Γιώργος Δρόσος: “what you see is what you get”

WYSIWYG ArtWork

“Η τέχνη πρέπει να συγχρονίζεται με την εποχή της και τα όρια του καλλιτέχνη να ορίζονται στα τεχνολογικά όρια της εποχής που διανύει”

Τι είναι τέχνη για εσάς; μια μορφή προσωπικής έκφρασης; ανάγκη για δημιουργία; επικοινωνία; ή κάτι άλλο; Στη σύγχρονη εποχή είναι δύσκολο να υπάρξει τέχνη που δεν συμβαδίζει με όλους τους τομείς, ειδικότερα με την πολιτική, οικονομική και τεχνολογική πραγματικότητα. Ο καλλιτέχνης θα πρέπει να είναι επίκαιρος, να διαθέτει εκείνα τα αντανακλαστικά που θα του δίνουν την ικανότητα να μιλάει για τις ανάγκες τού καιρού του, χρησιμοποιώντας παράλληλα τα εργαλεία και τις δυνατότητες που του προσφέρονται από την εποχή που διανύει. Η τέχνη πρέπει να συγχρονίζεται με την εποχής της και τα όρια του καλλιτέχνη να ορίζονται στα τεχνολογικά όρια της εποχής που διανύει.
Από το πρόσφατο παρελθόν η καλλιτεχνική θέαση έχει αλλάξει σε σχέση με τα κλασικά μοντέλα που γνωρίζουμε. Στην τέχνη μπορεί να συνυπάρχει διάδραση ή να έχουμε καλλιτεχνικά έργα που χρησιμοποιούν μεθόδους διανομής που δεν θα μπορούσαμε να φανταστούμε, όπως εφαρμογές (apps) σε φορητές συσκευές ή η διαδικτυακή τέχνη που άνθησε τις περασμένες δεκαετίες, ή η εμβύθιση σε εικονικά δωμάτια, μία τεχνολογία που άνθησε και αυτή στα μέσα της περασμένης δεκαετίας και φαίνεται ότι με τα πρόσφατα μέτρα εγκλεισμού λόγο πανδημίας γίνεται ξανά επίκαιρη, καθώς έχει την δυνατότητα να μας μεταφέρει σε εικονικούς κόσμους.
Οι σύγχρονες τεχνολογικές δυνατότητες δεν πρόκειται να ανατρέψουν την τέχνη που ξέραμε. Οι παραδοσιακές μορφές τέχνης, ζωγραφική, γλυπτική, χαρακτική και γενικότερα οι παραστατικές τέχνες, θα συνεχίσουν να υπάρχουν. Ο πειραματισμός όμως με τα σύγχρονα μέσα, δίνει στον καλλιτέχνη τη δυνατότητα να εκφράζει τα συμπτώματα της εποχή του. Αυτού του είδους η τέχνη προσπαθεί να συλλάβει το μήνυμα της εποχής, να αμφισβητήσει ή να υμνήσει τις πολιτικές ή οικονομικές επιλογές της καθεστηκυίας τάξης. Η πειραματική τέχνη δεν είναι η τέχνη που θα στολίσει το σαλόνι μας.

Πώς θα χαρακτηρίζατε τον εαυτό σας ως εικαστικός; Ποιες είναι οι πηγές έμπνευσής σας ως εικαστικός; Ζούμε την εποχή της διάδοσης ψεύτικων ειδήσεων. Η τηλεόραση, η συσκευή που συνήθως βρίσκεται σε περίοπτη θέση στο σπίτι μας, ψεύδεται επανειλημμένα και αυτό δεν είναι κάτι καινούριο. Η σημασία της τηλεόρασης προβλημάτισε τους καλλιτέχνες από την δεκαετία του 60, έγινε αντιληπτό πόσο μεγάλη επιρροή ασκεί στον κόσμο. Αυτό το μέσο έχει την δύναμη να καθορίζει κυβερνήσεις και οικονομική πολιτική. Τα πρώτα κύματα Video Art αντέδρασαν σε αυτού του είδους μονόπλευρης χειραγώγησης. Η μονοσήμαντη σχέση που έχει με τον θεατή και η κυρίαρχη θέση του σε ένα νοικοκυριό του δίνουν ειδικά χαρακτηριστικά που εκμεταλλεύεται κάθε εξουσία. Ειδικά στην εποχή της πανδημίας που διανύουμε, με τόσους θανάτους να ανακοινώνονται συνεχόμενα κατά τη διάρκεια της ημέρας, μας ‘πεθαίνουν’ και ας μην έχουμε κολλήσει τον ιό.
Είναι όμως τόσα πολλά τα περιστατικά στρέβλωσης ή ολοκληρωτικής ανατροπής της πραγματικότητας των δελτίων ειδήσεων ή των ενημερωτικών εκπομπών, που ως καλλιτέχνης δεν μπόρεσα να μείνω αμέτοχος. Τα θέματα μου τα αντλώ από την επικαιρότητα ή από ιστορικά στοιχεία που αισθάνομαι ότι εξακολουθούν να είναι επίκαιρα. Η πρόσφατη καλλιτεχνική μου δουλειά WYSIWYG (What You See Is What You Get) στηλιτεύει αυτή ακριβώς την πρακτική των ΜΜΕ. Τα λόγια του Σαίξπηρ στο Τίμων ο Αθηναίος «Τόσο χρυσάφι θα κάνει άσπρο το μαύρο, άσχημο τ’ όμορφο, σωστό το λάθος, σπουδαίο το χυδαίο, νέο το παλιό, γενναίο το δειλό…» είναι επίκαιρα όσο ποτέ.
Η διαστρεβλωμένη είδηση και το υπερεκτιμημένο αντικείμενο, αποτελούν δύο πεδία έρευνας που αναζητούν απαντήσεις και μέσα από την τέχνη.

