Συνέντευξη στη Μαίρη Γκαζιάνη*
Η Ασπασία Βλάχου γεννήθηκε και ζει στην Αθήνα. Έχει σπουδάσει Ελληνική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και εργάζεται στον χρηματοοικονομικό τομέα. Ασχολείται με τη συγγραφή από πολύ νεαρή ηλικία και στα είκοσι τέσσερά της χρόνια είδε το πρώτο της μυθιστόρημα να γίνεται βιβλίο. Από τις εκδόσεις Χάρτινη Πόλη κυκλοφορούν τα έργα της: Επικίνδυνη Νηνεμία, Αλισάχνη και Δάκρυ στη θάλασσα.
ΜΑΙΡΗ ΓΚΑΖΙΑΝΗ: Είστε συγγραφέας. Μιλήστε μας για τον άνθρωπο Ασπασία.
ΑΣΠΑΣΙΑ ΒΛΑΧΟΥ: Δύσκολο κανείς να περιγράψει αντικειμενικά τον εαυτό του, αλλά θα κάνω μια προσπάθεια. Είμαι γενικά ήρεμος άνθρωπος και επιδιώκω να ζω μια όσο το δυνατόν ήσυχη ζωή. Συνειδητός στόχος είναι να τα καταφέρνω με τις προκλήσεις της καθημερινότητας χωρίς να χάνω το χιούμορ και τη δύναμή μου. Προσπαθώ να είμαι επιεικής με τον εαυτό μου και με τον υπόλοιπο κόσμο και να καταλαβαίνω ότι τίποτα δεν είναι απόλυτο. Παράλληλα ωστόσο, έχω μια δεύτερη ζωή χωρίς όρια, πιο ριψοκίνδυνη, πιο απρόβλεπτη, άλλοτε συναρπαστική και μερικές φορές σκοτεινή, αυτή που διάγω μέσα από τα βιβλία μου. Πρέπει να ομολογήσω ότι λατρεύω αυτή την αντίθεση.
Μ.Γ.: Ποιο ήταν το έναυσμα ώστε ν’ ασχοληθείτε με τη συγγραφή;
Α.Β.: Το έναυσμα ήταν πιστεύω τα βιβλία που διάβαζα από μικρή. Η μητέρα μου, που λατρεύει τη λογοτεχνία και έχει την πιο πλούσια βιβλιοθήκη που έχω δει μέχρι σήμερα, μου έδινε πάντα να διαβάζω ότι πίστευε ότι ταίριαζε στην ηλικία μου και… στην εποχή. Αυτό με την εποχή ήταν πολύ πετυχημένο γιατί έδινε ένα σημείο επαφής της πραγματικότητας με την πραγματικότητα του βιβλίου που διάβαζες. Έτσι τα βιβλία άλλαζαν μορφή και γίνονταν πόρτες, τα άνοιγα και περπατούσα μέσα τους, τα βίωνα. Κάποια στιγμή λοιπόν, βρέθηκα να διαβάζω μια συγκεκριμένη συγγραφέα με το στιλ της οποίας ενθουσιάστηκα, ταυτίστηκα και ένοιωσα την ανάγκη να γράψω κι εγώ κάτι δικό μου.
Μ.Γ.: Υπήρξε κάποιος άνθρωπος που σας ενθάρρυνε στα πρώτα σας συγγραφικά βήματα;
Α.Β.: Οι γονείς μου. Διαβάζοντας την πρώτη μου συγγραφική απόπειρα ο πατέρας μου την πίστεψε βαθιά. Ήταν άνθρωπος της απόφασης και αποφάσισε να με βοηθήσει να την κάνω βιβλίο. Και το κατάφερε! Πήρε το εκτυπωμένο πρώτο αντίτυπο και αναζήτησε εκδοτικό οίκο. Ο πρώτος που απευθύνθηκε το δέχτηκε. Το 2002, στα εικοσιτέσσερά μου χρόνια και μάλιστα τέτοιες μέρες, Ιούνιο μήνα, κρατούσα το πρώτο μου βιβλίο στα χέρια μου εκδεδομένο, το Ταξιδάκι Αναψυχής, από τις εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα. Ήμουν μάλιστα η νεαρότερη συγγραφέας του οίκου.
