήμητρας Κωνσταντινίδη, Γιάννη Λασηθιωτάκη, Βασίλη Λιαούρη, Τάσου Μαντζαβίνου, Ασαντούρ Μπαχαριάν, Γιάννη Μπεκιάρη, Χρόνη Μπότσογλου, Μαίρης Νταγιαντά, Γεύσως Παπαδάκη, Κώστα Παπανικολάου, Δημήτρη Πετρολέκα, Στέλιου Πετρουλάκη, Ράνιας Ράγκου, Γιώργου Ρόρρη, Αριστείδη Ρωμανού, Γιάννη Στεφανέλλη, Ιωάννας Τερλίδου, Αλέκου Φασιανού, Βιργινίας Φιλιππούση, Αθηνάς Χατζή, Νίκου Χιωτίνη, Γιώργου Χουλιαρά, Νίκου Χουλιαρά.
Ευχαριστούμε θερμά για την απλόχερη προσφορά έργων από τα αρχεία τους όλους τους συμμετέχοντες καθώς και τα Μουσεία, Ιδρύματα και συλλέκτες, αρκετοί από τους οποίους επιθυμούν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους. Θερμά ευχαριστούμε επίσης τους εξαιρετικούς τεχνικούς συνεργάτες μας καθώς και τους χορηγούς της σύνθετης αυτής απόπειρας.
Τέλος, ένα μεγάλο ευχαριστώ θα θέλαμε να απευθύνουμε στην Ελληνοαμερικανική Ένωση για την επιμελητική πρόσκληση, τη διοργάνωση και την εξαιρετική συνεργασία. Χωρίς την πολύτιμη συμβολή όλων τους, η έκθεση δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί.
Νίκος Βατόπουλος & Ίρις Κρητικού Επιμελητές της έκθεσης
• Γκαλερί Ελληνοαμερικανικής Ένωσης, Μασσαλίας 22, Αθήνα
• Εγκαίνια: Τετάρτη 30 Νοεμβρίου 2022, 19:00-22:00
Ωράριο λειτουργίας: Δευτέρα – Παρασκευή: 12:00 – 20:00, Σάββατο: 10:00 – 14:00 – Είσοδος Ελεύθερη – Τηλ: 2103680052
