Οι μουσικοσυνθέτες και στιχουργοί της Ευρώπης βρίσκονται σε πλήρη αλληλεγγύη με τους Έλληνες δημιουργούς και ζητούν την ανάληψη δράσης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μετά την παράνομη επέμβαση του Ελληνικού Κράτους στην αγορά.
Στα τέλη Μαρτίου, o Ευρωπαϊκός Συνασπισμός Μουσικοσυνθετών και Στιχουργών (ECSA) έκανε το πρωτοφανές βήμα υποβολής καταγγελίας στη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για λογαριασμό όλων των Ευρωπαίων δημιουργών και όχι μόνον. Η καταγγελία αυτή καταδεικνύει την υποστήριξή τους σε όσους δημιουργούς στην Ελλάδα παρεμποδίζονται από το να έχουν πρόσβαση στα έσοδα από τη μουσική τους. Η καταγγελία υποστηρίζεται από το Διεθνές Συμβούλιο Δημιουργών Μουσικής (CIAM).
Οι δημιουργοί της μουσικής ανησυχούν για τη ζημία που έχει προκληθεί στα μέσα διαβίωσης δημιουργών μουσικής στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και εκτός αυτής – ζημία που προκύπτει από την παράνομη και συνεχή παρέμβαση του Ελληνικού Κράτους στην αγορά.
Κάθε συνθέτης ή στιχουργός έχει το δικαίωμα να μπορεί να επιλέγει τον οργανισμό που διαχειρίζεται τα δικαιώματά του για τηλεοπτική μετάδοση και δημόσια εκτέλεση. Η ελευθερία αυτή επιλογής κατοχυρώνεται τόσο στο δίκαιο της ΕΕ όσο και στο ελληνικό δίκαιο.
Οι εταιρείες διαχείρισης που επιλέγονται από τους δημιουργούς -εδώ και 150 χρόνια- ονομάζονται Οργανισμοί Συλλογικής Διαχείρισης (ΟΣΔ). Είναι μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί που διευθύνονται από διοικητικά συμβούλια που εκλέγονται από τους δημιουργούς. Ένας ΟΣΔ λειτουργεί τόσο προς όφελος των μελών του όσο και προς όφελος των χρηστών μουσικής (όπως ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών σταθμών, κλαμπ ή μουσικών ψηφιακών υπηρεσιών) αλλά και των καταναλωτών παρέχοντάς τους τη δυνατότητα να εκκαθαρίζουν δικαιώματα για τη χρήση προστατευόμενου ρεπερτορίου απλά και από ένα κεντρικό σημείο (one stop shop). Οι ΟΣΔ ρυθμίζονται από την εθνική και την ενωσιακή νομοθεσία, κατά τρόπο ώστε να διασφαλίζεται η χρηστή διακυβέρνησή τους, η λειτουργία τους βάσει κανόνων δεοντολογίας και διαφάνειας καθώς και βάσει αντικειμενικών πρακτικών αδειοδότησης για τους χρήστες μουσικής.
Οι ΟΣΔ εποπτεύονται στην Ελλάδα από τον Οργανισμό Πνευματικής Ιδιοκτησίας (ΟΠΙ), ο οποίος, σύμφωνα και με το ενωσιακό δίκαιο, είναι το εξουσιοδοτημένο εποπτικό όργανο των ελληνικών ΟΣΔ.
Τον Μάιο του 2018, η άδεια του ελληνικού ΟΣΔ (ΑΕΠΙ) ανακλήθηκε μετά από σκάνδαλο που αφορούσε μη καταβληθέντα δικαιώματα και παρατυπίες από τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου. Η Αυτοδιαχείριση, ένας ανεξάρτητος δεύτερος ΟΣΔ στην ίδια κατηγορία δικαιούχων, ήταν έτοιμη να συνεχίσει τη διαχείριση των δικαιωμάτων των δημιουργών ώστε να μην δημιουργηθεί κενό στην αγορά. Μετά την πτώση της ΑΕΠΙ η Αυτοδιαχείριση κατάφερε να συνάψει συμβάσεις με Έλληνες δημιουργούς αλλά και να δημιουργήσει ένα δίκτυο συμβάσεων αμοιβαιότητας με ΟΣΔ του εξωτερικού προκειμένου να διαχειριστεί τα δικαιώματα τόσο των Ελλήνων όσο και των αλλοδαπών δημιουργών. (Βλ. Σημείωση προς τους συντάκτες)
Ωστόσο, η σχεδόν άμεση αντίδραση του Ελληνικού Κράτους μετά την πτώση της ΑΕΠΙ ήταν να καταλάβει τον έλεγχο της διαχείρισης των δικαιωμάτων στη μουσική και να τα μεταβιβάσει σε ένα νεοσύστατο τμήμα του ΟΠΙ, δηλαδή του εποπτεύοντος των ΟΣΔ οργανισμού, καθιστώντας με τον τρόπο αυτόν τον ίδιο οργανισμό τόσο εποπτεύοντα όσο και εποπτευόμενο.
