“Η πανδημία, μας ανάγκασε να αναθεωρήσουμε τις αρχές και τις αξίες μας και μας οδήγησε να στοχαστούμε τη ζωή με διαφορετικό τρόπο! Ίσως μπορέσουμε, οι περισσότεροι τουλάχιστον, να δώσουμε αξία στα σημαντικά για να κερδίσουμε τη ζωή που θέλουμε.”
Ποια είναι τα συναισθήματά σας για το 2021; Το 2021 ήταν μια δύσκολη χρονιά για όλους μας. Η κοινωνική απόσταση, η απομόνωση, οι αλλαγές στην εργασία που μας επιβλήθηκαν, γέννησαν αρνητικά συναισθήματα όπως φόβο, άγχος, αγωνία, μοναξιά… Ήταν μια χρονιά που μας οδήγησε σε αναθεωρήσεις και ιδεολογικές μετατοπίσεις. Κάθε φορά που αλλάζει η χρονιά σκέφτομαι πως δεν είναι το τέλος ή η αρχή μια κατάστασης αλλά η συνέχειά της. Άλλωστε στο χωροχρόνο του σύμπαντος δεν έχουμε δει ακόμα ούτε αρχή ούτε τέλος. Όλα εξελίσσονται και το ένα γεγονός διαδέχεται κάποιο άλλο. Με τις εμπειρίες και την σοφία που αποκομίσαμε από τις προηγούμενες συνθήκες συνεχίζουμε τον αγώνα μας, έτσι ώστε να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι. Αισθάνομαι ότι αυτό που είναι αναγκαίο να κάνουμε για να έρθει κάτι νέο, κάτι ωφέλιμο, για μας προσωπικά αλλά και για την κοινωνία μας, είναι μια κίνηση. Η πεταλούδα για να σκίσει το κουκούλι της, πρέπει να κάνει μια κίνηση. Δεν θα αλλάξει τίποτα λοιπόν, αν εμείς οι ίδιοι μείνουμε αδρανείς και κάνουμε απλά ευχές για καλύτερες μέρες. Η επιστήμη αξιοποίησε όλα τα τεχνολογικά μέσα για να μας χαρίσει, ως όπλο το εμβόλιο κατά του κορονοϊού. Αν και δεν μου ταιριάζει πολύ η τεχνολογία στον τρόπο που εργάζομαι, θαύμασα τους επιστήμονες γι’ αυτή την ανακάλυψη. Η καχυποψία, η επιθετικότητα, που παρατηρήθηκε τους τελευταίους μήνες του 2021 για τους ειδικούς, με γεμίζει θλίψη και μου θυμίζει εποχή Μεσαίωνα όπου κυριαρχούσαν οι προλήψεις και οι δεισιδαιμονίες. Θέλω να πιστεύω ό,τι μπροστά υπάρχουν τα καλύτερα και η κρίση που βιώνουμε όλοι τελευταία, λόγω της πανδημίας θα περάσει. Αν σκεφτούμε ότι η ελληνική λέξη κρίση προέρχεται από την λέξη κρίνω, που σημαίνει αποφασίζω, καλούμαστε να αποφασίσουμε, και να δράσουμε ατομικά για το συλλογικό καλό.
