Συνέντευξη στη Μαίρη Γκαζιάνη*
Η Γιώτα Γουβέλη γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Μεσολόγγι. Είναι απόφοιτος του Μαθηματικού Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στην πληροφορική και τη διοίκηση επιχειρήσεων. Αρχικά εργάστηκε στον χώρο της εκπαίδευσης και στη συνέχεια σε πολυεθνικές εταιρείες επικοινωνίας ως υπεύθυνη Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης. Έχει τρία παιδιά και ζει με την οικογένειά της στην Αθήνα.
ΜΑΙΡΗ ΓΚΑΖΙΑΝΗ: Είστε συγγραφέας. Μιλήστε μας για τον άνθρωπο Γιώτα.
ΓΙΩΤΑ ΓΟΥΒΕΛΗ: Δεν νομίζω πως είμαι ο πλέον κατάλληλος άνθρωπος να μιλήσει για τη Γιώτα. Οι άνθρωποι που έρχονται σε επαφή μαζί μου, οι φίλοι, οι συναναστροφές και οι συνεργάτες μου θα ήταν πιο αξιόπιστοι. Αλλά ακόμα πιο αξιόπιστοι θα ήταν οι αναγνώστες μου, γιατί ο συγγραφέας παρεισφρέει έστω κι αν δεν το θέλει μέσα στα κείμενα και στις ιστορίες των βιβλίων του. Αυτό που μπορώ να πω εγώ είναι πως η αγάπη της οικογένειάς μου, των παιδιών μου, είναι το οξυγόνο μου για να ζω και να προχωρώ. Ακολούθησα την τυπική διαδρομή ενός παιδιού της επαρχίας – σπουδές στην Αθήνα στα 18 μου και έκτοτε μόνιμη διαμονή εδώ, στο κλεινόν άστυ, που το αγαπώ όσο και την ιδιαίτερη πατρίδα μου, το Μεσολόγγι. Εργάστηκα πολλά χρόνια σε πολυεθνικές εταιρείες, ενώ παράλληλα μεγάλωνα τρία παιδιά – δύσκολα αλλά υπέροχα χρόνια. Και η διαδρομή συνεχίζεται.
Μ.Γ.: Ποιο ήταν το έναυσμα ώστε ν’ ασχοληθείτε με τη συγγραφή;
Γ.Γ.: Λάτρευα από παιδί το μυθιστόρημα. Με συνέπαιρνε και εξακολουθεί να με συνεπαίρνει η δυνατότητα να ζω πολλές ζωές, εμπειρίες, καταστάσεις μέσα από τους ήρωες των μεγάλων της λογοτεχνίας. Τώρα που γράφω τις δικές μου ιστορίες βιώνω την ελευθερία του να πλάθεις από την αρχή έναν φανταστικό κόσμο αλλά και τη δέσμευση να δρουν οι ήρωές μου με συνέπεια ως προς την προσωπικότητα που τους έχω αποδώσει αλλά και ως προς τις συνθήκες μέσα στις οποίες βρέθηκαν.
Μ.Γ.: Υπήρξε κάποιος άνθρωπος που σας ενθάρρυνε στα πρώτα σας συγγραφικά βήματα;
Γ.Γ.: Πράγματι, υπήρξε. Ήταν η φιλόλογός μου στην Α΄ Γυμνασίου που με παρακινούσε με πολλή θέρμη να συνεχίσω και να εξελίξω τη γραφή μου. Της χρωστώ πολλά, ιδιαίτερα την αυτοπεποίθηση που ένιωσα τότε, που με βοήθησε να αποτολμήσω στη συνέχεια να εκδώσω τα δικά μου μυθιστορήματα.
Μ.Γ.: Τι είναι αυτό που δεν αντέχετε ως άνθρωπος ή/και ως συγγραφέας;
Γ.Γ.: Δεν αντέχω τον κομπασμό και τη «δηθενιά», τους ανθρώπους που παριστάνουν τους σπουδαίους, που προβάλλουν αναίσχυντα την υπέροχη προσωπικότητά τους, τη λαμπερή ζωή τους, το ανώτερο πνεύμα τους. Απουσιάζει αισθητά πλέον η ταπεινότητα από την κοινωνία μας.
