European Commission, Research Executive Agency Απόφοιτος Διεθνών Σχέσεων (ΜΑ)
Ο ρόλος της Ορθοδοξίας στο σμίλευμα των εθνικών συνειδήσεων των λαών που ασπάζονται αυτό το θρησκευτικό δόγμα ιστορικά, είναι πολύ πιο δυναμικός απ’ ό,τι ο αντίστοιχος ρόλος άλλων χριστιανικών δογμάτων στην υπόλοιπη Ευρώπη. Αποτέλεσμα, οι λαοί των Βαλκανίων (εκτός της Αλβανίας) και της Ρωσίας ν’ αυτοπροσδιορίζονται ως Ορθόδοξοι και να το θεωρούν ως αναπόσπαστο στοιχείο της ταυτότητας τους, πολύ περισσότερο απ’ ό,τι οι υπόλοιποι λαοί της Ευρώπης με τη δική τους πίστη. Άλλωστε οι πιο παλιοί θυμούνται τη “λαϊκή επανάσταση” στη χώρα μας με το θέμα της άρσης της καταγραφής του θρησκεύματος από τις ταυτότητες.
Η ρητή υποστήριξη του επικεφαλής της Ρωσικής Εκκλησίας Πατριάρχη Κυρίλλου στην εισβολή του Βλαδιμίρ Πούτιν στη Ρωσία, χαρακτηρίζοντάς την ως “Ιερό Πόλεμο”, κάθε άλλο παρά πρέπει να μας ξενίζει, διότι η παραπάνω σύνδεση χρησιμοποιείται όπως τα χρόνια των Θεοκρατιών του Μεσαίωνα και σήμερα ως αδιαμφίσβητητο χαρτί χειραγώγησης των μαζών, μέσω της προπαγάνδας που μπορεί να ασκήσει. Η “βάφτιση” της εισβολής στην Ουκρανία ως “θείου πολέμου”, δηλαδή ως Σταυροφορία, εξωραΐζει την στιγνή επέμβαση ως ευλογημένη πράξη, θεία επέμβαση και ιεραποστολή στα μάτια των περήφανα αυτοπροσδιορισμένων ως Ορθόδοξων Ρώσων πολιτών, που αγγίζει το 57% του πληθυσμού. Αυτομάτως ο Πούτιν, ως πολιτικός ηγέτης καθίσταται ως σοφός αντιπρόσωπος του Θεού να επιτελέσει ιεραποστολή ή ίσως και το εργαλείο του θελήματός του. Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι στη Δύση (Καθολικισμό, Προτεσταντισμό) αντιθέτως η δικαιολόγηση των στρατιωτικών επιθέσεων δεν παίρνει τη μορφή θρησκευτικής σταυροφορίας, όπως συναντούμε στην Ορθοδοξία και το Μουσουλμανισμό, αλλά ως “σταυροφορία” με στόχο την φιλελευθεροποίηση και την εκδημοκρατικοποίηση, ίσως απόρροια των διαφωτιστικών ιδεωδών.
Η αδυναμία στην προσπάθειας εκρίζωσης της ρωσικής Ορθοδοξίας από το κομμουνιστικό καθεστώς, που ήταν μάλιστα κατά πολύ εντονότερη από την τουρκική ανεκτική θρησκευτική πολιτική στα Βαλκάνια, φανερώνει την τεράστια συνεκτική δύναμη που άσκησε και συνεχίζει να ασκεί η Ορθοδοξία στους λαούς που, στο πέρασμα της ιστορίας τους, πέρασαν κάποια στιγμή από το στάδιο της Θεοκρατίας. Κάθε ηγέτης αυτών των χωρών δεν μπορεί να παραβλέψει αυτή την πραγματικότητα αν θέλει να επιβιώσει και οφείλει να το εκμεταλλευτεί σε μία σχέση win-win. Φανερό παράδειγμα η αδυναμία/απροθυμία του πρώην Έλληνα πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα να “αγγίξει” την Εκκλησία, παρά τα όσα εξήγγειλε προεκλογικά. Η Εκκλησία κερδίζει την κάλυψη του Κράτους, την ενίσχυσή της απέναντι σε άλλα πιθανά δόγματα και την επέκταση της δράσης της, αυξάνοντας την περιουσία και την ισχύ της ως δύναμη επιρροής.
