Το διαχρονικό αριστούργημα του Γιάλμαρ Σέντερμπεργκ
για πρώτη φορά στην Ελλάδα!
Ερμηνεύουν: Παναγιώτης Μπουγιούρης, Αγγέλα Σιδηροπούλου
Σκηνοθεσία- Δραματοποίηση: Στρατής Πανούριος
Πρεμιέρα Παρασκευή 21 Φεβρουαρίου
“Από σκοτάδι σε σκοτάδι. Ζωή, δεν σε καταλαβαίνω”
Γιατί ένας άνθρωπος που έχει ορκιστεί να σώζει ζωές, υποστηρίζει με σθένος την ευθανασία, τις εκτρώσεις, την αυτοκτονία, την αυτοδικία; Τι είναι αυτό που κάνει έναν γιατρό να αμφισβητεΊ τον όρκο του Ιπποκράτη και να απαξιώνει τη ζωή; Γιατί μας αφορά η απόφασή του να δολοφονήσει έναν άνθρωπο; Και πόσο αλαζονική είναι η έλλειψη ενοχής γι αυτήν του την πράξη; Είναι το σεξ η υπέρτατη ηδονή ή μια βρώμικη πράξη;
Ερωτήματα που πραγματεύεται το έργο “Δόκτωρ Γκλας”, ένα από τα πιο προκλητικά και εμβληματικά αριστουργήματα της Σκανδιναβικής λογοτεχνίας, γραμμένο το 1905 με τη μορφή ημερολογίου, από τον Σουηδό συγγραφέα Γιάλμαρ Σέντερμπεργκ (Hjalmar Söderberg). Σήμερα, 150 χρόνια από τη γέννησή του, η αίσθηση ανωτερότητας που αισθάνεται ο ήρωάς του έναντι των συνανθρώπων του και το αίσθημα αυτοδικίας που τον διακατέχει παραμένουν αναλλοίωτα και δείχνουν να μας αφορούν πιο πολύ από ποτέ.
Ο σκηνοθέτης και θεατρικός συγγραφέας Στρατής Πανούριος, συνεπαρμένος από την ηθική δύναμη του βιβλίου, δίνει σάρκα και οστά στον ιδιόμορφο ψυχολόγο Δόκτωρ Γκλας. Διασκευάζει και σκηνοθετεί το σπουδαίο αυτό έργο, που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, φέρνοντάς μας αντιμέτωπους με τις σκοτεινές πλευρές του ήρωα-αντιήρωα. Δύο συν ένα πρόσωπα, αναμετρώνται επί σκηνής σε μια αναζήτηση για τα μεγάλα και αναπάντητα ερωτήματα που προκύπτουν μέσα από τον μηδενισμό και τον κυνισμό του γιατρού Γκλας απέναντι στη ζωή. Ένα έργο που αποτελεί άσκηση για τα όρια της ανθρώπινης κατανόησης.
Τον γιατρό Γκλας ενσαρκώνει ο Παναγιώτης Μπουγιούρης και τη νεαρή Χέλγκα, αντικείμενο του έρωτα του και αφορμή για την αποτρόπαια πράξη του, υποδύεται η Αγγέλα Σιδηροπούλου.
ΤΟ ΕΡΓΟ
Κεντρικό πρόσωπο της παράστασης- είναι ο καταθλιπτικός γιατρός Γκλας. Η Χέλγκα, νεαρή γυναίκα του κατά πολύ μεγαλύτερού της κληρικού Γκρεγκόριους, ζητά από τον γιατρό Γκλας να “ανακαλύψει” ότι πάσχει η ίδια από κάποια ασθένεια, έτσι ώστε να ξεφύγει για λίγο από τα συζυγικά της “καθήκοντα”. Οι λόγοι είναι αφ’ ενός η αηδιαστική προσωπικότητα του συζύγου της και αφ’ ετέρου, ότι έχει εραστή.
