Συνέντευξη στη Μαίρη Γκαζιάνη*
Η Ελένη Γαληνού γεννήθηκε στην Αθήνα, κατάγεται από τη Μυτιλήνη και σήμερα κατοικεί στα Μελίσσια. Σπούδασε στη Σχολή Βακαλό Διακοσμητική και Γραφικές Τέχνες και εργάστηκε πάνω στο αντικείμενό της για περίπου δέκα χρόνια. Αρκετά νωρίς φιλοτέχνησε δύο προσωπικές σειρές χιουμοριστικών σκίτσων που έχουν δημοσιευθεί σε περιοδικά. Παράλληλα ασχολήθηκε με τη φωτογραφία, τη ζωγραφική, την ποίηση και τη στιχουργική. Τον Μάιο του 2007 πραγματοποίησε την πρώτη ατομική έκθεση ζωγραφικής με θέμα Σύννεφα. Ακολούθησαν δύο ακόμα ομαδικές εκθέσεις στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων, το 2007 και το 2008. Με τη λογοτεχνία ασχολείται αρκετά χρόνια και, επιθυμώντας να εμβαθύνει στην έννοια και την τεχνική του μυθιστορήματος, το 2007 παρακολούθησε μαθήματα δημιουργικής γραφής. Είναι μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών.
ΜΑΙΡΗ ΓΚΑΖΙΑΝΗ: Είσαι συγγραφέας. Μίλησέ μας για τον άνθρωπο Ελένη.
ΕΛΕΝΗ ΓΑΛΗΝΟΥ: Δεν μου αρέσει να μιλάω και πολύ για τον εαυτό μου. Επιγραμματικά θα αναφέρω πως είμαι αισιόδοξος άνθρωπος, λατρεύω τη συνέπεια, τολμώ για κάτι που θέλω πολύ κι ας έχει ρίσκο και προτιμώ να έχω εγώ τον έλεγχο των καταστάσεων που με αφορούν. Το πιο όμορφο όμως είναι ότι δεν σταματώ να ονειρεύομαι. Ξεφεύγω, ταξιδεύω, ζω κι άλλες ζωές… Το κάνω από παιδί και είναι υπέροχο, είναι κάτι που με βοήθησε πολύ όταν αποφάσισα να γίνω συγγραφέας. Είχα ήδη γραμμένες τόσες ιστορίες στο μυαλό μου…
Μ.Γ.: Ποιο ήταν το έναυσμα ώστε ν’ ασχοληθείς με τη συγγραφή;
Ε.Γ.: Το έχω πει πολλές φορές. Από μικρή έγραφα στίχους. Κάθε τραγούδι περιέγραφε μια ιστορία, μια κατάσταση. Έτσι, κάποια στιγμή αποφάσισα να πω αυτή την ιστορία με περισσότερα λόγια. Και το τόλμησα. Έγραψα ένα μυθιστόρημα. Και ύστερα μαγεύτηκα. Ήταν μια υπέροχη διαδρομή που με κέρδισε αμέσως κι από τότε συνεχίζω να κάνω κάθε χρόνο και μια καινούρια με κάθε νέο μου βιβλίο. Νιώθω ότι μπορώ να εκφραστώ με πολλούς τρόπους μέσα από τη λογοτεχνία. Να μιλήσω για ανθρώπους, σχέσεις, ιδέες, κοινωνικά προβλήματα, ιστορικά γεγονότα, σωστές ή λανθασμένες συμπεριφορές, ενώ συγχρόνως μπορώ να πλάσω ιστορίες με δράση, μυστήριο και αγωνία δίνοντας ένα συνολικό αποτέλεσμα που να αρπάζει απ’ το χέρι τον αναγνώστη και να τον ταξιδεύει.