Μ.Γ.: Τι είναι αυτό που δεν αντέχετε ως άνθρωπος ή/και ως συγγραφέας;
Α.Β.: Ως άνθρωπος δεν αντέχω τη μεμψιμοιρία, τη θεωρώ τοξική και εξαντλεί την υπομονή μου.
Ως συγγραφέας αντέχω πολλά, εκτός ίσως από το «πρέπει». Δεν αντέχω να γράφω γιατί πρέπει. Η συγγραφή είναι για μένα ένα μεγάλο «θέλω».
Μ.Γ.: Το νέο βιβλίο σας έχει τον τίτλο «Η Άννα του κουρσάρου». Με τι έρχεται σε επαφή ο αναγνώστης στις σελίδες του;
Α.Β.: Σας ευχαριστώ για αυτήν την ευκαιρία να μιλήσω για το καινούριο βιβλίο μου.
Πρόκειται για μία ή μάλλον δύο περιπετειώδεις ιστορίες που εξελίσσονται σε δύο χρόνους, η μία στο παρόν και η άλλη στα 1840. Ωστόσο, η παλαιότερη φτάνει να ακουμπήσει και να επηρεάσει τη σύγχρονη.
Θα μπορούσε κανείς να πει ότι είναι δύο ιστορίες αγάπης που γεννιούνται και αναπτύσσονται μέσα σε δύσκολες και επικίνδυνες περιστάσεις. Η παλαιότερη ιστορία την εποχή που πειρατές και κουρσάροι λεηλατούσαν τα νησιά του Αιγαίου και η σύγχρονη στο κέντρο των δράσεων μιας τρομοκρατικής οργάνωσης.
Μ.Γ.: Ποιο ήταν το κίνητρο ώστε να γράψετε για το συγκεκριμένο θέμα;
Α.Β.: Η ιδέα για την ιστορία του παρελθόντος ξεκίνησε διαβάζοντας για τα ακρόπρωρα των παλαιότερων καραβιών. Με συνάρπασε η ενέργεια που χάριζε στο πλήρωμα αυτή η ανθρωπόμορφη φιγούρα στην πλώρη. Ήταν για αιώνες η ψυχή και το φυλαχτό του καραβιού και των ναυτικών του.
Η ιδέα για τη σύγχρονη ιστορία ήρθε παρακολουθώντας το αστυνομικό ρεπορτάζ. Με συνάρπασε η ιδέα να μπω στη λογική και τις ανθρώπινες πλευρές των μελών μιας τρομοκρατικής οργάνωσης.
Στην έρευνά μου και για τα δύο κομμάτια της ιστορίας είχα την τύχη να ανακαλύψω τρομερά ενδιαφέροντα συγγράμματα, αφενός για τη ζωή των κουρσάρων και αφετέρου γραμμένα από την πλευρά μελών τρομοκρατικών οργανώσεων και δικαστικών λειτουργών που ασχολήθηκαν μαζί τους.
Μ.Γ.: Κατά τη διάρκεια της συγγραφής τα προσωπικά συναισθήματα του συγγραφέα εκφράζονται μέσω της γραφής του;
Α.Β.: Μπορώ μόνο να μιλήσω για τον εαυτό μου. Όχι, συναισθήματα που έχω για την εξωτερική πραγματικότητα τη στιγμή που γράφω δεν εκφράζονται μέσα στο κείμενο. Εκείνη την ώρα αποτραβιέμαι από τη δική μου πραγματικότητα σε μια ολότελα διαφορετική. Σε δεύτερο χρόνο όμως, μέσω κάποιου ήρωα που βρίσκεται σε παραπλήσια κατάσταση με κάποια που έχω ζήσει εγώ, ναι τα συναισθήματα περιγράφονται όπως έχουν βιωθεί.
Μ.Γ.: Υπάρχουν αξίες που ακυρώνονται (από πρόσωπα ή καταστάσεις) και άλλες που αναδεικνύονται μέσα από την ιστορία που αφηγείστε;
Α.Β.: Ξεκινώντας από την άσχημη πλευρά, μέσα από συγκεκριμένους ήρωες ακυρώνεται η συμπόνια για την ανθρώπινη ζωή μπροστά σε έναν σκοπό και η ιδεολογία μπροστά στο οικονομικό όφελος.
