ArteVisione Gallery 1-14 Σεπτεμβρίου 2022
• Το βιβλίο των εκατομμυρίων αντιτύπων παγκοσμίως: «Λουλούδι της Ερήμου» (έτος έκδοσης:1998), το οποίο μεταφέρθηκε και στην μεγάλη οθόνη αποτελεί την αυτοβιογραφία της περιβόητης, γυναίκας – σύμβολο, Γουόρις Ντίρι. Ποιες σκέψεις και ποια συναισθήματα γεννά μέσα σας η προσωπική της ιστορία; Ήρθα σε επαφή με την ιστορία αυτή πριν από χρόνια βλέποντας την ταινία. Είναι μια πολύ δυνατή ταινία, όχι εξαιτίας της ευφάνταστης πλοκής των γεγονότων ή των τεχνικών εφέ ή της δράσης ή των συγκινησιακών επιδιώξεων ή της βαθυστόχαστης καλλιτεχνικής της σκοπιάς. Δεν υπάρχουν αυτά. Δεν υπάρχουν διότι είναι περιττά και φλύαρα όταν η αλήθεια, η ιστορία αυτή καθ αυτή είναι τόσο βροντερά παρούσα. Η δική της γενναιότητα δεν έγκειται στο γεγονός ότι είχε υποστεί τον ακρωτηριασμό, αλλά στο ότι έκανε τη σκέψη και τη παραδοχή ότι εδώ συμβαίνει κάτι «κακό» από το οποίο θέλει να απαλλαγεί. Αυτή η συνειδητοποίηση δεν είναι καθόλου αυτονόητη. Κατόπιν το έκανε πράξη δίνοντας τον αγώνα της. Αυτό την κάνει να υπερβαίνει την πλειοψηφία των κακοποιημένων γυναικών, οι οποίες εμφανίζονται συχνά υποταγμένες και αδρανής εξαιτίας του φόβου και της πληγής ή γιατί έχουν καταφέρει να τις πείσουν ότι αυτό που τους συμβαίνει είναι το «φυσιολογικό».
Θεωρώ πως ένας άνθρωπος χωρίς σοβαρές συναισθηματικές αναπηρίες, όταν μαθαίνει για κάποιο βίαιο συμβάν, σίγουρα εμφανίζονται στη καρδιά του ίχνη φόβου και λύπης. Πόσο μάλλον όταν η βίαιη πράξη συμβαίνει κατ’ εξακολούθηση σε χιλιάδες ανθρώπους και δεν αφορά μόνο το παρελθόν αλλά και το παρόν. Όταν η επίθεση αφορά αποκλειστικά το φύλλο στο οποίο ανήκεις, η ταύτιση είναι άμεση και ο φόβος μεγαλύτερος. Με αυτές τις σκέψεις καταλαβαίνει κανείς ότι αυτή η βιαιότητα δεν απευθύνεται μόνο στις γυναίκες που υφίστανται το έγκλημα, αλλά σε όλες μας. Το να σταματήσει αυτός ο ομαδικός ακρωτηριασμός, είναι ευθύνη ανδρών και γυναικών είναι ευθύνη όλων μας. Η παθητικότητα μας είναι εντυπωσιακή! Δε μπορεί να μην συλλογιστεί κάποιος το τραύμα. Σωματικό και ψυχικό και όχι μόνο. Παρεμβαίνει κάποιος στο σώμα σου χωρίς τη θέληση σου, άρα θίγει βαθύτατα την αξιοπρέπειά σου. Χάνεις ένα μέρος του σώματός σου, άρα και μία ικανότητά σου. Η οδύνη τραυματίζει τη ψυχή σου, αλλά το μέρος του σώματος που χάνεις, το σημείο που υφίσταται την επίθεση τραυματίζει την ταυτότητα σου, τη γυναικεία σου φύση, ένα προσωπικό σου προσδιορισμό. Η ικανότητα που χάνεις αφορά την σεξουαλικότητα σου και την ποιότητα της σχέσης σου με το άλλο φύλο. Οι επιπτώσεις αυτού είναι πάρα πολλές και σοβαρές. Θεωρώ πως το τραύμα επίθεσης σε στοιχείο αυτοπροσδιορισμού, σε στοιχείο ταυτότητας είναι σημαντικότερο του σωματικού.