Μ.Γ.: Το νέο βιβλίο σας έχει τον τίτλο Η παραμάνα. Με τι έρχεται σε επαφή ο αναγνώστης στις σελίδες του;
Γ.Γ.: Η παραμάνα είναι κόρη κολίγων στη Θεσσαλία των αρχών του 20ού αιώνα. Οι συνθήκες της ζωής της –η καταπίεση του αφέντη και των επιστατών του, το ασφυκτικό περιβάλλον του χωριού, η καταδυνάστευση της μάνας της και της καθυστερημένης κοινωνίας– την ωθούν να διεκδικήσει με κάθε κόστος την ανεξαρτησία της. Βιώνει τις αυθαιρεσίες, τους βιασμούς, την απάνθρωπη εκμετάλλευση, που αποτελούν τον σταθερό καμβά της ζωής των κολίγων, των ανθρώπων που γεννήθηκαν «στη λάθος πλευρά του κόσμου». Ο δυναμικός της χαρακτήρας και ο έρωτάς της για τον νεαρό συνάδελφό της, έναν καπνεργάτη στον Βόλο, τη βοηθούν να ξεπεράσει τα εμπόδια, σύντομα όμως θα βρεθεί μπροστά σε οδυνηρά διλήμματα. Έρωτας, οργή, μίσος παλεύουν με την ανθρωπιά μέσα της, αλλά εκείνη είναι αποφασισμένη να φτάσει στα άκρα για την ευτυχία της, ακόμα και στον φόνο. Πρόκειται για μια ηρωίδα που ξέρω ότι θα εγείρει πολλές ενστάσεις από τους αναγνώστες, αλλά θεωρώ πως την έχω πλάσει με ειλικρίνεια, με σάρκα και οστά, γιατί δεν μου αρέσουν οι αγιογραφίες. Κι ο καθένας μας ας απαντήσει τίμια στον εαυτό του για το τι θα έκανε εκείνος αν βρισκόταν στη θέση της.
Μ.Γ.: Ποιο ήταν το κίνητρο ώστε να γράψετε για το συγκεκριμένο θέμα;
Γ.Γ.: Είχα διαβάσει τυχαία για έναν αστικό μύθο του Βόλου εκείνης της εποχής, ο οποίος με συνεπήρε εξαιτίας της δραματικότητάς του αλλά και των διαφορετικών εκδοχών του. Εγώ έδωσα την προσωπική μου εκδοχή, αλλά ακολούθησα πιστά τα γεγονότα εκείνης της θρυλικής υπόθεσης, με τον απαραίτητο βαθμό μυθοπλασίας φυσικά και περισσότερους βασικούς ήρωες, που εκφράζουν τα θέματα που ήθελα να αναπτύξω.
Μ.Γ.: Κατά τη διάρκεια της συγγραφής τα προσωπικά συναισθήματα του συγγραφέα εκφράζονται μέσω της γραφής του;
Γ.Γ.: Προσωπικά, αγαπώ όλους μου τους ήρωες, ακόμα και τους αρνητικούς. Μπαίνω στο πετσί τους, τους συμμερίζομαι, ασχέτως αν τους δικαιολογώ ή όχι. Η τύχη του καθενός τους όμως είναι δική του υπόθεση. Οι επιλογές τους, η μοίρα ή ό,τι άλλο καθορίζει τη ζωή μας αποφασίζουν για το πεπρωμένο τους.
Μ.Γ.: Υπάρχουν αξίες που ακυρώνονται (από πρόσωπα ή καταστάσεις) και άλλες που αναδεικνύονται μέσα από την ιστορία που αφηγείστε;
Γ.Γ.: Η αξία που διατρέχει την ιστορία μου είναι η ανθρωπιά. Με την ανθρωπιά θα αντιπαλέψει το τυφλό πάθος, η αδικία, η δίψα για εκδίκηση. Οι ήρωές μου θα πληγώσουν και θα πληγωθούν, θα προκαλέσουν τη μοίρα, θα γυρίσουν την πλάτη στην ανθρωπιά επινοώντας διάφορα προσχήματα και δικαιολογίες, αλλά δεν θα μπορέσουν να την εξαφανίσουν από τη ζωή.
Μ.Γ.: Οι κριτικές παίζουν ή δεν παίζουν ρόλο στην πορεία ενός βιβλίου και γιατί;
Γ.Γ.: Και βέβαια παίζουν ρόλο, όχι μόνο οι κριτικές από τους «ειδικούς» αλλά και οι γνώμες από τους αναγνώστες. Πολλές φορές έχω εντυπωσιαστεί από τις κρυμμένες όψεις που ανακαλύπτουν οι αναγνώστες στα βιβλία μου και δεν τις είχα ούτε κι η ίδια συνειδητοποιήσει. Αυτή είναι η μαγεία του μυθιστορήματος, οι διαφορετικές αναγνώσεις και η διάδραση που αναπτύσσεται.
Μ.Γ.: Ένα βιβλίο πρέπει να έχει μηνύματα ή απλά να ευχαριστεί τον αναγνώστη;
Γ.Γ.: Κατ’ εμέ, περισσότερο από το μήνυμα μετρά το βίωμα, η ικανότητα δηλαδή της ιστορίας να εμπλέξει τον αναγνώστη στις καταστάσεις, να τον κάνει κοινωνό των αντιφάσεων της ανθρώπινης φύσης, να μπορέσει να κατανοήσει, να αναγνωρίσει και στη δική του ζωή ανθρώπινους χαρακτήρες και ψυχισμούς. Το μυθιστόρημα ως λογοτεχνικό είδος απευθύνεται, εκτός από το μυαλό, στην καρδιά και στα αισθήματα του αναγνώστη και δίνει ουσιαστικό νόημα στην εμπειρία που αντλεί από αυτό. Προσωπικά, διαβάζω και βιβλία λιγότερο απολαυστικά, σαν χάπι ας πούμε, γιατί είναι πρωτοποριακά, υπηρετούν νέες λογοτεχνικές φόρμες κ.λπ., αλλά δεν το κρύβω πως δεν αντλώ την ικανοποίηση που μου δίνει, για παράδειγμα, ένα κλασικό μυθιστόρημα.