Μ.Γ.: Υπήρξε κάποιος άνθρωπος που σε ενθάρρυνε στα πρώτα σου συγγραφικά βήματα;
Ε.Γ.: Με ενθάρρυναν κάποιοι φίλοι που διάβαζαν γραπτά μου, όμως στην πραγματικότητα αυτό που μου έδωσε την αυτοπεποίθηση να ασχοληθώ με το μυθιστόρημα και να συνεχίσω να γράφω ήταν τα σεμινάρια και τα μαθήματα δημιουργικής γραφής που έκανα. Όταν είδα στην πραγματική του διάσταση πόσο μαγικός είναι ο κόσμος της συγγραφής και άρχισα να μαθαίνω τα μικρά μυστικά του, τότε ξετρελάθηκα, κατάλαβα ότι ήταν μια ασχολία κομμένη και ραμμένη στα μέτρα μου. Χρειάστηκε όμως μεγάλη προσπάθεια, πολύ πείσμα, επιμονή και αφοσίωση σε αυτό που έκανα για να φτάσω εδώ που είμαι σήμερα. Συγγραφέας δεν γίνεσαι με ένα δυο βιβλία. Για να φτάσεις να καθιερωθείς στον χώρο, πρέπει να το αποδείξεις με την ποιότητα και τη συνέπεια της δουλειάς σου.
Μ.Γ.: Τι είναι αυτό που δεν αντέχεις ως άνθρωπος ή/και ως συγγραφέας;
Ε.Γ.: Δεν αντέχω το άδικο. Είναι κάτι μου με απογοητεύει και με θυμώνει. Επίσης, νευριάζω με την ασυνέπεια. Είναι κανόνας για μένα: Άμα πω κάτι, το εννοώ. Το ίδιο ζητώ και από τους άλλους. Προτιμώ να μου πουν «δεν μπορώ», «δεν θέλω», παρά να μου υποσχεθούν κάτι που δεν θα κάνουν όπως το συμφωνήσαμε. Και απεχθάνομαι τη βία. Αν και συχνά καλούμαι να τη συμπεριλάβω στα βιβλία μου, γιατί δυστυχώς υπάρχει και βασιλεύει σε τούτον τον κόσμο, προσπαθώ όσο γίνεται να μην τη βάζω αναίτια και με σκληρές περιγραφές.
Μ.Γ.: Το νέο βιβλίο σου έχει τον τίτλο «Χρυσάφι και μέλι». Με τι έρχεται σε επαφή ο αναγνώστης στις σελίδες του;
Ε.Γ.: Το Χρυσάφι και μέλι εκ πρώτης όψεως είναι μια ρομαντική ιστορία. Έχει έρωτα, λάμψη, δόξα, πλούτο, έχει όμορφες κι ανέμελες στιγμές που σε κάνουν να ονειρεύεσαι. Όσο βαθαίνει όμως η ιστορία, συναντάμε προβλήματα και καταστάσεις ιδιαίτερα σκοτεινές, που αρχίζουν να σφίγγουν το στομάχι. Υπάρχουν αιχμηρά διλήμματα, εγκλήματα, ανομολόγητα μυστικά και στιγμές σκληρές, που κανένας δεν θα ήθελε να ζήσει. Το βιβλίο είναι σύγχρονο –2020 πριν από την πανδημία– και κρατάει μόνο έξι μήνες. Η ιστορία διαδραματίζεται ανάμεσα στην Ερεσό, ένα όμορφο χωριό της Λέσβου και τόπο καταγωγής της κεντρικής ηρωίδας, της Δανάης, στην Αθήνα, όπου ζει μαζί με τους γονείς της και εργάζεται ως δημοσιογράφος, και στο Λονδίνο, όπου ζει κατά κύριο λόγο ο ήρωας, ο Ντάνιελ.