• Με ποιο έργο συμμετέχετε στην εικαστική έκθεση: «Το ΛΟΥΛΟΥΔΙ της ΕΡΗΜΟΥ». Ποιο το περιεχόμενο και ο συμβολισμός του; Στην έκθεση συμμετέχω με το έργο «άνυδρη», αυτός είναι ο τίτλος του. Πρόκειται για ένα χαρακτικό τύπωμα. Κεντρική φιγούρα είναι μία γυμνή γυναίκα η οποία σκύβει και καλύπτει τα γεννητικά της όργανα με τα χέρια της σε σχήμα Χ. Δεξιά και αριστερά υπάρχουν δύο εικόνες, ένα πρόσωπο που ουρλιάζει και ένα γυναικείο, ξαπλωμένο σώμα που αφήνει να φαίνονται τα γεννητικά όργανα. Η κεντρική φιγούρα στέκεται πάνω σε μία πέτρα – πάνω της γίνεται η διαδικασία της κλειτοριδεκτομής, σύμφωνα με τη ταινία- , στην οποία λιμνάζει το αίμα που ρέει ανάμεσα από τα πόδια της και καταλήγει στη βάση της σύνθεσης, που φυτρώνουν δύο λουλούδια της ερήμου. Στο μέρος της πέτρας εμφανίζονται και δύο πόδια πτηνού με μεγάλα γαμψά νύχια. Τις ανθρώπινες φιγούρες σκεπάζει ένα πλέγμα αιχμηρών σχημάτων, η οποία είναι παρμένη από την εικόνα της ξεραμένης γης , των τίτλων του τέλους της ταινίας. Η άνυδρη γη δεν είναι ζωντανή, δεν γεννά. Η άνυδρη γυναίκα, δεν έχει χυμούς, σωματικούς αλλά και ψυχικούς, Μια κακοποιημένη γυναικά έχει πάντα καμπουριαστή ψυχή, δεν μπορεί να είναι γόνιμη ψυχικά και εξελικτικά όπως μία μη κακοποιημένη. Το σημαινόμενο του κόκκινου Χ των χεριών, στον ευρωπαϊκό-δυτικό πολιτισμό, είναι η απαγόρευση. Στο έργο είναι η εναντιωμένη τοποθέτηση του έργου απέναντι στη συγκεκριμένη πράξη. Τα ανορθόδοξα σχεδιασμένα μεγάλα μάτια προσδοκούν να εντείνουν την απεύθυνση τους στον θεατή.
• Καθημερινά ακούμε συνεχώς για περιστατικά βίας. Έμφυλη βία, ενδοοικογενειακή, εργασιακή, αθλητική, καλλιτεχνική… Εντυπωσιάζεστε από το εκάστοτε συμβάν ή από τους πρωταγωνιστές της; Εσείς έχετε υποστεί ποτέ κάποια μορφή βίας; Δεν θα έλεγα ότι εντυπωσιάζομαι, αλλά ότι πληγώνομαι και θίγομαι ως άνθρωπος που αρνείται να απενεργοποιήσει το συναίσθημα του. Η βία είναι ένα τέρας, για το οποίο όπως λέτε υπάρχει ένας καταιγισμός πληροφορίας νέων περιστατικών. Η πρώτη μας ήττα θα είναι να το συνηθίσουμε. Θεωρώ πως η βία εκπορεύεται από ανθρώπους που είναι λιγότερο ή περισσότερο ψυχικά πάσχοντες και το πιο λυπηρό είναι ότι η ψυχική μας υγεία πολεμείται καθημερινά και ποικιλοτρόπως. Με τη σκέψη ότι η βία είναι σωματική αλλά και ψυχική , εντονότερη αλλά και ασθενέστερη, θα πω πως ναι έχω υποστεί ψυχική βία, σε επαγγελματικό περιβάλλον και σε προσωπικές σχέσεις. Ευτυχώς όχι σε έντονο βαθμό, αλλά αυτό δεν τη δικαιολογεί.
