“Τον Φλεβάρη, καλώς εχόντων, θα παρουσιαστεί η ομαδική έκθεση “Το βιολί του Ingres”, στην Οικία Σοφίας Λασκαρίδου στην Καλλιθέα… Εύχομαι για όλους όσοι επιμένουν καλλιτεχνικά να ευοδώσουν τους στόχους τους και το 2022 να είναι μια φωτεινή χρονιά, γεμάτη δράσεις και χρώματα.”
Ποια είναι τα συναισθήματά σας για το 2021; Ήταν μία δύσκολη χρονιά, αναφορικά με την καθημερινότητα και την ψυχολογία του κόσμου. Δοκιμάστηκαν οι ψυχικές αντοχές του καθενός, με δεδομένο ότι ο κόσμος στερήθηκε την ελευθερία και την αυτοδιάθεσή του, αξίες απαρασάλευτες, θεμελιώδεις για κάθε ξεκίνημα στη ζωή του. Η ελευθερία μας διακυβεύτηκε και υπό το κράτος του φόβου, καθώς όποιος φοβάται είναι στην ουσία ανελεύθερος. Η αίσθηση ότι δεν ορίζω απόλυτα τη ζωή μου, δεν μπορώ να σχεδιάσω το μέλλον μου απρόσκοπτα ήταν πολύ δυσάρεστη. Ως καλό κρατάω ότι το διάστημα εγκλεισμού ήταν μια καλή ευκαιρία για ενδοσκόπηση, που λένε και οι περισσότεροι, αλλά δεν βρίσκω κάτι άλλο θετικό. Ίσα ίσα, το διάστημα που ζούμε με το φάντασμα του κοβιντ πάνω από το κεφάλι μας είναι συγκεχυμένο στο μυαλό μου. Δεν μπορώ να θυμηθώ πότε άρχισε, πότε ήταν η πρώτη καραντίνα, πότε η δεύτερη κτλ. Σε κάθε περίπτωση, όλος αυτός ο σωρευμένος φόβος, θα αφήσει αποτύπωμα στην κοινωνία, αν δεν έχει ήδη αφήσει, ένα είδος μετατραυματικού στρες, με όποια επακόλουθα στην προσωπικότητα του καθενός από εμάς.
Συμφωνείτε με τα νέα μέτρα της κυβέρνησης ως προς την αντιμετώπιση της πανδημίας; Έχω χαοθεί με τα μέτρα και τα σταθμά και δεν μπορώ να πω εάν συμφωνώ ή όχι. Ως καλή, νομοταγής πολίτης ακολουθώ τα προβλεπόμενα και αυτονόητα για την αυτοπροστασία και την προστασία του πλησίον. Γενικά, όμως προτιμώ να απασχολώ το μυαλό μου με θέματα τέχνης, που τα γνωρίζω κάπως καλύτερα και μου ανατείνουν τη διάθεση, και όχι με εγκυκλίους και πρωτόκολλα… Αν κάτι επηρεάζει άμεσα τη ζωή μου, θα λάβω γνώση και τι να κάνω; Θα συμμορφωθώ με τους νόμους της Πολιτείας.
Ποιο θα είναι το μέλλον του Πολιτισμού το 2022; Εξαρτάται. Αν όλα πάνε κατ ευχήν και αποτραπεί ένας νέος εγκλεισμός, πιστεύω (με την ταπεινή μου άποψη ως απλή παρατηρητής και όχι μιλώντας από καθέδρας) ευοίωνο, καθώς οι δημιουργοί μετουσίωσαν όλη αυτήν τη ζοφερή περίοδο σε τέχνη και ο κόσμος επιθυμεί να έρθει σε επαφή με τον πολιτισμό, όσο ποτέ, γιατί είναι μία διέξοδος, ένα παράθυρο στο φως. Είδα ότι από τη λήξη του lockdown και μετά, μέχρι το Φθινόπωρο υπήρχε μία ώθηση, για να αναπληρωθεί ο χαμένος χρόνος. Βέβαια, τον τελευταίο καιρό με την έξαρση της Ο, δεν έχω παρακολουθήσει πώς ανταποκρίνεται ο κόσμος, που δέχεται μεγάλη πίεση και πολύ αρνητική ενέργεια, αλλά ευελπιστώ πως μόλις γίνει παύση συναγερμού, θα εξακολουθήσει το ενδιαφέρον αναφορικά με τις καλές τέχνες. Πάντως, η Αθήνα, αλλά και η Θεσσαλονίκη και το καλοκαίρι οι προορισμοί, τα τελευταία χρόνια με την άνοδο του τουρισμού και την πρωτοβουλία ορισμένων ιδιωτών, αλλά και φορέων έχουν γίνει κόμβος πολιτισμού και μου το λένε αυτό φίλοι μου που έρχονται από το εξωτερικό και έχουν συγκριτικά στοιχεία. Μπορεί για κάποιο διάστημα, λόγω ανωτέρας βίας να ανεκόπη αυτό, αλλά αισιοδοξώ- ως θεατής περισσότερο και όχι ως ειδική- να εξελιχθεί η ανοδική πορεία.