Μ.Γ.: Αν αναζητούσαμε το βαθύτερο μήνυμα του βιβλίου σας, ποιο θα ήταν αυτό κατά τη γνώμη σας;
Γ.Γ.: Ίσως το ότι η ανθρωπιά αντιστέκεται σε όλες τις ασχήμιες της ανθρώπινης φύσης και επιβιώνει σε πείσμα των καιρών.
Μ.Γ.: Πιστεύετε ότι οι Έλληνες διαβάζουν; Και τι είδους βιβλία επιλέγουν;
Γ.Γ.: Αυτό θα μπορούσε να μας το απαντήσει καλύτερα ένας επαγγελματίας του βιβλίου. Θεωρώ πως η πρόκληση για όλους εμάς που ασχολούμαστε με τη λογοτεχνία είναι η νεότερη γενιά. Έχουμε σπουδαία νεολαία, σκεπτόμενα μυαλά, αλλά ο σημερινός τρόπος ζωής, τα κοινωνικά δίκτυα, ο αντιπερισπασμός της εικόνας απομακρύνει τους νέους από το βιβλίο και την ανάγνωση μεγάλων κειμένων γενικά. Έχω όμως την ελπίδα πως ο κόσμος της συγγραφής θα βρει τον τρόπο να προσεγγίσει τις νεότερες ηλικίες ή και πως, όσο τα παιδιά μεγαλώνουν, θα στρέφονται πιο πρόθυμα στο βιβλίο για να βρουν τις απαντήσεις στα ερωτήματά τους.
Μ.Γ.: Ποιος είναι ο επόμενος συγγραφικός στόχος σας;
Γ.Γ.: Είμαι στην έρευνα προς το παρόν, αλλά μάλλον κλίνω προς μια περίοδο ορόσημο της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Το καλοκαιράκι που έχουμε μπροστά μας θα τα ξεκαθαρίσω στο μυαλό μου, καθώς είναι για μένα παραδοσιακά εποχή έμπνευσης.
Το μυθιστόρημα Η παραμάνα της Γιώτας Γουβέλη κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα.
*Μαίρη Γκαζιάνη
Γεννήθηκε στα Ιωάννινα. Μεγάλωσε στην Αθήνα όπου ζει μέχρι σήμερα και εργάσθηκε στον τραπεζικό χώρο. Στο παρελθόν ασχολήθηκε ερασιτεχνικά με την φωτογραφία, τη ζωγραφική και τα τελευταία δέκα χρόνια με τη συγγραφή. Έχει πραγματοποιήσει ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές.
Την περίοδο 2011-2012 υπήρξε ραδιοφωνική παραγωγός στο magicradiolive. Από τον Νοέμβρη 2014 συνεργάζεται με το now24.gr και έχει πραγματοποιήσει πάνω από εξακόσιες συνεντεύξεις, καθώς και σχολιασμούς βιβλίων και θεατρικών παραστάσεων. Το 2016 συμμετείχε στην τηλεοπτική εκπομπή «Καλώς τους» του ΑιγαίοTV πραγματοποιώντας συνεντεύξεις σε ανθρώπους των τεχνών. Διετέλεσε Διευθύντρια Σύνταξης του on line Πολιτιστικού Περιοδικού Books and Style από Ιούλιο 2017 έως Μάρτιο 2018 οπότε αποχώρησε οικειοθελώς.
Μεγάλες της αγάπες είναι το θέατρο και ο χορός με τα οποία έχει ασχοληθεί ερασιτεχνικά κι έχει συμμετάσχει σε θεατρικές και χορευτικές παραστάσεις.
Τον Μάιο του 2012 κυκλοφόρησε την πρώτη ποιητική της συλλογή με τίτλο «Σου γράφω…», τον Σεπτέμβρη 2013 κυκλοφόρησε το πρώτο της μυθιστόρημα με τίτλο «Ένα φεγγάρι λιγότερο» από τις εκδόσεις Ελληνική Πρωτοβουλία και τον Ιούνιο του 2014 κυκλοφόρησε το βιβλίο της «Τα πλήκτρα της σιωπής» από τις εκδόσεις ΄Οστρια. Επίσης, το παραμύθι της «Το ψαράκι του βυθού» συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο «Παραμύθια και Μαμάδες» εκδόσεις Βερέττα 2015. Τον Ιούνιο 2017 κυκλοφόρησε το μυθιστόρημά της «Άλικα βήματα» από την Εμπειρία Εκδοτική. Τα μυθιστορήματά της «Ζάχαρη άχνη» (11/2019) και Η ΑΠΟΣΤΟΛΗ (6/2021) κυκλοφόρησαν το από τις εκδόσεις Ωκεανός. Από τις ίδιες εκδόσεις, το φθινόπωρο 2022 θα κυκλοφορήσει το νέο της μυθιστόρημα.
