Δημήτρης Λάμπρου: “Η τέχνη και η τεχνική της μεταμόρφωσης”

Αν είναι ν’ αγαπήσει κανείς τον εαυτό του, δεν πρέπει να τον μισήσει πρώτα;…(Αριάδνη) είμαι ο λαβύρινθός σου…
Nietzsche (Οι Διθύραμβοι του Διονύσου). Ο αληθινός ποιητής θέτει διαρκώς αινίγματα σε μία απεγνωσμένη προσπάθεια να λύσει την αντίθεση της Αγάπης / με την επιθετικότητα, να κρατήσει ένα μυστικό προκειμένου να διαφυλάξει την ανεξαρτησία του, να αποκρύψει με διαδοχικές μεταμορφώσεις το πρόσωπό του και ταυτόχρονα να μας προκαλέσει να το ανακαλύψουμε.

Πως και πότε ξεκινήσατε να ασχολείστε συστηματικά με την Τέχνη; Ζωγραφίζω από τη στιγμή που αρχίζω να έχω μνήμη.
Ο παππούς μου από τη πλευρά του πατέρα μου ήταν ράφτης.
Η γιαγιά μου από τη πλευρά της μητέρας μου, μοδίστρα.
Θυμάμαι να γοητεύομαι από τις singer μηχανές ραπτικής, τα πατρόν, τις υφές των υφασμάτων, τα ίχνη της κιμωλίας που δημιουργούσαν γεωμετρικά σχήματα επάνω τους, τα βαριά μαντεμένα ψαλίδια, τα σίδερα με το κάρβουνο.
Έντονα χαράχθηκαν επίσης στη παιδική μου μνήμη και τα διαφόρων λογής αντικείμενα που έφερνε ο πατέρας μου από τα ταξίδια του ως ανθυποπλοίαρχος – μεγάλα Ιαπωνικά βάζα, τα κουτιά με τις κρύπτες από την Αίγυπτο, τους αφρικανικούς πίνακες, τα αγαλματίδια από ελαφαντοστό.
Τα αδέρφια του πατέρα μου ασχολούνταν με το εμπόριο λαϊκής τέχνης με την οποία επίσης ήρθα σε επαφή και άντλησα τις πρώτες ζωγραφικές μου εικόνες.
Θυμάμαι να επισκέπτομαι εργαστήρια παραγωγής πήλινων και υφαντών στο Μέτσοβο.
Η συστηματική μου ενασχόληση όμως άρχισε από το Λύκειο, όπου έτυχε να έχω δύο εξαιρετικούς καθηγητές ζωγράφους, τον Στέλιο Τόλιο και Κων/νο Λάσκαρη. Μαζί τους ζωγραφίζαμε τα πανό για τις αντιπολεμικές πορείες στις οποίες και συμμετείχαμε ενεργά ενάντια στο πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας, σχεδιάζαμε εκ του φυσικού, φωτογραφίζαμε με αναλογικές μηχανές και εμφανίζαμε μόνοι μας τα φιλμ σε σκοτεινό θάλαμο που είχαμε φτιάξει εντός του σχολείου. Επισκεπτόμασταν τις εκθέσεις και τα εργαστήριά τους.
Ήταν μία αποκάλυψη για μένα, μου ανοίχτηκε ένας ολόκληρος κόσμος.
Από εκείνη τη στιγμή ονειρευόμουν μόνο την Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών.
Με φόντο και τα τελευταία γεγονότα, τονίζω πως ο προσανατολισμός αυτός δεν θα υπήρχε εάν δεν γνώριζα το μάθημα του σχεδίου μέσω αυτών των ανθρώπων στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Η τέχνη είναι δημόσιο μέλημα και η καλλιέργειά της, ένα από τα σημαντικότερα καθήκοντα της πολιτείας.
Αποτελεί κοινωνική αναγκαιότητα και κανένα έθνος δεν μπορεί να την παραμελήσει χωρίς να θέσει σε κίνδυνο τη πνευματική του υπόσταση.

