Γράφει ο Τραϊκούδης Χρήστος. Οικονομολόγος, προϊστάμενος εμπορικού τμήματος Α’ υλών εταιρείας ανακύκλωσης, Msc in politics & economics in S.E and Eastern Europe, UoM
Τον τελευταίο καιρό επανήλθε πιο έντονα η συζήτηση για την άνοδο της ακροδεξίας στην ελληνική κοινωνία και την επανεμφάνιση φασιστικών κομμάτων στην ελληνική Βουλή.
Θα ξεκινήσω με κάποια βασικά ερωτήματα σε σχέση με αυτά που ακούγονται ώστε για όσους πραγματικά ενδιαφέρονται να είναι σε θέση να απαντήσουν αλλά και να αποσαφηνίσουν κάποια στοιχεία για να καταλήξουν σε πιο αξιόπιστα συμπεράσματα.
- Είναι ο φασισμός μέσα στην κοινωνία που γεννά ένα φασιστικό κόμμα ή το ανάποδο;
- Τί εστί εθνικισμός και τί σωβινισμός;
- Πόσο ρόλο παίζουν κάποια ψυχικά φαινόμενα στην ανάπτυξη του φασισμού στην κοινωνία;
- Πόσο πιο πιθανό είναι σε ένα δήθεν δημοκρατικό κράτος όπου λειτουργούν συντεχνίες οι οποίες λυμαίνονται το δημόσιο χρήμα να εμφανιστεί ο φασισμός σε σχέση με ένα κράτος δικαίου όπου οι νόμοι δεν ψηφίζονται κατά το δοκούν και εφαρμόζονται στο ακέραιο για όλους ανεξαιρέτως;
- Έχουν όλοι οι διανοούμενοι ή αυτοί που προβάλλονται ως opinion makers στόχο να υποκινήσουν και να παρακινήσουν την κοινωνία προς τη σωστή κατεύθυνση χωρίς οι ενέργειες του να εξαρτώνται από προσωπικά τους οφέλη, σε βαθμό μάλιστα που δεν αντιμετωπίζουν κανένα ηθικό φραγμό να μετακινούνται με ευκολία από τον ένα πολιτικό χώρο στον άλλο;
- Για έναν λαό που λατρεύει τη δημαγωγία πόσο πιο πιθανό είναι να παρασυρθεί από ένα δημαγωγό φασίστα;
- Μπορεί κάποιος να ζεί και να συμπεριφέρεται ως φασίστας ακόμη και αν δεν είναι μέλος ενός φασιστικού κόμματος;
Θα μπορούσε κάποια/α να φέρει περισσότερα από τα παραπάνω ερωτήματα για να βρει απαντήσεις σχετικά με το τί μέλλει γενέσθαι.
Ο Μουσολίνι αποκαλούσε τον φασισμό συντεχνιακό κράτος. Ο όρος αυτός μόνο τυχαία δεν τον επινοήθηκε από τον Μουσολίνι. Όπως αναφέρει και ένα φίλος «τα πρόσωπα θνητά αλλά τα συστήματα αθάνατα». Για να επιβιώσεις και να γλύψεις λίγο «δημόσιο κόκκαλο» πρέπει να είσαι μέρος μίας συντεχνίας η οποία όμως επουδενί δεν θα σε επιτρέψει να έρθεις σε ρήξη με το κοινωνικοπολιτικό σύστημα όσο σάπιο και αν είναι αυτό.
Ο φασισμός για να αναπτυχθεί θα πρέπει η κοινωνία να διακατέχεται από φόβο, από την αβεβαιότητα, από την έλλειψη κριτικής σκέψης. Η κοινωνία δεν πρέπει να μετέχει στο σχεδιασμό του αύριο, πρέπει απλά να δρά όπως θέλει η εξουσία και όπως τη συμφέρει.
Λαοί που έχουν έλλειψη κοινωνικής παιδείας και απέχουν από τα κοινά είναι καταδικασμένοι σχεδόν κάποια στιγμή να εξουσιάζονται από φασιστικά καθεστώτα. Ο φασισμός λατρεύει τον λαϊκισμό και λατρεύει περισσότερο όταν αυτός μπαίνει το μπλέντερ με τον σωβινισμό και την έλλειψη σοβαρής κριτικής των αρνητικών σημείων της ιστορίας.