Ως καλλιτέχνης και άνθρωπος του πολιτισμού, τι θα προτείνατε για την επιστροφή στην κανονικότητα; Ψυχραιμία, καταρχάς, γιατί ο φόβος είναι κακός σύμβουλος για τα πάντα. Μπορεί η ψυχραιμία να ακούγεται κοινότοπη και πολυφορεμένη ως πρόταση, αλλά το έχω δει αυτό το διάστημα, ο φόβος του κορονοϊού εξαντλεί τον άνθρωπο περισσότερο από τη νόσηση, τουλάχιστον στην πλειοψηφία. Ο κόσμος που είναι ο αποδέκτης κάθε καλλιτεχνικής πράξης να μην παραμελεί την ψυχαγωγία του, τηρώντας βέβαια τα προβλεπόμενα μέτρα (μάσκα, αποστάσεις, πλύσιμο χεριών). Είναι σημαντικό να διαφυλάξουμε την ψυχική μας υγεία, πέρα από την καθαυτό σωματική, με την έννοια ότι ψυχή και σώμα συμπλέκονται και μπορεί να γλιτώσουμε από τον κόβιντ, η μονοτονία όμως του βίου θα επιφέρει βραδυφλεγώς άλλες επιπτώσεις. Μη ζώην μετ αμουσιάν, όπως έλεγε και ο Ευριπίδης, μια ζωή χωρίς τέχνη είναι άχαρη, κενή, επουσιώδης, για εμένα τουλάχιστον. Για άλλον ψυχοτρόπα λειτουργούν τα ταξίδια, για άλλον οι διαπροσωπικές σχέσεις, για άλλον το περπάτημα, ad hoc. Οπότε ως Ευαγγελία, ως μονάδα δηλαδή, χωρίς να μιλώ περισπούδαστα, θα πρότεινα απλά να συνεχίσει ο άνθρωπος να κάνει ό,τι του γεμίζει την ψυχή και τον κινητοποιεί διανοητικά, συναισθηματικά, ηθικά και σιγα σιγά η κοινωνία θα ξαναβρεί νομοτελειακά τους ρυθμούς της, θα αυτορυθμιστεί, όπως κάθε φορά που κλυδωνίστηκε στην ιστορία.
Κοινωνία, Απομόνωση, Κανονικότητα. Πώς θα είναι η επόμενη ημέρα; Εύχομαι, ως παθούσα ψυχικά από όλο αυτό το άχθος, να επέλθει η “σεισάχθεια”, δηλαδή να απεμπολήσει ο κόσμος όλο αυτό το ψυχικό βάρος του περιορισμού, του φόβου, της απώλειας και να υπάρξει ξανά αισιοδοξία στην κοινωνία. Αν κρίνω από την ιστορία, κάθε περίοδο δύσκολη για την ανθρωπότητα διαδέχτηκε μια περίοδος ανασυγκρότησης. Και επειδή η ιστορία κάνει κύκλους, ελπίζω η περίοδος που θα ακολουθήσει τη λήξη του κόβιντ να είναι εύφορη, δημιουργική και υποσχόμενη για όλους. Θα κλείσω με τη φράση της Σκάρλετ όταν όλα πίσω της είχαν γίνει συντρίμμια: Αύριο είναι μια καινούργια μέρα! Με το βλέμμα πάντα στραμμένο στο φως..
Ποια είναι τα καλλιτεχνικά σχέδιά σας για το 2022; Πολλά μέχρι να κλείσει το έτος, με ωραίες συνεργασίες, σε ωραίους χώρους, αρχής γενομένης από τον Φλεβάρη, που καλώς εχόντων, θα παρουσιαστεί η ομαδική έκθεση “Το βιολί του Ingres”, στην Οικία Σοφίας Λασκαρίδου στην Καλλιθέα. Εύχομαι για όλους όσοι επιμένουν καλλιτεχνικά να ευοδώσουν τους στόχους τους και το 2022 να είναι μια φωτεινή χρονιά, γεμάτη δράσεις και χρώματα.