Περαιτέρω, το νέο αυτό τμήμα χρηματοδοτήθηκε παράνομα με κρατικά κονδύλια 2 εκατομμυρίων ευρώ κατά παράβαση της νομοθεσίας της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις.
Τώρα το νέο τμήμα του ΟΠΙ εμποδίζει την Αυτοδιαχείριση να αποκτήσει πρόσβαση σε δεδομένα που αφορούν έργα των μελών της και εισοδήματά τους.
Το αποτέλεσμα είναι να εμποδίζεται η επιλογή των δημιουργών να συμμετέχουν ελεύθερα σε ΟΣΔ της επιλογής τους προσπαθώντας να δώσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στον ΟΣΔ που δημιουργήθηκε από το Ελληνικό Κράτος. Η παράνομη αυτή ανάμιξη του Ελληνικού Κράτους στην Ελληνική αγορά έχει ως συνέπεια να μην φθάνουν στους δικαιούχους σημαντικά έσοδα από τα έργα τους.
Εκφράζοντας την ανησυχία του για τους συναδέλφους του, ο Πρόεδρος της ECSA, Alfons Karabuda, δήλωσε:
«Οι παρούσες δυσχέρειες στην Ελλάδα επηρεάζουν πρωτίστως τους Έλληνες δημιουργούς μουσικής αλλά και τους δημιουργούς μουσικής γενικότερα. Ανησυχούμε για τις δυσχέρειες αυτές και τις ιδιαίτερα επιβλαβείς επιπτώσεις τους σε όλους τους δημιουργούς μουσικής. Οι δημιουργοί μουσικής της Ευρώπης αποτελούν το θεμέλιο ενός ζωτικού, ποικίλου και σημαντικού οικονομικού και πολιτιστικού τομέα. Αξίζουν μια αποτελεσματική διαχείριση των έργων τους και την προστασία του νόμου ακριβώς όπως οι Έλληνες φορολογούμενοι αξίζουν να είναι σίγουροι ότι η διαχείριση των φορολογικών τους εσόδων γίνεται με υγιή, νόμιμο και διαφανή τρόπο».
Ο πρόεδρος του CIAM, Eddie Schwartz, προσέθεσε:
“Αυτές οι ενέργειες μας επηρεάζουν όλους. Ως δημιουργοί συμπαριστάμεθα στους συναδέλφους μας ώστε να διασφαλίσουμε ότι θα έχουν ένα σωστό και νόμιμο διαχειριστικό σύστημα δικαιωμάτων στην Ελλάδα, στο οποίο θα μπορούν να στηριχθούν για την επιβίωσή τους. Κάθε δημιουργός μουσικής θα πρέπει να μπορεί να επιλέγει τον ΟΣΔ που επιθυμεί. Κανένας ΟΣΔ δεν θα πρέπει ποτέ να παρεμποδίζεται από το να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των δημιουργών τα δικαιώματα των οποίων έχει κληθεί να προστατεύσει. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο αντιτιθέμεθα στην κατάσταση στην Ελλάδα.”
Ένας ΟΣΔ λειτουργεί προς όφελος των μελών του αλλά και προς όφελος των χρηστών μουσικής (όπως ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών σταθμών, κλαμπ ή μουσικών ψηφιακών υπηρεσιών) καθώς και των καταναλωτών, παρέχοντάς τους τη δυνατότητα να εκκαθαρίζουν δικαιώματα για τη χρήση προστατευόμενου ρεπερτορίου απλά και από ένα κεντρικό σημείο (one stop shop). Οι ΟΣΔ ρυθμίζονται τόσο από την εθνική όσο και από την ενωσιακή νομοθεσία, ώστε να διασφαλίζεται η χρηστή διακυβέρνησή τους, η λειτουργία τους βάσει κανόνων δεοντολογίας και διαφάνειας καθώς και βάσει αντικειμενικών πρακτικών αδειοδότησης για τους χρήστες μουσικής.
Η σχέση ενός δημιουργού μουσικής της ΕΕ με έναν εθνικό ΟΣΔ συνίσταται στην προσωπική ανάθεση του πρώτου προς τον δεύτερο των δικαιωμάτων του (δικαιώματα παρουσίασης στο κοινό και δημόσιας εκτέλεσης), για όλο τον κόσμο και σε αποκλειστική βάση. Οι εκδότες μουσικής που έχουν συμβάσεις με δημιουργούς δεν ελέγχουν τα δικαιώματα αυτά. Απολαμβάνουν μόνον το δικαίωμα να μοιράζονται τα έσοδα των δημιουργών από τη διαχείριση των εν λόγω δικαιωμάτων τους βάσει συμβάσεων. Δυο μεγάλοι εκδότες, η Warner Chappell και η Universal Music Publishing, αποφάσισαν μονομερώς να μεταβούν στο τμήμα του ΟΠΙ που ασκεί συλλογική διαχείριση – και από ό,τι μας δόθηκε να καταλάβουμε – έλαβαν χρήματα που το Ελληνικό Κράτος που τους διέθεσε παράνομα. Οι δημιουργοί που έχουν συνάψει συμβάσεις με την Warner Chappell και την Universal Music Publishing δεν κατάφεραν να επιλέξουν ελεύθερα ΟΣΔ, όπως προβλέπεται στο δίκαιο της ΕΕ. Κατά συνέπεια η Universal Music Publishing και η Warner Chappell παραβίασαν τις συμβάσεις που είχαν με τους δημιουργούς δεδομένου ότι δεν έλαβαν την προηγούμενη συγκατάθεσή τους.