Η ιστορία ξεκινάει καλοκαίρι στην Ερεσό. Η είκοσι δύο χρόνων Δανάη κάνει ξέγνοιαστες διακοπές, όταν συναντά τον έρωτα για πρώτη φορά. Τα νιάτα και ο αυθορμητισμός της τη σπρώχνουν να ακολουθήσει τον άντρα που της έκλεψε την καδιά με μια μόλις ματιά. Είναι πανέμορφος, όμως… Μια έρημη παραλία, φεγγάρι, μυστήριο… και το παιχνίδι να μην αποκαλύψουν τα ονόματά τους, αλλά να ζήσουν για λίγο το παραμύθι τους σαν Φοίβος και Νεφέλη, είναι μόνο η αρχή. Μετά Αθήνα… Πληθώρα γεγονότων και ανατροπών… Αινίγματα, απρόοπτα… Ο έρωτας δυναμώνει, θεριεύει… Όμως τα πρώτα σύννεφα στον ορίζοντα είναι πια ορατά… Κι ύστερα Λονδίνο… Πλούτος, δόξα, διαμάντια… Ανεξήγητες καταστάσεις… Ακατανόητες συμπεριφορές… Θάνατοι… Ορκισμένοι εχθροί που δρουν υπόγεια… Εκδίκηση… Μια δυναστεία ευγενών που κρύβει επιμελώς τα μυστικά της… Ένας παλιός πύργος έξω απ’ το Λονδίνο… Ένας μυστηριώδης άντρας… Αποκαλύψεις που σοκάρουν…
Συνολικά 675 σελίδες που δεν σε αφήνουν να πάρεις ανάσα. Μια ιστορία άκρως εθιστική, δοσμένη πρώτα μέσα απ’ τα μάτια της ηρωίδας και στη συνέχεια μέσα απ’ τα μάτια του ήρωα.
Μ.Γ.: Ποιο ήταν το κίνητρο ώστε να γράψεις για το συγκεκριμένο θέμα;
Ε.Γ.: Η ιδέα να γράψω μια ιστορία με έναν μεγάλο έρωτα ήταν πάντα στα σχέδιά μου, αλλά δεν το είχα κάνει. Ήθελα επίσης να γράψω κάτι που να διαδραματίζεται στον τόπο καταγωγής μου. Για τη Μυτιλήνη έχω γράψει ήδη δύο βιβλία, για την Ερεσό όμως, όπου έχω περάσει τα περισσότερα καλοκαίρια της ζωής μου, δεν είχα γράψει ακόμη τίποτα. Έτσι, τα συνδύασα. Έχει απίστευτη μαγεία αυτός ο τόπος, έχει ερωτισμό, ομορφιά, θετική ενέργεια. Και μόνο με τη σκέψη πως η ιστορία θα ξεκινάει από εκεί, η φαντασία μου απογειώθηκε – και ήταν να μην αρχίσω. Έγραψα συνολικά δύο βιβλία με πάρα πολλά γεγονότα – χρειάστηκε τεράστια έρευνα για να συλλέξω τόσα στοιχεία. Ύστερα αποφάσισα να τα συμπυκνώσω σε ένα, κι ας βγήκε μεγάλο. Ήθελα να έχω ολοκληρωμένη την ιστορία μου και να μην περιμένει ο αναγνώστης να ανακαλύψει το τέλος σε ένα επόμενο βιβλίο. Έτσι λοιπόν δημιουργήθηκε ένα μυθιστόρημα πλούσιο σε σελίδες, χορταστικό σε γεγονότα, με καταιγιστική ροή και ανατροπές που ξεπηδούν κάθε τόσο έτοιμες να δώσουν απρόοπτα και εκπλήξεις. Όσο για τους ήρωες, είμαι σίγουρη πως οι αναγνώστες μου θα τους αγαπήσουν όσο τους αγάπησα κι εγώ.
Μ.Γ.: Κατά τη διάρκεια της συγγραφής τα προσωπικά συναισθήματα του συγγραφέα εκφράζονται μέσω της γραφής του;
Ε.Γ.: Ανάλογα με το πρόσωπο που γράφει το μυθιστόρημα. Αν υπάρχουν σημεία όπου μιλάει ο ίδιος ο συγγραφέας, τότε μπορεί να εκφράσει προσωπικά συναισθήματα, διαφορετικά, οφείλει να εκφράζει αυτά που νιώθει ο ήρωας που μιλάει για λογαριασμό του. Δεν γίνεται ο ήρωας συγγραφέας, ο συγγραφέας γίνεται ο ήρωας. Και κάθε ήρωας πρέπει να είναι ο εαυτός του.