Συμφωνείτε με τα νέα μέτρα της κυβέρνησης ως προς την αντιμετώπιση της πανδημίας; Θεωρώ πως είναι πολύ δύσκολο να κρίνω τα μέτρα της κυβέρνησης, αφού δεν είμαι ειδική πάνω σε τέτοια θέματα. Γνωρίζω όμως ότι η κυβέρνηση έδωσε το λόγο στους επιστήμονες που έκαναν έρευνα πάνω στο θέμα της πανδημίας. Αυτό είναι θετικό, είναι ένα βήμα μπροστά…
Ποιο θα είναι το μέλλον του Πολιτισμού το 2022; Φάνηκε πως η πανδημία λειτούργησε σαν κίνητρο και επιτάχυνε την τεχνολογική πρόοδο όπως και την παραγωγή του εμβολίου. Όμως σημάδεψε με έντονα στίγματα τον πολιτισμό και τις τέχνες. Από την μια η επιστήμη προσπαθεί να βρει λύσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος και από την άλλη η τέχνη απεικονίζει τα προβλήματα και επουλώνει πληγές. Με την πανδημία ήταν χρήσιμο να αποστασιοποιηθούν οι άνθρωποι από τους χώρους τέχνης για να προστατευθεί η υγεία τους. Μεγάλο το πλήγμα για τον πολιτισμό και την τέχνη αλλά και τον ψυχισμό των ανθρώπων. Η τεχνολογία προσπαθεί να δώσει οξυγόνο για να κρατήσει στη ζωή την τέχνη κι ως ένα σημείο τα καταφέρνει. Θα το κάνει πιστεύω, όσο υπάρχει η πανδημία και οι περιορισμοί της. Προσφέρει εικονικές περιηγήσεις και ψηφιακά θεάματα, όμως λείπει η προσωπική επαφή, αφού δεν αντικαθίσταται από τέτοια μέσα. Όταν ένας άνθρωπος λαμβάνει πολιτισμό μέσω της τεχνολογίας είναι μόνος και δεν έχει την δυνατότητα να επεξεργαστεί τα μηνύματα με όλες του τις αισθήσεις. Αναρωτιέμαι πως είναι δυνατό να αλληλεπιδράσει το κοινό με τους καλλιτέχνες μόνο με ψηφιακά μέσα; Χώροι τέχνης άδειοι, χωρίς θεατές πως θα μεταδώσουν την ενέργειά τους; Μήπως το τελικό πολιτιστικό προϊόν χάσει την αυθεντικότητά του και δεν έχει πια αξία;
Ως καλλιτέχνης και άνθρωπος του πολιτισμού, τι θα προτείνατε για την επιστροφή στην κανονικότητα; Σε περιόδους κρίσης, όπως η σημερινή, ανατρέπονται οι ρυθμοί της κοινωνικής ζωής και αναδύονται προβλήματα που πριν δεν φαίνονταν. Είναι χρήσιμο λοιπόν να αφουγκραστούμε τα προβλήματα της εποχής μας και να προσαρμοστούμε στις αλλαγές, που μας επιβάλλονται λόγω των συνθηκών, σκεπτόμενοι το κοινό καλό.
Κοινωνία, Απομόνωση, Κανονικότητα. Πώς θα είναι η επόμενη ημέρα; Αφού όλα εξελίσσονται και τα γεγονότα διαδέχονται το ένα το άλλο, αισιοδοξώ ότι σύντομα θα τελειώσει ο εφιάλτης της πανδημίας. Η «κανονικότητα» έχω την εντύπωση, ότι θα είναι διαφορετική από αυτή που ξέραμε μέχρι τώρα. Η πανδημία μας ανάγκασε να αναθεωρήσουμε τις αρχές και τις αξίες μας και μας οδήγησε να στοχαστούμε την ζωή με διαφορετικό τρόπο!. Ίσως μπορέσουμε, οι περισσότεροι τουλάχιστον, να δώσουμε αξία στα σημαντικά για να κερδίσουμε την ζωή που θέλουμε.
Ποια είναι τα καλλιτεχνικά σχέδιά σας για το 2022; Οι ιδιαίτερες συνθήκες της εποχής μας, άλλαξαν και τον δικό μου τρόπο σκέψης. Έτσι δεν κάνω σχέδια πια, αλλά όνειρα. Νιώθω ότι η συνήθεια του να οργανώνω την μέρα μου και να καταστρώνω σχέδια, με βάζει σε καλούπια. Τα σχέδια δεσμεύουν και στην εποχή μας ανατρέπονται εύκολα. Πολλοί λένε, ότι ο θεός γελάει όταν κάνουμε σχέδια. Ίσως έχουν δίκιο… Ονειρεύομαι παρόλα αυτά να ολοκληρώσω την ενότητα έργων που δουλεύω τον τελευταίο καιρό και να την παρουσιάσω κάποια στιγμή δια ζώσης, όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες.