• Έχετε συνεργαστεί ξανά με την Ιστορικό Τέχνης και Επιμελήτρια της έκθεσης, Νικολένα Καλαϊτζάκη; Ποιο το κίνητρο της συμμετοχής σας στην συγκεκριμένη έκθεση; Δεν είχα τη τιμή στο παρελθόν να συνεργαστώ μαζί της, είναι η πρώτη φορά και μου δίνει μεγάλη χαρά αυτή η συνεργασία. Το κίνητρο ήταν αφενός η εμπιστοσύνη που μου ενέπνευσε η δουλειά της, την οποία παρακολουθούσα στα μέσα δικτύωσης και αφετέρου η θεματική που τέθηκε. Η γυναικεία σωματικότητα απασχολεί την δημιουργικότητα μου εδώ και χρόνια. Οι ανησυχίες μου στρέφονται σε μεγάλο βαθμό γύρω από τις διάφορες μορφές βίας, με βάση αυτές τις ανησυχίες επέλεξα και το μεταπτυχιακό μου στην κοινωνιολογία και τέχνη. Η ταινία με το πέρασμα των ετών είχε μείνει ανεξίτηλη στη μνήμη μου, συνεπώς για εμένα ήταν ιδανική συγκυρία και όταν είδα την ανάρτηση της κας Καλαϊτζάκη ήθελα πάρα πολύ να συμμετέχω, ένιωσα ότι κατά κάποιο τρόπο ήταν για εμένα!
ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Η Αναστασία Μίχα γεννήθηκε το 1987 στην Αθήνα. Αποφοίτησε από το τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων τεχνών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας το 2013 με ειδίκευση στη ζωγραφική από το εργαστήριο του κ. Γιάννη Καστρίτση. Έκτοτε ασχολήθηκε με τη χαρακτική σε λινόλεουμ στο προσωπικό της εργαστήριο. Έχει υπάρξει εθελόντρια εικαστικής δραστηριότητας το 2019, στις κοινότητες του Κ.Ε.Θ.Ε.Α., στις φυλακές της Θήβας, στις φυλακές γυναικών και στις δικαστικές φυλακές Κορυδαλλού, παράλληλα με τις μεταπτυχιακές της σπουδές, τις οποίες ολοκλήρωσε το 2020. Φοίτησε στο ΠΜΣ με τίτλο «εφαρμοσμένη κλινική κοινωνιολογία και τέχνη», στο τμήμα Κοινωνιολογίας του πανεπιστημίου Αιγαίου σε σύμπραξη με το τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων τεχνών και επόπτη καθηγητή τον κ. Γιάννη Ζιώγα.