Εν προκειμένω στο Ουκρανικό, η αναζήτηση θρησκευτικών συμβόλων και η ταύτιση μαζί τους από τον Πούτιν, υλοποιεί βαθιά στη συνείδηση του λαού μία σύνδεση των κομματιών που αντιπροσωπεύουν την πατρίδα, την πίστη και την αποστολή/σκοπό του έθνους, ανακαλώντας τις βαθιές ρίζες της ταυτότητάς του και κατ’ αυτό τον τρόπο ευαισθητοποιείται και τελικά χειραγωγείται. Έτσι οι αποσχιστές του τρίπτυχου αυτού, Ουκρανοί θα πρέπει να τιμωρηθούν γιατί σπάνε τα συνδετικά στοιχεία της ταυτότητας, ενώ η ηγέτης που θ’ αναλάβει την δράση, ηρωποιείται και αποκτά θεϊκή διάσταση. (Εξ’ ου και η νύξη από τον Πούτιν και τον Κύριλλο στο Κράτος των Ρως, που ενσωμάτωνε τη Λευκορωσία, την Ουκρανία και μέρος της Ρωσίας)
Ως “παραφωνία” σ’ αυτό το οικοδόμημα, ακούγεται η καταγγελία της επίθεσης από 280 Ρώσους κληρικούς, που φέρνει στο τραπέζι και την αντίθεση μεταξύ της Ανωτάτης Ιεραρχίας της Οργανωμένης Εκκλησίας και των “υπαλλήλων” της, που δεν διακατέχονται από κανενός είδος πολιτική εξάρτηση ή συμφέροντα και μάλλον αντιθέτως χαρακτηρίζονται από πνευματικότητα και βαθιά γνώση του ρόλου που επιτελούν. Άλλωστε, ενθυμούμενοι και τη δική μας Επανάσταση, η επίσημη Εκκλησία είχε μάλλον διφορούμενες προθέσεις απέναντι στο ξεσηκωμό του Γένους, την ίδια στιγμή που απλοί κληρικοί έπαιρναν τα όπλα. Ο αρνητικός ρόλος της Οργανωμένης Εκκλησίας που συχνά δεν στάθηκε στο ύψος του τεράστιου σε αξία ηθικού ρόλου της, αλλά πήρε αντίθετη θέση για να προστατέψει τα παγιωμένα συμφερόντά της, είναι τόσο πασηφανής που δεν χρειάζεται να είναι κανείς ιστορικός για να το (ανά)γνωρίζει. Συμπεριλαμβάνεται η παντελής έλλειψη καταδίκης επιθέσεων και βίας, πράξεων απόλυτως ασυναφών με το πνεύμα του Χριστιανισμού.
Αυτό συμβαίνει και τώρα, γι’ αλλη μια φορά στην Ιστορία. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν ελέγχοντας την Οργανωμένη Ρωσική Εκκλησία εξασφαλίζει σε ένα μεγάλο ποσοστό την εσωτερική του ασφάλεια. Άλλωστε στο Δόγμα του Πυρηνικά όπλα και Σταυρός πάνε μαζί (όπως οι αγιογραφίες στους ναούς με ξίφη και Ευαγγέλια). Αυτό το υβρίδιο ημιδικτάτορα τιμωρού ηγέτη με ισχυρή χριστιανική πίστη που θεμελιώνεται παρ’ολ’ αυτά στην αξία της Συγχώρεσης, που είχαμε χρόνια να το δούμε στην Ευρώπη, ειναι αν μη τι άλλον η καλύτερη ενσάρκωση των μακιαβελικών προτύπων: ο σκοπός αγιάζει τα μέσα, ακόμα και αν τα μέσα είναι η ωμή διαστρέβλωση της θεολογικής και πνευματικής κουλτούρας του έθνους του.