Στο Χρυσάφι και μέλι, που είναι γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο, χρειάστηκε να αφήσω στην άκρη καθετί δικό μου και να γίνω ένα ανέμελο κορίτσι είκοσι δύο χρόνων, όπως η Δανάη. Έπρεπε να βλέπω, να εκφράζομαι, να λειτουργώ και να σκέφτομαι όπως εκείνη, γιατί, αν δεν το έκανα, η ηρωίδα μου δεν θα ήταν αληθινή. Θα έδειχνε περίεργη και μικρομέγαλη. Και εδώ να πω ότι τα δικά της συναισθήματα και οι πράξεις δεν ταίριαζαν πάντα με τα δικά μου. Μετά τη σελίδα 430 τη σκυτάλη παίρνει ο Ντάνιελ. Εκεί αφήνω πάλι στην άκρη και εμένα και τη Δανάη και γίνομαι άντρας. Μιλώ και αισθάνομαι σαν να είμαι εκείνος. Πρέπει να σκέφτομαι όπως αυτός, να αντιδρώ σύμφωνα με όσα έχει ζήσει και συνεχίζει να ζει, κι ας μην είναι δικά μου όλα αυτά… Μπαίνω για τα καλά στο πετσί του για να καταφέρω να ανταποκριθώ στον χαρακτήρα που έχω πλάσει. Και ο Ντάνιελ Στόουν δεν είναι ένας συνηθισμένος άνθρωπος.
Μ.Γ.: Υπάρχουν αξίες που ακυρώνονται (από τους ήρωες ή τα γεγονότα) και άλλες που αναδεικνύονται μέσα από την ιστορία που αφηγείσαι;
Ε.Γ.: Υπάρχουν και τα δύο. Δεν θα επεκταθώ για να μην αποκαλύψω πράγματα που θα προδώσουν την ιστορία. Θα αναφέρω μόνο πως συναντάμε την κοινωνική προσφορά. Υπάρχει ένα υπερσύγχρονο ίδρυμα στο Λονδίνο, που ωστόσο θα δούμε γιατί φτιάχτηκε και τι συμβολίζει. Υπάρχει η υπερπροστασία των γονιών, που κάποιες φορές, στην προσπάθειά τους να βοηθήσουν και να προστατέψουν τα παιδιά τους, τελικά τους κάνουν χειρότερο κακό. Υπάρχει και η εκδίκηση. Θα τη δούμε να δίνει σκληρές μάχες… Υπάρχουν όμως και ατιμώρητα εγκλήματα. Εκεί βλέπουμε ένα δύσκολο σημείο της ιστορίας… Θα δούμε τι έγινε και πώς αντιμετωπίστηκε… Θα συναντήσουμε ακόμη τον υπέρμετρο εγωισμό, τη φιλοδοξία που ξεπερνά τα όρια. Συναντάμε επίσης τη φιλία σε δυο μορφές. Την ανιδιοτελή φιλία, όπου ο φίλος τρέχει να βοηθήσει δίχως δεύτερη σκέψη, και εκείνη που υφίσταται επειδή υπάρχουν συμφέροντα και ανταλλάγματα.
Μ.Γ.: Υπάρχει κάποιο βιβλίο που σε επηρέασε ως άνθρωπο ή/και ως συγγραφέα και ποιο είναι αυτό;
Ε.Γ.: Δεν νομίζω πως με έχει επηρεάσει κάποιο βιβλίο τόσο πολύ. Διαβάζω πολύ και συχνά επιλέγω εντελώς διαφορετικά θέματα. Έρευνες, ιστορικά ή μεταφυσικά βιβλία, μελέτες, μυθιστορήματα… Από τα περισσότερα κάτι έχω πάρει, είτε θετικό είτε αρνητικό, πράγματα που μου άρεσαν, με διασκέδασαν, με πληροφόρησαν ή μου έκλεισαν το μάτι προτρέποντάς με να τα αποφύγω ως συγγραφέας. Είναι τόσο πλούσιος ο κόσμος του βιβλίου και μετά από πολλά χρόνια πορείας ως αναγνώστης κατάλαβα πως τα γούστα και οι προσεγγίσεις μου αλλάζουν. Βιβλία που με μάγεψαν στα είκοσί μου τώρα τα βαριέμαι αφόρητα και θέματα που κάποτε δεν επέλεγα έχουν αρχίσει πλέον να μου φαίνονται ενδιαφέροντα.