Ο Δόκτωρ Γκλας ερωτεύεται την Χέλγκα -μια εντελώς απελπιστική αγάπη, καθώς όχι μόνο είναι παντρεμένη αλλά αγαπάει και κάποιον άλλο- και φαντάζεται την αγάπη του ως κάτι λαμπρό και ιερό. Την βοηθά λέγοντας στον ιερέα ότι έχει κάποια ασθένεια, η οποία απαιτεί πλήρη αποχή από τις ερωτικές συνευρέσεις. Ωστόσο, αυτό το ψέμα δεν θα διαρκέσει για πολύ, αφού ο σεξομανής πάστορας αναγκάζει τη Χέλγκα να κάνουν έρωτα ξανά, με τη βία.
Ο γιατρός Γκλας πολύ θυμωμένος με τον πάστορα προτάσσει μία νέα ιατρική απειλή για τον πάστορα Γκρεγκόριους, αλλά ούτε και αυτό το κόλπο κρατάει πολύ. Το διαζύγιο είναι αδύνατο και ενώ η κατάσταση γίνεται όλο και πιο αφόρητη, ο Δόκτωρ Γκλας παίρνει μία σκληρή απόφαση…
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Μετάφραση: Αγγελική Νάτση
Σκηνοθεσία- Δραματοποίηση: Στρατής Πανούριος
Σκηνικά – Κοστούμια: Εύα Τρουπιώτη
Σχεδιασμός φωτισμών: Πάνος Κουκουρουβλής
Μουσική σύνθεση: Πηνελόπη Μπεκιάρη
Επικοινωνία: Χρύσα Ματσαγκάνη
Φωτογραφίες παράστασης: Χρήστος Αβραμίδης
Φωτογραφίες αφίσας: Μαριλένα Αναστασιάδου
Ερμηνεύουν: Παναγιώτης Μπουγιούρης, Αγγέλα Σιδηροπούλου
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Πρεμιέρα: Παρασκευή 21 Φεβρουαρίου
Ημέρες & ώρες παραστάσεων: Παρασκευή 21:00 & Σάββατο 20:15
Διάρκεια παράστασης: 85 λεπτά
Τιμές Εισιτηρίων: Γενική είσοδος: 13€, Μειωμένο (φοιτητικό, ανέργων): 11€, ΑΜΕΑ:8€
Προπώληση μέσω VIVA: Γενική Είσοδος: 12€, Μειωμένο: 10€.gr
Θέατρο OLVIO
Ιερά Οδός 67 & Φαλαισίας 7, Βοτανικός, τηλ: 210 34 14 118
Ώρες κράτησης εισιτηρίων: 17:00- 21:00
W http://www.olviotheater.gr | Μ [email protected] | FB http://OLVIO.theater
* Με τη στήριξη της πρεσβείας της Σουηδίας.
* Το βιβλίο ΔΟΚΤΩΡ ΓΚΛΑΣ του Γιάλμαρ Σέντερμπεργκ κυκλοφορεί σε μετάφραση της Αγγελικής Νάτση από τις Εκδόσεις PRINTA
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Ενα σημαντικό λογοτεχνικό έργο
Το μυθιστόρημα «Doktor Glas», που σήμερα διδάσκεται στα σχολεία της Σουηδίας δημιούργησε κοινωνικό σκάνδαλο στην εποχή του ξεσηκώνοντας αντιδράσεις και διαφωνίες ενώ ο συγγραφέας του χαρακτηρίστηκε δημοσίως “διαταραγμένος σεξουαλικά” και “αμφιβόλου ηθικής”.
