Κείμενο – κριτική για το ζωγραφικό έργο του Δημήτρη Μανίνη, από την Ιστορικό Τέχνης Αννίτα Πατσουράκη
«Ο άνθρωπος που δουλεύει με τα χέρια είναι εργάτης, με τα χέρια και το μυαλό, τεχνίτης, με τα χέρια, το μυαλό και την καρδιά, καλλιτέχνης», αναφέρει ο Νομπελίστας Φρανσουά Μωριάκ, αν και δεν είχε συναντήσει τον Δημήτρη Μανίνη, ο οποίος, με αστείρευτη διάθεση και πνευματικό χείμαρρο, μας εκμυστηρεύεται, ότι «Ο μόνος τρόπος για να ζω είναι να δημιουργώ!».
Καλλιτέχνης από φύση, με ενθυμήματα και βιώματα, ακολουθεί με ασίγαστο πάθος, την εσωτερική του κινητήριο δύναμη για δημιουργία.
Ζωγράφος, γλύπτης και συγγραφέας, σε ταξιδεύει με το έργο του και σε γοητεύει με το λόγο του.
Πνευματώδης και οξυδερκής, ιδιοφυής και ιδιόρρυθμος, εκρηκτικής ιδιοσυγκρασίας, έντεχνα σε καθοδηγεί σε διαδικασία σκέψεων, συνειρμών και σε δαιδαλώδεις εσωτερικές περιπέτειες και διαδρομές.
Προκαλεί διάλογο θάρρους, τόλμης και γνώσης, σε δίλημμα οξείας αντιπαράθεσης ή συγκαταβατικής υποταγής.
Τα νοήματα των λέξεων ακολουθούν το ευέλικτο, εύστοχο κι ενίοτε καυστικό χιούμορ του, που απρόσμενα θέτουν ερωτήματα ζωής και πλάνης.
Επιδέξια εναλλάσσει και μεταφέρει ποιητικές εικόνες, μορφές που αποκτούν σκηνική υπόσταση, ανακτούν λόγο και αφήνουν ίχνη στη σκέψη και στη ψυχή.
Συναισθηματικές φορτίσεις αναμοχλεύουν βιώματα που ανασύρονται με αυτοματισμό. Ο κόσμος του μυαλού αποκαλύπτεται με συναισθήματα, τοπία και αντικείμενα μνήμης.
Είναι ο «δάσκαλος» όπως τον αποκαλούν, η πληθώρα κυρίως των μαθητριών του, που τον ακολουθούν πιστά, επί σειρά ετών.
Κι εκείνος, αγαπά τις γυναίκες, εξερευνά την ανθρώπινη φύση τους και τις αρχέτυπες εικόνες του θηλυκού. Γυναικείες οντότητες, στεατοπυγικές φιγούρες, πληθωρικές και χαρούμενες, ευτυχισμένες σε αγκαλιές, έκδηλου συνήθως ερωτισμού και πρόδηλης σχηματοποιημένης γονιμότητας.
Κυριευμένες συχνά από ευδιαθεσία κι ευφροσύνη, διακρίνονται από ευαισθησία και κέφι μελαγχολίας της εξπρεσιονιστικής γκροτέσκας γραφής, με την καθ΄ υπερβολή έκφραση, τα έντονα περιγράμματα και τους εκκωφαντικούς χρωματικούς συνδυασμούς.
Τα «Ρητά και Άρρητα» και σύμφωνα με την τιτλοφόρηση από τον καλλιτέχνη «Από το φαίνεσθαι στο είναι» είναι μίαιδιαίτερα σημαντική, αναδρομική έκθεση, με αντιπροσωπευτικά, μνημειώδη έργα, αρθρωμένα σε διακριτές ενότητες.
Ο Δημήτρης Μανίνης αναζητά την αλήθεια σε εικαστικές μορφές και φόρμες από προσωπικό λεξιλόγιο κι αισθητική εικονογραφία, αποδεσμευμένες από την υπερβολική αναπαράσταση, διακριτικό ερωτισμό, αναπτύσσει το ουσιώδες, αφήνει το περιττό και στις λεπτομέρειες εμβαθύνει τη δύναμη της τέχνης του.
Προσεγγίζει με κριτική ματιά, επιστρατεύει τις αφουγκραζόμενες κοινωνικές ανάγκες και με λυρική έμπνευση κομίζει την προσωπική του εμπειρία.
Καταγράφει μεταξύ φανταστικού σεναρίου και αυτοβιογραφίας, όπου γραφή και εικόνα συνομιλούν σε αμφίθυμες καταβολές.
