Συνέντευξη του φωτογράφου Γκάρο Καλαϊτζιάν στον Ανδρέα Κατσικούδη για το polismagazino.gr
«Οι φωτογραφίες σου είναι ουσιαστικά η καταγραφή της ζωής σου, γι’ αυτόν που θέλει πραγματικά να την δει» Paul Strand
Ονομάζομαι Γκάρο Καλαϊτζιάν και είμαι αρμενικής καταγωγής από γονείς που βρέθηκαν στην Ελλάδα μετά την Μικρασιατική καταστροφή. Γεννήθηκα όμως στην Αθήνα και μεγάλωσα στη γειτονιά του Νέου Κόσμου, όπου πέρασα τα παιδικά και τα σχολικά μου χρόνια. Επαγγελματικά ασχολήθηκα με την χρυσοχοΐα, αλλά πάντα εύρισκα ελεύθερο χρόνο να ασχοληθώ με τα διάφορα χόμπι μου. Η επαφή μου με την φωτογραφία ξεκίνησε από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου.
Στο σπίτι υπήρχε μια διοπτική Voigtländer του πατέρα μου που χρησιμοποιούσαμε τότε συχνά για τις οικογενειακές μας φωτογραφίες και αργότερα μια ρωσική μηχανή Kiev με την οποία έβγαζα ασπρόμαυρες φωτογραφίες με θέματα βέβαια σε εκείνη την ηλικία, από τις παρέες, τα πάρτι και τις εκδρομές. Με τις instamatic κάμερες μιας χρήσεως που υπήρχαν τότε, ξεκίνησα την έγχρωμη φωτογραφία. Ώσπου στα μέσα της δεκαετίας του ‘70 απόκτησα επιτέλους μια Yashica με βιδωτούς φακούς και με 2-3 φίλους που είχαν το ίδιο πάθος με εμένα αρχίσαμε να πειραματιζόμαστε πιο σοβαρά με την φωτογραφία.
Τότε ανακαλύψαμε και τα φιλμ για slides, κυρίως της Kodachrome με τα εξαιρετικά χρώματα και οργανώναμε βραδιές με προβολές των φωτογραφιών μας, συγκρίνοντας τις επιδόσεις μας. Παράλληλα αγόραζα βιβλία σχετικά με την φωτογραφία, κυρίως αγγλικές εκδόσεις, που παράγγελνα στο εξωτερικό και μελετούσα τα έργα των διασήμων φωτογράφων. Ομολογώ ότι φωτογραφίες του Ansel Adams ή του Henri-Cartier Bresson στα πρώτα μου εκείνα βήματα και αργότερα του Sebastiao Salgado, του Ara Güler και πολλών άλλων, με επηρέασαν πολύ στο να βρω τον δικό μου δρόμο στην φωτογραφία.
Όμως δεν έκανα ποτέ κάποια μαθήματα φωτογραφίας και μπορώ να πω ότι είμαι τελείως αυτοδίδακτος και καθαρά ερασιτέχνης φωτογράφος. Δεν ξέρω αν αυτό είναι καλό ή κακό. Ξέρω όμως ότι μου έδωσε την ελευθερία να έχω ανοιχτό ορίζοντα και να δοκιμάσω πολλά είδη φωτογραφίας. Μελέτησα και πειραματίστηκα πολύ και έμαθα πολλά από τα λάθη μου, ξοδεύοντας χρόνο και χρήμα σε αμέτρητα ρολά φίλμ. Η φωτογραφία έγινε πάθος και τρόπος έκφρασης και δημιουργικής απασχόλησης.