Από την άλλη πλευρά, αναδεικνύεται η φιλία, η αγάπη που κρατάει ακόμα και μετά το οριστικό τέλος, η ενέργεια και η δύναμη που δίνει ένας αληθινός έρωτας, η συγχώρεση για τον εαυτό μας και το δικαίωμα μιας νέας αρχής, μιας δεύτερης ευκαιρίας, η δύναμη και η γενναιότητα που έχουμε όλοι μέσα μας και έρχεται στην επιφάνεια όταν τη χρειαζόμαστε.
Μ.Γ.: Υπάρχει κάποιο βιβλίο που σας επηρέασε ως άνθρωπο ή ως συγγραφέα και ποιο είναι αυτό;
Α.Β.: Ως άνθρωπο, σε πολύ νεαρή ηλικία, με επηρέασε το «Ένα δέντρο μεγαλώνει στο Μπρούκλιν» της Betty Smith. Ως συγγραφέα, η συγγραφέας με την οποία ταυτίστηκα και αποτέλεσε το εφαλτήριο για να γράψω ήταν η Mary Stewart και το πρώτο της βιβλίο που διάβασα, το “Ταξίδι στο άγνωστο”. Παράλληλα ως άνθρωπος και ως συγγραφέας είμαι διαποτισμένη από τις επιρροές των μεγάλων Ελλήνων ποιητών με βασικότερους το Σεφέρη και τον Ελύτη, του οποίου το “Μονόγραμμα” είναι κατά τη γνώμη μου διαχρονικά αξεπέραστο.
Μ.Γ.: Οι κριτικές παίζουν ή δεν παίζουν ρόλο στην πορεία ενός βιβλίου και γιατί;
Α.Β.: Θεωρώ ότι παίζουν αρκετά σημαντικό ρόλο καθώς είναι οι «συστάσεις» του βιβλίου και αρκετοί αναγνώστες βλέπουν και τις κριτικές πριν επιλέξουν τι θα διαβάσουν.
Εξαρτάται βέβαια και από τον αναγνώστη, γιατί αφενός γνωρίζει ότι η κριτική είναι υποκειμενική, αφετέρου, αν κρίνει ότι τον ενδιαφέρει πολύ η συγκεκριμένη υπόθεση ή ο συγκεκριμένος συγγραφέας ενός βιβλίου, μπορεί να επιλέξει να το διαβάσει ανεξάρτητα από τις απόψεις που θα δει.
Μ.Γ.: Ένα βιβλίο πρέπει να έχει μηνύματα ή απλά να ευχαριστεί τον αναγνώστη;
Α.Β.: Και τα δύο πιστεύω. Ένα βιβλίο απλά ευχάριστο ίσως είναι «ανάλατο». Η δύναμή του είναι τα μηνύματά του.
Από την άλλη ένα βιβλίο γραμμένο αυστηρά με σκοπό να περάσει μήνυμα, είναι αρκετά «στεγνό». Αφήνει τον αναγνώστη ανικανοποίητο, σαν να διάβασε μια διατριβή.
Μ.Γ.: Αν αναζητούσαμε το βαθύτερο μήνυμα του βιβλίου σας, ποιο θα ήταν αυτό κατά τη γνώμη σας;
Α.Β.: «Μην εγκαταλείπεσαι και μην εγκαταλείπεις. Δες τη ζωή με καλό μάτι και κάνε το επόμενο βήμα.» Αυτό πιστεύω ότι μένει στους αναγνώστες από όσα βλέπουν από τις ζωές των ηρώων της Άννας του Κουρσάρου. Είναι ένα αισιόδοξο μήνυμα που είναι χρήσιμο να κάνουμε πράξη στους καιρούς που διανύουμε.
Μ.Γ.: Πιστεύετε ότι οι Έλληνες διαβάζουν; Και τι είδους βιβλία επιλέγουν;
Α.Β.: Οι Έλληνες διαβάζουν αρκετά. Καμιά φορά διαβάζουν σύμφωνα με συγκεκριμένα ρεύματα που επικρατούν, όπως για παράδειγμα σήμερα η αστυνομική λογοτεχνία από Σκανδιναβούς και όχι μόνο. Καμιά φορά διαβάζουν κρίνοντας από το συγγραφέα που έχουν απολαύσει βιβλία του. Πολλές φορές κρίνοντας μόνο από την υπόθεση και τότε ανακαλύπτουν συγγραφείς που δεν γνώριζαν. Διαβάζουν εξίσου και ελληνική και μεταφρασμένη λογοτεχνία. Πολλοί Έλληνες διαβάζουν κυρίως για απόλαυση και για απόδραση, αλλά υπάρχουν και αρκετοί που διαβάζουν για να προβληματιστούν ή να μάθουν περισσότερα, όπως οι λάτρεις της ιστορίας.
