Η μουσική ενώνει τους λαούς και τους πολιτισμούς;
Με αυτή τη φράση συνήθως ξεκινάει κανείς όταν θέλει να μιλήσει για τη μουσική.
Δεν έχει άδικο βέβαια διότι η μουσική από αρχαιοτάτων χρόνων αποτέλεσε κοινό παρονομαστή μεταξύ λαών με διαφορετική κουλτούρα και ιστορία. Και αυτό φυσικά δεν σημαίνει πως όλοι οι πολιτισμοί του παρελθόντος είχαν απαραίτητα την ίδια μουσική παράδοση.
Τουναντίον, ίσως η μουσική ήταν το χαρακτηριστικό εκείνο που μαρτυρούσε τη διαφορετικότητα της κουλτούρας ενός λαού σε σχέση με τον άλλο, χωρίς όμως να θίγει και να προσβάλλει την διαφορετικότητα αυτή.
Στις μέρες μας, το να παίζουμε την παραδοσιακή μουσική ενός άλλου λαού ή έθνους μας κάνει να νιώθουμε ένα βήμα πιο κοντά στην ιστορία και τον πολιτισμό του έθνους αυτού. Με άλλα λόγια, η ερμηνεία της μουσικής ξένων λαών μας κάνει να τους δίνουμε ένα κομμάτι μας και να αφομοιώνουμε ένα κομμάτι τους.
Ποιον μουσικό θαυμάζετε και γιατί;
Πολλοί είναι οι μουσικοί εκείνοι που με το έργο τους ενέπνευσαν ολόκληρες γενιές καλλιτεχνών, ή έφτασαν το κομμάτι της δημιουργίας ή της ερμηνείας σε επίπεδα που δεν θα μπορούσε κάνεις μέχρι τότε να φανταστεί.
Αυτό που με απασχολεί πάντως περισσότερο είναι το τι ακριβώς ήταν εκείνο που τους έκανε σπουδαίους.
Στο κομμάτι της μουσικής δημιουργίας το μυστικό της συνταγής ήταν πάντα η εμμονή στην πρωτοτυπία.
Στην ενάτη του συμφωνία, ο Beethoven, θέλοντας να μεταφέρει το πανανθρώπινο μήνυμα της χαράς και της αγάπης μέσα από τους στίχους του Schiller γράφει για πρώτη φορά στα χρονικά της συμφωνίας για μεικτή χορωδία και 4 σολίστ.
Ο Debussy, καθοδηγούμενος από τα παιχνιδίσματα των χρωμάτων στον καμβά του Monet, προσπαθεί να μεταφέρει τον Ιμπρεσιονισμό σε μουσικούς όρους με το έργο του “πρελούδιο στο απομεσήμερο ενός Φαύνου”, “πατώντας” στο ομώνυμο ποίημα του Mallarmé.
Ο Schoenberg, προσπάθησε επίσης να διευρύνει την τονικότητα, σε σημείο που τελικά την κατέρριψε, γεννώντας το Γερμανικό εξπρεσιονισμό. Όλοι οι παραπάνω είχαν κάτι κοινό, το οποίο δεν ήταν άλλο από την ανησυχία τους σχετικά με το πώς η μουσική μπορούσε να πάει παρακάτω.
Αναζήτησαν δηλαδή την πρωτοτυπία προκειμένου να μπορέσουν να δημιουργήσουν ένα μουσικό ιδίωμα που να ανταποκρίνεται και να αντικατοπτρίζει το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο της εποχής τους. Αυτό είναι, κατά την γνώμη μου, που κάνει έναν καλλιτέχνη σπουδαίο.
Περνώντας στο κομμάτι της ερμηνείας, το πιο σημαντικό συστατικό ενός καλλιτέχνη, είναι κατά την γνώμη μου το εξέχον χαρακτηριστικό εκείνο που του προσδίδει μια ιδιαίτερη ταυτότητα. Η Κάλλας μάγευε τα πλήθη με αυτό το τόσο ιδιαίτερο ηχόχρωμα της φωνής της.