Η κινούμενη εικόνα ανέκαθεν με γοήτευε από την εποχή που νεαρός έβγαζα φιλμάκια με super-8, και κυνηγούσα να δω ταινίες σημαντικών σκηνοθετών, όπως ο Ίνγκμαρ Μπέργκμαν ή ο Φεντερίκο Φελλίνι. Για ένα μεγάλο διάστημα ασχολήθηκα με το βίντεο, σε λήψη και τελική επεξεργασία και δημιούργησα αρκετά, κυρίως ταξιδιωτικά ντοκιμαντέρ. Η φωτογραφία πέρασε προσωρινά σε δεύτερη μοίρα, μέχρι την έλευση της ψηφιακής εποχής και τις ευκολίες που έδιναν οι νέες μηχανές στην λήψη και την αποθήκευση, οπότε το πάθος μου για την φωτογραφία -που δεν είχε σβήσει ποτέ- ανανεώθηκε.
Από το 2007 έγινα μέλος σε διάφορες φωτογραφικές ομάδες και η επαφή με το έργο και το σκεπτικό των νέων φίλων που γνώρισα, με βοήθησε να βελτιωθώ πολύ σαν φωτογράφος, ανακαλύπτοντας νέους δρόμους και τρόπους έκφρασης.
Είμαι από τα ιδρυτικά μέλη της φωτογραφικής ομάδας Photopia, όπου μέσα από τις τακτικές συναντήσεις μας, όλα αυτά τα χρόνια πλούτισα αρκετά τις γνώσεις μου. Έχω κάνει κατά καιρούς παρουσιάσεις για φωτογραφικά και τεχνικά θέματα σχετικά με την λήψη και την επεξεργασία της εικόνας και έχω λάβει επίσης μέρος σε περισσότερες από 25 ομαδικές εκθέσεις φωτογραφίας, ενώ φωτογραφίες μου έχουν φιλοξενηθεί σε σελίδες διαφόρων περιοδικών.
Αν και ασχολούμαι και πειραματίζομαι με όλων των ειδών τα φωτογραφικά θέματα, μεγαλύτερη βαρύτητα δίνω στην ταξιδιωτική φωτογραφία, τις εικόνες της καθημερινότητας των ανθρώπων, τα πορτέτα και τις σκηνές στη φωτογραφία δρόμου, καταγράφοντας καταστάσεις και πρόσωπα, βλέμματα και εκφράσεις.
Με συναρπάζουν τα ταξίδια. Να ανακαλύπτω νέους προορισμούς, να έρχομαι σε άμεση επαφή με άλλους τόπους, χώρες, πολιτισμούς. Να γνωρίσω άλλους ανθρώπους, φυλές και παραδόσεις, να δω γιορτές, ήθη και έθιμα. Όποτε μπορώ και όσο βοηθούν τα οικονομικά μου σχεδιάζω ταξίδια και νέες άγνωστες διαδρομές. Και στους τόπους που θα βρεθώ η φωτογραφική μου μηχανή θα έχει πάντα τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Όπως έχει πει και ο Steve McCurry “My camera is my passport.”
Έχοντας ταξιδέψει σε πάνω από 85 χώρες του κόσμου, μπορώ να πω ότι στους τόπους που θα βρεθώ εκτός από τα αξιοθέατα, εξερευνώ όλο τον χώρο, προσπαθώντας να βρω κρυμμένες γωνιές, άγνωστους δρόμους και ασυνήθιστα σημεία, για να ανακαλύψω ενδιαφέροντα θέματα και να τα αναδείξω φωτογραφικά. Αυτός είναι ο κόσμος μου, αυτές είναι οι εμπειρίες μου. Από τα απομακρυσμένα χωριά και τις πολύχρωμες γιορτές της Ινδίας, τους βουδιστικούς ναούς της Μυανμάρ, την μυσταγωγία των Χριστουγέννων στην Λαλιμπέλα της Αιθιοπίας, τις φαβέλες στο Ρίο Ντε Τζανέϊρο, την μοναδική ηρεμία του Νησιού του Πάσχα, το πολύωρο ταξίδι με τραίνο στη Βόρεια Κορέα, τα χειμωνιάτικα τοπία της Ισλανδίας και των Λοφότεν της Νορβηγίας, την έρημο της Μογγολίας ή τους αμμόλοφους της Ναμίμπια, το βροχερό Χόϊ-Αν στο Βιετνάμ και το ταξίδι με τον Υπερσιβηρικό για να φτάσω μέχρι τiς εσχατιές της λίμνης Βαϊκάλης και της Καμτσάτκα. Όλα αυτά που έχω δει και ζήσει, τριτοκοσμικές καταστάσεις και συγκρούσεις πολιτισμών, έχουν αλλάξει την φιλοσοφία μου για την ζωή και πιστεύω ότι με έχουν κάνει καλύτερο άνθρωπο.