Καλλιτέχνης γεννιέται κανείς ή γίνεται; Ο καλλιτέχνης – ο ποιητής / μιλά στους ανθρώπους για την άλλη ζωή – εκείνη που έχουν σβήσει – που έχουν ξεχάσει και που έχουν απωθήσει.
Για τον καλλιτέχνη η εσωτερική γνώση βαθαίνει μόνον όταν πληρωθεί το τίμημα της αδιάκοπης αναζήτησης της αλήθειας.
Ο αληθινός ποιητής θέτει διαρκώς αινίγματα σε μία απεγνωσμένη προσπάθεια να λύσει την αντίθεση της Αγάπης / με την επιθετικότητα, να κρατήσει ένα μυστικό προκειμένου να διαφυλάξει την ανεξαρτησία του, να αποκρύψει με διαδοχικές μεταμορφώσεις το πρόσωπό του και ταυτόχρονα να μας προκαλέσει να το ανακαλύψουμε.
Το ερώτημα της Σφίγγας προς τον Οιδίποδα αναφέρεται ουσιαστικά στο τι είναι ο άνθρωπος.
Η ερώτηση είναι η εξής:
“Ποιός έκανε τη Σφίγγα”; “Ο Άνθρωπος”
“Και ποιος άνθρωπος είναι αυτός”; “Ο Ποιητής – Αυτός δίνει το Αίνιγμα”
Όμως δεν γίνεσαι καλλιτέχνης αν δεν σου τύχει μία μεγάλη συμφορά.
Ο P.Riker επισημαίνει πως κάτω από την Ιστορία υπάρχει “μνήμη και η λήθη”

“κάτω από τη “μνήμη και τη λήθη” – “Η Ζωή”
Μα το να αφηγείσαι τη ζωή είναι μία άλλη ιστορία – “Το Ατελεύτητο”
Κάθε καλλιτέχνης μετά από μία περίοδο λάμψης, θα διασχίσει “άνυδρα τοπία” – με κίνδυνο να χάσει τα λογικά του / “Αν βγει νικητής”…

Σε ποιο ρεύμα ή κίνημα θα εντάσσατε τα έργα σας; Αρχικά γοητεύτηκα από τα ιστορικά κινήματα της πρωτοπορίας του Μοντερνισμού.
Ασχολήθηκα με το κολλάζ-μοντάζ της ποιητικής εικόνας ως προμετωπίδα της νεωτερικότητας.
Καταπιάστηκα με σύγχρονα υλικά, διαφάνειες, ψηφιακές εκτυπώσεις, video (ως συμπληρωματικό στοιχείο στις παρουσιάσεις μου), αρνητικά φίλμς, ready made ως “εν – ενεργεία απολιθώματα. Όλα αυτά τα συνέθετα σε προθήκες καταργώντας το ταμπλό ως ζωγραφική επιφάνεια και τοποθετώντας τα στη “βιτρίνα της ιστορίας”.
Κείμενα και υβριδικά σχέδια δημιουργούσαν ένα είδος “Μετα-Σχεδίου” – στη σειρά – “social engineering”/ “Τα ίχνη της ιστορίας”.
Θεματικά, κυρίως ασχολήθηκα με τον ανθρώπινο εγκέφαλο – τη μνήμη – τη χειραγώγησή του και την επανερμηνεία της ιστορίας.
Από τη κοινωνική μηχανική περνώ σε μια μετωνυμία της κοινωνικής κατασκευής που εικαστικά εκφράστηκε με τη κατασκευή της πυραμίδας.
Η πυραμίδα, ως τάφος, συμβολικά στεγάζει το Λαβύρινθο, που αποτελεί την επόμενη ενότητα της δουλειάς μου.
Ο Λαβύρινθος ως ο κατεξοχήν “Μη – Τόπος” εμφανίζεται όταν η γλώσσα γίνεται αντικείμενο περιπλάνησης.
Η διπλή ανισορροπία του είναι πως βρίσκεται στο όριο μεταξύ συμβολικής γλυπτικής και συμβολικής αρχιτεκτονικής.
Άρα, ο Λαβύρινθος ως προθάλαμος, είναι το αρνητικό στοιχείο του νεκρικού θαλάμου της πυραμίδας.
“Στεγάζει – χωρίς να στεγάζει – περιέχει χωρίς να περιέχει· μπορούμε να ξεφύγουμε από αυτόν – χωρίς πραγματικά να έχουμε ξεφύγει”.

Από που αντλείτε την έμπνευσή σας; Μαθαίνουμε να ζούμε από τις χαμένες ζωές μας. Από αυτές αντλούμε το βιωματικό περιεχόμενο των έργων μας.
Η ζωή εξάλλου δεν είναι μία μονότονη συνέχεια, αλλά μία “αλυσίδα επι-ζωών”.
Έχει μία αποσπασματική – διακεκομμένη συνέχεια, όπου οι θάνατοι αφήνουν τα ίχνη τους.
Επιστρέφοντας στο Derrida: “Οι χαμένες ζωές μας μαθαίνουν να ζούμε εν τέλει, να ζούμε στο τέλος – και μέσω του τέλους να ζούμε απάτριδες στην άκρη της ζωής τρεφόμενοι με θάνατο.