Ο Karajan, ένας από τους μεγαλύτερους μαέστρους του 20ου αιώνα, είχε πάντα πολύ συγκεκριμένη άποψη σχετικά με το χαρακτήρα της μουσικής και τις ισορροπίες των δυναμικών, ενώ o Δημήτρης Μητρόπουλος ήταν μια πολύπλευρη μουσική ιδιοφυΐα, η οποία εκφραζόταν το ίδιο καλά μέσα από το πιάνο, τη σύνθεση και τη διεύθυνση ορχήστρας.
“Η μουσική είναι μία, οι μουσικοί πολλοί.” Πώς θα περιγράφατε αυτή την πρόταση;
Νομίζω πως η ουσία στην παραπάνω φράση είναι το γεγονός ότι ένα οποιοδήποτε μουσικό έργο ή απόσπασμα, παρόλο που είναι μοναδικό, επιδέχεται πολλές διαφορετικές ερμηνείες.
Αυτός είναι και ο λόγος που ένα κομμάτι αντέχει στο χρόνο και περνά από γενιά σε γενιά. Ξαναγεννιέται κάθε φορά που ερμηνεύεται από έναν διαφορετικό καλλιτέχνη.
Γιατί χρειάζεται η μουσική παιδεία; Είναι πολυτέλεια ή ανάγκη;
Ο Πλάτων στην “Πολιτεία” του εκφράζει την πεποίθηση ότι η μουσική είναι η πιο απαραίτητη τέχνη στη διαπαιδαγώγηση ενός παιδιού, καθώς ο ρυθμός και η αρμονία εισχωρούν στα τρίσβαθα της ψυχής του και του μεταδίδουν μια σειρά από “ήθη”, όπως τα ονομάζει.
Όπως βλέπετε, για τους αρχαίους μας προγόνους η απάντηση στο παραπάνω ερώτημα ήταν κάτι παραπάνω από σαφής.
Ο σύγχρονος Έλληνας όμως θα δυσκολευόταν αρκετά να απαντήσει ως προς το τι του προσδίδει μια, στοιχειώδης έστω, μουσική εκπαίδευση.
Η μουσική λοιπόν είναι σημαντικό κομμάτι της διαπαιδαγώγησης ενός ανθρώπου καθώς του διδάσκει ήθος και καλλιεργεί την ψυχή του.
Όπως ακριβώς το σώμα μας χρειάζεται τροφή για να επιβιώσει, έτσι και η ψυχή μας χρειάζεται πνευματική τροφή, την οποία προσλαμβάνει μέσω της επαφής με την τέχνη.
Πώς μπορεί ένας γονιός να ανακαλύψει το ταλέντο του παιδιού του στη μουσική;
Σε πρώτη φάση ο γονιός, ως κηδεμόνας του παιδιού οφείλει να του προσφέρει μια σειρά από ερεθίσματα, παροτρύνοντάς το να δοκιμάσει διάφορα πράγματα, όπως ξένες γλώσσες, αθλήματα κτλ. Ένα από αυτά θα έπρεπε πιστεύω να είναι και η μουσική ως μια μορφή τέχνης η οποία μεταδίδεται βιωματικά.
Από το σημείο αυτό και πέρα, το ρόλο του παιδαγωγού στο συγκεκριμένο κομμάτι αναλαμβάνει ο δάσκαλος της μουσικής, ο οποίος είναι σε θέση να παρατηρήσει τις δυνατότητες του παιδιού και να του εντρυφήσει την αγάπη για το αντικείμενο αυτό.