Μ.Γ.: Οι κριτικές παίζουν ή δεν παίζουν ρόλο στην πορεία ενός βιβλίου και γιατί;
Ε.Γ.: Έχουν κι αυτές το δικό τους ρόλο, κυρίως στο ξεκίνημα ενός βιβλίου. Οι περισσότεροι αναγνώστες θέλουν να ακούσουν μια άποψη πριν το αγοράσουν. Όμως, όσο καλές ή κακές κι αν είναι οι κριτικές, ένα βιβλίο θα το κρίνει και θα το αναδείξει το αναγνωστικό κοινό με την προτίμησή του. Προσωπικά δεν διαβάζω πολλές κριτικές, επιλέγω συγκεκριμένα πρόσωπα, γιατί η κριτική δεν είναι απλό πράγμα. Πρέπει να είσαι γνώστης για να κρίνεις. Διαφορετικά λες απλώς τη γνώμη σου, και καλά κάνεις, γιατί όλοι μας έχουμε το δικαίωμα να λέμε αν κάτι μας άρεσε ή δεν μας άρεσε. Σε κάθε περίπτωση ωστόσο, κάθε κριτική τη βλέπω σαν την άποψη ενός και μόνο ανθρώπου και τίποτα παραπάνω. Δεν επηρεάζομαι λοιπόν εύκολα. Προτιμώ να έχω προσωπική άποψη, γιατί, όπως έχει αποδειχθεί πολλές φορές, αφού διάβασα ένα βιβλίο, είχα πολύ διαφορετική θέση από αυτήν που είχα διαβάσει σε κριτικές.
Μ.Γ.: Ένα βιβλίο πρέπει να έχει μηνύματα ή απλώς να ευχαριστεί τον αναγνώστη;
Ε.Γ.: Σε πρώτη φάση νομίζω πως τα μυθιστορήματα πρέπει να ψυχαγωγούν, να κάνουν τον αναγνώστη να περνάει καλά, να ταξιδεύει. Τώρα, αν μεταφέρουν και μηνύματα, αν του δίνουν τροφή για σκέψη ή αν τον κάνουν να ψάξει και κάτι παραπάνω, δεν είναι άσχημο. Κρίνοντας από μένα, υπήρξαν φορές που διαβάζοντας ένα βιβλίο έψαξα να βρω περισσότερα και έμαθα θαυμάσια πράγματα. Και στα δικά μου βιβλία φροντίζω να υπάρχουν μηνύματα, αλλά μόνο όσα αφορούν την ιστορία μου και τίποτα παραπάνω. Δεν μου αρέσει ένα βιβλίο που προσπαθεί να με διδάξει. Το μυθιστόρημα δεν προορίζεται για κάτι τέτοιο.
Μ.Γ.: Αν αναζητούσαμε το βαθύτερο μήνυμα του βιβλίου σου, ποιο θα ήταν αυτό κατά τη γνώμη σου;
Ε.Γ.: Υπάρχουν αρκετά μηνύματα στο βιβλίο για όποιον θέλει να τα δει. Το σημαντικότερο ίσως είναι το να απλώνεις το χέρι σου με αγάπη και να βοηθάς τον αδύναμο, να τον κατανοείς, να τον κάνεις να νιώθει κι αυτός σημαντικός και δυνατός. Όμως κάτι ακόμη πιο ενδιαφέρον είναι η επιθυμία να ονειρεύεσαι. Θα το έλεγα ως ευχή: Μην πάψετε ποτέ να ονειρεύεστε. Γιατί τι θα ήταν η ζωή μας δίχως όνειρα;
Μ.Γ.: Πιστεύεις ότι οι Έλληνες διαβάζουν; Και τι είδους βιβλία επιλέγουν;
Ε.Γ.: Νομίζω ότι δεν διαβάζουν όσο άλλοι λαοί, όμως διαβάζουν. Οι γυναίκες περισσότερο. Ο καθένας επιλέγει ό,τι τον ενδιαφέρει. Οι γυναίκες διαβάζουν περισσότερο μυθιστορήματα, ιστορικά βιβλία, ενώ οι άντρες οικονομικά βιβλία, πολιτική, έρευνες. Σημασία έχει να κλείνει λίγο η τηλεόραση και να τραβιέται το μάτι μας από τις οθόνες. Οι περισσότεροι ζούμε όλη μέρα πίσω από μια οθόνη – υπολογιστή, τηλεφώνου, τηλεόρασης. Το βιβλίο έχει τη δική του μαγεία. Μπορείς να το κρατάς στα χέρια σου και να έχεις τους δικούς σου ρυθμούς. Σε κάνει να ξεφεύγεις απ’ τη γρήγορη εναλλαγή εικόνων και λέξεων που σε αναγκάζει να ακολουθείς μια οθόνη.