Ποια προσωπικότητα της Τέχνης κεντρίζει το ενδιαφέρον σας; Η αλήθεια είναι ότι πολλές προσωπικότητες της τέχνης αποτελούν πεδία έλξης του ενδιαφέροντος μου, θα επιλέξω όμως τον Nam Jum Paik, όχι μόνο ως βασικού δημιουργού της Βίντεο Αρτ, αλλά διότι διαθέτει ένα επίκαιρο χαρακτηριστικό, υπήρξε πρόσφυγας. Η έννοια πρόσφυγας έχει μπει στην καθημερινότητα του Έλληνα, όλοι παρακολουθούμε τις συνέπειες του πολέμου που μαίνεται στα γειτονικά μας κράτη, μια από αυτές είναι το προσφυγικό κύμα. Άνθρωποι που έχουν χάσει τα πάντα προσπαθούν να βρουν μία διέξοδο επιβίωσης. Αυτό που γίνεται στα σύνορα μας ειδικά στον Έβρο είναι ντροπή, δυστυχώς υπάρχουν και θα υπάρχουν συμπολίτες μας που αισθάνονται εθνική υπερηφάνεια ελληνικός και τούρκικος στρατός ή αστυνομία να ασχημονούν σε αμάχους, ο καθένας από την δική του πλευρά των συνόρων. Η οικογένεια του Nam Jum Paik έφυγε το 1950 από την Κορέα κατά τη διάρκεια του Κορεατικού πολέμου στον οποίον εμπλέκονταν Δυτικές Δυνάμεις και η Ελλάδα (με πάνω από 10 χιλιάδες στρατό). Τα πρώτα χρόνια της ζωής του τα πέρασε στο Χονγκ Κονγκ, στη συνέχεια μετέβη στην Ιαπωνία και στο τέλος στις ΗΠΑ. Το μόνο σίγουρο είναι ότι εάν, εν μέσω του εξαιρετικά σκληρού πολέμου της Κορέας για την ανεξαρτησία της, η οικογένεια του Nam Jum Paik παρέμενε εκεί, δεν θα είχε καμία ευκαιρία να γίνει ο πατέρας της Βίντεο Αρτ. Οι πειραματισμοί του με την τεχνολογία της εποχής του τον οδήγησαν στο να δημιουργήσει μοναδικά έργα τέχνης. Ο πρόσφυγας που από την μία κινδύνευε να χάσει την ίδια του την ζωή και η μετεξέλιξη του σε έναν από τους πιο σημαντικούς καλλιτέχνες, αυτό είναι μια πράξη που δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητη.

Αν επιλέγατε μια διαφορετική εποχή για να ζήσετε και να δημιουργήσετε ποια θα ήταν αυτή; Μία από την μεγαλύτερες επαναστάσεις είναι η ψηφιακή επανάσταση που ξεκίνησε το 1980, μέσα σε μία δεκαετία έφερε τόσες ανατροπές που θα έπρεπε να επανασχεδιάσουμε τον τρόπο που σκεφτόμαστε. Τα τεχνολογικά άλματα δε αυτής της τεχνολογίας αλματώδη.
Έτσι για εμένα αυτό που πραγματικά θα είχε ενδιαφέρον, θα ήταν να ζήσω την αυγή του 22ου αιώνα, όχι μόνο για τις τεχνολογικές εξελίξεις ή οπισθοδρομήσεις, αλλά για να εκτιμήσω την προφητική ρήση της Ρόζας Λούξεμπουρκ: «Έτσι κι αλλιώς η γη θα γίνει κόκκινη. Ή κόκκινη από ζωή ή κόκκινη από θάνατο». Ο Θάνος Μικρούτσικος μελοποίησε τα λόγια της Λούξεμπουρκ στο τραγούδι «Έτσι πρέπει να γίνει» με ερμηνεύτρια τη Μαρία Δημητριάδη, θέτοντας ουσιαστικά το θεμελιακό ερώτημα της επαναστάτριας: «Δυστοπία ή Ευτοπία;» ως εικόνα για το μέλλον του σύγχρονου κόσμου.

Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια; Δουλεύω πολλά προτζεκτ παράλληλα και αισθάνομαι ότι όταν τα ξαναδώ θα έχω κατανοήσει καλύτερα το μήνυμα που θέλω να μεταφέρω. Τα ψηφιακά έργα από μόνα τους είναι σε διαρκή εξελικτική πορεία. Ξεκινάω ένα πρότζεκτ, μία μελέτη, την αφήνω όταν αισθανθώ ότι έχει βαλτώσει και την ξαναβλέπω σε επόμενη χρονική στιγμή όταν αισθανθώ ότι έχω κατανοήσει τον σκοπό της ύπαρξής της.

Ιστοσελίδα: http://yiodro.webpages.auth.gr/yiorgosdrosos/
Black sheep escape (video): https://vimeo.com/269483591

Σύντομο βιογραφικό:
Ο Γιώργος Δρόσος / Yiorgos Drosos είναι New Media Artist, video artist. Ειδικεύεται στο ψηφιακό βίντεο, τα Νέα Μέσα, την εικόνα και τον ήχο. Έχει δημιουργήσει εκπαιδευτικές εφαρμογές και έχει υποστηρίξει ψηφιακά δύο Μουσεία, το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας. Ο πυρήνας της δουλειάς του είναι η συσχέτιση της κίνησης με το χώρο και το χρόνο. Έχει 5 ατομικές και έχει πάρει μέρος σε πλήθος ομαδικών εκθέσεων. Έχει εκλεγεί μέλος ΕΕΠ και διδάσκει στο Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, στο εργαστήριο «Νέα Μέσα στις Εικαστικές Τέχνες» από το 2017.