Διδάσκεται σήμερα η Μουσική παράδοση μέσα από την εκπαίδευση;
Η μόνη αξιόλογη προσπάθεια που γίνεται τις τελευταίες δεκαετίες στη χώρα μας ως προς τη δημόσια εκπαίδευση πρέπει να πιστωθεί στα μουσικά σχολεία της χώρας τα οποία, μέσα από την εκμάθηση οργάνων και τη συμμετοχή σε μουσικά σύνολα, παρέχουν στα παιδιά μια σφαιρική αντίληψη περί της μουσικής.
Ακόμα κι εκεί όμως κατά τη γνώμη μου πρέπει να υπάρξει ένας σαφής διαχωρισμός με κατευθύνσεις σχετικά με το ποιο είδος μουσικής θα σπουδάσει ο μαθητής. Θεωρώ ότι το πρόγραμμα των μουσικών σχολείων είναι κάπως διάχυτο και λείπει η σωστή οργάνωση.
Η επιλογή πρέπει να είναι σαφής ανάμεσα σε παραδοσιακή και κλασσική (έντεχνη, λόγια μουσική της δύσης).
Το ίδιο λάθος όμως γίνεται και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, όπου ακόμα κι εκεί δεν υπάρχει ένας σαφής διαχωρισμός στα 4 τμήματα μουσικών σπουδών που διαθέτει η χώρα μας. Τι είναι τελικά αυτό που μαθαίνει ένας απόφοιτος του Ε.Κ.Π.Α. και πώς διαφοροποιούνται οι γνώσεις του από έναν απόφοιτο του Ιονίου Παν/μίου ή του Αριστοτελείου;
Γιατί δεν υπάρχουν κατευθύνσεις και ειδικεύσεις σε κάποια από αυτά; Γιατί χρειάζεται να σπουδάζει κανείς 5 χρόνια για να αποκτήσει ένα πτυχίο το οποίο θεωρείται επιπέδου Bachelor ενώ σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες το αντίστοιχο πρόγραμμα σπουδών είναι 3ετές ή 4ετές;
Όπως βλέπετε τα ερωτήματα είναι πολλά την ίδια στιγμή που για την ίδρυση επιτέλους μιας μουσικής ακαδημίας δεν γίνεται ούτε λόγος.
Υπάρχουν Έλληνες αξιόλογοι μουσικοί, με μουσική κατάρτιση και γνώσεις;
Φυσικά και υπάρχουν και είναι πραγματικά πολλοί. Η Ελλάδα ανέκαθεν παρήγαγε μουσικά ταλέντα με ιδιαίτερα υψηλές δυνατότητες, μερικά από τα οποία μάλιστα κατόρθωσαν να σκαρφαλώσουν στα υψηλότερα επίπεδα παγκοσμίως και να αφήσουν το στίγμα τους στο χάρτη των μεγαλύτερων μουσικών της ιστορίας.
Εκτός από τις δύο ιδιοφυΐες που αναφέρθηκαν παραπάνω, Έλληνας είναι και ο σπουδαιότερος εν ζωή βιολονίστας παγκοσμίως. Μιλάω φυσικά για τον αξεπέραστο Λεωνίδα Καβάκο του οποίου η τεχνική και η μουσικότητα, θα έλεγε κανείς ότι ξεπερνούν το πλαίσιο του φυσιολογικού.
Για μια μικρή χώρα λοιπόν με ένα μετριότατο εκπαιδευτικό σύστημα θα έλεγε κανείς πως δεν τα έχουμε πάει άσχημα, αν και αμφιβάλλω αν το ταλέντο και η ιδιοφυΐα όλων αυτών των προσωπικοτήτων θα είχε εκτιμηθεί σωστά αν δεν είχαν σταδιοδρομήσει στο εξωτερικό.
Ποια είναι τα μελλοντικά μουσικά σας σχέδια;
Προς το παρόν προγραμματίζω τη δεύτερη καλλιτεχνική περίοδο της Συμφωνικής Ορχήστρας Πειραιώς. Το συγκεκριμένο συμφωνικό σύνολο είναι το τελευταίο μου εγχείρημα, του οποίου η καλλιτεχνική δράση άρχισε μόλις τον περασμένο Νοέμβριο και μέσα σε λιγότερο από ένα χρόνο έχει σημειώσει τεράστια πρόοδο.