Η κοινή γνώμη συσχέτισε τον συγγραφέα με το δημιούργημά του, τον Δόκτωρ Γκλας. Ξανά και ξανά, ο Σέντερμπεργκ έπρεπε να πείσει τους πάντες ότι ο ίδιος δεν μπορεί να δολοφονήσει. Οι αναγνώστες ήταν συγκλονισμένοι με το ότι ο Δόκτωρ Γκλας δεν ένιωσε ενοχή μετά την δολοφονία που διέπραξε. Οι κριτικοί αναρωτήθηκαν αν ο Σέντερμπεργκ εξομοιώνεται με τον πρωταγωνιστή του. Ο λογοκριτικός της εποχής Fredrik Böök γράφει: “Δεν υπάρχει η εντύπωση έντονης ταλαιπωρίας και ταραγμένης εντάσεως, που πρέπει να προηγείται μιας τέτοιας απίστευτης ενέργειας όπως η δολοφονία”.
Ο κριτικός λογοτεχνίας Carl David af Wirsén έγραψε ότι δεν ήθελε μεν να προσδιορίσει τις απόψεις του Δόκτωρ Γκλας σχετικά με τη ζωή του Σέντερμπεργκ «αλλά δεν καταλαβαίνουμε πώς ένας συγγραφέας μπορεί να βρει την ευχαρίστηση να ασχοληθεί με το αντικείμενο αυτό».
Οι περισσότεροι επικριτές, καταδίκαζαν το περιεχόμενο, αλλά επαίνεσαν το ύφος. Ωστόσο, υπήρξαν μερικοί κριτικοί που επαίνεσαν πραγματικά τον Σέντερμπεργκ. Ένας από αυτούς ήταν ο Oscar Levertin. Αντιλαμβάνεται ότι ο γιατρός Γκλας θα συζητηθεί έντονα από διαφορετικές οπτικές γωνίες «αλλά μπορεί να έχει νόημα και για το ενδιαφέρον του βιβλίου, την καλλιτεχνία, την ομορφιά πολλών επεισοδίων και την τελειότητα του στυλ».
Ο γιατρός Γκλας ένας αστός που λατρεύει τις όμορφες πλευρές της Στοκχόλμης, ειδικά τα αστικά όμορφα μέρη της και αντιλαμβάνεται τους ανθρώπους με επιστημονικό τρόπο. Ο ίδιος αισθάνεται διανοητικά ανώτερος αλλά παράλληλα χαρακτηρίζεται από μια αυτο-περιφρόνηση. Δεν είναι ικανοποιημένος με την εμφάνισή του ούτε με το εσωτερικό του. Τον έχει καταβάλει μια γενικότερη αηδία για κάθε τι το άσχημο. Αμφιβάλλει ακόμα και για τους λόγους που τον οδήγησαν να γίνει γιατρός. Όπως χαρακτηριστικά λέει: «Ένας γιατρός πρέπει να’ ναι ή φιλάνθρωπος ή φιλόδοξος»
Το μυθιστόρημα ή πιο σωστά το ημερολόγιο του Δόκτωρ Γκλας αρχίζει χρονικά στις 12 Ιουνίου και τελειώνει στις 7 Οκτωβρίου 1903. Ο Γκλας θέλει να εκτελέσει μια μεγάλη πράξη ώσπου τελικά οδηγείται στην απόφαση να εκτελέσει τη δολοφονία ενός πάστορα. Περιγράφει τον πάστορα ως αντιαισθητικό, απωθητικό και ηθικά διευθαρμένο. Όπως ακριβώς ο Ρασκόλνικοβ του Ντοστογιέφσκι στο Έγλημα και Τιμωρία έτσι και ο Δόκτωρ Γκλας του Σέντερμπεργκ θεωρεί κατώτερο το θύμα του και τον εαυτό του ευεργέτη. Λίγο πριν τη δολοφονία, δύο σελίδες της προσωπικότητάς του βρίσκονται αντιμέτωπες στο ημερολόγιό του. Η πρώτη αντιστοιχεί σε μια συμβατική άποψη της ηθικής και η δεύτερη σε μια υπεράνθρωπη ηθική, που διψά για μια μεγάλη και αυθεντική πράξη.