Οι φασίστες φοβούνται την πραγματική δημοκρατία αλλά λειτουργούν με πιο ευκολία όταν υφίσταται δημοκρατία μόνο στα λόγια. Όταν για παράδειγμα αποφασίζουν οι δήθεν δημοκρατικές συντεχνίες να μοιράσουν δημόσια γή σε ένα συνδαιτημόνα, όταν δίδονται απευθείας αναθέσεις σε δημόσια έργα χωρίς τα απαραίτητα τεκμήρια για το πόσο κοστίζει το έργο στην πραγματικότητα και αν εν τέλει ήταν χρήσιμο να γίνει, όλα τα παραπάνω όχι μόνο υποκρύπτουν αλλά είναι φασιστικά φαινόμενα.
Στο φασισμό δεν αρέσει μία αστική τάξη που νοιάζεται για το κοινό καλό και επιδιώκει την ευημερία των πολλών αλλά με αξιοκρατία και κριτική σκέψη. Χρειάζεται τον φοβισμένο και απελπισμένο μικρό αστό που συχνά χρησιμοποιεί το φαντασιακό του για να νιώσει εθνικά υπερήφανος παρόλο που κάποιες εικόνες της καθημερινότητας του δεν μπορούν να δικαιολογήσουν αυτή του την περηφάνεια. Ο φοβισμένος και απαίδευτος κοινωνικά μικρό αστός μπορεί να γίνει ο καλύτερος «στρατιώτης» της αγέλης η οποία θα δρά χωρίς κριτική σκέψη. Η δράση του αυτή μπορεί είναι τόσο μεγάλη σε χρονική διάρκεια όσο και το όνειρο του ότι μπορεί κάποτε να γίνει μέλος μίας ανώτερης οικονομικής τάξεως. Αφού τα κατάφερε να πλουτίσει κάποιος με λαμογιές γιατί όχι και ‘γω, θα αναρωτηθεί ο «υποψήφιος» μικρό-φασίστας.
Γενικότερα όμως η προσαρμογή αποτελεί ένα χαρακτηριστικό του δυνατού ανθρώπου, ο οποίος μάχεται να επιβιώσει μέσα σε ένα δύσκολο κοινωνικοπολιτικό περιβάλλον. Εδώ ίσως ελλοχεύει και ο μεγαλύτερος κίνδυνος ,όσο και αν διαβάζεται αμφιλεγόμενη αυτή η παρατήρηση με όσα έγραψα παραπάνω, εντούτοις σε ένα κράτος το οποίο δεν έχει καταστεί ως κράτος δικαίου η ανάγκη για επιβίωση μπορεί να υπερβεί κάθε προσπάθεια που γίνεται προς τη σωστή κατεύθυνση για να αλλάξει χρόνιες παθογένειες κυρίως σε κράτη στα οποία επηρεάζονται οι οικονομίες τους από εξωγενείς παράγοντες.
Η ολοένα και μεγαλύτερη συμμετοχή των πολιτών στα κοινά με ενδιαφέρον ακόμη και για τα μικρά καθημερινά προβλήματα τόσο όσων βρίσκονται έξω από το χώρο όπου διαμένουν όσο και των συμπολιτών τους, η ανάγνωση και κριτική των μελανών σημείων της ιστορίας μας, η πίεση προς το πολιτικό σύστημα σε κάθε επίπεδο δημόσιας διοίκησης ώστε να υλοποιούνται όπως πρέπει οι υποδομές που θα κάνουν καλύτερη την καθημερινότητας μας, η άρνηση να θεωρούμε αλήθεια ότι μας σερβίρεται έτοιμο από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης χωρίς να κάνουμε μια έρευνα πάνω σε αυτό, η ψήφος η οποία πρέπει να πέφτει στην κάλπη μετά από ώριμη σκέψη και χωρίς να επηρεάζεται η σπουδαία αυτή πράξη μόνο από το φαντασιακό μας, η ανάγκη για μεγαλύτερη διαφάνεια μέσα από τη ψηφιοποίηση της δημόσιας διοίκησης είναι οι πρώτες πράξεις που μπορούν να αποτρέψουν τους επίδοξους φασίστες και εκκολαπτόμενους φασίστες να διαμορφώσουν το μέλλον μας.