Ανανεωτικός στα θέματα που πραγματεύεται στη ζωγραφική του, δείχνει επιθυμία και τόλμη για έκφραση χωρίς περιορισμούς και προκαλεί τη συλλογική συνείδηση. Με σκέψεις μιας αφηγηματικής ιστορίας ενός πραγματικού κόσμου σε αστικούς κανόνες ζωής, αναζητά λύσεις σε εικαστικούς προβληματισμούς.
Η προβολή των αισθητικών πεδίων αγγίζει τη γεωμετρική αφαίρεση και το μινιμαλιστικό ύφος των μέσων.
Κυρίαρχες, επίπεδες, πλακάτες ζωγραφισμένες επιφάνειες, με αναπάντεχες πινελιές χρώματος εξαντλούν τους χρωματικούς συνδυασμούς σε όλες τις τονικότητες και ο δυναμισμός της κάθε πινελιάς αντικατοπτρίζει τον πηγαίο και αυθεντικό χαρακτήρα του δημιουργού.
Καθαρά γραμμικά περιγράμματα περικλείουν με ισορροπία τις αναλογίες κι εναλλάσσονται διαδοχικά σε ένα παιχνίδι φωτοσκίασης.
Με εικόνες των ανθρώπων της πόλης, τις παραλλαγές ενός αστικού παρόντος μιας αναδυόμενης ατμόσφαιρας οικείας και συγχρόνως οικουμενικής, μεταφέρει εμπειρίες πολύτιμες και οριακές. Δείγματα της ακμάζουσας ζωής γίνονται αναγνώσεις νοσταλγίας, επιστρατεύουν τη σκέψη και τη συναισθηματική μας ευφυία. Εικόνες μεστής ουσίας βρίσκονται μεταξύ τάξης και αταξίας, δομής και αναρχίας, προβλέψιμου και απρόβλεπτου, αναμενόμενου και αναπάντεχου.
Τόποι συλλογισμών, οδηγούν σε συνειρμικές ανακλήσεις και γίνονται διαμεσολαβητές ανάμεσα στο παρελθόν και στο σήμερα και συνυπάρχουν με τη νοσταλγία και την ενατένιση.
Σε απουσία χρονικού προσδιορισμού διηγήσεις και ιστορίες της ουτοπίας, της μνήμης, της λαχτάρας και ενίοτε της σουρεαλιστικής πραγματικότητας υπακούουν στην προοδευτική ανάδυση των αισθήσεων.
Προκαλεί και ελκύει το ενδιαφέρον του θεατή με πνευματική διέγερση και εσωτερική αναζήτηση, που πηγάζει από βαθύ και γνήσιο συναίσθημα και οδηγεί στο στοχασμό και την αυτογνωσία.
Ο Δημήτρης Μανίνης αποδεικνύεται οικουμενικός και διαχρονικός νοημάτων.
Πολυεπίπεδος καλλιτέχνης, προικισμένος δημιουργός με υψηλή ευαισθησία και βαθειά συναισθηματικός, ακολουθεί τη φωνή της συνείδησής του.
Με εμβρύθεια και σαφήνεια διαγράφει την πιο αισθαντική όψη της πίστης στη ζωή και της ασταμάτητης αντίστασης στη φθορά. Χρησιμοποιεί την ευρύτατη γνώση του, τη βιωματική εμπειρία και μοιάζει αναπόφευκτο για κείνον, το πανάρχαιο και επίκαιρο ερώτημα «Την ειμαρμένην ουδ΄αν εις εκφύγει», «Κανείς δεν μπορεί να ξεφύγει από το πεπρωμένο του».
Με ευθύτητα και σοβαρότητα στην επαγγελματική του καριέρα, με καρτερικότητα και σύνεση στην προσωπική του ζωή, εκφράζεται με ρητά και άρρητα, δηλωμένα κι ανομολόγητα, εκμυστηρευόμενα κι εξομολογούμενα, ειπωμένα, ανέκφραστα κι ανείπωτα.
Η εικαστική του διαδρομή περικλείει την Πυθαγόρεια φιλοσοφική κοσμοθεωρία «Δεν μπορούν να ειπωθούν όλα σε όλους» «Ου τα πάντα τοις πάσι ρητά» και την αρχέγονη δύναμη από τα Δελφικά Παραγγέλματα,
«Να μην αποκαλύπτεις τα μυστικά» «Άρρητα μη λέγε».
Αννίτα Πατσουράκη – Ιστορικός της Τέχνης