Υπάρχουν προσωπικότητες ή άλλοι καλλιτέχνες που έχουν επηρεάσει το έργο σας; “Τη καθοριστική στιγμή της απώτατης παρακμής και της μελαγχολίας, ο δημιουργός – πρόσκαιρα – αναζητά αλλότριες φωνές, αλλοτινών ηρώων, ταυτίζεται μαζί τους όταν ο ίδιος σιωπά, αγιοποιεί το παρελθόν, μυθοποιεί τα είδωλα, παρακινεί τον εαυτό του να σηκωθεί από τον πνευματικό του τάφο[…]”
(Ευθύμης Λαζόγκας/ από την ατομική μου έκθεση Αναζητώντας φωνές )
Το φαινομενικό αυτό πισωγύρισμα στους ήρωες από εσωτερική ανάγκη ωθούσε παράδοξα πάντοτε την ανθρωπότητα προς τα εμπρός.
Αυτό φαίνεται ξεκάθαρα σε έναν από τους αγαπημένους μου πίνακες στην ιστορία της τέχνης / “Τον Άγγελο της Ιστορίας” του Paul Klee, o οποίος με ανοιχτά φτερά και όντας έτοιμος να πετάξει μακριά, το βλέμμα του είναι στραμμένο πίσω του σε ότι έχει αφήσει, σε ότι καταρρέει.
Με τη σειρά “Αναζητώντας φωνές” προσπάθησα να αγγίξω τον μύθο, να ανασύρω μία μορφή, να ακούσω τη δόνηση της φωνής του εκάστοτε ήρωα, να νιώσω την ανάσα και την αγωνία του, να ζωντανέψω τα έργα του, να ταυτιστώ πλατωνικά μαζί τους.
Αυτές είναι οι φωνές των ποιητών, του Rimbaud, του Baudelaire, του Κάλας, του Pasolini, του Bnjamin αλλά και των ποιητών της εικόνας, του Fellini, του Visconti, του Antonioni, του Tarkovsky, του Αγγελόπουλου, oι οποίοι ονειρεύτηκαν έναν πιο ποιητικό κόσμο, έναν κόσμο πιο ελεύθερο, πιο ανθρώπινο.
Η εικαστική μου σκέψη διαμορφώθηκε όμως και από εικαστικούς όπως οι Rodchenko, Tatlin, Mario Merz, Rauschenberg, Robert Morris, Carl Andre, Kelly Kaczynki, Banks Violette, Heyes Valley.

Ποιά είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που έχετε θέσει στον εαυτό σας ως καλλιτέχνης; Η ποιητική των έντονων αντιθέσεων του αρχέγονου και άγριου τοπίου της Κρήτης που δημιουργούν την αίσθηση του ανοίκειου, μου έχουν κινήσει την ανάγκη της δημιουργίας ενός υπαίθριου έργου, ενδεχομένως σε κάποιο ακρωτήρι της νότιας Κρήτης.
Ένα φιλόδοξο project που θα προσπαθήσω να το πραγματοποιήσω μέσα στον επόμενο χρόνο.
Σε ομαδικό επίπεδο, έχουν τεθεί θεμέλια ώστε οι συνεργασίες που δημιουργήθηκαν το προηγούμενο διάστημα με την ομάδα Δίπολα στη Κρήτη να αποδώσουν καρπούς για σταθερές σχέσεις με χώρους – δήμους και πολιτιστικούς φορείς, με σκοπό την σύνδεση πολιτιστικής – τοπικής παραγωγής – τουρισμού.
Επόμενο εγχείρημα σε ομαδικό επίπεδο, είναι τα Δίπολα να αποτελέσουν κοινότητα για την ουσιαστική συζήτηση επάνω στα ζητήματα της σύγχρονης τέχνης, μέσω ομιλιών, διημερίδων, εκθέσεων και με εξωστρέφεια να συνάψουμε συνεργασίες με άλλες ομάδες και συλλογικότητες.