Πιστεύω ότι όσο διαβάζουμε βιβλία, έγχαρτα ή και σε μορφή e-books, και γενικότερα άρθρα και blogs, τόσο αυξάνονται και ισχυροποιούνται οι αισθητήρες μας για τη ζωή, τόσο αίρονται οι περιορισμοί και οι αυτοπεριορισμοί. Χαίρομαι λοιπόν που οι Έλληνες διαβάζουμε αρκετά, που βλέπω κόσμο στις εκθέσεις βιβλίου και που βλέπω ανθρώπους στο μετρό με βιβλίο στο χέρι.
Μ.Γ.: Ποιος είναι ο επόμενος συγγραφικός στόχος σας;
Α.Β.: Στόχος μου είναι να συνεχίσω να γράφω και κάθε βιβλίο περισσότερο από το προηγούμενο να καταφέρνει να γίνεται μια πόρτα που θα βάζει τον αναγνώστη στον κόσμο του, θα τον αιφνιδιάζει ευχάριστα και θα τον πηγαίνει ένα μοναδικό ταξίδι που θα απολαμβάνει μέχρι την τελευταία σελίδα.
Το μυθιστόρημα «Η Άννα του κουρσάρου» της Ασπασίας Βλάχου κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Χάρτινη πόλη.
*Μαίρη Γκαζιάνη
Γεννήθηκε στα Ιωάννινα. Μεγάλωσε στην Αθήνα όπου ζει μέχρι σήμερα και εργάσθηκε στον τραπεζικό χώρο. Στο παρελθόν ασχολήθηκε ερασιτεχνικά με την φωτογραφία, τη ζωγραφική και τα τελευταία δέκα χρόνια με τη συγγραφή. Έχει πραγματοποιήσει ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές.
Την περίοδο 2011-2012 υπήρξε ραδιοφωνική παραγωγός στο magicradiolive. Από τον Νοέμβρη 2014 συνεργάζεται με το now24.gr και έχει πραγματοποιήσει πάνω από εξακόσιες συνεντεύξεις, καθώς και σχολιασμούς βιβλίων και θεατρικών παραστάσεων. Το 2016 συμμετείχε στην τηλεοπτική εκπομπή «Καλώς τους» του ΑιγαίοTV πραγματοποιώντας συνεντεύξεις σε ανθρώπους των τεχνών. Επίσης διετέλεσε Διευθύντρια Σύνταξης του on line Πολιτιστικού Περιοδικού Books and Style, ενώ πρόσφατα ξεκίνησε συνεργασία με το polismagazino.gr σε θέματα πολιτισμού.
Μεγάλες της αγάπες είναι το θέατρο και ο χορός με τα οποία έχει ασχοληθεί ερασιτεχνικά κι έχει συμμετάσχει σε θεατρικές και χορευτικές παραστάσεις.
Τον Μάιο του 2012 κυκλοφόρησε την πρώτη ποιητική της συλλογή με τίτλο «Σου γράφω…», τον Σεπτέμβρη 2013 κυκλοφόρησε το πρώτο της μυθιστόρημα με τίτλο «Ένα φεγγάρι λιγότερο» από τις εκδόσεις Ελληνική Πρωτοβουλία και τον Ιούνιο του 2014 κυκλοφόρησε το βιβλίο της «Τα πλήκτρα της σιωπής» από τις εκδόσεις ΄Οστρια. Επίσης, το παραμύθι της «Το ψαράκι του βυθού» συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο «Παραμύθια και Μαμάδες» εκδόσεις Βερέττα 2015. Τον Ιούνιο 2017 κυκλοφόρησε το μυθιστόρημά της «Άλικα βήματα» από την Εμπειρία Εκδοτική. Τα μυθιστορήματά της «Ζάχαρη άχνη» (11/2019) και Η ΑΠΟΣΤΟΛΗ (6/2021) κυκλοφόρησαν το από τις εκδόσεις Ωκεανός. Από τις ίδιες εκδόσεις, το φθινόπωρο 2022 θα κυκλοφορήσει το νέο της μυθιστόρημα.