Είναι μέλος της εικαστικής ομάδας απόφοιτων της σχολής εικαστικών και εφαρμοσμένων τεχνών της Φλώρινας «13οΦ», με την οποία έχει εκθέσει χαρακτικά έργα της σε δύο εκθέσεις. Η πρώτη στο τρένο στο Ρουφ με τίτλο «θέα εντός» και επιμέλεια του κ. Γιάννη Ψυχοπαίδη και η δεύτερη στις δικαστικές φυλακές Κορυδαλλού, με τίτλο «όνειρο» και δική της επιμέλεια και οργάνωση. Έχει εργαστεί σε διάφορες ειδικότητες των Δ.Ι.Ε.Κ. της Αττικής και τα τελευταία δύο χρόνια εργάζεται ως καθηγήτρια εικαστικών στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Βιογραφικό: Η Νικολένα Καλαϊτζάκη είναι Ιστορικός & Κριτικός της Τέχνης, Επιμελήτρια Εκθέσεων, ΜΑ Δημοσιογράφος & MSc Παιδαγωγός. https://nikolenakalaitzaki.wordpress.com [email protected]
Σπούδασε “Ιστορία & Αρχαιολογία” στην Φιλοσοφική Σχολή του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, με ειδίκευση στην “Αρχαιολογία & Ιστορία της Τέχνης”. Στη συνέχεια, έλαβε εξειδικευμένες επιμορφώσεις: στην “Πολιτιστική Επιχειρηματικότητα”, την “Διοίκηση Πολιτισμικών Μονάδων” (ΕΚΠΑ) και στο «Art-Therapy / Θεραπεία μέσω της Τέχνης» (Πανεπιστήμιο Αιγαίου). Είναι κάτοχος του μεταπτυχιακού προγράμματος σπουδών “Σύγχρονες Δημοσιογραφικές Σπουδές” του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου, όπου υπήρξε υπότροφος Αριστείας καθόλη τη διάρκεια των σπουδών της. Σήμερα, συνεχίζει με έναν δεύτερο κύκλο μεταπτυχιακών σπουδών στην “Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση”. Από τα 20 της χρόνια, μέχρι και σήμερα, έχει διακριθεί για την πλούσια δράση της στο πεδίο της σύγχρονης ελληνικής εικαστικής σκηνής αναπτύσσοντας συνεργασίες με καλλιτέχνες ήδη καταξιωμένους, αλλά και νεότερους, αποφοίτους των Σχολών Καλών Τεχνών της Ελλάδας και του εξωτερικού. Έχει εργαστεί ως επιμελήτρια εκθέσεων σε σημαντικούς πολιτισμικούς φορείς, μουσεία, οργανισμούς και φεστιβάλ σύγχρονης τέχνης της χώρας (ενδεικτικά: Μουσείο Μπενάκη, Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά, Κέντρο Έρευνας – Μουσείο Τσιτσάνη, Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Φλώρινας, Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Αλίμου, Δημοτική Πινακοθήκη Αμαρουσίου, Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών Τσιχριτζή, Κέντρο Τέχνης Καστέλας, Φεστιβάλ Δρόμοι Πολιτισμού Αργολίδας, Athens Biennale, Art-Athina, Art-Thessaloniki κ.ά.), ενώ έχει επιμεληθεί πλήθος εκθέσεων σε γνωστές γκαλερί της Αθήνας, και της χώρας, ευρύτερα. Το 2021 εκπροσώπησε την Ελλάδα στο διεθνές Φεστιβάλ Σύγχρονης Τέχνης Trento Art Festival. Έχει συνεργαστεί με την εφημερίδα “Τα Νέα της Τέχνης’”, το “Art22”, και με άλλα περιοδικά Τέχνης, ενώ διατηρεί την δική της προσωπική στήλη με τίτλο: “Εικαστικό Ημερολόγιο” στο ηλεκτρονικό περιοδικό Τέχνης “Pause”.
Έχει διοργανώσει επιστημονικές ημερίδες και συμπόσια, και ως ομιλήτρια, έχει, μεταξύ άλλων, πραγματοποιήσει τις διαλέξεις:
«Τέχνη & Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης: Η περιπτωσιολογική μελέτη της σύγχρονης ελληνικής εικαστικής σκηνής υπό το πρίσμα του νέου, ψηφιακού ορίζοντα», Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας (Σχολή Καλών Τεχνών Φλώρινας, 2020), “Τέχνη & Social Media: Σχέση Αγάπης ή Μίσους;” (Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, 2018), “From the modernist museums to the post – modern museums of the 21st century” (Youth in Action Project of the European Union, Corinth, 2013). Έχει διατελέσει εκλεγμένο μέλος του συλλόγου “Φίλοι του Αρχαιολογικού Μουσείου, Αρχαιολογικών Χώρων και Μνημείων Πειραιά”, ενώ από το 2019, είναι μέλος της AICA Ελλάδος (Ελληνικό Τμήμα της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Τέχνης).