Πόσο αποδεκτή είναι η Τέχνη στην Ελλάδα σήμερα και τι ρόλο καλείται να παίξει στον δημόσιο χώρο; Τα τελευταία χρόνια βιώνουμε το αδιέξοδο του χρηματοπιστωτικού καθεστώτος, το οποίο θέτει σε περιορισμό τη δημιουργικότητα.
Βιώνουμε τη φυλακή της ανάπτυξης.
Το πόσο αποδεκτή είναι η τέχνη στη χώρα μας καταδεικνύει ο εξοστρακισμός του σχεδίου και της μουσικής από τα Λύκεια.
Το μέτρο αυτό θα μειώσει κατά πολύ τις θέσεις εργασίας στην εκπαίδευση, φέρνοντας σε ακόμη μεγαλύτερη δυσκολία μουσικούς και εικαστικούς, που σύμφωνα με έρευνα βρίσκονται στο όριο της φτώχειας.
Αντίθετα, στη Νέα Ζηλανδία η κυβέρνηση δίνει από το προϋπολογισμό της 4.000.000 δολάρια επιπλέον στα 175.000.000 που έχει ήδη εξαγγείλει, με 2.000 δολάρια έξτρα υποδομή για κάθε μαθητή ξεχωριστά, αυξάνοντας τις θέσεις εργασίας κατά 300 ετησίως.
Στόχος τους, η ανάπτυξη κριτικής σκέψης, συνεργατικής συνείδησης και πνευματικού επιπέδου των πολιτών.
Στη χώρα μας μεμονωμένες και διάσπαρτες είναι οι προσπάθειες που γίνονται, χωρίς να υπάρχει μία πολιτιστική στρατηγική, με μία ανύπαρκτη αγορά, χωρίς εθνική πινακοθήκη εδώ και χρόνια, με ένα μουσείο σύγχρονης τέχνης που ανοίγει και δεν ανοίγει.
Η τέχνη πάντως δεν στερεύει.
Η τέχνη κινδυνεύει μόνον όταν ο άνθρωπος υποκύψει σε καταστάσεις καθοριζόμενες από τη μαζική κουλτούρα και από μορφές πολιτιστικού ολοκληρωτισμού που θα καθιστούν αδύνατη την επιβίωση οποιαδήποτε πνευματικής μειονότητας.
Η τέχνη θα χαθεί μόνον όταν χαθεί ο πολιτισμός του ανθρώπου.

Ποιά είναι τα μελλοντικά σας σχέδια; Είμαστε στη διαδικασία ετοιμασίας της διατομικής έκθεσης που θα πραγματοποιήσουμε από κοινού με τον ζωγράφο και συν-ιδρυτή της καλλιτεχνικής ομάδας “Δίπολα”, Δημήτρη Καρατζά στη γκαλερί Λόλα Νικολάου, στη Θεσσαλονίκη.
Επιπλέον, ετοιμάζουμε με τον Ευθύμη Λαζόγκα (διδάσκων Iστορίας Tέχνης ΜΕΤ, ΑΣΚΤ) την επόμενη ομαδική έκθεση με θέμα το “Κρυπτον”, που θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα.
Στην έκθεση θα συμμετέχουν διακεκριμένοι καλλιτέχνες, οι οποίοι θα τιμήσουν για άλλη μία φορά τις εικαστικές μας δράσεις, όπως : Άγγελος Αντωνόπουλος (εικαστικός,καθηγητής της ΑΣΚΤ), Ηλίας Παπαηλιάκης (εικαστικός), Γιώργος Καζάζης (ζωγράφος, καθηγητής ΑΣΚΤ), Γιάννης Λασιθιωτάκης (ζωγράφος), Κωνσταντίνος Αρχανιώτης (εικαστικός) αλλά και νεότεροι όπως ο Παναγιώτης Βοριάς, η Μαργαρίτα Πέτροβα, κα σημαντικοί καλλιτέχνες που θα ανακοινωθούν εν καιρώ από τις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης των Διπόλων.
Για το 2021, προγραμματίζεται η έξοδος της ομάδας μας στο εξωτερικό.
Μία παρουσίαση της σύγχρονης εικαστικής παραγωγής της χώρας που ζει και δραστηριοποιείται εντός της Ελλάδας, σε έναν διάλογο με σύγχρονους καλλιτέχνες του εξωτερικού.
Θα ήθελα εδώ να ευχαριστήσω όλους τους καλλιτέχνες που έχουν στηρίξει τα Δίπολα με τη συμμετοχή τους στις εκθέσεις μας από το 2015 ως σήμερα.
Ευχόμαστε να τιμήσαμε το έργο τους με τον ίδιο τρόπο που μας τίμησαν και εκείνοι.
Τέλος, ευχαριστώ από καρδιάς τους συνοδοιπόρους σε αυτό το ταξίδι και φίλους, τον Δημήτρη Καρατζά (ζωγράφο) και τον Ευθύμη Λαζόγκα (διδάσκων ιστορίας τέχνης της ΑΣΚΤ) που έχουν δώσει το στίγμα τους σε αυτή τη προσπάθεια και συνεχίζουν να εργάζονται για τη πραγματοποίηση του οράματός μας.