Για τη δεύτερή μας σεζόν διοργανώνουμε έτος Beethoven, αφού φέτος συμπληρώνονται 250 χρόνια απ΄ τη γέννηση του μεγάλου Γερμανού συνθέτη. Πιο συγκεκριμένα φέτος στον Πειραϊκό Σύνδεσμο θα πραγματοποιηθούν 6 συναυλίες, η κάθε μια απ΄ τις οποίες θα περιέχει στο πρόγραμμά της τουλάχιστον ένα έργο Μπετόβεν.
Πέραν από τις δραστηριότητες που σχεδιάζω στην Ελλάδα, υπάρχουν και κάποιες προτάσεις για συνεργασία από ορχήστρες του εξωτερικού. Επίσης, μαζί με έναν επαγγελματικό θίασο όπερας σκοπεύουμε να ανεβάσουμε τον “Κουρέα της Σεβίλης” του Rossini σε μία ελαφρώς συντομευμένη εκδοχή του.
Γενικά πάντως φαίνεται πως την ερχόμενη χρονιά μας περιμένουν πολλά ενδιαφέροντα πράγματα, εντός κι εκτός Ελλάδος.
GEORGIOS GALANIS | BIO
Georgios Galanis has a distinguished place among the most talented Greek conductors of his generation. Having been elected as the orchestra’s favorite during the 1st and 2nd Pan-Hellenic masterclasses for conductors he was chosen to debut with Athens municipality symphony orchestra in July 2014.
His debut with the National Symphony orchestra of the Greek radio (E.R.T) came in autumn 2015, in a concert celebrating 70 years since the liberation of Athens. Among his most recent successes was the 2016 new year’s concert with the prominent lyric artists Vassiliki Karayianni, Tasos Apostolou and Athens youth symphony orchestra. Georgios Galanis has also cooperated with several orchestras abroad, including Brandenburg Symphony Orchestra in Germany, the Pardubice chamber Philharmonic in Czech Republic, the “Academic Chamber Soloists” in Prague and the “Prague Strings”, which he founded in 2013 together with a number of advanced students of the Academy of Performing Arts in Prague.
From 2015 – 2017 he was chief conductor at Patras Municipal and Regional theater in Patras, Greece. During his tenure there he prepared and conducted several operas such as Purcell’s “Dido & Aeneas”, Gluck’s “Orphee” and Verdi’s “La Traviata”. In May 2019 Georgios made his opera debut in Switzerland with “Der Freischutz”.
Georgios was born in 1987 in Patras, Greece. He studied violin and music theory at several conservatories in Athens. He later studied Musicology at the University of Athens, where he was also an active violinist playing in various orchestras such as the Athens youth symphony orchestra, the University of Athens chamber orchestra and the Greek-Turkish youth orchestra. After graduating he participated in conducting seminars with Mo Fred Buttkewitz in Berlin and in 2011 he was accepted in Tomas Koutnik’s conducting class at the academy of Performing Arts in Prague, where he also studied with professors Hynek Farkac and Leos Svarovsky. Last but not least Georgios is an active Musicologist and has written essays about music in several music magazines in Greece and abroad.
While studying MA conducting at Lucerne University of Applied Sciences and Arts, Georgios is currently the first chief conductor of Piraeus Symphony Orchestra, which was founded in August 2018 and it is based in Athens.
Βιογραφικό.