Γιάλμαρ Σέντερμπεργκ/ Hjalmar Söderberg
(Στοκχόλμη 1869 – Κοπεγχάγη 1941)
Ο συγγραφέας Γιάλμαρ Σέντερμπεργκ αποτελεί μια πολύπλευρη και ιδιαίτερη προσωπικότητα των σουηδικών γραμμάτων. Έγραψε ποιήματα, διηγήματα, δοκίμια και θεατρικές κριτικές, μυθιστορήματα και δράματα, έκανε μεταφράσεις στα σουηδικά αλλά και κριτικά σχόλια κοινωνικής υφής όπως και για διάφορα θρησκευτικά ιστορικά έργα.
Αναφέρεται επίσης και ως ένας λαμπρός ζωγράφος της Στοκχόλμης.
Στα έργα του ανέδειξε την ψυχολογικού τύπου διεισδυτικότητα, τον τολμηρό σχολιασμό κοινωνικών θεμάτων υποστηρίζοντας ακόμα και ακραίες θέσεις, αλλά και την ειρωνεία που υποσκάπτει τον παρακμιακό και σκοτεινό κόσμο των διηγημάτων και μυθιστορημάτων του.
Τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε περίπου 30 γλώσσες. Από το 2012, η δημοσίευση του έργου του Hjalmar Söderberg είναι δωρεάν, καθώς έχουν περάσει 70 χρόνια από το θάνατό του. Αυτό έχει οδηγήσει σε μεγάλο αριθμό νέων κυκλοφοριών τόσο στα σουηδικά όσο και σε μεταφράσεις σε κινέζικα, γερμανικά, ελληνικά, κ.α..
Ταινίες και ντοκιμαντέρ έχουν γυριστεί για τη ζωή και το έργο του, λογοτεχνικοί σύλλογοι έχουν δημιουργηθεί στο όνομά του, μετάλεια μνήμης τον απεικονίζουν και σφραγίδες τιμής, αγάλματα σε πλατείες αλλά και δρόμοι έχουν πάρει το όνομά του.
Στρατής Πανούριος
Σπούδασε σκηνοθεσία Θεάτρου στο Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας και σκηνοθεσία Κινηματογράφου στο New York College στην Αθήνα, συγγραφή στην Εταιρεία Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων και Υποκριτική στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου.
Έχει σκηνοθετήσει πάνω από 50 παραστάσεις και έχει συνεργαστεί με το Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας, το Εθνικό θέατρο της Κίνας, τον Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου, με τα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα Πάτρας, Κέρκυρας και Αγρινίου. Έχει σκηνοθετήσει παραστάσεις στην Αθήνα, την Λέσβο και στην Ιταλία. Τα θεατρικά του έργα έχουν παιχτεί σε Ελλάδα και Κύπρο.
Τα πεδία έρευνάς του σχετίζονται με την εκπαίδευση νέων σκηνοθετών καθώς και τεχνικές και μεθόδους σκηνοθεσίας που αφορούν την Αρχαία Ελληνική Τραγωδία, στον Σαίξπηρ, τον Τσέχωφ, το Γαλλικό και Σκανδιναβικό θέατρο καθώς και το σύγχρονο ξένο και ελληνικό έργο. Άλλα πεδία έρευνας περιλαμβάνουν τη διασκευή θεατρικών κειμένων, τη διασκευή λογοτεχνικών έργων σε θεατρικά έργα, τη διασκευή θεατρικών έργων σε κινηματογραφικό σενάριο, το θέατρο σε μη θεατρικούς χώρους, το θέατρο της επινόησης, το θέατρο στην εκπαίδευση και το θέατρο σε καταστήματα κράτησης και μουσειακούς χώρους.
Έχει δημοσιεύσει επιστημονικά άρθρα στον διεθνή εκδοτικό οίκο Springer για το θέατρο στα Μουσεία και το θέατρο σε αρχαιολογικούς και μη θεατρικούς χώρους: http://stratispanourios.gr