Μ.Γ.: Ποιος είναι ο επόμενος συγγραφικός στόχος σου;
Ε.Γ.: Είναι λίγο νωρίς να μιλήσω για το επόμενο βιβλίο. Ωστόσο έχω στο μυαλό μου ποιο θα είναι, μάλλον. Θα πω λοιπόν πως αφορά μια μεγάλη και πλούσια οικογένεια που για πάνω από πενήντα χρόνια διχάζεται μέσα στις έχθρες, παραδέρνει σε πλάνες και μυστικά, σε έρωτες με διαφορετικές αποχρώσεις και στο κυνήγι του χρήματος και της δύναμης, που τελικά τους… Άραγε θα μπορέσει κάτι κάποτε να τους ενώσει;
*Το μυθιστόρημα «Χρυσάφι και μέλι» της Ελένης Γαληνού κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα.
*Μαίρη Γκαζιάνη
Γεννήθηκε στα Ιωάννινα. Μεγάλωσε στην Αθήνα όπου ζει μέχρι σήμερα και εργάσθηκε στον τραπεζικό χώρο. Στο παρελθόν ασχολήθηκε ερασιτεχνικά με την φωτογραφία, τη ζωγραφική και τα τελευταία δέκα χρόνια με τη συγγραφή. Έχει πραγματοποιήσει ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές.
Την περίοδο 2011-2012 υπήρξε ραδιοφωνική παραγωγός στο magicradiolive. Από τον Νοέμβρη 2014 συνεργάζεται με το now24.gr και έχει πραγματοποιήσει πάνω από εξακόσιες συνεντεύξεις, καθώς και σχολιασμούς βιβλίων και θεατρικών παραστάσεων. Το 2016 συμμετείχε στην τηλεοπτική εκπομπή «Καλώς τους» του ΑιγαίοTV πραγματοποιώντας συνεντεύξεις σε ανθρώπους των τεχνών. Διετέλεσε Διευθύντρια Σύνταξης του on line Πολιτιστικού Περιοδικού Books and Style από Ιούλιο 2017 έως Μάρτιο 2018 οπότε αποχώρησε οικειοθελώς.
Μεγάλες της αγάπες είναι το θέατρο και ο χορός με τα οποία έχει ασχοληθεί ερασιτεχνικά κι έχει συμμετάσχει σε θεατρικές και χορευτικές παραστάσεις.
Τον Μάιο του 2012 κυκλοφόρησε την πρώτη ποιητική της συλλογή με τίτλο «Σου γράφω…», τον Σεπτέμβρη 2013 κυκλοφόρησε το πρώτο της μυθιστόρημα με τίτλο «Ένα φεγγάρι λιγότερο» από τις εκδόσεις Ελληνική Πρωτοβουλία και τον Ιούνιο του 2014 κυκλοφόρησε το βιβλίο της «Τα πλήκτρα της σιωπής» από τις εκδόσεις ΄Οστρια. Επίσης, το παραμύθι της «Το ψαράκι του βυθού» συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο «Παραμύθια και Μαμάδες» εκδόσεις Βερέττα 2015. Τον Ιούνιο 2017 κυκλοφόρησε το μυθιστόρημά της «Άλικα βήματα» από την Εμπειρία Εκδοτική. Τον Νοέμβριο του 2019 κυκλοφόρησε το μυθιστόρημά της «Ζάχαρη άχνη» από τις εκδόσεις Ωκεανός. Τον Ιούνιο 2021 κυκλοφόρησε το νέο της μυθιστόρημα με τίτλο Η ΑΠΟΣΤΟΛΗ από τις εκδόσεις Ωκεανός.