Ο Γιώργος Γαλάνης κατέχει μια ξεχωριστή θέση ανάμεσα στους πιο ταλαντούχους Έλληνες αρχιμουσικούς της νέας γενιάς. Έχοντας διακριθεί στα Α’ και Β’ Πανελλήνια σεμινάρια διεύθυνσης ορχήστρας με την Συμφωνική Ορχήστρα του Δήμου Αθηναίων, έκανε το ντεμπούτο του ως επαγγελματίας μαέστρος στην Ελλάδα με την ίδια ορχήστρα το καλοκαίρι του 2014. Η πρώτη του συνεργασία με την Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ ήρθε τον Σεπτέμβριο του 2015, ενώ δύο χρόνια αργότερα επέστρεψε στο πόντιουμ της Ελληνικής Ραδιοφωνίας αναλαμβάνοντας την προετοιμασία συναυλίας προς τιμήν του συνθέτη Γιάννη Μαρκόπουλου. Ο Γιώργος Γαλάνης έχει επίσης διευθύνει πληθώρα ορχηστρών στο εξωτερικό όπως τη Συμφωνική Ορχήστρα του Βραδεμβούργου, τη φιλαρμονική ορχήστρα δωματίου του Pardubice της Τσεχίας, τη συμφωνική ορχήστρα της Μουσικής Ακαδημίας της Πράγας, την ορχήστρα Νέων της κεντρικής Ελβετίας και τα έγχορδα της Πράγας (Prague Strings) που ίδρυσε το 2013 μαζί με μια ομάδα φοιτητών της ακαδημίας.
Έχει συνεργαστεί με καλλιτέχνες υψηλού κύρους τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Στους καλλιτέχνες αυτούς συγκαταλέγονται, η σοπράνο Βασιλική Καραγιάννη, ο Βαθύφωνος Τάσος Αποστόλου, οι Βαρύτονοι Στέφανος Κορωναίος και Δημοσθενης Σταυριανός, ο Τενόρος Πετρ Νεκοράνετς, ο τσελίστας Αστέριος Πούφτης, η κλαρινετίστα Γιάνα Τσερνοχόουζοβα, η πιανίστα Τατιάνα Μπριζάνιεβα, ο πιανίστας Ιωάννης Ποταμούσης και πολλοί άλλοι.
Από τον Οκτώβριο 2015 έως τον Ιούνιο 2017 ο Γιώργος Γαλάνης διετέλεσε αρχιμουσικός του International Opera Studio του ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας. Κατά την διάρκεια της εκεί θητείας του ανέλαβε την μουσική διδασκαλία και διεύθυνση έργων όπως “Διδώ & Αινείας” και “Ορφέας”. Μόλις τον Μάιο του 2019 ο Γιώργος Γαλάνης έκανε το ντεμπούτο του ως μαέστρος όπερας στην Ελβετία διευθύνοντας τον “Ελεύθερο σκοπευτή” του Carl Maria von Weber στη Λουκέρνη.
Ο Γιώργος Γαλάνης γεννήθηκε το 1987 στην Πάτρα, όπου και πήρε τις πρώτες του μουσικές γνώσεις. Το 2005 σε ηλικία 18 ετών εισήχθη στο τμήμα μουσικών σπουδών του Εθνικού και Καποδιστριακού Παν/μίου Αθηνών όπου παράλληλα σπούδασε βιολί και ανώτερα θεωρητικά σε ωδεία των Αθηνών. Ύστερα από την ολοκλήρωση των πανεπιστημιακών του σπουδών στην Αθήνα, μετέβη στο Βερολίνο όπου παρακολούθησε σεμινάρια διεύθυνσης ορχήστρας με τον Fred Buttkewitz. Το 2011 έγινε δεκτός στην τάξη διεύθυνσης ορχήστρας του Tomas Koutnik στην ανωτάτη ακαδημία μουσικής της Πράγας, απ’ όπου αποφοίτησε τον Μάιο του 2014. Από τον Οκτώβριο του 2018 ο Γιώργος Γαλάνης φοιτά στο μεταπτυχιακό τμήμα “Διοίκηση Πολιτισμικών Μονάδων” του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου, έχοντας παράλληλα έντονη δράση ως αρχιμουσικός της νεοφώτιστης Συμφωνικής Ορχήστρας Πειραιώς.