Δημήτρης Λάμπρου
Βιογραφικό
Αποφοίτησε από την Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών το 2010 με «Αριστα».
Το 2013 απέκτησε MFA στο εικαστικό τμήμα του Μεταπτυχιακού της ΑΣΚΤ με θέμα «Η κοινωνική διάσταση της Τέχνης». Οι σημαντικότερες εκθέσεις στις οποίες έχει λάβει μέρος είναι:
“Σήμερα στο 251 ΓΝΑ / # Hospital Art”, ομαδική έκθεση, ΓΝΑ 251, Αθήνα 2020 (Οργάνωση: Γιώργος Καζάζης, καθηγητής ΑΣΚΤ, επιμέλεια: Λουίζα Καραπιδάκη, ιστορικός Τέχνης)
“Τα ποιητικά των χρωμάτων”, Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών 2020 (συμμετοχή με έργο για τον Pier Paolo Pasolini ως εικαστικό σχόλιο σε ποίημα της Elsa Morante Oργάνωση: Κων/νος Μούσσας, συγγραφέας – μεταφραστής, επιμέλεια: Μαράη Γεωργούση)
“Αναζητώντας Φωνές”, πολυχώρος Free Thinking Zone, επιμέλεια Ευθύμης Λαζόγκας, Αθήνα, 2017
«Δύο γενιές – 3 γραφές», Γκαλερί Λόλα Νικολάου (συνεκθέτει με το δάσκαλό του Γιώργο Λαζόγκα), 2016.
“Αντί/ρύσις”, έκθεση σύγχρονης Τέχνης 12 νέων καλλιτεχνών, επιμέλεια: Λαμπρινή Μάρκου πολυχώρος Piree, Πειραιάς, 2016
«Δίπολα», Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων (την έκθεση οργάνωσε ο ίδιος σε επιμέλεια του Ευθύμη Λαζόγκα, διδάσκοντα «Ιστορία της Τέχνης» στην ΑΣΚΤ) 2015.
«1 + 3», Γκαλερί Λόλα Νικολάου (συνεκθέτει με ιστορικά έργα του Βλάσση Κανιάρη), 2013.
“Story as a dream”, ατομική παρουσίαση στo Remap 4 με την υποστήριξη του ΔΕΣΤΕ (Διεθνής συνάντηση σύγχρονης τέχνης/Μεταξουργείο, Αθήνα), 2013.
“Symbiosis”, Biennale de la Mediterranean, Rome, Italy/Thessaloniki, 2011.
«Αποτυπώματα», ατομική έκθεση Athens Art Space, Κολωνάκι, 2010.
“Go Existence”, Γκαλερί Ζήνα Αθανασιάδου, 2008.
Οργάνωσε και επιμελήθηκε την “Generations”, έκθεση σύγχρονης τέχνης νέων καλλιτεχνών σε συνομιλία με έργα των: Νίκου Κεσσανλή, Παύλου, Γιώργου Λάππα, Γιώργου Λαζόγκα, Πάνου Χαραλάμπους, Γιώργου Χαρβαλιά και άλλων σημαντικών καλλιτεχνών παλαιότερων γενεών. Καλλιτεχνική ομάδα “ΔΙΠΟΛΑ” Δημοτική Πινακοθήκη Μαλεβιζίου και εκθεσιακός χώρος Οινοποιείου Διγενάκη, Ηράκλειο, Κρήτη 2019 (τα θεωρητικά κείμενα της έκθεσης έγραψαν ο Ευθύμης Λαζόγκας – διδάσκων Ιστορίας Τέχνης ΜΕΤ, ΑΣΚΤ και ο Δημήτρης Καρατζάς – ζωγράφος).
Βραβείο κοινού “Belle Arte” Λαμία (Διεθνής Συνάντηση 17 χωρών), 2007, Υπουργείο Πολιτισμού – Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς – Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης.
3ο Πανελλήνιο Βραβείο του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου με τίτλο ‘’Κοινωνία Ευθύνης’’, 2008 / στην επιτροπή αξιολόγησης των βραβείων συμμετείχε ο Βλάσσης Κανιάρης.
Διετέλεσε καλλιτεχνικός διευθυντής στα Εικαστικά Εργαστήρια του Δήμου Λαμιέων, 2015-2016.
Συμμετείχε στην Art Athina, με ομαδικές και ατομικές παρουσίες.