Μέσω διεθνών συμβάσεων, που ονομάζονται συμβάσεις αμοιβαιότητας, ο κάθε ΟΣΔ παρέχει τον κατάλογό του στον τοπικό ΟΣΔ για διαχείριση με αντάλλαγμα έσοδα.
Η Αυτοδιαχείριση έχει συνάψει συμβάσεις αμοιβαιότητας με μεγάλους και σημαντικούς αλλοδαπούς ΟΣΔ, όπως με την PRS (ΗΒ), την GEMA (Γερμανία), τη SIAE (Ιταλία), την ACUM (Ισραήλ), την ARTISJUS (Ουγγαρία), τη ZAIKS (Πολωνία), τη SOKOJ (Τσεχική Δημοκρατία), η SAZAS (Σλοβενία), τη SABAM (Βέλγιο), τη LATGA (Λιθουανία), τη STIM (Σουηδία) και τη STEF (Ισλανδία) και ολοκληρώνει τώρα συμφωνίες με πολλούς άλλους, όπως η BUMA STEMRA (Ολλανδία), την TEOSTO (Φινλανδία), την TONO (Νορβηγία), την OSA (Βουλγαρία), την AKM/AUSTROMECHANA (Αυστρία), και την SPAUTORES (Πορτογαλία).
Η Αυτοδιαχείριση έχει συσταθεί κατά τα προαπαιτούμενα στον νόμο και διέπεται από καταστατικό που συμμορφώνεται με το ενωσιακό δίκαιο και εξασφαλίζει διαφάνεια, δεοντολογία και αντικειμενικά και διαθέσιμα στο κοινό κριτήρια αδειοδότησης. Έχει γίνει δεκτή ως bona fide μέλος της Παγκόσμιας Ένωσης ΟΣΔ στο Παρίσι, CISAC.
Σχετικά με την ECSA
Η ECSA εκπροσωπεί πάνω από 50.000 επαγγελματίες συνθέτες και στιχουργούς σε 26 ευρωπαϊκές χώρες. Με 56 οργανώσεις μέλη σε όλη την Ευρώπη, η Συμμαχία μιλά για τα συμφέροντα δημιουργών έργων μουσικής, κλασικής (σύγχρονης), μουσικής για κινηματογραφικά και οπτικοακουστικά έργα, καθώς και της λαϊκής μουσικής. Ο κύριος στόχος της Συμμαχίας είναι να υπερασπιστεί και να προωθήσει τα δικαιώματα των δημιουργών μουσικής σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο με κάθε νόμιμο μέσο. Η ECSA τάσσεται υπέρ των δίκαιων εμπορικών συνθηκών για τους συνθέτες και τους στιχουργούς και προσπαθεί να βελτιώσει την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη της μουσικής δημιουργίας στην Ευρώπη.
Web: www.composeralliance.org / Μητρώο Διαφάνειας της ΕΕ ID: 71423433087-91
Σχετικά με το CIAM
Το CIAM, το Διεθνές Συμβούλιο Δημιουργών Μουσικής, είναι το αναγνωρισμένο παγκόσμιο αντιπροσωπευτικό όργανο για τους δημιουργούς μουσικής σε όλο τον κόσμο, και μιλάει για λογαριασμό περισσότερων από 500.000 τραγουδοποιών, στιχουργών και συνθετών παγκοσμίως. Ιδρύθηκε το 1966 για να προστατεύσει τα δικαιώματα και τις πολιτιστικές προσδοκίες των δημιουργών μουσικής. Το CIAM εστιάζει στα βασικά ζητήματα που αφορούν άμεσα τα έννομα και ηθικά δικαιώματα των συνθετών, των τραγουδοποιών και των στιχουργών. Προωθεί τα επαγγελματικά, οικονομικά και έννομα συμφέροντά τους και χρησιμεύει ως φόρουμ συνεργασίας, εκπαίδευσης, διαμόρφωσης πολιτικής και δικτύωσης. Σε συνεργασία με τις πέντε περιφερειακές Συμμαχίες Συνεργατών, η παγκόσμια προσφορά του CIAM επιτρέπει στο Συμβούλιο να υπερασπίζεται τα δικαιώματα και τα εισοδήματα των δημιουργών μουσικής σε πέντε ηπείρους. Στο Μεξικό, τον Νοέμβριο του 2018, το CIAM πραγματοποίησε το 52ο ετήσιο συνέδριό του όπου οι δημιουργοί μουσικής του κόσμου συναντήθηκαν και πάλι για να μοιραστούν πληροφορίες σχετικά με τις αντίστοιχες εξελίξεις στην εσωτερική τους νομοθεσία και πολιτική και να διατυπώσουν στρατηγικές βελτίωσης εκείνων των οποίων η τέχνη εμπλουτίζει τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων εδώ και αιώνες.