Και κάτι σημαντικό: τις φωτογραφίες μου φροντίζω να τις βλέπω τυπωμένες σε βιβλία-άλμπουμ (ένα αντίτυπο μόνο για μένα) γιατί η φωτογραφία υφίσταται μόνο αν είναι τυπωμένη και όχι απλά κρυμμένη σε κάποιο σκληρό δίσκο!
Οι ψηφιακές μηχανές και τα κινητά τηλέφωνα έδωσαν την δυνατότητα σε όλο τον κόσμο να ασχοληθεί εύκολα με την φωτογραφία, χωρίς να χρειάζεται να μελετήσει το μέσον. Το αποτέλεσμα είναι εκατομμύρια φωτογραφίες να παράγονται καθημερινά, μέσα στις οποίες, όσοι ασχολούνται σοβαρά με την τέχνη της φωτογραφίας, προσπαθούν να αναδείξουν κάποιες που αξίζουν να ξεφύγουν από τον σωρό της συνηθισμένης και αδιάφορης εικόνας..
Χαίρομαι όταν βλέπω τα τελευταία χρόνια να έχει αναπτυχθεί στην Ελλάδα μια κίνηση από νέους κυρίως φωτογράφους, που με την καθοδήγηση εξαιρετικών δασκάλων-φωτογράφων, μας εκπλήσσουν συχνά, είτε στο διαδίκτυο, είτε σε εκθέσεις φωτογραφίας, με τις καλλιτεχνικές δουλειές που παρουσιάζουν. Ταλαντούχα παιδιά που δοκιμάζουν νέους τρόπους έκφρασης. Το ταλέντο όμως θα πρέπει να είναι συνυφασμένο με το πάθος που έχει κάποιος για την τέχνη που έχει διαλέξει. Και αυτό προϋποθέτει αφοσίωση και πολλή δουλειά για ένα θετικό αποτέλεσμα. Όποιο ταλέντο υπάρχει θα πρέπει να συνοδεύεται από συνεχή ασχολία με το αντικείμενο (στην περίπτωσή μας με την φωτογραφία) με δημιουργικότητα και πρωτοτυπία.
Ο πραγματικός φωτογράφος καταγράφει την ιστορία με μια διαφορετική και ευαίσθητη ματιά, την οποία έχει αποκτήσει μετά από αρκετή μελέτη και εμπειρία ετών, δίνοντας ψυχή και συναίσθημα τις εικόνες του. Μέσα από την τέχνη της φωτογραφίας του, ανακαλύπτει μια άλλη διάσταση του κόσμου, καθώς στιγμιαία και μέσα στο αυστηρά περιορισμένο κάδρο του, θα πρέπει εκτός από την αποτύπωση των γεγονότων και της πραγματικότητας, να αναδείξει ταυτόχρονα συναισθήματα, ανθρώπινες σχέσεις, να ζωντανέψει όνειρα και ψευδαισθήσεις ή να περάσει κοινωνικά μηνύματα. Όλα αυτά που θα είχαν χαθεί, όλα αυτά που θα είχαν εξαφανιστεί την επόμενη στιγμή, αν δεν είχαν καταγραφεί με το σωστό κλικ του φωτογράφου.